Recensie: Quadraspire X Reference

Hoewel er vandaag de dag alleen al qua integratie ware aardverschuivingen in onze audiohobby plaatsvinden, blijft de waarde van een echt goed audiorack onverminderd groot. Bij een onlangs bij importeur Latham georganiseerde vergelijking tussen een tweetal ‘real audio’ racks van het uit Engeland afkomstige merk Quadraspire, bleek dit maar weer eens al te zeer. Zelfs bij het verplaatsen van alleen maar de Naim NDX netwerkspeler (dus zonder mechanische onderdelen) van het ene naar het andere rack, waren er al forse en structurele klankverschillen waarneembaar. Een verhaal over nieuwe inzichten, eindeloos verfijnen en het zoeken naar de muzikale ziel.

Anders dan anderen
Specialistische audiomeubels zijn er tegenwoordig te kust en te keur en sinds mijn Target rack uit begin jaren negentig, is er enorm veel veranderd. Erg interessant is dat daarbij met de jaren verschillende stromingen zijn ontstaan. Zo is er wat ik gemakshalve en generaliserend even de Amerikaanse school noem. Doorgaans zijn dit audioracks die vaak sterk massa georiënteerd zijn en die door een (zeer) hoog eigengewicht en rotsvaste stabiliteit, trillingen vooraf zoveel mogelijk proberen te voorkomen. Het ultra high-end merk Critical Mass is hier een mooi voorbeeld van. Een tweede stroming noem ik de vasteland Europese school. Hierbij wordt op een andere manier naar energie in de (luister)ruimte en het rack zelf gekeken. In basis wordt hier aangenomen dat een rack hoe dan ook toch wel in trilling komt en er dus juist maatregelen moeten worden genomen om deze ongewenste energie zoveel mogelijk te elimineren.

Het Duitse Finite Elemente met zijn nauwkeurig berekende resonatoren is typerend voor deze denkwijze. Derde en laatste stroming is de Engelse school. Hier draait alles om het gebruik van lichte materialen, in combinatie met vaak spikes als ontkoppelingsmaatregel. Hier is het doel om de ongewenste trillingsenergie niet zozeer te elimineren, maar juist zo snel mogelijk af te voeren en door zo min mogelijk massa zo min mogelijk op te slaan. De gedachte hierachter is dat op deze wijze een belangrijk deel van schadelijke energie al verdwenen is voordat deze het hoorbare signaal daadwerkelijk geweld aan kan doen. Het hier te bespreken Quadraspire is niet alleen een treffend voorbeeld van deze denkrichting, maar is ook een onderneming die hier werkelijk tot het uiterste mee probeert te gaan. Waarover straks meer.

Engels of toch Nederlands?
Hoewel mijn Engelse gastheer bij Latham dit keer de speciaal overgevlogen spontane en enthousiaste Alester Kells is, komt de oprichter van Quadraspire echter oorspronkelijk uit Nederland. Ik heb het dan over muziekliefhebber Eddie Spruit, die na zijn rechtenstudie in het Verenigd Koninkrijk belandde. Uiteindelijk verkoos hij het ontwerpen en fabriceren van audioracks boven zijn studierichting en zo werd in 1995 Quadraspire in de van origine door de Romeinen gestichte stad Bath opgericht. Of het nu komt door de monumentale invloeden van deze op de werelderfgoed lijst geplaatste stad of iets anders, feit is dat alle Quadraspire producten een hele fraaie symbiose vormen tussen vorm en functie. Vooral dat eerste aspect is enorm herkenbaar en bijzonder kenmerkend voor eigenlijk alle producten van deze fabrikant. Van de A/V racks tot kabelafstandhouders en van speakerstands tot CD- en LP opbergmeubels.

