Denon DA-10 & AH-MM400

Elk decennium levert nieuwe en karakteristieke audioproducten op. Vanaf het jaar 1925 was dat de portable 78-toeren grammofoon met ingebouwde hoorn. Die kon mee naar buiten tijdens een picknick. In de jaren tachtig verscheen de Walkman met cassettebandje en het verschijnsel ‘losse dac’ bij cd-loopwerken. Ook is er een heuse inklapbare phono-walkman geweest. Daar kan een langspeelplaat mee gedraaid worden en via een hoofdtelefoon beluisterd. Momenteel is de portable USB-dac een nieuw type product. Bedoeld als extensie voor het geluidssysteem van iPhones en andere portable telefoontjes en computers, die doorgaans uitgevoerd zijn met een uiterst beroerd klinkend audiosysteem. Vandaar dus de Denon DA-10 portable USB-dac, aangevuld met de Denon Music Maniac AH-MM400 headphones…



Het voorland van al die nieuwe apparaten is uiteraard het museum, waar toekomstige generaties zich nog kunnen vergapen aan de producten waar hun voorouders zich mee probeerden te onderscheiden. Mogelijkerwijs dat studies tegen die tijd het nut, de onzin en het hype-karakter van al die ontwikkelingen aan zullen tonen, maar onze nakomelingen moeten iets hebben om zich over te verbazen, over te lachen of misschien wel om te verzamelen. “Opa, je meent toch niet serieus dat jullie destijds naar muziek luisterden op de fiets met een iPhone, oordopjes en mp3…? Kijk wat er nog op zolder lag…, een Garrard 301, echte luidsprekers en een elpee van André Hazes. Hoor nou eens hoe dat klinkt... Maar goed, dat was natuurlijk van vóór jouw tijd.” Toch bestaat er zoiets dat goede producten zullen blijven. Don’t fight success. Ooit een zinvol alternatief voor een blikopener gezien? Wel, USB-dac’s zullen een zeer tijdelijk bestaan kennen, al was het maar omdat er over een tijdje vast wel een vervanger komt voor het USB-protocol. Maar voorlopig zullen ze kwalitatief bij kunnen dragen aan mobiele geluidsbeleving.



Denon DA-10
De USB-dac is inmiddels ingeburgerd en voor velen een middel om digitale bestanden uit een computer om te zetten in analoog en naar de stereo te sturen. Nieuw is uiteraard het gebruik van een computer als opslagplaats van digitale content en het transport van die signalen via USB. Eerdere en professionele dac’s (die overigens nog steeds worden gebruikt) hadden AES-EBU(xlr), glas en coax als digitale ingangen en betrokken de bestanden uit allerlei loopwerken (cd, DAT enz.). De gangbare USB-dac is bedoeld voor een stationaire opstelling bij het hifi-systeem. Een portable dac is bedoeld als uitbreiding van een laptop en een portable muziekspeler, zoals een iPhone of andere telefoon. De portable dac kan overigens ook gewoon worden gebruikt samen met een ‘vaste’ pc. Onderscheidend is dat portable dac’s meegenomen worden ‘on the road’. Dat vraagt om een compact en robuust formaat, maar ook om een fraaie vormgeving, want het is uiteraard een product waarmee de consument zich kan onderscheiden. De Denon DA-10 komt dan ook in een luxe en sterke metalen behuizing, met bijgeleverde beschermtas voor onderweg.

Het apparaat heeft drie ingangen, waarbij de linker USB-ingang bedoeld is voor de aansluiting op pc’s en laptops, de middelste USB-ingang voor iPhones en iPads en rechts een analoge minijack ingang (aux) met een knipoog naar Android. Met de laatste kan de hoofdtelefoon-uitgang van veel portable spelers gebruik maken van de betere kwaliteit van de ingebouwde hoofdtelefoonversterker in de DA-10. Die betere kwaliteit geldt natuurlijk ook als er computers, laptops of Apple’s aangesloten worden. De DA-10 wordt geacht om de in die apparatuur ingebouwde converters en/of hoofdtelefoonversterkers kwalitatief te verbeteren. De uitgang van de DA-10 is bedoeld voor hoofdtelefoons, maar met een slim (optioneel) verloopkabeltje kan deze dac natuurlijk op de analoge lijningang van voorversterkers of andere apparaten aangesloten worden. De DA-10 heeft een grote en gebruiksvriendelijke volumeregeling en wordt opgeladen via USB. Belangrijke USB-kabels en de analoge minijack-kabel zijn bijgeleverd. Voor gebruik met niet-Apple computers dient een device-driver van de Denon-site te worden gedownload. De bijgeleverde handleiding op een cd is enigszins beknopt. De betere handleiding is te vinden op de Denon-site. Na installatie van de device-driver is het mogelijk om standaardprogramma’s, zoals jRiver en Foobar, te gebruiken. Denon zou Denon niet zijn als deze dac niet voorzien zou zijn van spraakmakende digitale technologie. Denon behoorde bij de eerste fabrikanten met geavanceerde digitale oplossingen. De ingebouwde PCM1795 - 192kHz/32bit D/A- converter doet dan ook 192kHz/24bit en DSD (2.8MHz/5.6MHz). Voorwaar indrukwekkend voor een portable apparaat.

