Esoteric Grandioso show bij 50 jaar Overgaauw

Wat hebben een Piega MasterONE, Bowers & Wilkins 800 Diamond en Kef Blade met elkaar gemeen, anders dan dat het om een drietal werkelijke topluidsprekers gaat die de huidige grenzen van het maximaal haalbare verkennen? Het antwoord op deze vraag is dat de Leidse audio- en videospecialist Overgaauw op 23 en 24 mei, deze drie giganten in een wervelende audioshow koppelde aan de minstens zo indrukwekkende en tot de verbeelding sprekende Esoteric Grandioso componenten. 

Deze top-of-the-line serie van de Japanse high-end specialist Esoteric, gaat zowel qua prijs, omvang als prestaties (zeer) veel verder dan alles wat deze onderneming ooit eerder heeft vervaardigd. Music Emotion doet verslag van dit memorabele treffen.
Het is maar enkele weken voor bovenstaande show wanneer ik tijdens een telefonisch contact met hoofdredacteur Ivo van den Broek, te horen krijg dat hij weer wat bijzonders voor mij in petto heeft. Het zou gaan om een Esoteric show bij de
A/V winkel ‘Overgaauw’ in Leiden. Nu ben ik mede door verschillende testen uit het verleden goed bekend met de producten van deze elite divisie van Teac. Maar tevens moet ik bekennen dat ik naast enkele advertenties in Music Emotion, eigenlijk nooit eerder van deze winkel heb gehoord! Mijn hoofd tolt even van de vele vragen die in mij opkomen. Een mij onbekende winkel is natuurlijk heel goed mogelijk, want als recensent kun je immers onmogelijk met alle Nederlandse winkels bekend zijn. Maar om een show van dit kaliber op poten te zetten moet je toch heel wat in je mars hebben.


Overgaauw
Familiebedrijf Overgaauw bestaat dit jaar 50 jaar en blijkt een duidelijk door de wol geverfde winkel te zijn, die al vele jaren zijn klanten zowel een opmerkelijk groot assortiment als een hoge kwaliteit aan producten en service biedt. Om dit bewuste kwaliteitsstreven daadwerkelijk vast te houden is ondanks de vele andere vormen van (elektronisch) consumentenvermaak, ook vandaag de dag nog steeds voor de specialisatie audio en video in zijn puurste vorm gekozen. We spreken hier dan van de instapmiddenklasse tot serieuze high-end van de wat grotere en meer bekende merken. Voor computers, koelkasten en wasdrogers moet u dus echt elders rondkijken. Hoewel de naam Overgaauw al sinds 1964 trots op de winkelpui prijkt, is de dagelijkse leiding inmiddels alweer vele jaren in handen van schoonzonen Johan Luykx en Fokke Rietkerk. Daarbij worden beide heren bij het verrichten van hun uiteenlopende dagelijkse taken, trouw ondersteund door hun beide vrouwen die nog wel de naam Overgaauw dragen. Na onderling overleg en mede omdat er op dat moment nog geen bezoekers aanwezig zijn, word ik door Johan Luykx uitgenodigd om vrijdagmiddag 23 mei de ‘generale repetitie’ van de Esoteric Grandioso show bij te wonen. Zo gezegd zo gedaan en dus toog ik op deze bewuste dag naar hartje centrum van het Zuid-Hollandse Leiden en manoeuvreer mijn auto voorzichtig richting de autovrije Breestraat. Gelukkig blijkt in de nabije omgeving voldoende parkeerruimte aanwezig te zijn en sta ik niet veel later voor de zeer karakteristieke en deels prachtige Art Nouveau gevel van deze oudgediende in audio-/videoland. Mede omdat ik behoorlijk onbekend ben in deze omgeving, ben ik erg benieuwd wat voor soort winkel er achter deze klassieke façade schuilgaat. Eenmaal door de deur word ik meteen verrast door de opmerkelijke grootte en gelaagdheid van de winkel. Enerzijds is het vrij vol en staat er een groot scala aan verschillende producten van de bekende serieuze merken opgesteld. Maar ook word ik op prettige wijze geprikkeld door de vele zichtbare hoogteverschillen die het pand van veel andere collega’s blijkt te onderscheiden. Toeval of niet, maar bij mijn binnenkomst is mede eigenaar Fokke Rietkerk net bij de ingang aanwezig en word ik onder het genot van een kop koffie hartelijk welkom geheten. Al snel ontstaat dan ook een gezellig gesprek en krijg ik de gelegenheid om het complete en veel groter dan verwachte oorspronkelijke pand, van onder tot boven te bekijken. In tegenstelling tot wat u en ik misschien zouden verwachten, is nog opmerkelijk veel van de familiegeschiedenis van de Overgaauws bewaard gebleven. Een periode waar Fokke op een bevlogen manier graag over verteld en mij aanvullend helemaal bovenin het pand, de vertrekken laat zien waar de familie vroeger daadwerkelijk heeft gewoond. Vandaag de dag worden deze ruimtes trouwens benut als kantoor en opslag, hoewel her en der nog steeds de nodige overblijfselen aanwezig en zichtbaar zijn. Op de etages daaronder is van onder naar boven een zowel oplopende prijs als kwaliteit van de producten zichtbaar en ben ik aangenaam verrast tot welk hoog niveau dit doorzet.


