Review: GamuT D3i voor- en D200i stereo eindversterker
Hoewel GamuT onder het grote audiopubliek slechts een relatief bescheiden naamsbekendheid geniet, is het onder serieuze muziekliefhebbers al vele jaren een geheimtip. Naast een aantal bekende en minder bekende producten, is het uiteindelijk de in het begin van deze eeuw geïntroduceerde D200 eindversterker, waarmee de onderneming werkelijk wist door te breken. Maar na de D200 mk3 versie van de D200 leek het bedrijf ineens van de aardbodem te zijn verdwenen. Om pas vrij recent met een hele reeks aan nieuwe producten weer in de schijnwerpers te staan. Huidig GamuT R&D manager Benno Baun Meldgaard, heeft er de volgende verklaring voor.
Van oud naar nieuw
‘Het merk GamuT is één van die ondernemingen die vanaf het prille begin in de jaren tachtig al snel een grote schare aanhangers heeft. Niet in het minst door de levensechte en expressieve weergave die oprichter en ontwerper Ole Lund zijn ontwerpen graag meegaf. Het echte commerciële succes begon eigenlijk pas in 2002, toen hij zijn bedrijf verkocht aan voormalig Scan Speak hoofdontwerper Poul Rossing en de toenmalige merknaam SiriuS werd omgedoopt in GamuT. Hoewel hij de eindversterkers heel goed vond, was Poul maar matig tevreden over de rest van de bestaande ontwerpen en vroeg vervolgens vriend en Scan Speak ex-collega Lars Goller, zijn team te versterken. Hoewel Lars in 2006 alle aandelen van Poul overnam, bleek dit vervolgens zo’n grote tol binnen zijn privéleven te eisen, dat hij in 2010 besloot zijn aandelen samen met het meeverhuizende ontwerpteam aan het kapitaalkrachtige Deense Kvist Industries te verkopen. Vanaf die periode is het allemaal in een stroomversnelling terechtgekomen en is het assortiment door zowel het nieuwe elan als een flinke kapitaalinjectie fors gegroeid. Inmiddels staan er naast een reeks versterkers, een cd-speler en kabels, ook drie verschillende reeksen aan luidsprekers met allen dezelfde GamuT filosofie op de planken.’
Net zoals de D200i stereo eindversterker, is ook de D3i een volledig transistor dubbel mono ontwerp. Net zoals de andere GamuT elektronicaproducten bezit ook deze voorversterker naast een evenwichtige en rustige uitstraling, toch ook heel eigen stijl. Hoewel de afmetingen van 11 cm hoog, 43 cm breed, 42 cm diep en een gewicht van 12 kg niet afwijkend zijn, trekt het gedegen uit metalen en aluminium panelen vervaardigde apparaat, toch vanaf het eerste moment de nodige aandacht. Hoewel de twee zeer robuuste uit massief aluminium vervaardigde draaiknoppen (bron en volume) en het grote door drie drukknoppen geflankeerde centraal geplaatste blauwe display, zondermeer prettig op het netvlies liggen, blijkt toch vooral het toppaneel de aandachttrekker. Op typische GamuT wijze is hier namelijk prachtig verzonken zowel de merknaam als een heel geraffineerd streeppatroon aangebracht.
De drie drukknoppen aan de voorzijde dienen overigens respectievelijk om in drie stappen de helderheid van het display in te stellen, een home theater bypass en een mute functie. Hoewel de achterzijde net als het voorpaneel een toonbeeld van rust en overzicht is, wil dit zeker niet zeggen dat de D3i er qua aansluitmogelijkheden karig af zou komen. Integendeel zelfs, want naast een viertal single ended (RCA) ingangen voor zowel home theater, tape, tuner en een MM/MC phonotrap, is er ook nog een gebalanceerde (XLR) ingang voor cd aanwezig. Uitgangen zijn door middel van een dubbel paar gebalanceerde uitgangen en eenzelfde aantal single ended exemplaren, ook ruim voldoende voorhanden. De voorversterker wordt tenslotte gecompleteerd door een eenvoudig in kunststof uitgevoerde maar wel compleet uitgeruste systeemafstandsbediening.
Wanneer ik als laatste de kap verwijder om een blik op het binnenste te werpen, is een nette en goed gescheiden opbouw zichtbaar. Zelfs de voeding blijkt over bemeten en dubbel te zijn uitgevoerd. GamuT geeft verder helaas niet zoveel prijs over de toegepaste techniek, anders dan dat er van een hybride MOSFET’s in- en uitgangsbuffer gebruik wordt gemaakt, zachte voeten het chassis ‘zwevend’ ondersteunen en inwendige afscherming de voeding van de meer gevoelige elektronica scheidt.
GamuT D31 & D200i: Luisteren
Net zo sober en robuust als zijn voorgangers en visueel perfect bij de D3i voorversterker passend, is ook de laatste D200i incarnatie uitgevoerd. Met afmetingen van 16,5 cm hoog, 43 cm breed en 47 cm diep, hanteert ook deze stereo eindversterker mooie verhoudingen. Hoewel het dikke aluminium voorpaneel volgens goede GamuT traditie wederom wordt gesierd door een centraal geplaatst verticaal uitgefreesd venster. Is de aan/uit kantelschakelaar van de oude generaties, inmiddels vervangen door een metalen drukknop. Op een iets korter streeppatroon na, is het boven paneel qua lay-out verder identiek aan de voorversterker. Zeker als duo staat er uiteindelijk een stoere en stijlvolle in zilver en zwart verkrijgbare combi in de luisterruimte. Apparaten die het ook echt verdienen om nu eens niet in een gesloten kast weg te worden gemoffeld, maar veel beter op een mooi laag meubel of audiorack kunnen worden geplaatst.
