Rhapsody: Well tuned systems since 1988

De Hilversumse high end-winkel Rhapsody is in zijn inmiddels bijna 27-jarig bestaan een bijzondere ster aan het Nederlandse audiofirmament gebleken.

Van de nog immer op zeer regelmatige basis georganiseerde complete systeemdemonstraties, live optredens in het winkelpand met deelname van gerenommeerde muzikanten, tot zelfs opnamesessies in een heuse studio en niet te vergeten de inmiddels beroemde gongbaden van dochteronderneming Spirit Connection.

Complete wereld
Rhapsody omvat dus een werkelijk complete muzikale wereld die eigenlijk altijd en ieder moment van het jaar in beweging is. Een vruchtbare voedingsbodem waar altijd weer wat nieuws valt te ontdekken en die klanten en bezoekers steeds weer opnieuw op een prettige wijze probeert te prikkelen en te stimuleren in hun zoektocht naar het ideale geluid en diepgaande klankervaringen.

Hi-visit
Het is begin december en de eerste keer in het najaar van 2014 dat de temperatuur ook overdag net onder het nulpunt zakt. Met de handen diep in mijn zakken gestoken ter bescherming tegen de gure oostenwind, knerpt het grind op het vers aangeharkte grindpad naar de voordeur nog eens extra onder mijn schoenen.

Zeker omdat ik dit keer deze winkel bezoek voor een Hi-Visit, schieten zelfs tijdens het korte tochtje van auto naar de voordeur, mijn gedachten als een spreekwoordelijk snelvuurkanon van de ene naar de andere herinnering. Ook al zijn het er in de afgelopen 26 jaar bijna ontelbare, toch zijn het dit keer gek genoeg met name belevenissen van de laatste paar jaar die naar boven borrelen.

Voorgeschiedenis
Zo was in 2013 het 25-jarig bestaan, met in plaats van de gebruikelijke uitgewogen audio set opstellingen, indrukwekkende live optredens van pianist Bert van den Brink, bassist Tony Overwater en concertpianiste Hanna Devich. Hoewel het eerstgenoemde tweetal voor een waar jazz improvisatievuurwerk zorgde, was het toch Hanna die met haar prachtige vertolkingen van de meesterwerken van de Italiaanse pianist en componist Ludivico Einaudi, letterlijk iedereen muzikaal liet wegzweven. Over muzikaal wegzweven gesproken.

En wat te denken van recente high end-introducties van wereldfaam, zoals de indrukwekkende en monumentale Magico Q7, Sonus Faber Aida, Franco Serblin Ktêma en Accordo en recent de Avantgarde Zero luidsprekers. Of op elektronica niveau de bijzonder indrukwekkende digitale dCS Vivaldi setup, Aurender W20 streamer, TAD elektronica en natuurlijk niet te vergeten de oogverblindende Dan D’Agostino versterkers.

Maar het leuke is dat het bij Rhapsody lang niet alleen maar extreem kostbaar en eindeloos exclusief hoeft te zijn. Want naast meer prijsbewuste systemen met de instappers van bijvoorbeeld Moon (Neo), Naim, PrimaLuna of Audio Physic. Kunt u hier ook terecht voor trendy producten zoals het gloednieuwe Naim Mu-so draadloze alles-in-één muzieksysteem, de complete range aan Devialet modellen of een prachtige nieuwe Audeze hoofdtelefoon met bijvoorbeeld een Moon Neo 430 HA of Chord Hugo DAC-hoofdtelefoonversterker.

Veranderende behoeften
Veel langer tijd om na te denken krijg ik echter niet, want met een ferme zwaai doet de immer opgeruimde Michael van Polen, steun en toeverlaat van Rhapsody eigenaar Harry van Dalen, de vers geschilderde voordeur open. Maar hee, het is niet alleen de voordeur die van een nieuwe frisse verflaag is voorzien. Want naast het in mooie lichte tinten aangepaste exterieur, blijkt ook het interieur een grondige opknapbeurt te hebben ondergaan!

“Mooi hè?” zegt Michael trots wanneer hij mijn onderzoekende blikken langs zowel de kozijnen als de hal ziet gaan. Het is inderdaad zowel vreemd als vertrouwd. Vertrouwd in de zin dat ik hier inmiddels al zolang over de vloer kom dat het bijna als een tweede huis aanvoelt. Als vreemd omdat mijn voeten in de hal ineens over een zachte vloerbedekking ondergrond lopen, in plaats van over het voorheen veel hardere linoleum.

