Frans Bromet: Leren van de meester

Midden in het landelijke Ilpendam staat het voormalige gemeentehuis van dit dorp. Befaamd documentairemaker Frans Bromet is er ooit getrouwd. Vandaag is er naast de voordeur een geheel ander bordje bevestigd. In verticale leesrichting staat er ‘Bromet & Dochters’ op vermeld. Het is tegenwoordig dan ook het bedrijfsonderkomen van Frans Bromet waarbij inmiddels echter ‘&Bromet’ de naam van het huidige productiebedrijf is. Het pand dient als uitvalsbasis, zowel voor de filmische werkzaamheden van Frans zelf als voor diverse cursussen. Want wie wil kan er de fijne kneepjes van het filmvak van de meester zelf leren.



De naam van Frans Bromet is onverbrekelijk verbonden aan tal van filmdocumentaires die veelal ook hun weg naar de televisie hebben gevonden. Bromet is een geëngageerd documentairemaker die vooral vanuit zijn gevoel werkt. Na de ervaring van enkele decennia heeft hij besloten de opgedane kennis niet alleen voor zichzelf te houden maar te vervatten in een aantal cursussen en workshops. Vandaag kunnen geïnteresseerden kiezen uit een tamelijk breed aanbod waarin echter altijd de visie van Bromet centraal staat. Het maken van speelfilms staat daarbij bijvoorbeeld niet op het programma. Wat de cursisten wél voorgeschoteld krijgen zijn alle ‘ins & outs’ van het maken van reportages en/of documentaires. Vanaf het allereerste idee tot en met de eindmontage.



Geen enscenering
Gezeten aan het hoofd van de grote tafel, waaraan ook regelmatig cursisten aan de lunch zitten, blijkt Frans Bromet een bedachtzame prater. Rustig geeft hij antwoord op de vragen en zet hij zijn werkwijze uiteen. “In het midden van de jaren zestig ben ik met filmen begonnen en in 1970 heb ik mijn eerste film uitgebracht,” vertelt Frans. “Al die tijd is mijn werkwijze in feite niet veranderd. En zo’n jaar of vijftien, zestien terug ben ik begonnen met het opzetten van enkele cursussen. Dat is uitgegroeid tot een tamelijk compleet aanbod van zowel meerdaagse cursussen als eendaagse workshops. In zo’n workshop komt doorgaans één afgerond onderwerp aan bod maar de cursussen zijn veelomvattender. Daarin leren de deelnemers een gehele productie van A tot Z uit te voeren. Daarbij richten we ons alleen op reportages en documentaires waarbij spontaniteit en echtheid een leidende rol vervullen. Het gaat ook echt om de inhoudelijke kant. In mijn eigen werk hou ik niet van ensceneringen en regie-aanwijzingen, daar doe ik niet aan. Ik maak vooraf nooit een draaiboek en zeg tijdens de opnamen nooit waar iemand moet gaan staan of wat hij moet gaan doen. Eigenlijk registreer ik alleen wat zich zoal voordoet. Het komt vaak neer op veel improviseren. Het maakt het eindproduct wat ongewisser maar je krijgt er veel spontaniteit voor terug en dat vind ik belangrijk. Daarnaast probeer ik met minimale middelen te werken. De techniek is een hulpmiddel, het gaat altijd om de inhoud.”



“In speelfilms is alles in scène gezet en vooraf bedacht. Dat is niet mijn stijl: ik maak alleen reportages en documentaires want daarin kan ik precies zo werken als ik wil. Wanneer ik een film maak heb ik natuurlijk wel een plan en is het onderwerp bekend. De hier werkzame researchers hebben voor allerlei achtergrondinformatie gezorgd. Ik kom dus best goed beslagen ten ijs maar daarna laat ik veel aan het toeval over. Het is wellicht een tamelijk riskante werkwijze maar dát is nu eenmaal de manier waarop ik opereer. En de ervaring heeft me intussen wel zover gebracht dat ik adequaat op alle situaties kan inspelen. Omdat ik bij een productie - ook op locatie - met een minimum aan medewerkers werk kan ik ook vrij gemakkelijk improviseren. Uiteindelijk krijgt de film dan in de montage zijn definitieve vorm.”
“Voor mij is dat de enige juiste manier van werken omdat ik geloof dat zo een zo eerlijk mogelijk product tot stand komt. Die eerlijkheid probeer ik ook op de cursisten over te brengen. Natuurlijk is kennis van de apparatuur en technieken daarbij onontbeerlijk maar dat zijn alleen de gereedschappen waarmee dit vak wordt uitgeoefend. In de cursussen ligt de nadruk dan ook sterk op het inhoudelijke aspect, op de praktijk; de cursisten worden vrijwel meteen ‘in het diepe gegooid’. Alles in de praktijk zelf doen, daar leer je het meeste van.”

Met frisse blik

De cursussen worden zowel op locatie als in eigen huis gegeven. Voor de lessen in huis zijn twee locaties: het al genoemde voormalige gemeentehuis en een pand daar recht tegenover. In beide onderkomens zijn les- en montageruimten te vinden. Aan een cursus nemen maximaal acht cursisten deel, een workshop telt doorgaans 10-12 deelnemers. Een cursus omvat meestal vier dagen en wordt voornamelijk op donderdagen of vrijdagen gegeven. Hoewel de cursussen vooral gericht zijn op (semi-) professionele geïnteresseerden zijn ze ook voor video hobbyisten met filmische aspiraties uiterst waardevol. De cursus ‘Reportage maken’ telt een tweetal niveaus waarvan de ‘moeilijkheidsgraad’ in de vervolgcursus een stap hoger komt. Ieder niveau vormt echter op zich een afgerond geheel. In niveau 1 staan de straatinterviews centraal.