It’s showtime!
Pal naast de oorspronkelijke Overgaauw winkel staat misschien wel één van de meest bijzondere winkelpanden van de complete Breestraat. Het gaat hier om een zeer karakteristiek in 1907 door de architecten H.J. Jesse en W. Fontein ontworpen winkelpand in indrukwekkende Art Nouveau stijl. Oorspronkelijk was het pand op alle verdiepingen voorzien van ‘monsterzalen’ en ‘modelkamers’ om onder meer meubels te verkopen. Ondanks in 1937 en 1983 doorgevoerde modernisatie is er ook vandaag de dag nog steeds veel van deze indeling terug te vinden. Terwijl op de begane grond de Overgaauw winkel vanuit het oorspronkelijke pand doorsteekt naar dit beschermde stadsgezicht, moeten we om bij de zaal van de Grandioso show te komen wel eerst even buitenom. Het blijkt hier om een aanpalende winkelpassage te gaan. Maar in plaats van rechtdoor de passage in, lopen we vervolgens een brede en statige trap op waarna we op de eerste verdieping een deur binnengaan. Het volgende moment sta ik toch even met mijn ogen te knipperen bij het zien van zo’n mooi symbiose tussen praktisch zaalgebruik en echte Art Nouveau bouwstijl. De zaal bezit forse afmetingen in de richting van zo’n 10 x 20 meter en is voorzien van talloze nog echt geklonken metalen pilaren. Mede door de mooie lichtinval middels verschillende zwierige raampartijen en talloze klassieke ontwerpelementen, komt zelfs in 2014 de prachtige tijdgeest van toen nog steeds helemaal over. Nadat ik enigszins aan de uitbundige lichtinval en het sfeervolle decor gewend ben geraakt, wordt mijn aandacht al snel getrokken door de indrukwekkende en pontificaal in het centrum van de ruimte opgestelde audioset.

Grandioso

Op een groot en vooral langwerpig rack van Creaktiv zijn op de ‘normale’ C-02 voorversterker en G-01 master klok generator na, maar liefst acht van de negen posities volledig bezet met componenten uit de gloednieuwe en extreem prestigieuze Esoteric Grandioso serie! Was ik van dit merk voorheen al gewichtige sculpturen van staal en aluminium gewend, de nieuwe Grandioso top-of-the-line modellen voegen hier nog een stukje CNC kunst aan toe. Gelukkig is het allemaal veel meer als alleen maar uiterlijk vertoon en hebben de Japanse ingenieurs echt alles uit de kast getrokken om in iedere discipline grensverleggende technologie toe te passen. Wat mij in eerste instantie aan deze serie opvalt, is dat naast het streven naar een werkelijk compromisloze constructie, alles tot in het extreme van elkaar gescheiden is. Niets is aan het toeval overgelaten en alles wat maar enigszins onderlinge storende invloeden kan uitoefenen, is zoveel mogelijk onderling geïsoleerd. Teac productmanager Rui Odaware die speciaal voor dit evenement naar Leiden is afgereisd, is dan ook graag bereid om mij de nodige tekst en uitleg over deze bijzondere componenten te geven. Wanneer ik hem vraag wat de diepere gedachte achter deze Grandioso serie is antwoordt hij: ‘Esoteric is bij de ontwikkeling van deze componenten werkelijk tot het uiterste gegaan. Geen detail is aan het toeval overgelaten en onze ingenieurs die vooraf carte blanche hebben gekregen, zijn net zolang doorgegaan tot ze werkelijk het allerhoogste prestatieniveau hebben bereikt wat met de huidige stand van de techniek mogelijk is.’