Metamorfose

In de kantoor/ontvangstruimte meteen links om de hoek, is de metamorfose nog veel duidelijker zichtbaar, en is door zowel een andere kleurstelling als nieuwe anders geplaatste meubels, veel meer ruimte en overzicht ontstaan. Terwijl ik de ruimte nog wat beter aan het bewonderen ben, wordt mijn aandacht op bijna magische wijze getrokken door hetgeen mij al jaren in deze villa zo aantrekt. Livemuziek. Eh, nee – dat kan toch helemaal niet? Er staan in de Rhapsody agenda voor dit moment toch helemaal geen optredens gepland? Of zou een toevallige langskomende muzikant zoals wel vaker even een jamsessie in de hoofdruimte geven?

Wanneer even later de deur openzwaait en een breed lachende en vooral enthousiaste Harry van Dalen mij naar binnen wenkt, blijkt het niets van dit alles te zijn. Na een hartelijke begroeting blijkt de muziek waarvan ik zou zweren dat het echt was, te worden voorgebracht door een nieuwe toekomstige ster aan het high end-firmament, de Magico M-Project luidsprekers.

Een prestige concept model waarvan maar vijftig paar worden vervaardigd en alle knowhow van dit als een speer groeiende Amerikaanse high end-luidsprekermerk is verwerkt. Wat ik vervolgens ontwaar is een groot maar zeker niet Teutoons groot luidsprekersysteem dat zowel qua vormgeving als deels het materiaalgebruik, nogal afwijkend is van de andere Magico modellen.

Magico
Voordat we verder gaan met ons gesprek, plant Harry mij neer op de nieuwe comfortabele luisterbank, ruik ik ondertussen de prettige geur van de nieuwe vloerbedekking die de ruimte veel groter laat lijken dan hij is, en drukt hij op ‘play’ van het dCS Vivaldi SACD loopwerk.

Het volgende moment ben ik bijna letterlijk omgeven door zaalgestommel, virtueel aanwezige muzikanten en een weergave realisme wat ik zelden tot nooit zo heb ervaren. De klankkleuren vormen één geheel met de instrumenten, alle toonsoorten hebben eenzelfde natuurlijk aandoende omlijning en de dynamiekschakeringen komen wel heel erg griezelig in de buurt bij wat je ook bij een echt live concert hoort. Zacht is dus echt zacht en bedeesd, terwijl hard ook echt luid is, zonder toevoeging van enige artificiële hardheid of ander artefact.

Na enkele nummers buigt Harry zich als een volleerd samenzweerder naar mij toe en zegt op zachte toon: “Dit is nu precies de essentie waarom ik dit werk zelfs na al die jaren nog steeds met zo enorm veel plezier doe. Muziekweergave middels audiocomponenten is namelijk altijd in beweging. Zeker de laatste jaren hebben de ontwikkelingen een opvallend grote en regelmatig zelfs revolutionaire vlucht genomen.

Van de overgang van fysieke media naar gestreamde content, van conventionele naar geschakelde voedingen, passieve conventionele luidsprekers worden in toenemende mate actief en uitgerust met DSP-correctie, er is een enorm groei in de mobiele gebruikersmarkt en ga zo maar door.

"Een werkelijk complete muzikale wereld die eigenlijk altijd en ieder moment van het jaar in beweging is.”

Ook de wijze waarop consumenten van muziek willen genieten, is het laatste decennium enorm verschoven. Van de stereotoren in de jaren tachtig met de bijbehorende relatief forse luidsprekers, tot slechts één enkele soundbar bij de tv op veel meer plaatsen in huis weggewerkte speakers en bijna alle content gestreamd anno 2014.”

Rhapsody anno 2015

“Je kunt hier natuurlijk op heel veel manieren mee omgaan. Mopperen, jammeren of er tegen aan gaan schoppen helpt niet. Want met of zonder jou, de wereld veranderd nu eenmaal en jij en ik kunnen dat niet stoppen. Maar alles klakkeloos omarmen en overal zonder eigen insteek in meegaan werkt ook niet. Want als je dat doet gooi je al het voorgaande dat je geleerd hebt, je bagage en integriteit ook meteen overboord."

"Tussen alle moderne vraagstukken met zaken als maximaal gebruikersgemak en mobiliteit, moeten we niet vergeten dat het bij Rhapsody in de eerste plaats altijd vooral om een maximale muziekbeleving is gegaan.”

"Wat je wel kunt doen is iedere nieuwe ontwikkeling aandachtig bestuderen, vervolgens zelf uitproberen om te kijken wat je er mee kunt doen en de positieve aspecten naar voren halen en aan je klanten delen. Eigenlijk is dit een insteek die we bij al onze activiteiten volgen, waarvan het mooie is dat het heel vaak erg bevrijdend kan werken.”

