Review: Teufel LT5 (Dolby Atmos)

Wie nu een thuisbioscoop bouwt moet op zijn minst nadenken over Dolby Atmos (en als je toch bezig bent: over DTS:X). Surround met extra hoogtekanalen biedt effectief iets extra, zowel bij gespierde actiefilmsoundtracks als bij films met een meer subtiele mix. Het kan echter niet ontkend worden dat de stap naar twee of – beter! – vier extra hoogtekanalen heel wat inhoudt. Gelukkig heb je wel een aantal manieren om eenvoudig een Atmos-ervaring bij je thuis te krijgen, gaande van Atmos-soundbars tot alles-in-één HT-pakketten die bestaan uit een receiver en compacte speakers.

Deze Dolby Atmos-editie van de Teufel LT5 situeert zich ergens tussen deze eenvoudige oplossingen en de ultieme optie waarbij je hoogtespeakers in je plafond verwerkt en uren doorbrengt met het leggen van kabels. Maar waarom zou je het overwegen? En hoe zit het met dat toch wel forse prijskaartje?

LT5, maar meer

De LT5 bestaat al even bij Teufel en werd recent zelfs geüpdatet naar een Mk.2-editie. Bij het bestellen online moet je opletten, want de gelijkenissen met de ‘gewone’ LT5 en deze ‘licensed by Dolby Atmos’-versie zijn groot. Net als bij de LT5 bestaat dit pakket uit vier slanke zuilen, een compactere centerspeaker en een ronduit gigantische subwoofer van circa 30 kg. De center en sub zijn dezelfde als bij het standaard LT5-pakket, maar de zuilen zijn behoorlijk anders opgebouwd. Een zuilspeaker uit dit pakket is nog een stukje groter (circa 1,3 meter hoog) omdat het naast zijn twee woofers, midrange-driver en tweeter bovenaan een bijkomende luidspreker bezit. Het gaat dan natuurlijk om een schuin naar boven gerichte driver, die zorgt voor de weergave van een hoogtekanaal. Je hoeft dus geen extra speakers in de muur of plafond te bouwen, want deze bovenliggende speaker stuurt het geluid naar boven en laat het weerkaatsen via het plafond. Deze techniek is niet nieuw en wordt door Dolby naar voren geschoven als een geschikte oplossing voor thuis. Reflecterende speakers falen echter vaak omdat ze deel zijn van een goedkope oplossing die bestaat uit compacte luidsprekers en niet altijd even krachtige receiver. Daardoor zijn ze niet echt geschikt zijn voor kamers met een hoger plafond. Maar bij Teufel zit de reflecterende speaker bovenaan een hoge zuil (wat een plus is) en is de driver zelf ook relatief groot (30 mm).

Alle vier zuilen zijn identiek en bevatten een Atmos-speaker. Bijgevolg bouw je met de LT5 licensed by Dolby Atmos een 5.1.4-opstelling, wat voor thuis een droomconfiguratie is. Als je dan toch voor hoogtekanalen gaat, dan meteen zowel voor- als achteraan, vinden we toch.

Actief of passief

Om de LT5 licensed by Dolby Atmos aan te sturen, heb je een gepaste receiver nodig. Omdat je mikt op vier hoogtekanalen, spreek je hier over een 9.1-receivermodel en dus niet over een instapreceiver waar een Atmos-sticker op prijkt. Die bieden doorgaans enkel twee hoogtekanalen.

Teufel geeft je wel wat meer bewegingsruimte. Voor de Atmos-kanalen heb je de keuze tussen een passieve en een actieve modus. Bij het eerste scenario werk je met een receiver die alle kanalen versterkt naar buiten stuurt. Er komen dus twee luidsprekerkabels naar elke speaker. De actieve modus is daar voor als je werkt met een receiver of processor die de hoogtekanalen wel kan verwerken maar niet versterkt uitstuurt. Je brengt dan naast één luidsprekerkabel nog een enkele analoge cinch-kabel naar elke zuil.

