Vic van de Reijt Vinylbeleving

Dieter van den Bergh | 12 augustus 2011

Zelfbenoemd ‘muziekidioot’ Vic van de Reijt (Breda, 1950) is de bekendste singleverzamelaar van Nederland. Daarnaast is hij - waarschijnlijk beter bekend als - literatuurbobo. Van de Reijt is publicist en schrijver, uitgever bij Nijgh & Van Ditmar en de ontdekker van onder meer Arnon Grunberg. Recent leverde hij de langverwachte biografie van schrijver Willem Elsschot af.

Van de Reijt is een muzikale alleseter, en thuis van schlager tot psychedelica, van punk tot kleinkunst, van soul tot carnavalskraker. Als ‘hoeder van bedreigde muzieksoorten’ bracht hij diverse verzamelboxen uit, onder meer de persoonlijke Top 100 van Nederlandstalige Singles en Vic’s Fabulous Fifties.

Momenteel is Van de Reijt bezig met een Italiaanse (beat)box, onder andere met internationale artiesten die in het Italiaans muziek opnamen. Een gesprek over het zwarte goud dat vinyl heet.

“Ik zat op het Onze Lieve Vrouwelyceum in Breda, ongemengd. Voilà, de eerste verklaring voor mijn zoektocht naar vinyl. Er waren geen meisjes, en je moet toch wat. Mijn eerste plaatje was Shakin’ All Over van The Guess Who uit 1965. Ik kreeg vijf gulden zakgeld per week en daar moest ook nog bier van gedronken worden. Singletjes kostten 3,95, later 4,25, maar gelukkig ontdekte ik al gauw het fenomeen ‘uitverkoop’. Bij de V&D, Spronk en Van Boxtel hadden ze geregeld opruiming; singles voor een gulden. Het waren meestal geflopte singles, of kleine hitjes, veel curieuze muziek die ik soms kende van Radio London of Radio Caroline.”

Collector items

“Ik herinner me Dirty Water van The Standells, met originele Nederlandse fotohoes, en Who are the brain police van The Mothers of Invention. Ik was ook een soulfan, Redding en Pickett enzo, maar dat moest in het geheim, want in Breda was je dan verdacht; soul was van de Ambonezen.

Veel van de singles die ik in mijn Bredase tijd kocht zijn collector items geworden. Toen ik een krantenwijk kreeg, had ik twaalf gulden per week te besteden. Van mijn eerste verdiende geld kocht ik voor 9,90 Well Respected Kinks, zo’n lekkere dikke plaat op het Marble Arch-label. Had ik opeens tien hartstikke goeie singles op één plaat. Toch is de elpee eigenlijk altijd een stiefkindje geweest in mijn verzameling, een bijvangst.”

Elpeecultuur

“Voor mijn zeventiende verjaardag kreeg ik Sgt. Pepper’s van mijn ouders. Dat was het begin van de elpeecultuur. De hoezen werden pure kunststukjes en de platen konden bijna afgedraaid worden zonder overgangen in de groef. Met twee elpees en een koffertje vol singles vertrok ik in 1969 naar Amsterdam. Daar ontdekte ik Concerto, een zeer verslavende winkel. Daar kom ik nog steeds erg graag.”

Spijt

“In de jaren 70 had je de verschrikkelijke mode dat het singletje uit was. Ook ik trapte erin, en heb op een paar na mijn hele collectie verkocht, zelfs mijn Hendrix-singles en Liar, Liar van The Castaways. Ontzettend veel spijt van gehad natuurlijk, het heeft me jaren gekost totdat ik alles weer teruggekocht had. Tussen 1970 en 1977 was eigenlijk alle muziek ruk. Roxy Music en David Bowie uitgezonderd.

In die tijd heb ik vooral veel boeken gekocht. Met de punk werd het weer leuk. Punk maakte een einde aan Genesis en Yes en al die symfonische rotzooi. Punk was niet alleen leuke muziek, maar er werden ook allerlei mooie singles me creatieve hoesjes uitgebracht. Toen heb ik het weer serieus opgepikt.”

Jukebox

“Een derde golf in mijn verzamelwoede begon op mijn veertigste verjaardag in 1990. Ik had mezelf een jukebox cadeau gedaan. Wilde er altijd al eentje hebben, mijn broertje in Breda had er ook een. Kocht in Zeeuws-Vlaanderen een Wurlitzer 2400 uit 1960, hetzelfde model als in het cafetaria bij het Onze Lieve Vrouwelyceum. Aan de gasten op mijn feest vroeg ik om singles mee te nemen. Ze kwamen met hele ladingen aanzetten, ik mocht ze allemaal houden.”

Het juiste moment

“Het was precies het juiste moment, de cd was gangbaar geworden en zo kon iedereen eindelijk van zijn vinylplaten af. Een meisje deed me een hele koffer vol jeugdsentiment cadeau. Ik heb haar nog gebeld: ‘Dit kan ik echt niet aannemen’, maar ze stond erop.