Werner: ‘In een tijd van alsmaar verdere integratie is het toch een beetje vreemd om Esoteric ogenschijnlijk precies de andere kant op te zien gaan. Wat is daar de reden toe?’ Rui denkt even na om vervolgens zorgvuldig zijn woorden te kiezen. ‘Het is zeker waar dat op veel plaatsen om ons heen het gebruikersgemak en de hanteerbaarheid van hedendaagse hifi steeds belangrijker zijn geworden. In bepaalde gevallen is integratie zeker geen verkeerd idee, maar bij onze Grandioso serie ging het enkel om de maximaal haalbare kwaliteit. Om zo’n ultra laag stoor- en vervormingsniveau te bereiken als wij voor ogen hadden, was het absoluut noodzakelijk om zoveel mogelijk negatieve onderlinge beïnvloeding en interferenties te voorkomen en een maximale kanaalscheiding te halen. Dat is ook meteen de hoofdreden waarom tot op heden alle apparaten uit deze serie in meerdere behuizingen zijn ondergebracht.’ Esoteric is al sinds jaar en dag bekend en beroemd om zijn bijzonder hoogwaardige digitale producten, waarbij vooral de uitzonderlijk rigide opbouw van de sacd loopwerken wereldberoemd is. Gelukkig laat dit state-of-the-art bolwerk - wat toploopwerken bijna tot kunst heeft verheven - de liefhebbers van het discmedium niet in de steek. Met andere woorden brengt Esoteric met dit P1 sacd transport (e 40.000,-!) het beste en meest geavanceerde disctransport in de geschiedenis van het merk uit. Harde kern van dit ontwerp is het werkelijk prachtig vervaardigde VRDS-Neo VMK-3.5-20S transportmechanisme. Niet alleen een bijna emoties opwekkend voorbeeld hoe fantastisch een transportmechanisme vandaag de dag überhaupt (nog) kan worden vervaardigd, maar ook een ultieme poging om maximale accuratesse en betrouwbaarheid uit een discloopwerk te verkrijgen.

Uiteraard is ook de rest van de techniek van dit state-of-the-art product net zo vooruitstrevend en ontstaat samen met de bijpassende losse voeding één of misschien zelfs wel het allerbeste discloopwerk van dit moment. Net zo bijzonder als het P1 transport zijn de bijpassende mono(!) D1 D/A converters (e 20.000,- per stuk) die naast de nieuwste technieken en best mogelijke onderdelen en schakelingen, ook over technologieën als ES-Link4 en 36 bit signaalprocessing beschikken. ES-Link4 is een door Esoteric zelf ontwikkelde superieure breedbandverbinding, die zowel DSD als 48-bit/352,8 kHz PCM bestanden ondersteunt en daarbij gebruik maakt van een HDMI kabel. Last but not least zorgen de Grandioso M1 mono eindversterkers (e 21.000,- per stuk) tenslotte voor een extreem stabiele en absoluut onverstoorbare versterking van zelfs de meest complexe muzieksignalen. Het gewicht van 62 kilo per stuk zegt al een en ander over de meer dan solide constructie en de uiteraard overbemeten voedingstransformatoren. Kernpunt voor de Esoteric ingenieurs was om een eindversterker te ontwikkelen die zoveel mogelijk ongevoelig is voor de belasting die zelfs de meest complexe luidsprekers kunnen geven. Oftewel een werkelijk onverstoorbare en rotsvaste energieleverantie met zowel een ruimtelijke, natuurlijke tonale balans als vol leven, expressie en realisme. De M1 is in staat een continu vermogen van 300 Watt per kanaal aan 8 Ohm te leveren. Een waarde die vandaag de dag in eerste instantie niet echt meer uitzonderlijk is. Maar het wordt al anders als dit vermogen aan 4 Ohm 600 echte Watts zijn en nogmaals verdubbeld tot 1.200 Watt aan 2 Ohm. Echt bijzonder wordt het echter pas als blijkt dat deze mastodont zelfs 2.400 Watt aan 1 Ohm achteloos uit zijn mouw kan schudden en ook niet gehinderd of beïnvloed wordt door zelfs de meest extreme fasedraaiingen en wild wisselende impedantiesprongen! Naast al deze brute kracht is in de tonale afstemming zoveel mogelijk gestreefd naar een eindversterker die de agiliteit en ‘wendbaarheid’ van een kleine, ‘snelle’ versterker combineert met de eindeloze kracht, stabiliteit en grootsheid van (zeer) krachtige exemplaren. Zoals u vast al heeft opgemerkt is in deze opstelling qua voorversterker nog van het voormalige C-02 topmodel gebruik gemaakt omdat de bijbehorende Grandioso variant nog niet is uitgebracht.

