Everything Sonos

Het zou wel eens kunnen dat het verhaal rond de opkomst van Sonos binnenkort opduikt in allerlei marketinghandboeken. Dat komt omdat het merk schijnbaar in zijn eentje de streaming audiomarkt ontdekt heeft, en er zich vervolgens een enorm marktaandeel van toegeëigend heeft...

Als lichtend voorbeeld qua 'Hoe een nieuwe markt te ontdekken en deze uiterst succesvol te exploreren?' kan dat tellen. En de gevestigde hifimerken? Die stonden erbij en keken ernaar. Pas nadat Sonos de markt vele jaren quasi voor zich alleen had, begon er eindelijk weerwerk te komen van andere fabrikanten.

Sonos Ecosysteem
Natuurlijk is het bovenstaande verhaal in de praktijk ietwat genuanceerder. Streaming is niet zozeer een ontdekking van Sonos, maar het is wel zo dat zij er als eersten in geslaagd zijn om die nieuwe technologie op een zodanige manier aan te bieden – lees: qua concept, bedieningsgemak en prijs – dat de markt massaal overstag gegaan is.

Je zou het min of meer kunnen vergelijken met de iPod. Dat apparaat was ook niet de eerste in zijn soort, maar het totaalplaatje zat er wel voor de eerste keer echt op. Met het bekende, massale succes als gevolg.

Het gamma
Het Sonos gamma omvat acht apparaten. Laten we beginnen bij de Connect (€ 349). Dat is een 'zuivere' audio streamer. Anders gezegd: een apparaat waarmee je muziek kan streamen, om die dan digitaal of analoog weer naar buiten te sturen naar een externe versterker of DAC. De Connect zit al enige jaren in het gamma, en werd vroeger aangeboden onder de typebenaming ZP90.

De Connect:Amp (€ 499) is in beginsel hetzelfde apparaat als de Connect. Maar zoals de naam al suggereert, zit er hier ook een versterker in de behuizing ingebouwd. Je kan de Connect:Amp dus rechtstreeks verbinden met een koppel (inbouw)luidsprekers. Voorheen noemde Sonos dit apparaat de ZP120.

Als je het nog eenvoudiger wil, kan je terecht bij de 'Play' familie. Dat zijn drie apparaten die muziek streamen, en die ook over een ingebouwde versterker en een eigen luidsprekersysteem beschikken. De Play:1 (€ 199) is de kleinste en de nieuwste van het trio. De Play:3 (€ 299) is een maatje groter, terwijl de Play:5 (€ 399) de grootste en de meest krachtige is.

De Sub, dan. Dat is een subwoofer die € 699 kost, en die gecombineerd kan worden met elk van de drie Play apparaten, met de Connect:Amp en met de Playbar. Inderdaad: over deze laatste hebben we het nog niet gehad. De Playbar (€ 699) is een soundbar met een ingebouwd streaming audio systeem.

Het laatste van de acht apparaten – de Bridge (€ 49) – is eigenlijk een accessoire. Het is zo dat je normaal gezien minstens één Sonos apparaat in je systeem aan een bekabeld netwerk moet koppelen. En als dat om één of andere reden niet zou lukken, dan heb je een Bridge nodig. Zo eenvoudig is het.

Het systeem

In een Sonos ecosysteem kan je vrijuit producten mixen en matchen. Zo zou je voor de woonkamer – in de veronderstelling dat daar al een audiosysteem staat – een Connect kunnen kiezen. In de ouderlijke slaapkamer en in de badkamer kan je opteren voor de Connect:Amp, die je dan kunt combineert met inbouwluidsprekers. In de kinderkamers tenslotte, zou je een Play:1 kunnen installeren.

En in het geval je nog niet over een audiosysteem in de woonkamer beschikt, kan je daar eventueel ook kiezen voor de Playbar, al dan niet aangevuld met een Sub. Aardig detail is dat je in zo'n situatie tijdens een filmavond de twee Play:1's uit de kinderkamers mee naar de woonkamer kunt nemen, om ze daar draadloos te verbinden met de Playbar. Het resultaat? Een echte surround opstelling! Wanneer de film afgelopen is, kunnen de Play:1's weer naar hun rechtmatige eigenaars toe.

De hierboven omschreven situatie geeft een goed beeld van hoe je een Sonos systeem kunt integreren in je woning. Anderzijds kan de aanwezigheid van Sonos zich ook beperken tot één enkele streaming-oplossing in de woonkamer. Of waar dan ook.