“Natuurlijk gooien we de nog immer mooie media als cd en analoge lp niet overboord en wie daar nog graag aan vasthoud kan ook nog altijd bij ons terecht. Maar het is ook enorm fascinerend om te zien en vooral te ervaren, welke mogelijkheden er vandaag de dag allemaal mogelijk zijn en dan uiteraard op de bekend Rhapsody wijze geïmplementeerd. Dus in geval van streaming audio maken wij o.a. gebruik van topmerken als Naim en Aurender en gebruiken serieuze bestandsformaten toe."

"Over smaak valt dan niet te twisten, maar over kwaliteit is zeer zeker te praten – en het valt absoluut te herkennen!”

Sinds vele jaren werken wij (Harry en Michael) samen met producers en opnametechnici als bijvoorbeeld Bert van der Wolf van Turtle Records of Frans de Rond van Sound Liaison. Dit om gezamenlijk op zeer hoogwaardige wijze de muzikale gedachten en bedoelingen van muzikanten zo mooi mogelijk te registreren. Het is een werkwijze waardoor je niet alleen enorm veel luisterervaring opdoet, maar die je ook heel goed laat inzien hoe kostbaar dit artistieke erfgoed eigenlijk is.

De definitie van high-end
Tussen alle moderne vraagstukken met zaken als maximaal gebruikersgemak en mobiliteit, moeten we niet vergeten dat het bij Rhapsody in de eerste plaats altijd vooral om een maximale muziekbeleving is gegaan. Natuurlijk hoeven producten daarbij lang niet altijd de hoofdprijs te kosten en kan het al naar gelang de behoeften zelfs best redelijk betaalbaar blijven. Maar wie maximaal van de expertise van deze winkel gebruik wil maken, kan natuurlijk niet om het enorme assortiment uitgelezen high-end producten heen. Maar is de term high end zo langzamerhand niet een volledig uitgekauwde en betekening loze term geworden? “Nee, absoluut niet!”, zegt Harry.

“Maar het maakt daarbij wel sterk uit in wat voor kader je het plaatst. Tegenwoordig wordt er veel te veel en te snel gestrooid met etiketten als ‘het beste’, ‘ultra high end’, ‘niet te overtreffen’ en ga zo maar door. Maar neem nu van mij aan dat deze ultra high end of dit beste helemaal niet bestaat! Wat mij daarbij vooral steeds opvalt is dat het lijkt of veel van dit soort termen en kreten, vaak niet gehinderd door enige of maar weinig kennis van zaken hup, zo de wereld in worden geslingerd. In veel gevallen gaat het namelijk om aangenomen kennis en is het geen resultaat van eigen onderzoek. Want als je het vooraf zelf zou hebben onderzocht, weet je als geen ander dat het beste niet bestaat.”

Terminologie
“Uiteraard moet je als winkel wel een bepaald soort enthousiasme uitdragen en geloven in je eigen producten. We moeten trouwens niet vergeten dat de term ‘high end’ is bedacht door Harry Pearson. Niet alleen de oprichter van het nog immer beste audiomagazine ter wereld (The Absolute Sound), maar vooral ook een ware meester in het aanvoelen en formuleren van een compleet nieuwe kretologie."

"Voor het eerst in de audiohobby werden er begin jaren zeventig compleet nieuwe woorden en termen bedacht om zoveel mogelijk adequaat te beschrijven wat bij het beluisteren van een bepaald product werd ervaren! Dat was echt fantastisch en voor toen zowel een ware revolutie als een echte openbaring. Met zijn nog immer ongeëvenaarde auditieve beeldvorming en schitterende vocabulaire, heeft hij de feitelijke basis gelegd waar we ook vandaag de dag nog steeds enorm profijt van hebben.”

“Wat ik inmiddels in de 40-jaar dat ik met high end-producten werk ook weet, is naast het al eerder genoemde feit dat het beste gewoonweg niet bestaat, ieder benadering en zienswijze ook naast bepaalde voordelen, ook weer een hele reeks aan nadelen heeft. Zelfs als de prijs de stratosfeer inschiet en het om soms werkelijk monumentale spullen gaat, kun je als je echt gaat zoeken en een verkeerde pet opzet, altijd wel weer iets vinden wat je niet bevalt. Als je dat voor jezelf kunt toegeven en zoveel mogelijk dogma’s en vooringenomen standpunten achter je kunt laten, voel je jezelf al bevrijdt en kun je pas echt gaan genieten wat er allemaal wel goed gaat!"