Dit laatste is een zeldzaam scenario, maar kan bijvoorbeeld voorkomen als je werkt met een aparte processor/pre-amp en poweramp – waarbij die eindtrap niet beschikt over voldoende kanalen. Ook zijn er receivers die de Atmos-kanalen via pre-outs naar buiten sturen, al zijn dat doorgaans toestellen zoals de Denon AVR-X4200W waar die optie enkel wordt gebruikt als je mikt op 7.1.2 of nog meer speakers op oorhoogte. Maar dat ga je wellicht niet doen met dit LT5-pakket, tenzij je bij Teufel gaat aankloppen voor bijkomende zuilspeakers.

Vier stopcontacten nodig

De Atmos-speaker is altijd versterkt, ook als je in passieve modus werkt. Dat heeft voor- en nadelen. Dat je naar elke speaker niet alleen twee speakerkabels moet leggen maar ook een stroomdraad maakt het spaghettigevoel er niet kleiner op. Een pluspunt is wel dat je de Atmos-kanalen op de speakers zelf kunt bijregelen met een volumeknop. Zo kun je compenseren voor een fel reflecterend plafond (stiller zetten) of net een plafond dat veel dempt of zeer hoog is (volume toevoegen). Een goede receiver zal bij zijn kalibratie dit normaal gezien voor je doen, maar in onze ervaring is het wel fijn dat je de hoogtekanalen nog kunt bijregelen. Ook dat kan soms via de interface van de receiver, maar niet altijd. En dan is de volumeregeling op elke Teufel-zuilspeaker handig. Een clipping-indicator en autolevel-instelling op de achterkant maakt dat je veilig kunt afregelen.

Donker, met stijl

De brede functionaliteit van deze LT5 licensed by Dolby Atmos verklaart voor een groot stuk het prijskaartje. Maar dat niet alleen. De LT5-reeks is bij Teufel een premiumproduct en dat merk je aan bijna alle onderdelen.

Ja, zoals we van online audioreus Teufel gewend zijn wordt het pakket vrij anoniem aangeleverd in zeer gewone kartonnen dozen. Ook documentatie en dergelijke is tot een minimum beperkt, al zitten de speakers wel veilig ingepakt.

De zuilspeakers zelf zijn echter heel fraai afgewerkt, met een mooie metalen grille die bijna de hele voorkant in beslag neemt. Echt bijzonder hoogwaardig is de achterkant die met een glooiing overgaat in de zijkanten. Het is vervaardigd uit geborsteld aluminium en staal, en geeft de luxueuze uitstraling die je verwacht op dit prijspunt. Kunststof is nergens te signaleren. Ook de compactere centerspeaker is op dezelfde manier afgewerkt.

De zuilen zijn iets minder slank dan je zou vermoeden na het bekijken van foto’s, maar hebben niettemin de meegeleverde grondplaat nodig om stabiel te blijven. Teufel levert spikes mee en metalen onderleggers om krassen op de vloer te voorkomen. De centerspeaker van zijn kant is voorzien van een beugel aan de achterkant voor muurmontage en komt met een eigen voet voor als je hem plaatst op een meubel.

Pagina 2: conclusie

Wat een beetje achterblijft qua afwerking is de US 8112/1 SW-subwoofer. Die is extreem sober, al kun je hem nu ook niet goedkoop noemen. Technisch zit hij goed in elkaar, met een 300 mm woofer en een slimme reflexconstructie die wolligheid moet voorkomen. De driver is vooraan gemonteerd, dus hij is iets beter geschikt om in een hoek te plaatsen. Maar de sub is heel groot (62 cm hoog, 40 x 40 breed en diep), en dus niet eenvoudig subtiel weg te werken. We snappen wel waarom – de zuilspeakers zijn slank gehouden en kunnen dus niet heel laag duiken – maar vragen ons toch niet af of Teufels eigen T4000-subwoofer niet een betere combinatie zou zijn. Deze eveneens krachtige sub wordt eveneens bij de Raumfeld-soundbar geleverd en heeft een vorm die past onder een zetel of aan een muur. Misschien interessant om als optie aan bieden, Teufel?