Eenvoud troef

Fabrikanten claimen vrijwel altijd dat hun producten eenvoudig kunnen geïnstalleerd worden. Als we het over streaming audio-systemen hebben, is dat in veel gevallen helaas klinkklare onzin. Ook Sonos beweert dat je hun systeem binnen de kortste keren en zonder noemenswaardige kennis van zaken aan de praat krijgt. En voor één keer is het nog waar ook.

Een bijkomend pluspunt is dat Sonos voor z'n draadloze wifi-verbindingen gebruik maakt van een zogenaamd 'mesh' netwerk. We besparen je de details, maar het komt er op neer dat op die manier de wifi-verbinding op een meer solide manier verloopt dan bij een gewone wifi-connectie. Maar dan nog opteer je indien mogelijk best voor een bekabelde aansluiting. Want ook Sonos is niet in staat om de bekende onbetrouwbaarheid van wifi volledig te tackelen.

Bediening

Sonos apparaten hebben nagenoeg geen bedieningselementen. Twee druktoetsen om het volume te regelen, plus een mute toets – die dubbel dienst doet als aan/uit knop, en als 'skip' knop, als je twee keer snel achter elkaar drukt –en that's it. Je kan het systeem echter wel aansturen via een softwarepakketje dat op je pc of je Mac draait. Of – nog veel gemakkelijker – via een app op je iPhone, iPad of Android apparaat.

En over die apps moeten we het maar eens hebben. Die zijn namelijk heel erg goed: logisch, overzichtelijk, eenvoudig, mooi uitgevoerd en vrij van bugs, crashes en andere ongein. In deze prijsklasse hebben we voorlopig nog niets beters ervaren. Maar ondanks al dat bewierook willen we nu ook weer niet beweren dat de Sonos user interface perfect is. Helemaal niet, zelfs. In het land der blinden is éénoog koning, dat idee.

Geluidsbronnen

In een Sonos omgeving kan je een pc, een Mac of een NAS – of eender welke combinatie van dit alles – gebruiken om je muziekbibliotheek op te bewaren. Een opslagsysteem onder de eigen merknaam heeft Sonos helaas niet. Nieuwbakken concurrent Bluesound doet dat met zijn 'Vault' – dat is een dedicated server met een harde schijf van 1 Tb en een geïntegreerde cd-ripper – toch echt beter.

Maar het aanleggen van je eigen muziekbibliotheek is slechts één van de opties bij Sonos. Je kan namelijk net zo goed naar internetradiostations luisteren – sleutelwoorden: gratis en extreem uitgebreide keuze – of gebruik maken van muziekservices, zoals Spotify, Deezer, Napster, Qobuz, Last FM, Rdio, enzovoort. Je zal je niet snel vervelen met zo'n Sonos systeem, om het maar eens minimalistisch uit te drukken.

Connect &Connect:Amp

De Connect is de meest eenvoudige streamer van het merk, in die zin dat het apparaat enkel muziek kan streamen. En niets meer dan dat. Maar juist om die reden is de Connect de meest aantrekkelijke optie voor de echte hifi-liefhebber. Het apparaat laat zich namelijk vrijelijk combineren met eender welke DAC en/of versterker. Zodoende kan een geluidskwaliteit gerealiseerd worden die die van de andere Sonos producten ver overstijgt. Daar willen we niet zozeer mee zeggen dat het overige Sonos materiaal niet goed zou klinken, maar wel dat het accent daar eerder ligt op gemak en eenvoud, dan op het streven naar de maximaal haalbare geluidskwaliteit.

Zoals gezegd verschillen de Connect en de Connect:Amp van elkaar doordat de tweede over een ingebouwde stereoversterker beschikt en de eerste niet. Het gaat overigens over een Klasse D-versterker met een opgegeven vermogen van 2 x 55 Watt RMS. Maar er zijn nog meer verschillen. Zo is de Connect logischerwijs compacter (74 x 136 x 140 HxBxD, mm) en lichter (0.7 kg) dan zijn kompaan (89 x 185 x 207 HxBxD, mm, 2.3 kg). Daarbij ziet ook het aansluitveld er iets anders uit.