Feest der superlatieven

Naast de indrukwekkende ruimte en Grandioso componenten, valt verder op dat er bovengemiddeld veel aandacht aan de akoestiek is besteed. Fokke verteld dat deze ruimte normaliter heel galmend en hol klinkt en dat daarom met man en macht aan een goede aankleding is gewerkt. Een deel van de wanden is daarvoor met eierdozen beplakt, op de vloer ligt een groot kleed, terwijl Bowers & Wilkins heeft geassisteerd door welwillend een grote lading akoestiekpanelen van het Nederlandse Mutrox ter beschikking te stellen. Naast het langwerpige audiorack staan keurig de drie paren luidsprekers opgesteld, terwijl als bekabeling de top-of-the-line AudioQuest WEL Signature is ingezet. Het opstellen van meer dan één paar luidsprekers tegelijkertijd, is geen sinecure. Want naast onderlinge beïnvloeding is het in zo’n opstelling ook een hele opgave om de juiste plaats in de ruimte te vinden. Ook in dit geval speelden dat soort overwegingen natuurlijk mee. Toch was de insteek eigenlijk vooral bedoeld om aan te tonen dat zo’n state-of-the-art Grandioso set, zelfs met drie zulke uiteenlopende luidsprekers in staat was een werkelijk topgeluid neer te zetten. Terwijl ik bewust plaatsneem op de middelste stoel van de eerste rij, starten we met de Piega MasterONE. Een heel bijzonder systeem waar ik tijdens een fabrieksbezoek aan Piega in 2009 al uitgebreid kennis mee heb kunnen maken en veel respect voor heb. Ondanks zijn relatief compacte bouw weegt de ONE toch nog 60 kilo per kast en bezit het systeem een bijzondere afwijkende opbouw. Zo wordt er een puntbron georiënteerde dipool magnetostaat voor het midden en hoog ingezet, terwijl een paar 22 cm woofers met een basreflex afstemming voor het laag zorgdraagt. Het rendement is een mooi bruikbare 92 dB, impedantie is 4 Ohm en het opgegeven frequentiebereik loopt van een tot de verbeelding sprekende 18 Hz tot 50 kHz. Al tijdens het ‘inluisteren’ en wennen aan het systeem en de opstelling valt meteen het overwicht en de grip wat de Grandioso op de Piega’s hebben op. Nu zijn deze Zwitserse luidsprekers niet echt lastig aan te sturen, maar toch. Ook na langer luisteren kan gesteld worden dat het laag uit deze elektronica-luidsprekercombinatie, ronduit erg goed bevalt. Er is veel kleur, controle, impact en vooral een heel voorname rust. Het midden en hoog zijn zoals verwacht pijlsnel en laten een zeer goede stabiliteit en focus horen. Als volgende representant is de Bowers & Wilkins 800 Diamond aan de beurt en daarvan weet ik uit eigen testervaring, dat die allesbehalve gemakkelijk aanstuurbaar is en bovendien ook nog eens gevoelig en kritisch qua aangesloten elektronica! Net als de Master ONE, maakt de 800 Diamond gebruik van twee in dit geval 25 cm woofers in een basreflex afstemming. Maar daarboven is alles totaal anders en wordt een 15 cm Kevlar voor het middengebied en een 2,5 cm dometweeter voor het hoog ingezet. Dit levert uiteindelijk bij een gewicht van 102 kg per stuk, een frequentiebereik van 32 Hz tot 28 kHz en een rendement van 90 dB met een minimum impedantie van 8 Ohm (minimum 3,1 Ohm) op. Bij de eerste klanken hoor ik meteen weer de zo herkenbare Bowers & Wilkins 800 Diamond signatuur. Vloeiend en een tikje warm in het middengebied, krachtig en doortekend in het laag en vooral in het hoog gedetailleerd luchtig en zeer goed doortekend. Wat ook meteen duidelijk is, is dat ondanks de typerende conceptmatige verschillen, er ook behoorlijk grote klankmatige overeenkomsten tussen deze twee toch totaal verschillende luidsprekerconcepten zitten. Het verhaal van Rui snijdt dus zeker hout! Als laatste zijn de KEF Blade’s aan de beurt. Op het eerste gezicht vooral een opvallende designspeaker, maar feitelijk een product wat volgens het ‘vorm volgt functie’ concept is ontworpen.

