Het nieuwe luisteren 6 – Web Radio
Naast de mogelijkheden om zelf muziek vanaf een server af te spelen zoals we hebben besproken in voorafgaande delen van Het Nieuwe Luisteren bestaat er nog een manier om muziek te beluisteren. Deze manier is internet radio. Naast de naam internet radio wordt het ook wel web radio, net radio, e-radio, webcasting of streaming radio genoemd. Wat de naam ook is, internet radio heeft een aantal specifieke eigenschappen.
Als eerste eigenschap is er het medium dat voor het transport dient. Waar radiogolven door de ether verzonden worden, wordt internetradio verspreid met behulp van internet. En dit biedt gelijk het voordeel boven radio via de ether dat het internet radiosignaal overal ter wereld ontvangen kan worden. In principe dan, en daar komen we later op terug. Een andere eigenschap van internetradio is dat er tot nu toe altijd een gecomprimeerd muziek signaal wordt verstuurd door het internet radiostation. Het signaal is dus altijd gecodeerd in een MP3, WMA, Ogg Vobis of soortgelijk formaat. Dit hoeft geen al te groot beletsel te zijn mits de gekozen bitrate maar hoog genoeg is. Bedenk in dit opzicht ook dat ether radio een gemanipuleerd signaal uitzendt. Om zachte passages niet te laten wegvallen tegen achtergrond geruis en harde passages niet te luid te maken wordt een ether radio signaal door een dynamsche compressor gehaald die zachte delen wat luider maakt en luidere delen wat zachter.
Deze compressie haalt de levendigheid van muziek voor een deel weg. Hedendaagse popmuziek bevat al weinig dynamiek, dus daar is het geen gemis. Dat ligt anders voor klassieke muziek en jazz waar dynamiek een belangrijk deel van de muzikale boodschap is. En daar zit voor bijvoorbeeld FM ontvangst nu net een probleem. FM wordt voor het grootste deel beluisterd in de auto, een bewegend object dus. De autoradio wil het ingestelde station vast houden en doet dat aan de hand van dat uitgezonden signaal. Als het uitgezonden signaal voor de auto radio zwak is, en er wordt een zachte passage gespeeld, dan bestaat de kans dat de radio op het dichtsbijzijnde signaal afstemt. En dat kan dus ook een sterk gecomprimeerde, en dus van een stabiel signaal voorziene, popzender zijn. Radio4 in Nederland zendt daarom een gecomprimeerd signaal uit voor de FM gebruikers. Voor alle overige gebruikers die via de kabel luisteren zendt de zender een ongecomprimeerd signaal uit dat via een satelliet verbinding naar de kabelaanbieders wordt gedistribueerd.
Dus voor het beste geluid voor klassieke muziek moet je een kabelsignaal gebruiken. Maar dan zit je wel vast aan Radio4 en daar is lang niet iedereen blij mee. De wereld is groter en er is meer muziek te ontdekken dan die Radio4 programmeert, veel meer.
We willen bijvoorbeeld een Amerikaanse zender ontvangen. Die zendt net als Radio4 een signaal via een satelliet uit, maar waarom is die zender dan niet te ontvangen? Het antwoord op die vraag is eenvoudig. Dat komt omdat de aarde rond is. Communicatie satellieten hangen op een vaste plek boven de aarde en draaien met de aarde mee. Ze staan altijd op dezelfde plek ‘in de hemel’. Met hun antennes bestrijken ze een deel van de aarde. Vergelijk het maar met de zon. Als het bij ons dag is, is het in Australie nacht want het licht van de zon kan niet om de aarde heen buigen. Zo kan een signaal van een satelliet, die ook nog eens relatief laag boven de aarde hangt en dus een klein bereik heeft, enkel maar zijn kant van de aarde bestrijken. Daarom hebben we hier geen satellietontvangst van Amerikaanse zenders. De enige mogelijkheid zou zijn om het Amerikaanse signaal via een zogenaamde relais door te geven aan een Europese satelliet die dan de verdere distributie verzorgt. Dit kost in de eerste plaats geld en dan is er ook nog het hete hangijzer van de intellectuele rechten.