De beide apparaten beschikken over een aansluiting voor een stroomkabel – geen vervelend gehannes met externe voedingsbakjes, dus: driewerf hoera! – en twee netwerkpoorten. Eén daarvan gebruik je om het apparaat aan je netwerk te koppelen, de andere is een pass through. Zodat je aan één aansluitpunt in de woonkamer – of waar ook – genoeg hebt om twee apparaten aan je netwerk te koppelen. Slim gezien.

Natuurlijk heeft de Connect geen luidsprekerpoorten en de Connect:Amp wel. Daarbij heeft de Connect:Amp ook een subwoofer uitgang. De Connect heeft die niet. Wat ze dan weer wel alle twee hebben, is een analoge ingang in het stereo cinch formaat. Daarmee kun je een externe geluidsbron aankoppelen, waarvan het geluid dan beschikbaar wordt op het gehele Sonos netwerk. Lijkt ons niet erg nuttig overigens. Tot slot heeft de Connect een analoge uitgang op cinch én digitale uitgangen in Toslink (optisch) en coaxiaal formaat. Die laatste twee laten je toe om de ingebouwde D/A-converter te omzeilen. Die is bepaald niet slecht, maar met een los DAC'je van een honderdje of drie spring je toch een eind verder. En als je (nog) niet toe bent aan een losse DAC, dan kan je de Connect ook gewoon met een cinch kabel aan je versterker koppelen.

Connect: Luistertest

De kwaliteiten van de Connect komen het meest tot hun recht als je hem voedt met lossless audio bestanden en als je hem via zijn digitale uitgang verbindt met een externe, hoogwaardige DAC en versterker. En dat is precies hoe we hem getest hebben. De Connect krijgt Apple Lossless (ALAC) bestanden aangereikt via een bekabeld netwerk. Specifieker: van een Synology DS209+II NAS, die aan datzelfde netwerk gekoppeld werd. De D/A-conversie laten we over aan deMeridian 861 IV surround processor. Binnenin de Meridian wordt het binnenkomende geluidssignaal op 60 Hz gesplitst. Alles daaronder wordt naar een Velodyne SPL 1200 Ultra - een actieve subwoofer – gestuurd, terwijl alles boven de 60 Hz , versterkt wordt door twee McIntosh MC501 monoblokken en weergegeven wordt door twee Klipsch P-39F luidsprekers.

En nu is het de bedoeling dat we je gaan vertellen hoe de Connect klinkt. Maar dat is niet zo eenvoudig als het lijkt. De Connect voegt namelijk helemaal geen eigen sonische signatuur toe aan het geluid. De muziek die je hem aanlevert, geeft hij foutloos weer. Zonder er ook maar iets aan te veranderen. Precies zoals het hoort, dus. Dit is werkelijk een indrukwekkende prestatie voor een apparaat dat slechts € 349 kost. Je hebt al een vreselijk dure cd-speler nodig als je dit wil proberen te evenaren. En dan nog.

Is de 'Connect' dan 'The one that rules them all'? Dat nu ook weer niet. Als je budget lekker ruim is, dan kan je namelijk een nog ietsjes betere geluidskwaliteit verwachten van een aantal echte high end streaming audio-machines van andere merken. Maar voor die 'ietsjes betere geluidskwaliteit' zal je in verhouding heel veel moeten betalen. Eigenlijk heeft de Connect maar één echt minpunt, en dat is dat hij geen hi res-bestanden kan afspelen. Als je daar niet wakker van ligt, dan is deze Connect een absolute aanrader.

Connect: Amp

De Connect:Amp krijgt dezelfde bestanden aangeleverd als dat bij de test van de Connect het geval was – meer uitleg hierboven–en wordt aangesloten op een koppel Dali Mentor 1 luidsprekers. Het resultaat klinkt heel behoorlijk. Meer dan goed genoeg om als oplossing te fungeren in 'bijkomende' ruimtes, zoals een keuken, een studeerkamer, een badkamer of een slaapkamer. Natuurlijk kan de Connect:Amp ook ingezet worden in de woonkamer, maar dan mag je niet al te veeleisend zijn. En dat ben je natuurlijk wel, anders had je dit blad niet in je handen.

Toch? De voornaamste kritiek punten zijn het wat koele klankkarakter, het weinig sprankelende hoog en het beperkte versterker vermogen. Maar: combineer de Connect:Amp met een fijn stel – niet al te ongevoelige, bij voorkeur – (inbouw)luidsprekers in één van de hierboven opgenoemde ruimtes en je vraagt je vast af of we de kritische opmerkingen over dit apparaat niet gewoon uit onze duim gezogen hebben. Anders gezegd: de beperkingen van de Connect:Amp gaan pas opvallen als je hem op hoogwaardige luidsprekers aansluit – zoals de Dali Mentor 1's die wij gebruikten – en er een keer goed voor gaat zitten om erkritisch naar te luisteren. In alle andere gevallen mag je die kritiek gewoon vergeten.

