Recensie: Sony HAP-Z1ES en TA-A1ES

Wie wat ouder is, herinnert zich wellicht wel ES-audiotoestellen van Sony die sterk uit de hoek kwamen. Met een versterker en mediaspeler wil het Japanse merk opnieuw zijn ES-label uitspelen.

Sony, dat is toch het merk van Bravia-tv’s, smartphones en de PlayStation? Maar eigenlijk passen de nieuwe producten volledig in het Sony-verhaal. In Japan en de V.S. heeft het bedrijf zijn oude hifi-credentials nooit echt verloren, al heeft het in het verleden wel bijvoorbeeld zijn highend ES-label op minder hoogstaande toestellen durven plakken.

Reis je naar Tokio – om maar iets te zeggen – dan kan je daar in winkels zeer highend- speakers ontdekken, zoals de bijna 25.000 euro kostende SS-AR1-luidsprekers. We hebben die speakers vorig jaar nog in een luisterruimte in Berlijn beluisterd en we kunnen je verzekeren: het is topmateriaal.

De twee toestellen die we hier bekijken dragen het ES-etiket, net zoals de STR-DA5800ES AV-receiver die recent getest werd. Die test kan je hier nalezen. De Sony HAP-Z1ES en TA-A1ES passen bovendien eveneens in de lijn apparaten met ondersteuning voor hi-resaudio (Sony spreekt graag van 'HRA'), waar je een allegaartje van producten vindt, van hoofdtelefoons en muziekspelers tot DAC's en netwerkspelers.

Prachtige bouwkwaliteit

We waren dus zeer benieuwd om de nieuwe audiotoestellen van Sony te ontdekken. In deze test zoomen we in op de twee topmodellen, want dat zijn ook de pronkstukken waar alle aandacht naar gaat.

Wie echter met een bescheidener budget werkt, vindt bij Sony nog een aantal andere apparaten die heel wat toegankeljker en toch ook interessant zijn. De UDA-1 is bijvoorbeeld een inzending voor het steeds populairdere USB-DAC-segment, terwijl de HAP-S1 voor circa 800 euro een instapversterker met ingebouwde harde schijf biedt.

Daarnaast heeft Sony nog een reeks speakers, hoofdtelefoons en andere audioproducten uitgebracht die bij de nieuwe lijn passen. Je kan ze herkennen aan de verwijzing naar HRA, of hoge resolutieaudio.

Een beetje kenner van Sony-modelnummers merkt wellicht meteen op dat de apparaten die we nu net vermelden het ES-toevoegsel missen. ES, dat staat voor Extremely high Standard, en is wat Sony plakt op z’n luxeproducten. I

De TA-A1ES en HAP-Z1ES passen volledig in het ES-gezelschap. Het zijn twee toestellen die perfect bij elkaar passen, zowel naar vorm als functie, al kan je deze versterker en digitale audiospeler ook met andere componenten combineren.

Ze ogen extreem strak, minimalistich en modern, en beiden zijn prachtig afgewerkt met een stevig chassis en behuizing in aluminium. Design, daar weten ze wat van bij Sony. De bouwkwaliteit is van een heel hoog niveau en alleen van uit dat perspectief is dat de kostprijs niet overdreven.

Geen streaming

De HAP-Z1ES is ondanks een netwerkpoort en WiFi geen streamer of netwerkspeler. Muziek speel je af vanaf de ingebouwde harde schijf van 1 TB, eventueel uitbreidbaar via USB met een extra harde schijf. Er is dus geen DLNA, Airplay of andere streamingtechnologieën aan boord (al sluit Sony niet uit dat er later via een update bijvoorbeeld DLNA zou worden toegevoegd).

Merkwaardig genoeg is vTuner-internetradio wél present. Volgens de ontwerper Eric Kingdon werd de keuze voor geen streaming gemaakt om er voor te zorgen dat het afspelen van lossless hoge resolutiebestanden vlekkeloos en zonder haperingen verloopt.

Je kan op de HAP-Z1ES ook geen externe bronnen aansluiten en de DAC aanspreken, bijvoorbeeld via een USB-poort of een optische aansluiting. Helaas, denken we dan.

Gelukkig is het plaatsen van muziekbestanden op de Z1ES gewoon een kwestie van bestanden in Verkenner of Finder verslepen of te werken met een programma van Sony. Het apparaat herkent ze daarna automatisch herkennen en maakt de bestanden zichtbaar.

Vooraan op het apparaat staat een mooi, maar wat klein, kleurenscherm. Dichtbij prachtig, maar op een afstand van twee meter moeilijk leesbaar. Gebruik dan liever de speciale ES-app, die snel reageert, je muziekcollectie mooi presenteert en vooral zeer to the point is.