Dankzij de jukebox zijn mijn kinderen opgegroeid met Roy Orbison in plaats van Michael Jackson. Daar ben ik best trots op. Ik heb daar ontzettend veel muziek mee gedraaid. Het zijn echt indianenverhalen dat je een plaatje na drie keer in de jukebox gedraaid te hebben weg kunt gooien. Het is juist andersom; plaatjes die op de pick-up minder klinken, doen het soms nog heel goed in de jukebox.”

Raymond

“Ik heb altijd een zwak gehad voor Raymond van het Groenewoud, een leeftijdsgenoot. Hij doet alles wat ik altijd zou hebben willen doen. Een man met literaire aandrift, schrijft mooie teksten. Schuwt de gevoelige ballades niet, maar is toch op en top rock ’n roll in plaats van sentimenteel. Laat zich inspireren door Stones en Beatles, maakt pop, rock, funk en soul. Ik heb hem persoonlijk leren kennen, is ook nog ’s een heel aimabele man.”

De kick

“Van Raymond heb ik nu alles, nadat ik laatst de single Zjoske schone meid heb gekocht. Mijn duurste elpee is ook van hem: de Duitstalige elpee van Meisjes; Mädchen. Kostte 125 euro, terwijl-ie in de boeken staat voor 250. Dat is voor mij dan ook de kick. Je kunt op internet alles kopen wat je wil, ik heb er ook het geld wel voor, maar ik heb mijn emotionele grenzen. Vroeger was dat tien gulden, nu al gauw twintig euro. Voor sommige dingen kom je gewoon nergens onder de 100 euro uit, zoals Franse EP’tjes van The Electric Prunes, The Searchers of The Doors. Het is hartstikke duur allemaal. Ik vind 35 euro in dat geval vaak genoeg, dus koop ik hem niet. De kick van de aanschaf is dan ook weg.”

 

Rommelmarkt

“Van The Yardbirds mis ik één single. Een Nederlandse persing daarvan is denk ik wel te krijgen voor veertig euro, maar ik vind twee tientjes daarvoor meer dan genoeg. Ooit kocht ik op een Frans rommelmarktje een origineel EP’tje van de Stones voor tien francs. Die kick is onovertrefbaar. Ik kocht ook wel eens een zeldzame Brel-elpee van Jan Mesdag. Kostte vijftig cent. [lachend] Die verkoper heb ik toen wel een paar guldens meer gegeven.”

De hoes

“Soms laat ik bijzondere singles staan, omdat er geen hoesje bij zit. Die hoes hoort erbij, een single met originele hoes is niet voor niets soms tien keer duurder. Bij het muziekarchief Beeld en Geluid gooien ze hoezen systematisch weg, daar kan ik niet bij. Ze hebben me wel eens gevraagd of ze wat uit mijn collectie mochten hebben. ‘Tuurlijk’, zei ik, totdat bleek dat ik het plaatje niet terug zou krijgen en dat ze bovendien de hoes weg zouden gooien.

Ooit kreeg ik een keer extra zakgeld, en legde ik 4,25 neer voor A Legal Matter van The Who. Ik kreeg dat plaatje mee in een blanco merkhoesje. Werd het onverwacht een hit en hadden ze te weinig fotohoesjes. Ik baalde enorm, maar durfde hem niet terug te geven. Mijn eeuwige frustratie.”

Ritueel

“Waarom vinyl? [lachend] Ik dacht dat je het nooit zou vragen! Weet je, volgens mij is de cd een soort gloeilamp. Steeds vaker heb ik cd’s die het niet meer doen, ze raken op. Ik vraag me serieus af of mijn cd’s het over twintig jaar nog doen. Vinyl raakt niet op, en bovendien zijn platenspelers veel duurzamer dan cd-spelers. Muziek is iets fysieks. Daarom download ik ook niet, daar word je down van. Het hele ritueel van het vinyl hoort bij muziek. De hoes, het plaatje uitpakken en omdraaien. En natuurlijk het geluid. Ik kan het niet bewijzen, maar het klinkt gewoon warmer en vertrouwder. En ja, natuurlijk heeft het ook met nostalgie te maken. Ik voel gewoon geen liefde voor de cd.”

CD-boxen

“Waarom mijn boxen dan toch allemaal op cd zijn uitgebracht? Tja… Natuurlijk had ik ze liever op vinyl uitgebracht, maar dan zou je uitkomen op zo’n acht elpees per box. Otto Baeten, een ouderwetse muziekfreak, heeft de muziek glashelder opgenomen, precies zoals de singles klinken. Voor bijna de helft zijn mijn eigen singles als master gebruikt.

En mijn ultieme wraak is dat de boxen heel mooi zijn aangekleed, net als de mooiste elpees.”

