Moon Neo 280D DSD DAC & GoldenEar Triton Five luidsprekers

Ondanks de kwalitatieve ‘downgrading’ die de laatste jaren helaas steeds vaker ten gunste van het bedieningscomfort plaatsvindt, is het verheugend te melden dat er ook nog steeds merken zijn die het anders aanpakken. Heel anders zelfs, want de in deze test besproken producten laten prachtig zien dat je met slimme keuzes en behoud van zaken als mogelijkheden én bedieningscomfort, wel degelijk ook een topklasse geluidsweergave voor zelfs een scherpe prijs kunt neerzetten!

Na al jaren in verschillende testen zowel de instap Nēo als meer prestigieuze Evolution series uitgebreid aan de tand te hebben gevoeld, maak ik er al geen geheim van dat ik bijzonder veel waardering en respect voor het Canadese merk Moon heb. Naast het feit dat het merk een mooi breed en diep assortiment aanbiedt waarbij alle modellen een heerlijk nuchtere inslag bezitten, zit er ook een hoge mate aan consistentie in de ontwerpen. Zo behoren de grote rode displays tot de best afleesbare van de branche, worden zowel de perfect passende behuizingen als veel componenten duurzaam (groen) volledig in eigen beheer vervaardigd en bezit het merk een volstrekt eigen stijl. Maar het meest belangrijke vind ik nog de bijzonder evenwichtige en uitgebalanceerde weergave. Een klankmatige presentatie wars van valse accenten en bombastische opsmuk, maar wel voorzien van een prettige onderhuidse gloed, de nodige verfijning en een mooi gelaagd stereobeeld. Zeker de meer modaal geprijsde Nēo serie waar ook de hier geteste 280D DAC toe behoort, is voor mij een schoolvoorbeeld van een modellenreeks met real world gebruiksmogelijkheden en een verregaand neutrale en gloedvolle weergave. Wanneer ik daar ook nog het jarenlange probleemloos gebruik, de solide bouw en appetijtelijke vormgeving aan toe voeg, dan hoeft Moon in mijn ogen praktisch geen concurrent te vrezen.

Nēo 280D DSD
Binnen de Nēo lijn vormt de 280D DSD het instapmodel van deze uit twee DAC’s bestaande serie. Zoals het een echte Moon betaamt komt ook de constructie meteen weer oerdegelijk over en is het apparaat naast een ‘two tone’ kleurstelling, ook volledig in zwart of zilver verkrijgbaar. In tegenstelling tot de duurdere modellen die altijd over een groot rood display beschikken, is deze 280D DSD naast enkele toetsen met een precies drukpunt, enkel met een hele reeks aan kleine rode LED’s uitgerust. Hoewel prijstechnisch begrijpelijk, is dit ook meteen mijn enige echte kritiek op deze DAC. Vooral omdat het apparaat standaard is voorzien van een afstandsbediening en je op afstand niet weet bij welke ingang of functie deze LED’s horen. Met buitenmaten als 42,9 cm breed, 8,9 cm hoog en 33,3 cm diep, bezit deze 6,3 kg wegende DAC duidelijk ‘old school’ afmetingen. Een goede zaak vind ik, want wie de overzichtelijke achterzijde bekijkt, ziet meteen dat deze tjokvol aansluitingen zit. Eén van de glanspunten van deze DAC is natuurlijk de optionele MiND module met de onlangs geheel vernieuwde, mooie en gebruiksvriendelijke App. Vooral omdat het apparaat er in een oogopslag mee wordt omgetoverd tot een complete streamer! Enkel een NAS of netwerk met muziekbestanden en smartphone of tablet zijn dan nog nodig om op eenvoudige wijze ook van de nieuwste digitale media gebruik te kunnen maken. Eveneens positief is dat deze streaming module over enkele maanden ook met de cd kwaliteit leverende Tidal streaming dienst zal worden uitgerust. Hiermee wordt wat mij betreft wederom een belangrijke stap gezet naar de vervolmaking van het streaming audio principe en kan door veel meer mensen van een wezenlijk hogere bronkwaliteit worden genoten. Een hele mooie extra toevoeging waar zelfs de duurdere 380D DSD niet over beschikt, is Bluetooth AptX. Een vanuit kwalitatief oogpunt ogenschijnlijk tweederangs weergavestandaard, die in de praktijk en zeker met deze 280D DSD, weldegelijk tot verrassend goede prestaties kan leiden! Straks meer hierover.