(We fantaseren nog wat: aangezien je bij deze set toch voor een betere receiver moet gaan, eindig je wellicht met een toestel dat twee subwoofers kan aansturen. De LT5-speakers combineren met twee kleinere subs klinkt misschien wat omslachtig, maar akoestisch valt daar ook wel iets voor te zeggen.)

Tot in de tenen

We hadden de LT5 licensed by Dolby Atmos wat langer op bezoek en konden hem daardoor uitproberen met verschillende receivers, meestal in een 5.1.2-configuratie. Het toppunt was de combinatie met de gloednieuwe 11.2-Denon AVR-X6300H, waar we wel een 5.1.4-opstelling konden bouwen. We hoeven het je wellicht niet te vertellen, maar kabels leggen en alles uitmeten zal wat tijd in beslag nemen. Met onze trouwe Marantz UD-7007 als bron en de gewoonlijke rits Atmos-films in aanslag (het script van MI Rogue Nation kennen we inmiddels uit ons hoofd), konden we de Teufel-speakers goed op de proef stellen.

Nu hebben we wel wat gevloekt op het formaat van de subwoofer, maar bij bekijken van films als The Expendables 3 en MI levert hij wel een zeer strakke en imposante bas die diep genoeg duikt (+/- 30 Hz) om je lijf aan het daveren te brengen.

Bij het bekijken van testfilms viel in eerste instantie op dat de centerspeaker niet enkel heel zuiver klonk, maar ook een bredere uitstraling heeft. Dat maakt de plaatsing wat eenvoudiger en is prettiger als je met meerdere mensen zit te kijken. De zuilspeakers presenteren heel sterk bij films, ook als het gaat om effecten in de hoogte. De positionering van de Atmos-speakers zit goed, zodat je geen last hebt van directe uitstraling (wat het effect van de reflecties vanaf het plafond zou ondergraven). Aparte plafondspeakers blijven beter, maar deze LT5-set klinkt toch heel wat ruimtelijker dan goedkope HT-sets met reflecterende speakertjes. De speakers zelf zouden iets meer detail mogen prijsgeven, maar globaal genomen zetten ze een prima surroundervaring neer – ook aan spectaculaire volumeniveaus.

De zuilspeakers zijn echt wel gemaakt om in combinatie met de subwoofer te beluisteren, want zonder heb je een beperkt laag. Bij het beluisteren van muziek houd je daar best rekening mee. Selecteer dan een 2.1-modus, zodat de sub ook daar meewerkt. Het verfijnde luistergevoel verdwijnt dan wat, maar de funfactor neemt toe.

Conclusie

De LT5 licensed by Dolby Atmos is een bijzondere oplossing in het Dolby Atmos-landschap. Het presteert significant beter dan goedkopere HT-sets en is bovendien heel wat eleganter dan klassiekere luidsprekers op groot formaat. De actieve/passieve Atmos-modus maakt de LT5 bovendien flexibeler. Reflecties op het plafond gebruiken als hoogtekanalen werkt zelden, tenzij je met algoritmes werkt, zoals Yamaha's YSP-5600 soundbar. Maar ook bij deze LT5 werkt het, doordat de Atmos-speakers hoger dan de oren gepositioneerd worden. Bovendien geeft de individuele volumeregeling je mogelijkheden om bij te regelen, mochten die ontbreken op je AV-receiver.

Teufel heeft hier dus iets dat krachtig klinkt en elegant oogt. Een thuisbioscoop op hoger niveau dus, weliswaar zonder dat je verlost wordt van vele kabels in de kamer. Je zou van een set zoals deze niet verwachten dat hij zo krachtig en luid kan, de prijs die je daarvoor betaalt is wel een stevige subwoofer die je een plek in de kamer moet geven.