Opvallend: de app is volledig gericht op het beluisteren van albums, en zaken als shuffle play zijn naar het achterplan geduwd. Voer voor puristen die vinden dat je een album in z'n geheel - of toch de tracks in volgorde - moet beluisteren.

DSD welkom

We hebben de man nu al een paar keer gesproken en we kunnen je verzekeren: Eric Kingdon is een grote fan van audio verpakt in DSD.

Het verbaast wellicht niet dat de HAP-Z1ES probleemloos met dit formaat omkan, zowel de 2,8- als 5,6-MHz varianten. Los van het feit dat DSD-audio waanzinnig moeilijk te vinden is, kunnen we bevestigen dat het toestel probleemloos met dergelijke bestanden omkan en ze prachtig weergeeft.

Wij waren echter meer geïnteresseerd in de weergave van andere, meer vindbare lossless formaten. Eerste observatie: de Z1ES biedt een zeer complete compatibiliteit qua bestandsformaten en hoge resolutievormen, met een bovengrens voor PCM aan 192 kHZ / 32 bit. En het doet onze oren ook veel plezier, want onze FLAC- en ALAC- collectie klonk nog zelden zo goed.

De DAC van de Z1ES haalt veel details boven, voegt weinig kleuring toe, maar blijft vooral muzikaal en niet over-analytisch. De DSEE- functie om lossy bestanden te verbeteren, daar zijn we iets minder zot op. Het heeft wel een effect, maar niet per se een verbetering. Maar goed, met een druk op de knop is DSEE in- of uitgeschakeld. Proberen en zelf beslissen, is de boodschap.

Muziek verlaat de HAP-Z1ES via gebalanceerde XLR of via ongebalanceerde cinch. Beide wegen kunnen leiden naar de TA-A1ES, Sony’s nieuwe topend 2-kanaalsversterker.

Ook hier wordt een duidelijk afgelijnd concept gehanteerd, met geen digitale ingangen en vijf analoge inputs (waarvan één XLR). Een phono-ingang? Vergeet het.

De speakerterminals gaan voor de beker voor de meeste gigantische aansluitingen ooit, wat ze wel heel gemakkelijk maakt om zelfs de dikste kabel aan te sluiten. Bi-wiring of een tweede set aansluiten is niet mogelijk.

Verwacht dus ook niet veel instelmogelijkheden. De A1ES heeft zijn eigen tuning, en gefrul aan bass- en treble- knoppen is dus ongewenst. Ze zijn er gewoon niet.

Een onderbelichte feature is de hoofdtelefoonversterker, uitgerust met een draaiknop om de output aan te passen aan drie impedantieniveau’s, zo dat je werkelijk elke hoofdtelefoon kan aansturen. Gecombineerd met de HiFiMan 400-hoofdtelefoon krijgen we een machtig geluid – was het niet voor het prijskaartje, dan zouden we de A1ES alleen al voor dit onderdeel overwegen. Ook de Sennheiser HD700 past perfect bij de Sony.

We combineerden de A1ES met de Definion 5-speakers van Teufel, wat een droger resultaat opleverde dan bij de demonstraties die we kregen met Sony’s eigen luidsprekers. Die zijn spijtig genoeg niet bij ons beschikbaar.

De 2 x 80 watt (bij 4 en 8 ohm) Sony-versterker had in termen van power geen probleem om de zeer ongevoelige Teufels aan te sturen, ook bij hoge volumes. Klankmatig zouden we het omschrijven als vrij transparant, slechts een tikje naar warm neigend, heel gedetailleerd en gewoon heel leuk om naar te luisteren. 

Conclusie

Het is ambitieus wat Sony met de Z1ES en A1ES probeert. Opnieuw meespelen in meer audiofiele middens, het zal qua acceptatie niet altijd simpel zijn.

En toch verdienen beide apparaten alle aandacht. De Z1ES is een uitstekende speler vanaf harde schijf. Maar het streamen over het netwerk moet toegevoegd worden om het volledig te maken. Wellicht voor DSD's is streaming was lastig, maar zelfs hi-res FLAC's kan je perfect over een netwerk jagen. 

De prijs is naar ons gevoel ook iets te hoog gegrepen. Niet vanwege de kwaliteit, want die is puik, maar omdat er toch wel concurrentie is in dit segment.

Je zou kunnen stellen dat de A1ES een wat eng concept is. Het gebrek aan ingangen of mogelijkheden is een keuze voor een 'pure' ervaring. Maar is los daarvan een zeer goede en krachtige versterker die een mooie, bijna-transparante klank neerzet.