ISE 2016: Van inbouw naar laser
Integrated Systems Europe lokte dit jaar alweer een recordaantal bezoekers naar de RAI in Amsterdam. Begrijpelijk, want er was bijzonder veel te bewonderen op vlak van display-technologie, thuisautomatisatie en zelfs hifi.
Inbouwen neemt toe
Speakerfabrikanten tonen op ISE voornamelijk inbouwproducten. Luidsprekers verwerken in muren en plafonds is veel meer de regel in de Verenigde Staten, omdat er in dat land een sterke traditie is om voor audio- en videonoden aan te kloppen bij een AV-installateur. Amerikaanse woningen zijn vaker bovendien beter geschikt voor inbouwprojecten. De inbouwtrend wordt echter ook in Europa steeds belangrijker. Er zijn nog regionale verschillen: zo is inbouw heel wat populairder in het bouw- en renovatielustige België, terwijl het in Nederland wat trager groeit. Duitsland kent ook een toenemende interesse in het wegwerken van hifi. Het toenemende belang van inbouwspeakers wordt beaamd op ongeveer elke stand van een speakerfabrikant die we bezoeken. Zowel Ronald Wagemaker van AND Benelux (Bluesound, Dali, NAD, PSB), Bas van Oosten van Bowers & Wilkins als Joost van den Bosch van KEF Nederland beamen de trend. Hun merken presenteerden op ISE verschillende speakers die netjes in een muur kunnen worden verwerkt.
Drie inbouwtrends
Drie inbouwtrends
Ondanks het feit dat inbouwspeakers – zodra ze ingebouwd zijn – sterk op elkaar lijken, zijn er aardige verschillende tussen de nieuwe producten die de verschillende merken op ISE getoond hebben. Drie tendensen zie je wel terugkeren: inbouwspeakers met een lage prijs, zeer dunne speakers en daarnaast ook hoogwaardige luidsprekers om in te bouwen.
Waarom er steeds meer zeer betaalbare inbouwspeakers verschijnen is geen mysterie. Naarmate het idee van een ingebouwde speakerinstallatie, bijvoorbeeld in de keuken, democratiseert, komt het ook op het menu te staan bij mensen die met een kleiner budget een woning bouwen of renoveren. Niet iedereen heeft 20.000 euro te besteden aan inbouwspeakers.
Ook de vraag naar zeer dunne inbouwspeakers, zoals de KEF Ci I 60TS, is begrijpelijk. Bij een renovatie van een oude woning is het vaak onmogelijk om een diepe nis uit te breken. Of misschien wordt er gewerkt met gipsplaten die geen zware gewichten kunnen dragen. In elk geval zijn sommige dunne modellen voorzien om zonder backbox (bekisting in de muur) te worden ingebouwd, al is zo’n kast aan de achterkant meestal een goed idee.
Heel wat hifi-fabrikanten willen ook bewijzen dat inbouw niet gelijk hoeft te staan aan een lage kwaliteit. Inbouwspeakers worden niet enkel gebruikt om een streepje muziek tijdens het koken te beluisteren, maar ook toegepast in thuisbioscopen. Het is met dergelijke toepassingen in gedachten dat Bowers & Wilkins op ISE verschillende luidsprekers voorstelde, zoals de CWM Cinema 7. Het is een bijzondere speaker dat in één behuizing zowel links-center-rechts-speakers bevat, elke met hun eigen, gerichte uitstraling. Je zou de CWM Cinema 7 bijvoorbeeld kunnen inbouwen achter een akoestisch transparant projectiescherm.
Inbouwen vereist dat je in muren kapt, wat niet altijd een optie is. Heel wat mensen vinden het een te permanente verandering van een woning. Daarom dat je op ISE toch ook behoorlijk wat tussenoplossingen vindt: luidsprekers die je aan de muur hangt, zonder in te bouwen. Het enige wat je doorgaans moet doen om ze te plaatsen, is een schroef stevig in de muur draaien.
De Denen van Dali hebben dergelijke speakers al geruime tijd in het assortiment, als deel van hun bestaande speakerlijnen en met het etiket 'LCR'. Zo namen we enkele jaren geleden de Rubicon LCR onder de loep. Nu is er ook LCR-versie van de Opticon-middenklassers, met dezelfde tweeter-constructie die je kunt draaien naargelang of je de speaker verticaal dan wel horizontaal ophangt. Zo kun je de Opticon LCR ook als center toepassen.
Bij Dali verklapte Ronald Wagemaker van AND dat het Deense merk werkt aan iets heel bijzonder: een inbouwspeaker op grootte van een vloerstaander. Vooralsnog blijft het bij wat concepttekenen, maar het idee ziet er wel beloftevol uit.