Het zo typerende Quadraspire lijnenspel is bij al deze producten duidelijk geënt op de vormgeving van de dakdelen van een Aziatische pagode. Voordat je denkt dat dit vooral vanuit cosmetisch oogpunt is bedacht, wil ik je graag uit de droom helpen. Zeker na grondige uitleg van medeontwerper Alester, blijkt dat alles binnen deze ontwerpen een duidelijk eigen functie heeft. Zo zorgt het concaaf weglopende lijnenspel van de plateau’s voor een afname aan directe reflecties en zijn deze dragers van bijvoorbeeld het Q4 Evo rack aan de onderzijde van speciale groeven voorzien. Dit gehoormatig na veel onderzoek en prototypen vastgestelde patroon, draagt in hoge mate bij aan de bovengemiddeld goede timing en natuurlijk aandoende tonale balans van dit rack. Ook toont het haarfijn aan hoe ver men bij dit merk gaat om maximale resultaten te boeken.

Brons upgrade

Om het twintigjarige bestaan van het merk extra luister bij te zetten, heeft het ontwerpteam een zogenaamde ‘Brons upgrade’ ontwikkeld. Dit nauwkeurig ontworpen samenspel van verschillende bronzen ontkoppelingsdelen, is bedoeld om zowel de Q4 en SVT racks en het wandbevestigingsplateau op een nog hoger niveau te krijgen. ‘Toch zouden we vanuit commercieel oogpunt liever voor een meer exotisch materiaal zoals bijvoorbeeld titanium hebben gekozen’, aldus Alester. ‘Maar samen met een hele reeks andere materialen zoals RVS, koper en messing, bleek ook titanium bij onze intensieve luistertesten niet het gewenste resultaat op te leveren.'

'Waarom brons wel voor ons voldeed, heeft mogelijk te maken met het feit dat dit materiaal een hoog kopergehalte legering is die ook vaak wordt gebruikt om de belangrijke klankmatige onderdelen van bijvoorbeeld (kerk)klokken en metalen blaasinstrumenten te construeren. Zelfs sommige instrumentsnaren voor akoestische gitaren, mandolines en violen zijn niet zonder reden omwikkeld met brons. Naast het persoonlijke uiterlijk door de rood-oranje tint van brons, biedt deze legering een breder harmonisch spectrum zonder vervelende pieken en dalen. In combinatie met de door ons ontwikkelde spikes, komt dit ontwerp uiteindelijk het dichtste bij ons einddoel van ‘akoestische onzichtbaarheid’. Als laatste kan de upgrade eenvoudig worden gemonteerd op het bovenste plateau van je Q4 of SVT rack of muurbeugel. Doorgaans is dit ook de plaats waar het broncomponent zal worden geplaatst.’

X Reference rack
Naast het nog immer vervaardigde Q4 audiorack, inmiddels in zijn Evo incarnatie, maakt Quadraspire ook het meer ambitieuze SVT rack, SVT muurplateau en sinds kort ook het prestigieuze en visueel zonder meer spectaculaire X Reference rack. Met name voor deze laatste ontwikkeling ben ik ook feitelijk naar importeur Latham gekomen. Want net als in de andere audio disciplines, blijkt er ook bij audioracks nog steeds flinke vooruitgang te kunnen worden geboekt. Voordat ik uitgebreid op de gehoormatige verschillen in zal gaan, eerst wat meer over dit in mijn ogen schitterend vormgegeven audiomeubel. Alester: ‘Feitelijk is ons nieuwe X Reference rack de ultieme doorontwikkeling van het SVT meubel. Je kunt ook zeggen dat de X Reference verder gaat waar de SVT stopt.'

'In de basis zijn er de nodige overeenkomsten in de zin dat er van dezelfde bamboe plateau’s gebruik wordt gemaakt en dat de resonantie reducerende massieve aluminium kolommen een conische vorm hebben. Daar eindigen echter de overeenkomsten. Want waar bij SVT alleen het bovenplateau van de Brons upgrade kan worden voorzien, is bij het X Reference rack iedere verdieping op deze wijze ontkoppeld. Daarbij is iedere laag afzonderlijk ook nog eens met een speciaal gevormd bamboe subchassis uitgerust. Samen met de RVS vloerspikes, is een rack ontstaan wat klankmatig zijn weerga niet kent en de muziek volledig uit de weg gaat’.

