KNX biedt volledige ontzorging in Grand Hotel Huis ter Duin

In het prestigieuze Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk is al enkele jaren een omvangrijke automatiseringsoperatie aan de gang. De gebouwautomatisering wordt stap voor stap naar een volledig op KNX-gebaseerd systeem omgebouwd. Dit jaar zijn alle kamers aan de beurt, waarna ongeveer het hele hotel op KNX draait. De belangrijkste voordelen hiervan zijn dat de facilitaire dienst nu de volledige automatisering in één systeem heeft en zo veel meer overzicht en inzicht heeft. Ook de bediening is veel eenvoudiger geworden.

Nog niet alle hotelkamers van het befaamde Grand Hotel Huis ter Duin zijn gerenoveerd. Verdieping voor verdieping vindt de verbouwing plaats en in de drukke periodes ligt de verbouwing even stil om de capaciteit niet te veel te beperken. Toch kan de verbouwing van een verdieping snel gaan. In drie weken tijd worden zestien hotelkamers volledig gestript en opnieuw ingericht. Een belangrijke actie tijdens deze verbouwing is het installeren van een hypermodern kamerautomatiseringssysteem. Een systeem waarover in het voortraject uitgebreid is nagedacht en dat eerst in twee proefkamers is geïnstalleerd. De eigenaar van Grand Hotel Huis ter Duin is al veel langer overtuigd van de voordelen en de kwaliteit van het op KNX-gebaseerde automatiseringssysteem. Desondanks wilde men wel eerst de functionaliteiten en componenten, die straks in alle circa 250 kamers beschikbaar zijn, uitgebreid testen. Er zijn zelfs interviews gehouden met argeloze hotelgasten die in de ‘proefkamers’ hebben verbleven. De feedback van die gasten, over het gebruik en de functies van de automatisering, was essentieel tijdens het fijnslijpen van het concept. Nu het concept staat, levert system integrator InstaVer uit Nieuw-Vennep per kamer een kant en klare verdeelinstallatie met alle voorgeprogrammeerde KNX-componenten. De installateurs hoeven ter plekke alleen de juiste kabels aan de juiste actoren, wandcontactdozen en schakelaars te monteren en de kamerautomatisering draait.



Sluitstuk van totale automatisering
De automatisering van de hotelkamers is feitelijk het sluitstuk van de totale automatiseringsoperatie die sinds 2008 in het hotel gaande is. In de achterliggende jaren zijn de installaties in alle restaurants, de zalen en de publieke ruimtes al via het KNX-protocol geautomatiseerd en up-to-date gebracht. De hotelkamers vormen de laatste, grote klus waarna het hele hotel op KNX draait. Niet dat het de gasten tot op heden in de hotelkamers aan luxe en comfort ontbrak. Maar de hedendaagse stand van de techniek maakt dat de beleving in de kamers, maar vooral ook het gemak voor het hotelmanagement, met geavanceerde automatisering nog flink kan worden verbeterd. Met de renovatie van de eerste verdiepingen hebben Grand Hotel Huis ter Duin en InstaVer in 2014 een flinke stap voorwaarts gezet. “Samen met de eigenaar hebben we uitgebreide besprekingen gevoerd over het type automatisering dat voor de hotelkamers het meest functioneel zou zijn”, zegt Eric Zwemmer, directeur van system integrator InstaVer. “Het is duidelijk dat die automatisering voor iedereen - van ongeïnteresseerde pensionada tot de slimme wizzkid - intuïtief en eenvoudig te bedienen moest zijn. En dat kan eigenlijk alleen als we de bediening in enkele, vooraf vastgestelde scenes vastleggen. Dat was daarom het uitgangspunt bij de automatisering.”



Inzicht in het kamergebruik
”Daarnaast”, vertelt Johan Jordi Noorlander, technisch manager en mede-eigenaar van het hotel, “wilden wij ook meer inzicht krijgen in het gebruik van de kamers. Als een gast uitcheckt, dan moet onze huishoudelijke dienst meteen kunnen zien dat die kamer kan worden schoongemaakt. En als de gast iets uit de minibar haalt, dan willen wij ervoor kunnen zorgen dat wij deze zo spoedig mogelijk aanvullen. Ook willen wij concrete invulling geven aan onze duurzaamheidsmissie, en dat vereist dat de klimaatinstallatie niet onnodig aan staat als de gast afwezig is of als men de ramen openzet. Kortom, het was duidelijk dat we voor alle techniek één integrale automatisering nodig hadden en dat die automatisering één op één een koppeling moest krijgen met ons hotelreserveringssysteem. Dit is, eerlijk gezegd, veel makkelijker gezegd dan gedaan. Toch hebben wij die vraag bij InstaVer neergelegd en samen is het ons gelukt om een dergelijk geavanceerd en compleet systeem te ontwerpen.”