Techniek en verschillen
Terwijl de 280D DSD aan de voorzijde slechts is voorzien van een viertal druktoetsen met kleine LED indicaties voor de aanwezige ingangen en verschillende samplingsfrequenties, is de achterzijde dus een stuk drukker bezet. Naast twee paar analoge uitgangen (RCA en XLR), zijn hier verder maar liefst acht verschillende digitale ingangen (1x AES/EBU, 2x S/PDIF, 2x Toslink, 1x USB, Bluetooth, Ethernet en WiFi) aanwezig. Het hart van deze hoogtechnologische en bijzonder netjes opgebouwde DAC, wordt gevormd door een volledig asynchrone DAC chipset die naast DSD bestanden tot DSD256, ook PCM bestanden van 16 bit 44,1 kHz tot 32 bit 384 kHz kan verwerken. Zoals het Moon betaamt, houdt het hier niet bij op en is ook op analoog gebied weer alles uit de kast gehaald om ook van deze 280D DSD DAC weer een echte topper te maken. Want hoewel allemaal wat eenvoudiger van opzet ten opzichte van de grotere, duurdere en klankmatig nog beter presterende 380D DSD, wordt ook hier in het analoge deel van een volledig gebalanceerde opbouw met vierlaags printen, puur koperen printbanen en streng geselecteerde onderdelen met een volledig gescheiden voeding gebruik gemaakt. Een uitgekiend DC servo circuit met speciaal ontworpen 18 dB/octaaf analoge filtering, zorgt tenslotte voor slechts minimale fase- en tijdfouten en draagt in behoorlijke mate bij aan de immer zo herkenbare pure Moon weergave. Als laatste is tenslotte vermeldenswaard dat alleen de 380D DSD met een zeer hoogwaardige volumeregelingsmodule kan worden uitgerust. Een bijzonder nuttige toevoeging waardoor meteen de weg vrij is om direct een eindversterker aan te sturen.

Triton Five
Net zoals de Moon Nēo modellen, behoren ook de werkelijk gloednieuwe GoldenEar Triton Five luidsprekers tot de instappers binnen het GoldenEar Technology gamma. Hoewel de visuele kenmerken van beide merken totaal verschillend zijn, is de uiteindelijke uitwerking dat zeker niet. Want ondanks dat het Amerikaanse GoldenEar zelfs nog minder nadrukkelijk op cosmetische opsmuk inzet dan de Canadese collega, streven beiden naar maximale waar voor het geld. Ook deze nieuwste Benjamin van het gelouterde en internationaal vermaarde ontwerpduo Sandy Gross en de Canadese Don Givogue, blijkt namelijk al vanaf het allereerste moment alle typerende kenmerken en eigenschappen van een GoldenEar ontwerp te bezitten. Het begint al met een relatief forse hoogte van 112 cm, een opmerkelijk ranke taille die taps toeloopt van 17 cm aan de voorzijde tot 21 aan de achterzijde en een diepte van 27 cm diepte (zonder voet). De bovenzijde is daarbij voorzien van een in zwart hoogglans uitgevoerd gebogen kunststofpaneel wat het zwarte doek om de MDF constructie mooi strak gespannen houdt. De eveneens in zwarte hoogglans afgewerkte ovaal vormgegeven voet, is vervaardigd van MDF en biedt middels een viertal inslagmoeren plaats aan rubberen voetjes of spikes. Mede door de goed gekozen verhoudingen en de licht achterover hellende kast, vind ik deze Triton Five visueel het tot op heden fraaiste en meest gebalanceerd vormgegeven GoldenEar model.