De maar liefst 159 cm hoge Blade maakt gebruik van een viertal 22,5 cm grote woofers die dermate exact tegenover elkaar hoog in beide zijkanten van de extreem afgeronde behuizing zijn aangebracht, dat ze geen enkele trilling meer op de kast overbrengen. Kernpunt van iedere hedendaagse KEF is natuurlijk de coaxiale Uni-Q midden/hoog unit die heel mooi het ideale puntbron principe vertegenwoordigd. In dit geval gaat het om een 12,5 cm middengedeelte vervaardigd uit verschillende metalen, met in het hart een 2,5 cm aluminium dometweeter. Het gewicht van deze 3-weg basreflexluidspreker met zijn sierlijke gegoten behuizing van glasvezelcomposiet is toch nog een stevige 57 kilo. Het rendement valt met 91 dB net wat bovengemiddeld hoog uit, terwijl de impedantieopgave van 4 Ohm nominaal een minimale waarde van 3,2 Ohm heeft. Het opgegeven frequentiebereik loopt van 40 Hz tot 35 kHz en dat is op papier vooral in het laag de minst diep doorlopende waarde. Aangesloten op de ultrastabiele Grandioso M1 mono eindversterkers is dat dan ook precies wat mijn eerste indrukken zijn. De Piega heeft in deze opstelling het diepste laag, daarna de Bowers & Wilkins, terwijl de KEF in dit geval het minst diep in de frequentiekelder weet af te dalen. Maar wat deze laatstgenoemde in het laag relatief te kort komt, maakt hij met veel andere bijna unieke eigenschappen weer helemaal goed! Want ook al staan de twee Blade’s volgens mij bijna een meter of 5 uit elkaar geplaatst, toch is overal in de ruimte een bijzonder goed en opmerkelijk stabiel stereobeeld waarneembaar. Een duidelijk bewijs voor het enorme ruime afstraalgedrag van dit concept. Ook deze Blade staat trouwens bekend als een luidspreker die liefst over een stabiele en vermogende (solid state) versterker wil beschikken en wederom weet de Grandioso opstelling zeer te overtuigen. Na deze interessante en verhelderende ronde is het muziekdraaien geblazen en welk volume we ook kiezen over welke van de drie luidsprekers dan ook, iedere keer is het opnieuw genieten geblazen van het uitgewogen scala aan muzikale eigenschappen en gaat de techniek de muziek verregaand uit de weg.


Conclusie
Met dit feest der superlatieven is ook Overgaauw uit Leiden nu bij mij op mijn lijstje komen te staan van interessante en zeker ook respectabele audiowinkels. Interessant in de zin dat er zowel veel te beleven is binnen het ruime assortiment, als veel kennis en maar liefst 50 jaar ervaring aanwezig is! Met deze Esoteric Grandioso show heeft zowel dit naar perfectie strevende Japanse merk als Overgaauw zijn nek ver uitgestoken en kosten nog moeite zijn gespaard om van deze happening een waar (muzikaal) feest te maken. Achteraf hoorde ik dat ook het publiek die avond en de dag erna, eveneens met volle teugen van deze bijzondere presentatie had genoten en er zelfs serieuze koopbelangstelling was ontstaan. Een meer waardige viering van het 50-jarig jubileum lijkt mij daarmee bijna ondenkbaar!