Basis is kaartleessysteem
De basis voor het systeem, zo vertellen Noorlander en Zwemmer, is de kaartlezer die direct om de hoek van de kamerdeur hangt en waarin de gast zijn sleutelkaart stopt zodra hij de kamer binnenkomt. Als de kaartlezer ‘merkt’ dat iemand in de kamer aanwezig is, worden de installaties ingeschakeld. “Bij binnenkomst wordt de gast begroet door een vooraf ingestelde scène, die verschilt of het dag of avond is. In elk geval zorgen alle lampen voor een subtiele verlichting. En als de gast voor het eerst de kamer betreedt, dan staat de Samsung televisie aan zodat we op dit scherm boodschappen vertonen die voor de gast van belang zijn. Naast een welkomstgroet is dat bijvoorbeeld de naam van het WiFi-netwerk en het wachtwoord. Op de kamer vindt de gast diverse schakelaars waarmee hij de scenes kan veranderen, maar hij kan de verlichting ook buiten de scènes schakelen of dimmen. Verder zijn er USB-contactdozen voor opladers en een regeling voor het klimaatsysteem.”

Effectief ‘kamermanagementsysteem’

”Zodra we een gast aan de balie inchecken en hem of haar een kamer toewijzen, gaat de verwarming of koeling aan om de kamer, indien nodig, extra op te warmen of te koelen, afhankelijk van de buitentemperatuur. Overigens zorgen wij ervoor dat een kamer nooit te ver afkoelt of opwarmt, maar we willen ook niet dat kamers dag en nacht, en zeker als ze niet bezet zijn, dezelfde temperatuur houden. Het is echt onze filosofie dat we er alles aan doen om geen onnodige energie te gebruiken. Daarom zitten er op de ramen en terrasdeuren ook contacten die via KNX het klimaatsysteem kunnen uitschakelen zodra mensen ramen of deuren openen. En in elke kamer zit een temperatuursensor die de verwarmings- en koelunit in de kamer uitschakelt, zodat deze niet tot extreme opwarming of afkoeling kan leiden”, vertelt Noorlander.



Bericht vanuit de minibar
”Bijzonder is verder het contact op de minibar, dat via KNX een signaal geeft naar de centrale database elke keer als de deur van de minibar opengaat. Uiteindelijk scheelt ons dat aanzienlijk in arbeid, omdat de barmedewerkers de kamers alleen maar hoeven na te lopen als zij in het systeem zien dat de bar open is geweest”, aldus Noorlander. “Daarnaast hebben we op de gang, aan de buitenzijde van de kamer een wandcontactdoos met een opening voor een speciale plug en led-indicatoren. Die led-indicatoren tonen aan de buitenzijde of een kamer bezet is, maar deze geven ook een signaal aan de huishoudelijke dienst of de gast afwezig is of heeft uitgecheckt. Vervolgens stopt onze medewerker, wanneer hij of zij de kamer schoonmaakt, die speciale plug in de wandcontactdoos. Dit geeft aan de receptie het signaal dat de kamer wordt schoongemaakt en - als de plug weer is verwijderd - opnieuw kan worden uitgegeven. Ook weten wij zo exact wanneer en door wie de kamers zijn schoongemaakt. Dit systeem hebben wij samen met InstaVer uitgedacht. We hebben dat nog nergens anders in de hotellerie gezien. Onze verwachting is dat deze werkwijze de toewijzing en het schoonmaken van kamers veel efficiënter en sneller laat verlopen.”



Snelle opvolging bij alarm
Naast veel meer comfort, maakt de automatisering de kamers ook veiliger. In elke kamer is een AED-knop geïnstalleerd. Zodra een gast op die ‘emergency-knop’ drukt, is de alarmmelding te zien op het grote touchscreen van het brandbeveiligingssysteem, maar er gaat ook meteen een melding naar de portofoons van de medewerkers in het hotel. Tevens zal de led-signalering aan de buitenkant van de kamer een melding geven. Een andere veiligheidsvoorziening is de loopverlichting, die zich onder aan de wandcontactdozen in de kamer bevindt en die automatisch aangaat zodra het buiten donker is, maar ook alleen als er een gast in de hotelkamer is.
“Wij hebben een automatiseringssysteem ontworpen waarop we ruim 250 kamers kunnen aansluiten en met een capaciteit van in totaal wel 65.000 adressen van actoren, melders, schakelaars, enzovoorts. Alle data van elke schakeling wordt in een database opgeslagen. Elke kamer heeft daarvoor zijn eigen identificatie, zodat het management precies kan nagaan welke acties in een kamer op een bepaald moment hebben plaatsgevonden. Dat is niet om de gangen van de gast na te gaan, maar wel om te leren van het ritme van hotelgasten en om daardoor het comfort nog verder te verhogen. Ook is het daardoor mogelijk om zaken als energiegebruik en veiligheid verder te verbeteren”, zegt Zwemmer.