Techniek

Hoewel door de zwarte kous om de feitelijke kastconstructie de nodige visuele rust ontstaat, geeft de Five daardoor in eerste instantie ook niets over zijn onderliggende constructie en luidsprekereenheden prijs. Uiteraard kan door zo’n eenvoudige en relatief goedkope omhullende stofafdekking flink op de afwerkingskosten worden bezuinigd. Maar zoals bij eigenlijk iedere ontwerpparameter van GoldenEar, is het vooral een zeer bewuste keuze geweest. Want in plaats van deze winst in eigen zak te steken, heeft het merk deze besparing namelijk ingezet op plaatsen in het ontwerp die er werkelijk toe doen. Zo is namelijk een heel mooi en geraffineerd filter bedacht waarbij het frequentiebereik geheel fase- en tijd gecorrigeerd over de verschillende eenheden word verdeeld en ook op de luidsprekereenheden is beslist niet bezuinigd. Hart van het systeem is in dit geval de eigen ontwikkelde HVFR (High-Velocity Folded Ribbon) tweeter. Een afgeleide van de bekende Air motion transformer van Dr. Oskar Heil en een principe waarbij de lucht tussen de membraanvouwen wordt samengeperst en vervolgens gelanceerd in plaats van weggeduwd.
Samen met de krachtige Nēodymium magneet ontstaat er niet alleen een bijzonder lage vervorming, maar is ook gestreefd naar een mooi ruim afstraalgedrag. De twee 15,24 cm laag/midden units in d’Appolito configuratie, zijn speciaal ontworpen om met hun lange slag en Kapton spreekspoel, zowel een groot dynamisch bereik als diep laag weer te geven. Een bijzonder facet aan de Triton Five is dat in plaats van een gesloten kast, transmissielijn of basreflex principe, is gekozen voor de inzet van een viertal passieve radiators. Twee aan iedere kastzijde. Deze op de inwendige opgebouwde druk reagerende passieve conussen zonder magneet, presteren volgens de fabrikant als een goed afgestemde transmissielijn, maar dan met betere transientweergave en laagcontrole. Net als het aantal gebruikte units zijn ook de overige specificaties van de Triton Five, zeker gezien de prijsstelling, zondermeer indrukwekkend te noemen. Wat te denken van een maximale belastbaarheid van 400 Watt en een opgegeven frequentiebereik wat loopt van 26 Hz tot 35 kHz. Helaas is bij deze laatste opgave niet het aantal decibel waarbinnen deze curve loopt opgegeven. Veel belangrijker vind ik echter de zeer gemakkelijke aanstuurbaarheid van dit stel grote kleine Benjamins. Want naast een mooi rendement van 90 dB beweegt het impedantiegedrag keurig rond de 8 Ohm en dat ook nog eens zonder vervelende fasedraaiingen. Met andere woorden kan deze GoldenEar representant ook met een kleine, maarliefst wel hoogwaardige versterker worden aangestuurd.

Luisteren Moon
Hoewel de Moon versterkers mijn handen doorgaans al goed op elkaar krijgen, vind ik dat deze Canadese onderneming met zijn digitale producten pas echt excelleert. Ook de Nēo 280D DSD DAC vormt hier geen uitzondering op en weet mij al vanaf het eerste moment muzikaal te boeien. Wanneer ik besluit om als eerste met de draadloze Bluetooth verbinding aan de slag te gaan, word ik bij het installeren meteen weer op de feiten gedrukt dat deze wijze van dataoverdracht de laatste jaren echt volwassen is geworden. Waar Bluetooth in zijn beginjaren nu niet bepaald bekend stond om zijn goede klankmatige eigenschappen, is dit met de komst van het AptX decodering algoritme, enorm verbeterd. Hoewel de 280D DSD DAC tot op heden het meest kostbare apparaat waarop ik Bluetooth met dit algoritme aantref, zit ik toch gebruikmakend van mijn iPad tablet met stijgende verbazing te luisteren tot welk muziekplezier deze DAC in staat is. Want of ik nu muziek van Spotify, YouTube filmpjes of andere muziekbestanden afspeel, de Nēo 280D DSD geeft geen krimp en presenteert alles niet alleen met een indrukwekkend gemak, maar ook opvallend transparant, strak maar wel natuurlijk omlijnd en vooral muzikaal aanstekelijk. Ben nu al benieuwd hoe goed deze DAC over enkele maanden met de Tidal streamingdienst dan wel niet zal gaan presteren!
In een tweede ronde verander ik van draadloos naar het via de S/PDIF en AES/EBU ingangen afspelen van cd conserven en wordt dit hoge niveau zelfs nog een klasse beter. Het is nu zelfs zo goed en overtuigend dat deze instap Moon zelfs het niveau van veel duurdere DAC’s angstig dicht nadert! Het verschil met de concurrenten is dat deze Nēo 280D DSD weliswaar eveneens veel informatie in een opname blootlegt, maar gelukkig nimmer details op een onnatuurlijke wijze verscherpt. Daarbij laat deze Canadees op knappe wijze de zo belangrijke onderlinge muzikale relaties goed in tact. Een mooi voorbeeld hiervan is het uitstekend opgenomen album Duets van meestergitaristen Kevin Eubanks en Stanley Jordan (Mack Avenue MAC1092). Vanwege de heerlijke groove en het aanstekelijk loom achterin de maat leunend musiceren, zorgt deze Moon er al snel voor dat ik van de recenseermodus in de luistermodus geraak en dan is het enkel nog genieten geblazen van deze virtuoze muzikanten en hun compleet aanvullende samenspel.