Luisteren

Mede doordat ik nog nooit eerder een Quadraspire rack heb beluisterd, ben ik vooral zeer benieuwd wat de eigen signatuur van dit merk op de weergave zelf zal zijn. In een afzonderlijk gedeelte van hun enorme showroom, is door importeur Latham een zeer verantwoorde opstelling gemaakt. Buiten een standaard Q4 Evo rack, staan hier ook een Q4 Evo rack met Brons upgrade en een X Reference broederlijk naast elkaar opgesteld. Ook de weergaveketen is boven iedere twijfel verheven en bestaat naast de indrukwekkend goede Naim Ovator S800 luidsprekers, uit een NAC 252 voorversterker met SuperCap voeding en de nieuwe NAP 250 DR eindversterker. Terwijl de al eerder genoemde apparatuur in het X Reference rack staat opgesteld, is voor de uiteindelijke vergelijking van twee bronnen gebruik gemaakt. Enerzijds is dat een Naim NDX netwerkspeler, terwijl de ‘mechanische kant’ door een instap CD5si CD speler wordt verzorgd. Hoewel op zich twee uitersten qua prijs en plaatsing binnen het Naim gamma (alle andere CD spelers waren op dat moment uitgeleend voor demo doeleinden), maakt het voor de rest maar weinig uit. Vooral omdat de rest van deze keten van dermate hoog niveau is, dat ieder optredend verschil gemakkelijk kan worden gedetecteerd.

Voordat we beginnen met het ‘echte werk, is het eerst zaak om te wennen aan de set en luisterruimte. Ondanks dat de Naim NDX streamer bovenop het standaard instap Q4 Evo rack staat, ben ik eigenlijk al na 15 seconden ‘helemaal weg’. Want meteen al vanaf het allereerste moment blijkt het samengestelde systeem als één prachtig sluitend geheel te klinken. Een samenspel waarbij de complete muzikale boodschap in al zijn grandeur overkomt en dit keer werkelijk niets in negatieve zin afleidt. Dan wordt het spannend, want door enkel de NDX één rack verder te tillen komt hij op een Q4 Evo met het nieuwe Brons upgrade plateau te staan. Terwijl zowel Rowan Dernee van Latham als Alester nu toch een tikje gespannen ogen, blijkt al na de eerste paar seconden een duidelijk waarneembare verandering in de weergave plaats te vinden. Met name het stereobeeld waarin het muzikale gebeuren plaatsvindt, wordt meteen aanzienlijk groter, luchtiger en losser en er is duidelijk meer inner detail en verfijning waarneembaar. Toch is het echter vooral de overtuigende wijze waarop fantoomgeluiden (geluiden die eigenlijk niets met de opname te maken hebben zoals bijvoorbeeld metro, verkeer, vogels, dichtslaan van een deur), ineens afzonderlijk in het totaalgeheel en buiten de weergevers waarneembaar zijn, die indruk op mij maken en doen beseffen dat hier daadwerkelijk van een echte upgrade sprake is.

