Waar moet je op letten bij de aankoop van een hoofdtelefoon?

Hoewel het aanlokkelijk is om een hoofdtelefoon uit te zoeken waarvan het design en de prijs in de smaak vallen, zijn er een aantal eenvoudige aandachtspunten die kunnen voorkomen dat 'goedkoop' op termijn een 'miskoop' blijkt te zijn. Daarmee zeggen we niet dat een leuke hoofdtelefoon veel geld moet kosten, we geven alleen aan dat niet alle hoofdtelefoons dezelfde gebruikservaring opleveren.

In de eerste plaats zijn er een aantal praktische aspecten die je in de gaten moet houden.

Zo moet een hoofdtelefoon in de eerste plaats gewoon comfortabel op je hoofd zitten, ook wanneer je hem langere tijd draagt. Drukt hij niet vervelend op je oren of schedel? Weegt hij niet te veel? Glijdt hij niet te snel weg wanneer je je hoofd beweegt of voorover buigt? Ga hierbij niet alleen af op ervaringen van anderen (ieder hoofd is verschillend) maar probeer de hoofdtelefoon zelf even uit, voor zover dat mogelijk is.

Daarnaast is er de geluidsisolatie. Sommige hoofdtelefoons sluiten je af van de wereld, terwijl je bij andere modellen alles om je heen blijft horen. Hetzelfde gaat op voor het 'lekken' van geluid: sommige hoofdtelefoon laten amper geluid naar de buitenwereld doorsijpelen, terwijl andere zelfs bij lage volumes dienst kunnen doen als miniatuurluidspreker. Dat laatste is vaak niet zo'n probleem in de woonkamer, maar in een overvolle bus of tram ga je er alvast geen vrienden mee maken.

Een 'gesloten' hoofdtelefoon (deze term verwijst naar de constructie van de behuizing waarin de eigenlijke luidsprekers zitten) is alvast de veiligste keuze voor wie ongestoord wil luisteren en anderen niet wil storen, op de voet gevolgd door het gros van de in-ear hoofdtelefoons. Sommige hoofdtelefoons maken zelfs gebruik van een elektronisch systeem dat omgevingsgeluiden kan wegfilteren, waarnaar verwezen wordt met de term ANC (actieve noise-cancelling). Nadeel van die laatste: ze hebben een batterij nodig voor de elektronica.

Een ander aandachtspunt is de lengte van het snoer. Is dat lang genoeg voor het inzetgebied dat je voor ogen hebt? Voor gebruik met een hifiketen of tv is een snoer van 300 centimeter of meer een aanrader, maar voor mobiele toestellen is zo'n lange kabel eerder een last dan een lust. Hoofdtelefoons die specifiek op smartphones, tablets en laptops mikken, gebruiken dan ook een veel korter snoer - typisch zo'n 120 centimeter lang - dat je eventueel zelf kan verlengen met een verlengkabel (los te koop in de vakhandel).

Comfort en gebruikersgemak

Wil je een hoofdtelefoon voor onderweg, dan hecht je mogelijk ook belang aan comfortsnufjes. Is er een afstandsbediening in de kabel verwerkt? En zo ja, werkt die ook echt met jouw toestel(len)? Kan de hoofdtelefoon ook dienst doen als headset voor handsfree bellen? Of had je misschien toch eerder aan een draadloze hoofdtelefoon gedacht? Bluetooth-modellen combineer je makkelijk met tablets en telefoons, maar tegenwoordig kunnen ook sommige tv's en andere AV-toestellen ermee overweg.

Ook kleine extra's kunnen een verschil maken: op dit lijstje prijken tegenwoordig niet alleen klassiekers zoals beschermende draagtasjes en adapterplugs voor in het vliegtuig of op de hifiketen, maar ook hippere toevoegingen zoals speciale apps voor smartphones en tablets.

Sta ook even stil bij het opberggemak van de hoofdtelefoon. Thuis zorgt het opbergen van een hoofdtelefoon zelden voor problemen (hij past sowieso wel ergens in een kast of schuif), maar onderweg ligt dat toch net even anders. Daar is het handig wanneer een hoofdtelefoon niet overdreven groot en zwaar is, en extra's zoals draaibare oorcups of een opvouwbare hoofdband heeft.

Technische kenmerken

De technische gegevens lijken misschien het saaiste en moeilijkst te doorgronden aspect van een hoofdtelefoon, maar toch loont het de moeite om er even naar te kijken. Je vindt deze specificaties gegarandeerd terug op de website van de fabrikant.

Hoewel deze gegevens weinig tot niets zeggen over de geluidskwaliteit van een hoofdtelefoon, geven ze wel een indicatie van enkele andere zaken. Bijvoorbeeld hoe makkelijk (of moeilijk) je smartphone of tablet het zal hebben om er een redelijk volume uit te persen.

In die optiek zal een hoofdtelefoon met een hoger 'rendement' (hiervoor worden ook termen als 'efficiëntie' of 'gevoeligheid' gebruikt - telkens uitgedrukt in dB) bij dezelfde stand van de volumeknop meer volume uit je toestel persen dan een hoofdtelefoon met een lager rendement.

Voor mobiel gebruik mik je best ook op een wat lagere 'impedantie' - waarden van 16 tot 32 ohm zijn erg courant voor mobiele toepassingen, terwijl er bij hifi-exemplaren voor de woonkamer vaak 250 ohm tot 600 ohm op de technische fiche prijkt.

Verderop in deze hoofdtelefoon-FAQ gaan we dieper in op de andere zaken die je al dan niet van een technische fiche kan aflezen.

Geluidskwaliteit

Last but not least is er natuurlijk nog de geluidskwaliteit. Hoewel we hier aardig wat woorden aan vuil zouden kunnen maken, komt het er vooral op neer dat het geluid van een hoofdtelefoon jou moet bevallen, en niemand anders. Met andere woorden: het is een erg persoonlijke keuze.

Zo merken we dat veel 'casual' luisteraars houden van wat extra bas en een afgerond, niet al te agressief geluid. De meeste goedkopere hoofdtelefoons - met name voor mobiel gebruik - mikken dan ook voluit op deze doelgroep.

Zoek je het hogerop in de markt, dan merk je dat zaken zoals een neutrale weergavekarakteristiek (lees: er worden geen frequenties benadrukt of afgevlakt), de transparantie, de detailweergave en de scheiding van instrumenten belangrijker. Vaste lezers van onze hoofdtelefoonreviews weten ongetwijfeld waarover we het hebben.

Daarnaast zijn er nog tal van andere factoren die de geluidskwaliteit kunnen beïnvloeden. Daarbij denken we niet alleen aan evidente zaken zoals de kwaliteit van je muziekcollectie (kies liefst voor lossless bestanden of lossy formaten met een hoge bitrate als je een optimale geluidskwaliteit wil), maar ook aan minder evidente zaken zoals de uitgangsimpedantie van de audiobron of versterker in relatie tot de hoofdtelefoon - iets wat met name voor laagohmige hoofdtelefoons weleens voor overduidelijk hoorbaar controleverlies wil zorgen.

Aangezien we daarmee ook weer meteen op technisch terrein belanden, behandelen we de band tussen de uitgangsimpedantie van een bron/versterker en een hoofdtelefoon in een apart hoofdstuk.