"Overigens is het wel goed om naast de term high-end eens af te dalen naar de ogenschijnlijk nederige term hifi. Want naast de bekende DIN 45500 norm, staat deze term van oorsprong ook voor natuurgetrouwe weergave en beter dan natuurgetrouw kan feitelijk niet. Dus is het cirkeltje weer rond en moeten we beseffen dat woorden, termen en kretologieën feitelijk enkel bedoeld zijn als hulp en leidraad. Niet meer en niet minder en zeker nooit bedoeld om op een inhoudsloze wijze vooral extreem dure producten te verkopen!”

Digitale rijkdom of misschien toch armoede?

Als één na laatste gedeelte van dit bezoek wil ik met Harry ingaan op de huidige digitale revolutie, of is het toch meer een logische evolutie? “Hoge resolutie audio vind ik op zich een goede ontwikkeling. We willen immers allemaal zoveel mogelijk muziek waarnemen zoals de artiest het bedoeld heeft. Maar er zitten ook veel haken en ogen aan. Zo laat de gemiddelde DAC van zeg € 600,-, helemaal niet de kwaliteit van hoge resolutie horen. Oh, iedere keuzestand klinkt anders dan de voorgaande, maar een echt hogere resolutie is het beslist niet."

"Een ander fabeltje is de DSD-hype, want DSD zou per definitie veel beter dan PCM klinken. Toch is dit eigenlijk een groot vraagteken, zeker als je weet dat alle studio-nabewerkingen enkel in het PCM domein kunnen plaatsvinden. Een andere ondoorzichtige valkuil is dat je gewoonweg niet weet wat je aan het downloaden bent. Dus het duurder betaalde hoge resolutiebestand, kan best een geupsampled 16 bit bestand zijn! Dat weet je vooraf gewoon niet en dat soort zaken maken het beweren of bereiken van echte hoge resolutie nogal tricky.”

Ervaring
“Voor de muziekbeleving zelf vind ik het overigens niet eens zo maatgevend. Want nog steeds kan met een cd in een echt goed cd loopwerk of een authentiek 16 bit-bestand op een mooie streamer, net zoveel van de muziek worden genoten als met een vermeend hi res-bestand. We moeten ons hierin dus zeker niet gek laten maken en meer vertrouwen op wat we horen en ervaren. Als je trouwens echte hoge resolutie wilt ervaren moet je hier eens naar de originele (digitale) tapes op onze Nagra D-recorder komen luisteren. Dan hoor je meteen een kwaliteit die je met geen enkel hoge resolutie bestand afgespeeld op een streamer of platenspeler met lp’s kunt bereiken."

"Een echt grensverleggende ervaring is trouwens het meemaken van onze regelmatig georganiseerde gongbaden of gongconcerten. Dit zijn enorme happenings die vanuit onze dochteronderneming Spirit Connection worden georganiseerd en waarbij je liggend op een matras, de enorme harmonische rijkdom van vaak wel meer dan 20 Paiste gongs, koor, kerkorgel, cello’s en andere aanvullende instrumenten kunt meemaken. Als je zo’n belevenis ervaart, voel je jezelf serieus een heel ander en vooral meer verrijkt mens. Dit soort ervaringen nemen we bij Rhapsody ook mee in onze manier van tunen. Wie hier op regelmatige basis komt heeft de laatste jaren kunnen ervaren dat al onze opstellingen dan ook wezenlijk anders zijn gaan klinken.”

Meer verdieping, meer bevrediging en vooral meer lol!
Voordat we nu verzanden in al te etherische zaken, komt afsluitend in mijn gesprek met Harry een heel ander belangrijk aspect naar boven. “Werner, weet je nu wat ik zo mooi van dit alles vind? Dat ik er naast de verdieping en bevrediging, er ook eigenlijk nog steeds meer lol aan beleef! Het is toch fantastisch dat je mensen zo veel mooie producten en indrukken kunt laten horen, ze wegwijs kunt maken in zaken die er werkelijk toe doen en ze soms zelfs dingen kan laten meemaken waar ze vooraf niet eens het bestaan van wisten."

"Dat geeft mij zelfs na 40 jaar iedere keer opnieuw wel zo veel plezier en voldoening, dat het mij nog steeds dagelijks veel nieuwe energie geeft. Het is ook een wisselwerking, want door de verdieping en vooral reacties van mijn klanten en relaties, verkeer ik zelf ook in een blijvend leerproces. Onthoud trouwens ook één van mijn belangrijkste motto’s: over smaak valt dan niet te twisten, maar over kwaliteit is zeer zeker te praten – en het valt absoluut te herkennen!”

Rhapsody Sound & Vision