Dan volgt de stap naar het X Reference rack en wederom neem ik soortgelijke verschillen waar. Dus een presentatie die nog ongedwongener en meer plastisch qua presentatie overkomt. Dit gekoppeld aan een nog grotere 3D presentatie en fantoomgeluiden die nu zo los van de weergegeven muziek worden gepresenteerd dat het hifi formaat helemaal wordt verlaten. Voor mij behoort dit type weergave bij het ideaal. Vooral omdat je geluid in werkelijkheid op eenzelfde wijze waarneemt. Toch zijn er nu ook een tweetal extra aspecten bijgekomen. Als eerste is de weergave op een aanstekelijke manier spannender en meer overtuigend geworden. Dit heeft enerzijds te maken met de zeer natuurlijke en kloppende tonale balans in combinatie met een perfect realistische timing (niets ervaar je als te langzaam of te snel). Het tweede aspect is de wijze waarop de muzikale energie op de luisteraar wordt overgebracht. Je ervaart meer fysieke impact en kracht, maar het is ook een bijna achteloze en ongedwongen presentatie die nooit en te nimmer onprettig drukkend overkomt. Een weergave waar je urenlang naar kunt luisteren en waarbij je heel snel de techniek vergeet.

Wanneer als laatste de CD5si het stokje overneemt, blijken niet verwonderlijk de verschillen bij alle drie de opstellingen in eenzelfde richting te liggen als met de netwerkspeler. Wel worden de onderlinge eigenschappen zoals verwacht bij een mechanisch medium nog wat duidelijker en meer uitgesproken geportretteerd. Waar de standaard Q4 Evo nu al prachtig klinkt, is de Brons upgrade echt een forse stap beter. Terwijl de weergave bij het X Reference rack nu bijna buitenaardse proporties aanneemt. Toch blijft het verrassend dat zelfs bij een netwerkspeler die geen bewegende onderdelen bezit, de onderlinge verschillen en verbeteringen nog steeds zo goed hoorbaar zijn.

Conclusie

Deze eerste kennismaking met de racks van het Engelse Quadraspire zijn mij zondermeer uitstekend bevallen en smaakt absoluut naar meer. Dat er verschillen tussen audioracks zijn is mij al vele jaren bekend, maar dat die verschillen soms zo groot zijn en zo duidelijk uitpakken, blijft iedere keer opnieuw verrassen. Het standaard Q4 Evo rack is t.o.v. de vele (design) dressoirs en andere standaard huiskamermeubels een enorme verbetering. Feitelijk doe je jezelf gewoon flink te kort als je je serieuze A/V spullen in dat soort oplossingen onderbrengt. Horen is dus echt geloven in dit geval. Met de Brons upgrade kun je op eenvoudige en prijsgunstige wijze ieder Q4 en SVT rack en wandplateau, op een beduidend en goed hoorbaar hoger niveau krijgen. De weergave wordt natuurlijker, vanzelfsprekender, komt losser van de weergevers en is op een natuurlijke wijze meer gedetailleerd.

Het X Reference rack combineert tenslotte alle voordelen en eigenschappen van de voorgaande twee met nog meer onderhuidse kracht en mooiere tonale schakeringen. Daarbij ziet dit rack er echt waanzinnig mooi uit en kan de afwerking wedijveren met de topaanbieders uit zelfs het ultra high-end segment. Qua prijzen zijn de Q4 Evo en Brons upgrade gewoon scherp en door iedere muziekliefhebber op te hoesten. Terwijl het X Reference rack in alle opzichten een veel serieuzere optie met echte pretenties is. Zowel qua design, materiaalgebruik, afwerking als zeker de indrukwekkend goede gehoormatige eigenschappen, mikt Quadraspire hiermee op het echte high-end segment en de muziekliefhebber die alleen voor het beste wil gaan. Maar dat hebben ze het wat mij betreft dan ook echt goed gedaan en de X Reference is hiermee met stip een indrukwekkend mooie nieuwe aanvulling binnen het bestaande aanbod. Extra bonus is dat door het bijzondere en evenwichtige lijnenspel, achter het rack hangende kabels veel minder als storend worden ervaren! Wat wil een mens nog meer?

Prijzen

Quadraspire Q4 Evo met 19 mm kolommen

Quadraspire Q4 Evo met 32 mm kolommen

Q4 Brons upgrade € 300,-

X Reference met massief bamboe plateau’s € 1.500,- per verdieping