Gelukkig is er internet
Maar gelukkig is er internet. De meeste grote radiostations hebben tegenwoordig ook een internet versie die streaming radio uitzendt. Zo kan een Amerikaan nu ook naar Radio4 luisteren en het blijkt dat dat er nogal wat zijn. Van het commentaar tussendoor hebben ze door de taalbarriere geen last. Daarnaast heeft Radio4 geen lastige reclames er lukraak tussendoor en, dit is een heel belangrijke reden, Radio4 zendt op internet uit met een hoge bitrate van 268kbps.
En het is dus de hoge bitrate die naast het aanbod van het genre muziek en de mate van irriterende DJs en reclame een internet station aantrekkelijk maken. Maar hoe kom je nu achter internet radiostations die de moeite waard zijn? De lijst die iTunes je geeft bevat nu niet echt de meest aantrekkelijke stations. Maar er is een andere manier.
Er bestaan meerdere zogenaamde meta sites op internet die als een radio gids werken. Daarbij zijn er ook die zich richten op stations met een hogere bitrate. Bij http://www.hdiradio.com/content/256k_high_definition_stations.html is een overzicht te vinden van stations die met 256kbps uitzenden. Bitrates varierend tussen 192 en 320kbps zijn te vinden bij http://192kbps.internet-radio-guide.netVia de HDI radio link zijn streams die met Jetcast worden uigezonden te ontvangen. Jetcast heeft als voordeel dat er nauwelijks hiks in de stream zitten en dat er geen maximum aan het aantal luisteraars is. De ontvangst is daarom heel stabiel. HDI verbreekt bovendien de verbinding niet na een uur luisteren wat veel andere stations wel doen. Voor de ontvangst is een Jetcast client nodig die snel en eenvoudig te installeren is. In de stream zijn wel advertenties opgenomen. De 192kbps.internet-radio-guide.net URL geeft toegang tot een lange lijst radiostations van zo’n beetje elke plek op aarde die in hoge(re) resolutie uitzenden. Helaas is de lijst niet te doorzoeken. We hebben wel gevonden dat vanaf pagina 15 de bitrates hoger worden. Zo kwamen we daar de 320kbps stream van Zappateers tegen die vanuit Duitsland veel bootlegs van Zappa het net opstuurt. Ook de hooggewaardeerde 320kbps stream van AVRO’s Light Classical staat op dezelfde pagina.
We geven het hierboven al aan met de Zappa bootlegs, internet radio en legaliteit zitten in een nauwe verstrengeling. Iedereen kan een eigen zender beginnen en zijn muzikale keuzes de wereld insturen. Net als met de piratenzenders gebeurt dat veelal zonder afdracht van rechten. Naast het helemaal niet afdragen van rechten zijn er ook de nodige verwikkelingen die regio gebonden zijn. In principe is internetradio wereldwijd te ontvangen maar er zijn toch beperkingen. Een zeer aantrekkelijk internet radiostation waar intelligentie in is ingebouwd is Pandora. Dit is een Amerikaans station dat gelieerd is aan het Music Genome Project. Dit laatste maakt een soort DNA profiel van een muziekstuk waarbij gelet wordt op ondermeer toonsoort, ritme, harmonie en syncopatie. De gebruiker van Pandora geeft een song op en Pandora speelt deze af en geeft gelijk een lijstje met overeenkomstige songs die de gebruiker met grote waarschijnlijkheid ook zal waarderen. Uiteraard zit er een link naar een of meerdere adverteerders waar de muziek gekocht kan worden. Maar het plezier met Pandora in Nederland – en de rest van de wereld buiten de VS – was snel over in verband met een rechten kwestie. Het resultaat is dat alleen muziek naar een Amerikaans IP adres gestreamd kan worden. We willen hier geen uitgebreide uitleg geven hoe je een Amerikaans IP krijgt maar we willen wel de zoektocht op internet wat verkorten door deze link te geven want de gegevens zijn openbaar en het werken via een proxy is legaal: http://www.how-to-hide-ip.info/2009/08/20/13-tools-to-access-pandora-from-outside-us
Last FM
Helemaal legaal, hoogst interessant maar niet gratis is LastFM. Dit is voor ons het beste medium om aan nieuwe muziek te komen. Ga naar www.last.fm en schrijf je in. Je ontvangt een emailtje met de activering van je account bij LastFM.