MiND streaming audio module
Wanneer ik als derde en laatste ronde overschakel naar de ingebouwde MiND streaming audio module, blijkt pas echt de meerwaarde van deze bijzonder complete DAC. Want na verbinding met een goed gevulde NAS, werkt de MiND module na het gebruikelijke configureren verder al snel volledig probleemloos. Zoals het een werkelijk goede DAC betaamt, laat de 280D DSD meteen de typerende signatuur van de verschillende bestandstypen en formaten horen. Doorgaans wat meer ruimtelijkheid, klankkleur en oplossend vermogen voor hoge resolutie PCM bestanden en een wat zachter timbre, iets meer ambiance, maar ook vaak een wat minder goede omlijning en kernachtigheid voor DSD. Daarbij laat deze DAC naast heel goed waarneembare verschillen, gelukkig ook ten allen tijde vooral de muziek zelf prevaleren. Kortom een top DAC/streamer die een enorm arsenaal aan nuttige mogelijkheden met een indrukwekkend goede weergave weet te combineren.

Luisteren GoldenEar

Net als de meeste andere gerenommeerde luidsprekerfabrikanten, bezitten ook de modellen van GoldenEar een geheel eigen en zeer herkenbare signatuur. In geval van deze Amerikaanse producent is dat een bijna panoramisch stereobeeld, een binnen de kastafmetingen zo ruim mogelijk frequentiebereik en dynamiek, een focussering die veel raakvlakken met de relatief diffuse werkelijkheid bezit en een homogene en bijna zacht aandoende tonale presentatie. In de jaren dat dit jonge merk inmiddels bestaat, is overigens druk geschaafd om het eigen ideaal nog beter voor het voetlicht te brengen en deze nieuwe Triton Five is hier misschien wel het mooiste voorbeeld van. Wat ik heel knap vind, is dat zelfs in zo’n prijsgunstig passief model als deze Five, opmerkelijk veel eigenschappen van het in het laag actief aangestuurde topmodel Triton One zijn geïmplementeerd. Natuurlijk gaat de One op alle punten nog een stuk verder en benadert deze het absolute GoldenEar ideaal nog beter. Maar de Five heeft verder zo’n grote gelijkenis dat een werkelijk bijzonder knappe prestatie is. Wanneer ik de weergevers op de voor handen zijnde versterkers aansluit, blijft dat deze zeer goed in staat zijn de onderlinge verschillen duidelijk voor het voetlicht te brengen. Voor mijzelf zou ik voor de Triton Five uiteindelijk een versterker kiezen die zowel over een goede controle in het laagbereik beschikt, als het midden en hoog bereik goed opentrekt. Het vermogen is daarbij van minder belang, als het maar stabiel word gepresenteerd.