DJ Vic

“Ik ben nu 61, maar kan nog geen genoeg krijgen van vinyl. Ik deejay zo’n drie tot vier keer per jaar, bijvoorbeeld op het uitbuikfeestje na de kerst. Ben ik ooit op het Boekenbal mee begonnen. Alleen singles. Het tempo op de dansvloer is flink opgeschroefd. Met Stuck In The Middle With You van Stealers Wheel kreeg je vroeger de dansvloer nog vol, nu niet meer. Met de vroeger James Brown lukt dat nog wel altijd. Het is deejayen voor de fun, geweldig om te doen. Aan het einde van de avond loop ik standaard met een brede smile en een vinylplaatje rond mijn oor rond.”

 

De Favorieten van: Mijn hifi-set:

“Er gaat niets boven het geluid uit mijn eerste koffergrammofoon die ik op mijn negentiende kreeg. Jarenlang heb ik mijn muziek gedraaid op krukkige pick-upjes. Mijn vrouw vond het ongelooflijk dat ik dat aan kon horen. Ik heb daarna jarenlang een betere Dual gehad, nu heb ik een automatische Philips met retro-versterker, en op mijn werkkamer een platenspeler van Technics aangesloten op een mini-set van Sony. Je moet nog goed zoeken voor een pick-upuitgang. Op nieuw spul zit dat vaak niet eens, belachelijk! In de huiskamer heb ik een Bose-set, die heb ik me aan laten meten, maar ik benut er nog niet de helft van. Ik hoor het verschil niet, maar ik heb ook hele slechte oren, sinds ik met voetballen een keer op mijn achterhoofd ben gevallen. Maar volgens mijn vrouw klinkt het in de huiskamer nu veel en veel beter.” Favoriete muziekgenre:

“Psychedelische garagesongs die drie minuten duren. Alles wat op de Nuggets-verzamelaar staat. Vier jongen die zich uitsloven in een garage, levert toch de meest pure muziek op. Ik zou best een zender willen hebben met overdag alleen maar zulke pokkeherrie. En dan ’s avonds soul.

En tegenwoordig vind ik de Kinks, Who en Yardbirds nog beter dan vroeger. Vooral de Yardbirds zijn favoriet nu. For Your Love, Evil Hearted You, Heart Full of Soul, Still I’m Sad. Briljante songs. ”

All time favourite:

Get me To the World On Time, The Electric Prunes. Na een sidderend intro staat de hele wereld drie minuten in brand. Fenomenaal staaltje samengebalde muziek. The Who kon dat ook: Anyway, Anyhow, Anywhere. Met drums, gitaren, zang komt een machinerie op gang, die sissend tot een einde komt. Treat her right van Roy Head, ook zo’n weergaloos nummer. Was een hele foute rechtse countryzanger, maar schreef één briljant nummer. Een grote hit in Amerika. Het duurt 2.03, geloof ik, maar heeft een intro van 55 seconden, waarna hij ‘hey!’ roept! Als je dit hoort zul je het de rest van je leven niet vergeten!” Ik gruwel echt van:

“The Cats, Buffoons en de vroege Golden Earrings. Wat een stelletje zeikerds! Voor mijn gevoel deden ze het kunstje alleen maar na. Alleen Q65 vind ik wél aardige Nederbeat.” Guilty pleasure:

“De vroege Bee Gees uit de jaren 60! Spicks en Specks en Massachusets enzo.” Omvang collectie:

“Oef, nooit precies geteld. Door het hele huis staan dozen en kasten. Ver boven de tienduizend singles. Drie tot vierduizend elpees en dat mogen er niet meer worden heb ik besloten. En ja, ik heb toch ook godvergeten veel cd’s.” Wil je een bepaalde verzameling compleet hebben?

“Ik ben een compleetheidmaniak. Op Nederlandstalig gebied heb ik zo’n beetje alles. Van Vlaams tot Surinaams. Ook van bands als de Kinks, The Who en Yardbirds heb ik het meeste.” Vinyl of cd:

“Next!” Meest memorabele muziekbeleving.

“Popfestival Kralingen 1970. Ik was een van de weinige betalende bezoekers. Had er 35 gulden voor betaald en was uit pure opwinding de dag ervoor al naar Rotterdam afgereisd. Iedereen stond daar: Jefferson Airplane, Canned Heat, noem maar op. Dr John The Night Tripper speelde midden in de nacht, zelfs Mungo Jerry herinner ik me, terwijl dat toch eigenlijk een lachwekkende band was. De sfeer was fantastisch, een hippiegevoel all over, er is geen wanklank gevallen. Iedereen dacht: nu gaat de wereld veranderen, maar we kwamen van een koude kermis thuis. Omdat ik betaald had, moest ik buiten bier gaan halen, dat was op het terrein niet te krijgen. Ik was nog niet terug of 23 van mijn 24 blikjes Heineken waren al uit mijn hand gerukt. Zo kocht ik mijn entreekaartje terug.” Mijn hifi/luistertip:

“Ik ben echt een boer op dat gebied, dus sorry, geen aanbevelingen.”

De boxen van Vic van de Reijt zijn hier te bestellen.

Zie hier Vic van de Reijt bij een vinylitem in De Wereld Draait Door.