Dat ophangen niet moet leiden tot verminderde kwaliteit, merkten we ook bij de stand van Totem. Hun demonstratie van de high-end Tribal III (een slanke luidspreker die probleemloos fullrange speelt) was behoorlijk indrukwekkend.
Hi-Fi
Hier en daar was er op ISE 2016 eveneens klassieke hifi te bewonderen. Bij ELAC was CEO Gunter Kürten present om de nieuwe Discovery-lijn te presenteren, ook aan een aantal lezers van FWD en HiFi.nl die ISE met ons mochten bezoeken. Je leest in de komende dagen meer over hun ervaringen.
Bij Arcam viel er een mooie primeur te spotten: een demonstratie van de Arcam AVR850 met een Dolby Atmos-opstelling gebouwd uit KEF Reference-speakers. Met een totaalprijskaartje van bijna 80.000 euro zeker geen alledaagse opstelling, maar ook interessant omdat de demo de impact aantoonde van de Dirac-kamercorrectiesoftware waarmee de highend AV-receiver werd voorzien. De demonstratie, die begeleid werd door Johan Coorg van KEF en Andy Moore van Arcam, toonde tijdens het afspelen van de Dolby Atmos-demo ‘Thunderstorm’ de meerwaarde van de Dirac-software, al speelde de naastliggende luide demonstratie van Steinway Lyngdorf soms wel stoorzender.
Het Franse Elipson verraste door op de beurs twee nieuwe lijnen draaitafels voor te stellen, Alpha en Omega. Van beide zijn er verschillende modellen, incluis met Bluetooth, en het wordt nooit echt heel uur. Zoals je zou verwachten van uitvinder van de Planet-luidsprekers, hebben de Alpha en Omega een trendy vormgeving.
Wie ‘imposant’ zocht, kwam aan zijn trekken bij Monitor Audio. Even naast de bijna twee meter hoge PL500 II gaan staan deed zelfs de grootste mens zich klein voelen. Voor het Britse merk is de nieuwe Platinum-lijn, die formeel op CES werd voorgesteld, een belangrijk introductie. Je gaat de luidsprekers dus in de komende maanden wel vaker zien en horen opduiken op luistershows bij dealers.
Nog hifi-hoogtepunten op ISE? De nakende introductie van MQA bij Bluesound is zeker iets waar we naar uitkijken. Iets verder op dezelfde stand signaleerden we ook een aantal nieuwe NAD-toestellen uit de Master-reeks, waaronder de M32, een geïntegreerde versterker, en de M50.2, een opvolger van de M50-muziekstreamer met ingebouwde cd-ripper die in zijn nieuwe gedaante zal beschikken over ingebouwde opslag. Het is dus eigenlijk een combinatie van de M50 en M52 Digital Music Vault, met een BluOS-module toegevoegd. Voor de install-markt komen er de CI 580 en CI 720. De CI 580 bevat vier Bluesound-compatibele preamps, terwijl de CI 720 tot zes Bluesound-compatibele versterkers kan bevatten.
Een ander groeiend marktsegment is ‘marine audio’, lees audio en speakers voor gebruik op boten. High-end hifi-merken zien daar ook de vraag voor meer kwaliteit. Zowel Bowers & Wilkins als KEF toonden op ISE nieuwe producten op dat vlak die – niet verrassend – waterdicht en zoutbestendig zijn.
Ook leuk bij Bowers waren de opvallende ‘wraps’ voor hun buitenspeakers. Binnenkort zal je als klant een wrap met een zelfgekozen design voor bepaalde luidsprekers kunnen bestellen bij Bowers, hoorden we daar op de stand van de Britten. De aanwezige voorbeelden zagen er in elk geval mooi uit.
Grootbeeld
Vraag aan bezoekers wat het meest opviel op de ISE-beursvloer en de kans is groot dat je als antwoord krijgt: “De gigantische displays”. Partijen als Samsung en LG demonstreren graag schermen die je kunt beschouwen als televisies zonder tuner en met een stevigere behuizing. Bij deze displays, bedoeld voor winkels en openbare ruimtes, is 4K een belangrijke trend. Zet zo’n UHD-scherm verticaal en je krijgt een fraaie showcase voor mode.
Er zijn ook de nodige prototypes, zoals doorzichtige schermen op glas bij LG. Beeld je dan een winkelvitrine in met daarachter producten en op het glas animaties. LG is op dit moment de enige die echt OLED commercialiseert. Het mag niet verbazen dat het merk op ISE 2016 daar volop mee uitpakte. OLED is zeer dun en heeft geen aparte lichtbron, waardoor dergelijke schermen non-conventionele vormen kunnen krijgen. Op hun stand zagen we bijvoorbeeld een gebogen tweezijdige OLED – dat was behoorlijk indrukwekkend.