Panoramisch stereobeeld 
Eén van de ‘publiekstrekkers’ van de Triton Five is absoluut het weidse, bijna panoramisch aandoende stereobeeld. Dit wordt bereikt doordat deze weergevers door hun slimme ontwerp en grote afstraalgedrag, verder dan menig concurrent uit elkaar kunnen worden geplaatst en er dan nog steeds geen ‘gat’ in het midden ontstaat. Eenmaal op die wijze opgesteld en de luidsprekers zo ingedraaid dat de linker weergever mijn linkerschouder en de rechter mijn rechterschouder kruist, geeft zelfs normale stereoweergave bijna een surround ervaring! En wat is dan verleidelijker dan (stereo) soundtracks af te spelen van de getalenteerde Amerikaanse filmcomponist Jamer Horner. Achtereenvolgens draai ik dan ook fragmenten van de films Patriot Games, Titanic en Avatar en dat geeft ronduit spectaculaire resultaten. Naast het feit dat je daadwerkelijk volledig door de muziek word meegevoerd op een avontuurlijke reis, treedt het geluid indrukwekkend ver door wanden en zelfs het plafond heen. Naast de vele verrassende muzikale wendingen blijken de toch relatief kleine luidsprekers tot een verrassend grote impact in staat. Energie die je daadwerkelijk op fysieke wijze kunt ervaren en sterk bijdraagt aan een intense beleving. Dus zelfs in een eenvoudige 2.0 opstelling zou ik deze slanke weergevers al direct adviseren voor fervente filmliefhebbers. Toch ligt de uiteindelijk basis van deze Triton Five’s vooral bij hoogwaardige tweekanaals muziekweergave. Iets wat ogenblikkelijk hoorbaar is wanneer deze luidsprekers worden aangestuurd door een adequate versterker en bron(nen). Door de typische Amerikaanse afstemming die in basis uitgaat van een wat minder nadrukkelijke pin point presentatie, een wat zachter hoog, een vriendelijk middengebied en een lichte benadrukking van op het lage middengebied, blijken deze GoldenEar’s in de dagelijkse praktijk ook te excelleren bij commerciële popopnamen. Opnamen die op veel luidsprekersystemen nu niet bepaald prettig klinken en daardoor al snel naar de auto worden verbannen. Toch zou ik deze mooie luidsprekers ernstig te kort doen door niet te vermelden dat ze hun heilzame werk zeker ook bij de beter klinkende albums verrichten! In tegenstelling tot hun commerciële tegenhangers die nu ineens hun muzikale boodschap prijsgeven, brengen de Triton Five’s bij de betere opnames nu ook de audiofiele parameters voor het voetlicht. Hoogte, breedte en diepte afbeelding zijn bij dit soort opnames wederom breed uitgesponnen en bijna tastbaar, terwijl de verwerking van dynamische contrasten en frequentieomvang zelfs bij de beste in zijn prijsklasse behoort! Als laatste is de plaatsing van deze weergevers absoluut niet kritisch, mits er wel door de zijwaarts geplaatste passieve basmembranen een bepaalde afstand tot de zijwanden in acht word genomen. Maar word daar samen met een goede versterker en bron aan voldaan die echter niet de wereld hoeven te kosten, dan heeft u aan deze Triton Five’s een bijzonder goed presterend paar allrounders. Weergevers die in veel gevallen prijstechnisch zelfs net zo goed of soms zelfs beter presteren als dubbel zo dure concurrenten!



Conclusie
Twee bijzondere producten die ieder zowel afwijkend als ver boven hun prijsklasse weten te presteren. Zo is de Moon Nēo 280D DSD DAC een echte kameleon die naast zijn grote arsenaal aan nuttige mogelijkheden ook nog eens stil en volledig probleemloos functioneert. Want wat u er ook op aan wilt sluiten, deze Moon heeft er een passend antwoord op en behoort klankmatig ook nog eens tot de allerbeste DAC’s in zijn prijsklasse en zelfs ruim daarboven! Bovendien biedt More Music vanaf 1 januari 2015 tien jaar garantie op alle Moon producten, met uitzondering van cd loopwerken waar drie jaar op gegeven wordt. Kers op de taart is het feit dat de optionele MiND streaming module van deze DAC over enkele maanden ook nog met de cd kwaliteit leverende streamingdienst Tidal zal worden uitgerust. Daarmee een veelzijdig apparaat nog veelzijdiger makend. Hoewel wezenlijk anders qua concept bezit de GoldenEar Triton Five eenzelfde soort insteek. Wederom is het een grote veelzijdigheid en universele inzetbaarheid die de klok slaan. Daarbij zijn de sterke punten van deze Triton Five dat er naast een gemakkelijke plaatsing met een enorm stereopanorama, ook geen enorm krachtige versterker nodig is en ook minder perfecte software nog altijd prettig en aanstekelijk zal klinken. Uiteraard presteren ook deze mooie weergevers met echt goede software nog veel beter, maar echt noodzakelijk is het niet. Daarmee is het Nederlandse aanbod met twee prachtige allrounders verrijkt. Producten die bovendien een echt passend antwoord op de gebruikerswensen van vandaag hebben.

Prijzen
Moon Nēo 280D DSD € 1.850,-
Moon Nēo 280D DSD MiND € 2.400,-
GoldenEar Triton Five € 2.400,- per paar
More Music, tel: 0346-211919
www.moremusic.nl