Winterperikelen: Koudepracht en spetterende actie vragen om tough

De winter is een prima seizoen voor fraaie video-opnamen en foto’s. Prachtige besneeuwde of beijzelde landschappen. Schaatsplezier in de buurt en tochten op bevroren plassen. En de flitsende actie van de wintersport met kleurrijke deelnemers. Een probleem kunnen de cameravijandige omstandigheden zijn. Sneeuw, vorst, vochtigheid en schokken, stoten of vallen bij de wintersport. Dan komt de tough-camcorder of -fotocamera in het vizier.



Uit filmisch en fotografisch oogpunt is de winter allerminst een seizoen om lekker achter de kachel te blijven zitten. Er valt veel te zien en te doen. Dit zowel op het gebied van landschaps- en natuuropnamen als ijspret en wintersport. De doorsnee camcorder en fotocamera moet met normale wintercondities goed raad weten. Gaat het echter om spetterende actie, opstuivende sneeuw/vocht en vrieskoude dan zijn er extra voorzieningen nodig. Een tough-camera of aanvullende bescherming zorgt er dan voor dat u kunt blijven videofilmen en fotograferen. Dan verder uiteraard de opnametips uit de praktijk voor het schieten van goed winterfilms en -foto’s.



Voorkom problemen bij sneeuw en ijs
Een goed voorbereide video- en fotograaf telt voor twee bij het voorkomen van winterproblemen. Wij bespreken de meest voorkomende euvels bij de opname en het hanteren van de camera. Als eerste het teveel aan wit in het beeld of de te heldere hemel. Dat veroorzaakt al gauw onderbelichting. Een aantal camera’s weet hier intelligent op in te spelen. Bijvoorbeeld via een slimme belichting die ook de andere objecten flink in de berekende belichting laat meetellen. Of via een sneeuw-scene, voorgeprogrammeerde instellingen voor sneeuwopnamen en/of extreem heldere omstandigheden. Ook kunt u zelf (met de hand) gaan overbelichten.
Blauwzweem door een te hoge kleurtemperatuur (zonlicht, koude, schaduwen) is weliswaar typerend voor de winter, maar knal blauw is meestal niet mooi. Ook hier valt in te grijpen. Ditmaal via de witbalans (netjes zelf uitwitten) of voorgeprogrammeerde instellingen.



Koude schept twee problemen:
1.  Koude handen. Heel onplezierig en de apparatuur valt minder goed te bedienen. Let op bevriezing. Draag dunne goed warmte isolerende handschoenen en/of warm de handen regelmatig op.
2. De apparatuur zelf werkt minder goed of niet (loopt vast, bevriest, storingen in de elektronica) en de gebruiksduur van de accu neemt af. De camera tegen koude beschermen en een extra accu in de warme binnenzak zijn hierbij geen overbodige luxe.
Actioncamera’s en tough-modellen zijn doorgaans goed beschermd tot temperaturen van min tien graden Celsius. Daarnaast de handen regelmatig warmen of dunne comfortabele en toch warme handschoenen dragen. Andere problemen bij sneeuw, koude en ijs zijn het beslaan en opspattend vocht. Ook hier is een tough-camera in zijn element. Last but not least kan het glad zijn. Wat gebeurt er met uw kostbare apparatuur bij een onfortuinlijke smak. Een goede beschermende tas of een tough/action-uitvoering kunnen in deze veel cameraleed voorkomen.

Winterlandschappen

Winterplaatjes zijn heel geliefd om hun vaak feeërieke schoonheid. Een goede foto van winterlandschappen valt snel en eenvoudig te maken op basis van de volgende aandachtspunten. Let op de juiste belichting zoals hiervoor al besproken. Maak desnoods meerdere foto’s met enige over- of zelfs onderbelichting. Bij grote contrasten kan HDR (= een hoog dynamisch bereik door het combineren van meerdere opnamen in één foto) helpen. Voorkom een teveel aan blauwzeem en het detailloos uitvreten van witte vlakken. Breng diepte en structuur aan in de foto. Spelen met de lichtval accentueert bepaalde delen van het landschap en brengt de details aantrekkelijk in beeld. Strijklicht doet het in deze vaak goed.

Maak ook gebruik van rijp en mist. Rijp gaat vaak snel weer weg. Wees er dus tijdig bij om de fraaie ijsafzetting vast te leggen. Doet het erg goed met invallend zonlicht! De mist is heel bruikbaar om te verdoezelen en een dromerige sfeer te creëren.
Bij video geldt dat het voor de kijker allemaal even mooi is doch spoedig gaat vervelen. Er moet iets gaan gebeuren dat beweging geeft en de aandacht trekt. Mogelijkheden genoeg. Sneeuwballen gooien, honden en kinderen die in de sneeuw rollen, het bouwen van een sneeuwpop, dwarrelende sneeuw of opspattend ijs, langlaufen of een snel veranderende lichtval.
Een andere methode is de camcorder zelf te laten bewegen. Pannen van het statief, een actiecamera op het hoofd of aan een voertuig en een dronevlucht over het winterlandschap. Als laatste het wisselen tussen verschillende shottypen: close-ups, halftotalen, details en macro. Dat geeft vaart bij de montage.



Wintersport
Een van de meest flitsende onderwerpen is de wintersport. Dit zowel voor foto als video. Het is allemaal kleurrijk, snel en flitsend spectaculair. Iedereen kent wel de filmpjes van waaghalzerige snowboarders, voortrazende (bob)sleeën en stuntende skiërs maar een arrenslee of langlaufers geven eveneens een interessante beweging. Let bij het fotograferen op de juiste sluitertijd en het goed uitkaderen van het beeld en bij video het voldoende meebewegen, inzoomen en scherp houden tijdens de beweging.
In wintersport vindt u voor video vaak bruikbare verhaallijnen. Het vertrek vanuit het logement. Met de skibus naar de lift. Het wachten, instappen in en transport met de skilift, de afdaling en tot slot de lunch of après ski.



Bij het videofilmen en fotograferen van de wintersport de volgende aandachtspunten:
- De eigen veiligheid. Staat u wel op een veilige plek? Het zal niet de eerste keer zijn dat een videofilmer door een skiër of snowboarder onderuit gehaald werd! En bent u zelf in actie kies dan voor een actioncamera. Om met GoPro te spreken: “Wees een held” maar geen slachtoffer voor de gipsvlucht omdat u op de ski’s een camera aan het instellen was;
- Kies bij langs de piste of schaatsbaan een opnamepositie uit van waaruit u de sportactiviteiten goed dekkend kunt volgen. Een vrij schootsveld dicht genoeg bij de activiteiten;
- Neem een camera met minimaal 10-12 keer zoom om de close-ups te kunnen maken. Zorg bij sterk inzoomen voor een stevig statief of voldoende optische beeldstabilisatie.
Zie verder de eerder genoemde correcties voor sneeuwopnamen.
Cameradrones maken het mogelijk om vanaf boven en op afstand boeiende wintersportopnamen te maken. Dat is weer eens een geheel ander perspectief. Let er ter dege op dat er zich geen botsingen met wintersporters of omstanders voordoen. Actioncamera’s bieden handsfree actie in supergroothoek vanuit de optiek van de deelnemende sporter.