De eerste keer wordt je gevraagd een aantal favoriete artiesten op te geven. Die komen dan alvast in je profiel te staan. Je kunt een van deze aanklikken of een andere artiest invullen in het zoekvenster. Als voorbeeld nemen we Zita Swoon. Stef Kamil Carlens’ band begint te spelen en een filmpje begeleid de muziek. Wanneer we wat naar beneden scrollen in het scherm komen we Radio Zita Swoon tegen.
LastFM is niet gratis. De eerste 30 tracks zijn dat wel en daarna kost LastFM niet meer dan 3 euro per maand. Dit is heel schappelijk voor een radio station dat de meest onbekende muziek bij je brengt. Daarbij is de stream zelf reclamevrij. De reclame staat op het scherm en is verbonden met de verkoop van muziek.
Het grote nadeel van LastFM is de toch lage bitrate van 128kbps in MP3 formaat. Dus als kennismakingsmedium is LastFM van harte aanbevolen. Als kwaliteits streamer niet echt. De reden is waarschijnlijk dat met allerlei software zoals Stationripper de streams eenvoudig op te nemen zijn. Het blijft een computer omgeving.
Ook steeds meer audio bedrijven hebben streaming audio in de vorm van radio ontdekt. Als eerste willen we PS Audio noemen dat begonnen met een radio station genaamd e-tracks. Het is te vinden op http://78.40.39.146:8010 en het station maakt gebruik van Shoutcast. De nu nog 192kbps uitzendingen zijn met iTunes of Media Monkey makkelijk te ontvangen. Het radio station put uit een eigen mediabibliotheek van 375.000 tracks die nog wordt uitgebouwd naar 500.000. Verder is de planning om in totaal 10 stations met elk een eigen muziekstijl op te zetten. De stations blijven reclame vrij en blijven gratis te ontvangen. Het achterliggende idee is om de PS Audio Networkbridge die in de PWD DAC een plaatsje kan vinden aan internet te koppelen en de radio uitzendingen via een iPhone/iPad app of PC te bedienen. Het begin is er en de uitzendingen hebben in ieder geval de potentie om straks een groot publiek van kwaliteitsmuziek te bedienen.
Linn Radio
Ook het Engelse Linn heeft een eigen radio station dat te vinden is op http://radio.linnrecords.com. Het zendt uit in 320kbps en telt drie muziek genres: algemeen, jazz en klassiek. De uitgezonden muziek komt uit de eigen collectie van het Linn label. Als je overschakelt tussen de PS Audio stream en de Linn stream, dan is het verschil tussen 192kbps en 320kbps een flink verschil. 320 is toch echt de standaard voor internet radio voor muziekliefhebbers. Maar dit is pas het begin.
Het vanuit Seattle uitzendende station KEXP spant de kroon met streams tot 1.4Mb (megabit) per seconde. De uitzendingen zijn vanuit een archief te beluisteren of direct live. Voor het afspelen is of de Silverlight speler nodig of een plugin voor de Internet Explorer. Seattle is Microsoft City, vandaar. Toch is het een goed voorbeeld van wat er mogelijk is qua techniek. Ga naar http://kexp.org en kies voor On Demand om het archief te openen.
Een tweede station dat hoog scoort op de resolutie schaal is het Noorse NRK, http://www.nrk.no . De website is in het Noors, maar eenvoudig te bedienen. Vooral liefhebbers van Scandinavische jazz en klassiek worden hier goed bediend.
Op dit moment staan we nog aan de rand van het nieuwe openbare luisteren. Volgens ons geeft LastFM de richting aan waar het met streaming radio heen moet. Zelf je programma samenstellen vanuit een enorme geindexeerde bibliotheek. Dat wordt dan voor een bescheiden bijdrage naar je muziekinstallatie gestreamd in de hoogst mogelijke resolutie.
Opmerking van de redactie:
Oplettende lezers missen in bovenstaande opsomming wellicht het sinds kort in Nederland verkrijgbare Spotify. Maar Spotify is geen internetradio, maar veel meer een enorme verzameling vrij te streamen muziek waaruit je zelf playlists kunt samenstellen. Of playlists van andere kunt draaien...en dan lijkt het wel weer een beetje op radio.
Kijk voor meer info over Spotify op: http://www.spotify.com/nl/new-user/