Besparing op energiegebruik
”De komende periode gaan we het energiegebruik in de gerenoveerde kamers en de nog niet gerenoveerde kamers meten, zodat we inzicht krijgen in de verschillen. Vervolgens renoveren we in de komende anderhalf jaar steeds een hele verdieping tegelijk, zodat we eind 2015 of begin 2016 alle kamers op deze nieuwe automatisering hebben aangesloten. Daarmee zal de gebouwautomatisering van het hele hotel op één systeem draaien. Wel hebben we nog een uitdaging om die koppeling tussen de gebouwautomatisering en het hotelreserveringssysteem te optimaliseren. Maar dat zijn uitdagingen die de integratoren van InstaVer niet uit de weg gaan en waarvoor zij vaak slimme oplossingen bedenken”, besluit Noorlander.
De omvang van Huis ter Duin maakt dat InstaVer de automatisering uiterst overzichtelijk en zeer robuust moest opbouwen. Daarom draaien er inmiddels zes facility servers van Gira, voor de vele specifieke onderdelen of afdelingen, waarmee alle installaties van die onderdelen worden aangestuurd en gevisualiseerd. En het is niet bij uitsluitend de automatisering van het hotel gebleven. Ook het strandpaviljoen Breakers Beach House en het gezellige terras Copper Food & Drinks in Noordwijk, beiden onderdeel van Grand Hotel Huis ter Duin, zijn volledig via KNX geautomatiseerd; tot en met de koelinstallaties in de keuken aan toe.

Direct gekoppelde brandmeldinstallatie

”Met de automatisering van dit hotel, en meer specifiek het KNX-systeem en de werkwijze zoals we die nu hier toepassen, zijn we in 2008 begonnen”, zegt Zwemmer. Een van de eerste, ingrijpende activiteiten was de modernisering van de brandmeldinstallatie. In tegenspraak tot wat alle experts zeiden en riepen, hebben wij de brandmeldinstallatie wél rechtstreeks aan de gebouwautomatisering op basis van KNX gekoppeld. De kern van dit beveiligingssysteem is een visualisering die alle informatie die met brandgevaar en alarmmeldingen te maken heeft op één centraal scherm toont. Zwemmer: “In plaats van 60 lampjes - zoals op het oude paneel - geeft het dynamische brandmeldpaneel meer dan 6.000 lampjes en dus meldingen weer.”
In de periode dat InstaVer de uitgebreide automatisering van de beveiliging en brandmeldinstallatie realiseerde, besloot Huis ter Duin om ook de automatisering van de vele conferentiezalen, restaurants en andere publieke ruimtes onder handen te nemen. Het begon met de verlichting maar door het gemak en comfort van de automatische regelingen - en vooral de eenvoud om voor vele situaties specifieke scènes aan te maken - werden ook diverse andere installaties aan de automatisering gekoppeld.



Eenvoudige bediening
”Het is duidelijk dat KNX een automatiseringsstandaard is waaraan we relatief eenvoudig elk type installatie kunnen koppelen. Het klimaat werkt er feilloos mee samen, maar ook zaken als audio en zelfs de gashaarden”, zegt Noorlander. “Maar het meest belangrijke is toch wel dat we de bediening erg eenvoudig kunnen maken. Daarvoor hebben wij eerst uitgebreid onderzocht welke sfeer we op welk moment noodzakelijk vinden. Vervolgens hebben we met InstaVer bepaald dat die sferen in scènes worden vastgelegd zodat onze medewerkers met één druk op de knop deze kunnen oproepen, zonder over de techniek te hoeven nadenken. Voorheen merkten we gewoon dat het lastig was voor medewerkers, zeker als het druk was of als we veel tijdelijk personeel te werken hadden, om nauwgezet de juiste lampen aan te doen, de muziek op het goede niveau te zetten, enzovoorts. Nu hebben we voor elk moment van de dag, en voor elke activiteit, een passende sfeer gecreëerd en deze in knoppen met een helder symbool of korte tekst vastgelegd. Iedereen kan nu op elk moment ervoor zorgen dat onze gasten in de perfecte ambiance worden ontvangen en verblijven. Vooral die zorgeloosheid is ons veel waard. En dat we daarbij praktisch alle installaties, van elektrotechniek tot klimaat en van audio tot gashaarden, via één protocol en één integrale bediening integreren en bedienen, vinden we echt subliem. Onze mensen moeten niet over de techniek hoeven nadenken, maar wel volop van de gemakken profiteren.”