Laag bij de grond: Sub

Het ontwerp van de Sub is weinig alledaags. Met name omdat er middenin de kast een grote, langwerpige opening zit. Die zit er niet voor de sier, maar om plaats te voorzien voor twee tegenover elkaar gepositioneerde subwoofer units. Het resultaat is een tamelijk hoge en diepe kast van 39 cm hoog op 40 cm diep. Je kan de Sub ook plat leggen en 'm onder de fauteuil mikken. Maar dan heb je wel een open ruimte van 15.5 cm nodig onder die fauteuil. In veel gevallen red je dat niet.

De Sub is draadloos, maar je kan 'm eventueel wel aan een bekabeld netwerk koppelen. En daarnaast heeft hij ook stroom nodig. Het verbinden van de Sub met het Sonos systeem is uitermate gemakkelijk, en ook het kalibreren – qua volume, fase en afsnijfrequentie – is kinderlijk eenvoudig. Té eenvoudig, blijkt achteraf. Want het eindresultaat is niet geweldig. Pas na de procedure drie keer te hebben uitgevoerd, begint het enigszins OK te klinken. Voor € 699 verwachten we echter méér dan 'enigszins OK'. Vooruitlopend op de conclusie van dit verhaal zouden we het als volgt kunnen stellen: Sonos maakt prima producten. En de Sub, die maken ze ook.

Playbar

De Playbar is een soundbar. En een soundbar is, zoals iedereen intussen wel weet, een praktische oplossing om het geluid om en rond je tv drastisch op te krikken. Tot zover het goede nieuws. Het minder goede nieuws is dat soundbars in regel een stuk minder presteren dan een 'gewoon' audiosysteem. OK, maar wat we eigenlijk willen weten is in hoeverre die regel opgaat voor de Playbar.

Wat het uiterlijk en de afwerking betreft valt er alleszins weinig te klagen. Integendeel. Qua connectiviteit is het grotendeels hetzelfde liedje als bij de andere Sonos toestellen: een aansluiting voor een stroomkabel, twee netwerkpoorten en een optisch digitale ingang, dat is het. Die laatste hebben we nog niet op andere Sonos apparaten gezien, maar het is wel zo logisch dat die op een soundbar zit. Want zo kun je op een eenvoudige manier je dvd- of blu-ray speler aansluiten. Was een HDMI-ingang dan geen beter idee geweest? Volgens Sonos niet, wegens te ingewikkeld. Daar hebben ze een punt, maar wat als je dvd- of blu-ray speler of je tv niet over een optische uitgang beschikken? Tja, dan heb je wel een probleem, natuurlijk.

De Playbar biedt op het vlak van streaming audio precies dezelfde faciliteiten als de overige Sonos apparaten. Bijgevolg onderscheidt de Playbar zich – in positieve zin, welteverstaan – van alle andere soundbars op de markt. En neen, dat is niet overdreven.

Een tweede belangrijk punt is dat je de Playbar kunt laten communiceren met een koppel Play:1 of Play:3 units, zodat je een surround ervaring kunt realiseren die aangenaam dicht bij die van een klassiek surround systeem – je weet wel, met al die kabels enzo – komt. Dat zijn twee stevig doorwegende pluspunten waar de concurrentie enkel 'Euh…' op kan antwoorden. OK, met uitzondering van de Philips Fidelio HTL 9100 soundbar, that is.

Want die beschikt over twee afneembare luidsprekertjes die je draadloos kunt gebruiken voor surround toepassingen. Maar dan zitten we nog steeds met het superieure streaming verhaal van de Playbar. Wat minstens even belangrijk is, is dat de Playbar donders goed klinkt. Sterker nog: we kunnen zo meteen geen soundbar bedenken die het beter doet. Een 'winner' dus, deze Playbar. En hij is niet eens duur...

Let's Play

De Daltons zijn gewoonlijk met z'n vieren, terwijl de Play familie van Sonos slechts drie leden telt.Maar in beide gevallen kan je zekeurig schikken van klein naar groot. De Play:1 komt dan eerst, gevolgd door de Play:3. De Play:5 sluit het rijtje af.