Als laatste neem ik de achterzijde onder handen en zie dat voor zowel het linker- als rechterkanaal afzonderlijk een dubbel paar stevig uitgevoerde luidsprekerterminals is aangebracht. Pal daaronder zijn de ingangen voor single ended en gebalanceerd gebruik geplaatst, terwijl precies in het midden de bekende euronetstekker connector is aangebracht. Dus eigenlijk niets afwijkends te vermelden? Nou, toch eigenlijk wel. Want bijzonder is dat de luidsprekeraansluitingen benamingen als ‘direct’ en ‘normaal’ hebben. Bij normaal blijkt er een spoel en transistor in de signaalweg te zijn aangebracht, die de eindversterker tegen vervelende capacitieve luidspreker- en kabelbelastingen moet beschermen. Bij de directe aansluitingen is deze extra beveiliging niet aanwezig en dat zorgt bij gewone luidsprekers voor een net iets betere en meer open en transparante weergave. Over oog voor details die er werkelijk toe doen gesproken! Met een vermogen van 2 x 220 Watt aan 8 Ohm, 2 x 400 Watt bij 4 Ohm en 2 x 700 Watt aan 2 Ohm, kunnen we spreken van een krachtige eindversterker. Een apparaat wat feitelijk met geen enkele actuele luidspreker moeite zou mogen hebben en ook grote huiskamers gemakkelijk vol kan spelen. Dat het met de voeding verder wel snor zit bewijst ook het gezonde en bovenmodale gewicht van 34 kilo.
Hoewel ik de versterker onder de kap net zo min een absolute schoonheid vind als de D3i voorversterker, is het wel een zeer praktische en goed gescheiden/afgeschermde opzet. Daarbij bestaat een deel van de zichtbare bedrading uit GamuT’s eigen WormHole en dat zijn kabels die speciaal voor het optimaliseren van dynamische contrasten, door het elimineren van ongewenste opgeslagen energie zijn ontworpen. Naast de twee forse ringkerntrafo’s en de vier zeer grote beker elco’s van de in het midden geplaatste voedingsdeel, zijn links en rechts volledig gescheiden in hun eigen compartiment, de printplaten met versterkerelektronica zichtbaar. Tot zover niets nieuws onder de zon.
Pièce de résistance
Of eigenlijk toch wel! Want het pièce de résistance wat GamuT eindversterkers al vele jaren het aura van bijzondere kwaliteiten heeft gegeven, is uiteraard ook in deze D200i te vinden. Eigenlijk is het meer de kunst van het weglaten. Want waar heel veel andere fabrikanten hun heil zoeken in het in parallel schakelen van hele reeksen transistoren, gebruikt GamuT er maar één per kanaal! Uiteraard moet dit wel een heel bijzondere en vooral bijzonder krachtig exemplaar zijn en dat is het ook. Het door GamuT gebruikte ‘high current’ type is een MOSFET die van origine uit de lastechniek afkomstig is en naast een hoog vermogen ook veel stroom kan leveren. Ik ben zelf een groot voorstander van deze ogenschijnlijk eenvoudige techniek en wie een keer de kans krijgt een D200i te beluisteren, zal meteen begrijpen waarom.
Naast mijn eigen luisteromgeving heb ik de D3i voor- en D200i eindversterker ook in verschillende andere situaties beluisterd. Wat mij daarbij meteen opviel, was de hoge mate aan consistentie qua weergave eigenschappen. Want of het nu mijn eigen referentie Master Contemporary C luidsprekers thuis of GamuT RS5 en Magico S3 weergevers elders waren, steeds opnieuw viel op dat de weergave iets volstrekt natuurlijks in zich had. Als ik het specifieker omschrijf, is het een presentatie die daadwerkelijk als één geheel wordt gepresenteerd en dus niet een weergave die opvallende audiofiele eigenschappen bezit. Hier dus geen vet en/of bombastisch laag, een presentatie die continu schreeuwt om aandacht of ijzig, over-geaccentueerd hoog bevat.
Toch is de weergave allesbehalve saai, bedeesd of overmatig terughoudend. Integendeel zelfs, want het actuele GamuT geluid barst van het leven, heeft een hoge informatiedichtheid, een hoge mate aan rust en heeft daarbij een natuurlijke vanzelfsprekendheid die ik maar zelden bij versterkers tegenkom. Mensen die wel eens goed naar een echt goede single ended buizenversterker met slechts één eindbuis en geen of maar weinig tegenkoppeling hebben geluisterd, weten meteen wat ik bedoel. Het is ook iets wat je meteen herkent wanneer je ervaart dat er maar heel weinig het signaal vertroebeld. Een volgend facet wat hier naadloos bij aansluit is de buitengewoon fraaie ruimtelijke presentatie. Zowel afmetingen, grootsheid en muzikale gelaagdheid zijn zondermeer bijzonder goed en geloofwaardig. Daarbij bezitten ze veel samenhang met het afgespeelde muziekmateriaal en word je, heel knap voor solid state, omgeven door een driedimensionale ambiance.