De cursisten worden verdeeld in teams van twee of drie personen: een researcher, een cameraman/vrouw en een geluidsman/vrouw. Die functies moeten ze gedurende de cursus ook afwisselen waardoor ze hun ervaring verbreden. Ze moeten zelf een onderwerp bedenken en gaan dan ook daadwerkelijk mensen op straat daarover interviewen. Daarbij kijkt Frans kritisch over de schouder mee, zowel ter plekke als later bij de bespreking van de opnamen. Hij wijst de makers op de gemaakte fouten en vertelt hoe ze die kunnen voorkomen of hoe het beter kan. Uiteindelijk moeten de cursisten hun opnamen onder begeleiding zelf tot een interessante reportage weten te vormen. In de vervolgcursus (niveau 2) wordt eigenlijk dezelfde werkwijze gevolgd maar wordt de materie intensiever behandeld, de moeilijkheidsgraad neemt toe. Niveau 2 noemt Frans wel eens ‘alles te koop’. In elk mens zitten verhalen verborgen en het is aan de documentairemaker om die verhalen boven water te krijgen Het is een beetje schatgraven op de rommelzolder waarbij je onverwacht op de mooiste dingen kunt stuiten. De cursist moet dus op zoek naar iets of iemand waarachter ze een mooi verhaal vermoeden. Dat gaat niet altijd van een leien dakje maar juist dát is extra leerzaam. Frans geeft in het gesprek enkele voorbeelden van mogelijke onderwerpen die telkens een sociale achtergrond hebben; inhoudelijk staan de cursussen dan ook heel dicht bij zijn eigen filmische interesses.



De meester zelf
Frans Bromet is zich er ten volle van bewust dat cursisten vooral op zijn naam afkomen. Kennelijk staan zijn werkwijze en onderwerpskeuze de deelnemers aan. Er is hem dan ook veel aan gelegen om zelf aanwezig te zijn en het praktijkonderricht ook zelf te verzorgen. De cursussen en workshops worden in sommige maanden van het jaar gegeven. Bij de planning van zijn eigen filmproducties houdt Frans dan ook nadrukkelijk rekening met de cursusperiode.



“Onze cursussen onderscheiden zich van andere door het strikt vasthouden aan eigen opvattingen,” geeft Frans nogmaals aan. “Daarbij kenmerken ze zich door kleinschaligheid, een hoge mate aan zelfwerkzaamheid en zijn ze zeer praktijkgericht. Het aanbod kunnen we goed afstemmen op de (potentiële) cursisten. Zo kunnen we bijvoorbeeld ook cursussen op maat aanbieden of een workshop voor leden van een videoclub verzorgen. En soms nemen we ook de coaching van professionals op ons. Hoewel ik probeer om zoveel mogelijk ‘mijn’ aandeel in het cursusprogramma ook zelf te verzorgen is dat af en toe niet mogelijk. Dat is niet erg omdat we een aantal zeer capabele mensen in dienst hebben die sowieso al een aantal cursusonderdelen verzorgen. Zaken als research en montage worden gegeven door mensen die dit ook voor mijn eigen producties doen. Dus echt mensen uit de praktijk. En we maken ook regelmatig gebruik van zzp-ers waarmee ik ook bij mijn producties samenwerk. Het zijn allemaal mensen die vanuit dezelfde visie werken.”



De cursussen
Het cursusprogramma omvat verschillende onderdelen. Zoals de 4-daagse cursussen ‘Reportage maken 1 en 2’, de zomercursus ‘Reportage maken’ en ‘Reportage maken met de DSLR’. Deze staan alle voor € 995,- in de prijslijst. Er zijn twee 2-daagse cursussen: ‘Videomontage’ (€ 395,-) en ‘Bedrijfsfilms maken’ (€ 775,-). Dan is er nog een 1-daagse workshop ‘Cameratechniek’ (€ 395,-) en een workshop van een halve dag over het films maken met een tablet met een prijs op aanvraag. Alle genoemde prijzen zijn exclusief 21% btw. Alle apparatuur wordt beschikbaar gesteld maar cursisten kunnen desgewenst ook de eigen camera gebruiken.
Voor lezers van Video Emotion geldt een korting van 5% op de genoemde prijzen (excl. btw).



Bekende ex-cursisten
Tal van tegenwoordig bekende programmamakers hebben ooit een cursus bij Studio Bromet gevolgd. Eén van de allerbekendste is waarschijnlijk presentatrice en programmamaakster Lauren Verster. Zij was als presentatrice te zien bij verschillende omroepen en heeft enkele spraakmakende producties op haar naam staan. Of Mirella van Markus, eveneens tv-presentatrice en programmamaakster. Daarnaast onder meer ook documentairemaakster/fotografe Wilma Rekkers en filmmaker/copywriter Suzanne Sandberg.

www.studiobromet.nl
www.enbromet.nl