Denon AH-MM400

Het is tegenwoordig sociaal geaccepteerd om in het publieke domein te verschijnen met uit de kluiten gewassen hoofdtelefoons. Geen enkele reden dus om die weergevers nagenoeg onzichtbaar in je gehoorgangen te proppen. Denon voegt voor 2015, aan haar Music Maniac productengamma voor op het hoofd, dan ook een aantal topmodellen toe. Het pièce de résistance is uiteraard de AH-MM400. American Walnut cups verstoppen nieuw ontwikkelde 40mm carbon/composite drivers, die ontwikkeld zijn teneinde de vervorming substantieel omlaag te brengen. Het geheel wordt bij elkaar gehouden door aluminium invouwbare beugels. Bij de features horen een fraaie draagtas, adaptors en een tweetal kabels. Een van die kabels heeft een ingebouwde microfoon en control surface. Dus ook geschikt voor two-way computer communication. Het is dan ook geen slecht idee om USB-dac’s te voorzien van een topkwaliteit hoofdtelefoon. Anders gooi je de kwaliteit van de converter en headphone amp weg met de lousy kwaliteit van bijgeleverde oordopjes.



Luisteren
Na installatie van de device driver op de server worden de bestanden vanuit Foobar afgespeeld. Vergeet niet om in de output-tab van dit programma de Denon-driver te selecteren. De beste beoordeling van de prestaties is mogelijk door bekend programma-materiaal af te spelen. Op een van de servers staat een recording die onlangs is gemaakt en de live-indruk kan zodoende eenvoudig tegen het resultaat via de DA-10 en de Music Maniac headphone aangehouden worden. Zo’n opname bestaat in ruwe vorm uit een 24-sporen track. Tijdens de mix wordt dat teruggebracht tot twee sporen, maar het is ook mogelijk om een 5-channel versie te maken voor multichannel-weergave (vanaf sacd). Als de geluidstrack onder filmbeelden moet worden gemonteerd,  kan deze track met een Dolby-encoder worden omgezet in Dolby Digital of Dolby Atmos. In dit geval is de mix in twee kanalen naar een masterrecorder geschreven. Die recorder kan in allerlei digitale formaten schrijven, zoals double DSD. Het eindresultaat kan dan afgespeeld worden via de DA-10. Het resultaat via de Denon en de Music Maniac is erg goed. De sublieme detaillering geeft een diep inzicht in wat er op en rondom de studiovloer gebeurde.



De laagweergave van het systeem is zeer goed, evenals de balans. Ook klankmatig en dynamisch geeft deze combinatie een goed beeld van de realiteit. Met name de interactie tussen de instrumenten en de akoestiek is moeiteloos volgbaar. In werkelijkheid zal een mix- en/of mastering engineer geen hoofdtelefoon gebruiken voor dit soort werkzaamheden. Het is met name lastig om een goede stage en balans te realiseren. Dat gaat beter met behulp van luidsprekers. Tijdens de opname zijn headphones zinvol om channels te controleren op ruis, storingen en oversturing. Ook is een hoofdtelefoon zinvol om heel precies in te zoomen op de effecten van plug-ins of voor het volgen van de subtiele veranderingen die mogelijk zijn met analoge of digitale outboard processors. Dat is met deze Denon-set allemaal moeiteloos te volgen. Edoch, de consument zal het setje alleen gebruiken om naar muziek te luisteren. Het zal inmiddels duidelijk geworden zijn dat de kwaliteit, die aanwezig is in veel digitale muziekbestanden, veel beter belicht wordt met deze Denon-apparatuur dan met de gemiddelde audiokwaliteit van standaard ingebouwde geluidsvoorzieningen in computers en portable devices. Ook het simpele vervangen van oordopjes en ramsj-head-phones door zo’n Denon Music Maniac product, maakt al een wereld van verschil.    



Conclusie
Denon zet met de DA-10 portable USB-dac en de Music Maniac AH-MM400 headphone twee luxe producten in de markt. De DA-10 speelt alle gangbare digitale bestanden af, kan als gewone dac thuis gebruikt worden, maar is als portable dac compatible met laptops en mobiele muziekspelers voor onderweg. De standaard ‘ingebouwde’ geluidskwaliteit van al die devices zal significant verbeterd worden door dit Denon-duo.

Prijzen
Denon DA-10 € 349,-
Denon AH-MM400 € 429,-
www.denon-hifi.nl