Wat ze alle drie gemeen hebben, is dat ze een streamer, een DAC, een versterker en een luidspreker combineren in één behuizing. Verder komen de drie met een losse stroomkabel, zodat je je geen zorgen hoeft te maken over rondslingerende stroomadapters. De drie kunnen naar keuze verbonden worden met de rest van het systeem door middel van wifi of via een bekabelde netwerkaansluiting. De Play:5 heeft twee netwerkaansluitingen, de Play:1 en de Play:3 hebben er slechts één. Ook heeft de Play:5 een hoofdtelefoonuitgang en een ingang voor een externe audiobron –meer uitleg daarover onder het kopje Connect &Connect:Amp hierboven –, die de Play:1 en de Play:3 ontberen.Andere verschillen: de Play:1 en de Play:3 kun je als achterluidspreker inschakelen in een home cinema set-up, en je kan ze monteren aan de wand. De Play:5 kan dit alles niet. Tot slot is de Play:1 als enige geschikt om in vochtige ruimtes te worden gebruikt.

Play:Luisteren

Niet onverwacht zet de Play:5 de beste prestaties neer van het trio. Daar staat tegenover dat dit apparaat ook het duurste en het grootste is van de drie. In een directe vergelijking met de Play:3 laat de Play:5 een verder doorlopende en meer krachtige laagweergave horen. Dat resulteert in een evenwichtiger geluidsbeeld, dat prettiger luistert. Het stereobeeld stelt bij geen van beide apparaten veel voor.

Kan ook moeilijk anders als je bedenkt hoe dicht de verschillende drivers bij elkaar zitten. Het verschil tussen de Play:3 en de Play:1 is erg groot. In het nadeel van de Play:1, die een dun en vlak geluidsbeeld heeft. Akkoord, voor € 199 mag je geen mirakels verwachten. Maar dan nog. Doe jezelf dus een plezier en neem voor een honderdje meer een Play:3 in de plaats. Je oren zullen je dankbaar zijn.

To Sonos or not to Sonos?

To Sonos. Met uitzondering van de Sub en Play:1 zijn het zonder meer uitstekende producten. De Connect is het gedroomde apparaat om je bestaande set aan te vullen met streaming mogelijkheden. Als je met de 16 bit/44.1 KHz limiet kan leven, toch. Over de Playbar kunnen we kort zijn: als je een soundbar wil, moet deze op je top drie-lijstje komen. Geen twijfel mogelijk.

De overige Sonos apparaten zijn in de eerste plaats geschikt voor geluidsweergave in extra zones. De Connect:Amp is ideaal als je inbouw luidsprekers wil gebruiken, de Play:3 en 5 zijn dan weer prima 'all-in' apparaten. Afhankelijk van de grootte van de ruimte kies je best voor de ene of de andere. In grotere ruimtes verkiezen we de '5', in kleinere ruimtes volstaat de '3'.

Conclusie: Ja, de reputatie die Sonos heeft opgebouwd is welverdiend...

Sonos Connect

+ Hoogstaande geluidskwaliteit (via digitale uitgang)
+ Bijzonder gebruiksvriendelijk
+ Prima prijs-kwaliteitverhouding

- Speelt geen hi res-bestanden

SonosConnect:Amp

+ Degelijke geluidsweergave (in 'secundaire' ruimtes)
+ Bijzonder gebruiksvriendelijk

-Iemand een idee? Wij niet.

Sonos Play:5

+ Klinkt prima (in 'secundaire' ruimtes)
+ Handzame, alles-in-één oplossing
+ Bijzonder gebruiksvriendelijk

-Minder elegant dan de Play:3

Sonos Play:3

+ Degelijke geluidsweergave (in 'secundaire' ruimtes)
+ Compacte, alles-in-één oplossing
+ Bijzonder gebruiksvriendelijk

- De Play:5 klinkt beter!

Sonos Play:1

+ Compact en bijzonder elegant
+ Flexibele installatiemogelijkheden
+ Bijzonder gebruiksvriendelijk

- Klinkt nogal dunnetjes

Sonos Sub

+ Draadloze communicatie
+ Eenvoudige installatie

- Prijs-kwaliteitverhouding

SonosPlaybar

+ Uiterlijk en afwerking
+ Klinkt prima
+ Superieure streaming mogelijkheden
+ Bijzonder gebruiksvriendelijk

- Geen HDMI