Monoblokkenmalaise

HiFi.nl werd onlangs bij een importeur op de koffie gevraagd, om samen eens naar een bijzondere creatie te kijken en daar een mooi verhaal van te maken. Dat gebeurt natuurlijk wel vaker, je leest immers regelmatig over de hifi apparatuur die bij uitstek bij merken en importeurs ‘thuis’ in het beste licht opgesteld staat.

Ditmaal was het echter niet om te laten zien hoe de nieuwe set opgesteld staat, of om te laten horen hoe goed de nieuwe luidspreker klinkt. Sterker nog, het idee van het bezoek was precies het tegenovergestelde. Het is dan ook een waarschuwingsverhaal geworden…

In de ontvangstruimte ligt namelijk, op een van de tafels die doorgaans voor vrolijkere presentaties gereserveerd wordt, het binnenwerk van een high-end mono eindversterker tentoon gespreid. Of zeg maar gerust opgebaard, of in ieder geval in zware toestand op de operatietafel gelegd. De staat waarin het bewuste apparaat wordt aangetroffen, is op z’n zachtst gezegd om te janken.

De oprichter van het bedrijf, die doorgaans niets dan mooie verhalen heeft, houdt met zijn sombere verslaggeving van wat zich de voorbije dagen afspeelde het midden tussen overstuur en geëmotioneerd. Wat blijkt: er zijn twee monoblokken van het toch wel meest prestigieuze merk afgeleverd, die door een onofficiële (en duidelijk onbekwame) dealer onder handen genomen zijn. En die dealer had niet meer fouten kunnen maken dan nu het geval is. Iedere stap die hij zette was er één van het originele ontwerp vandaan, iedere aanpassing een die van de gewenste oplossing vandaan stuurde. In de duidelijk ongegronde overtuiging deze initiële schade wel even te herstellen, heeft de onvoldoende ingevoerde reparateur bijna onherstelbare ellende aan het eens zo minutieus afgewerkt apparaat toebedeeld.

Het binnenwerk is volledig verminkt, dat is één. Iedere stap die gezet is om het te repareren, bracht het apparaat verder van de originele kwaliteit verwijderd. Belangrijk is om, voorafgaand aan onderstaand fotomateriaal, de filosofie van de bouwer nog eens in acht te nemen. Iedere klant wil tenslotte een product afnemen van een kwaliteit zoals de bouwer die bedoeld heeft.

Dat is ook de filosofie van het bewuste merk, en eigenlijk van iedere high-end fabrikant die op dit niveau actief is. Het uiteindelijke resultaat van het langdurige, intensieve en zeer nauwlettende proces om van een initieel ontwerp tot een eindproduct van een bepaalde kwaliteit te komen, dient ook bij eventuele herstelwerkzaamheden gerespecteerd en gevolgd te worden. Het is vrij duidelijk, dat er ditmaal weinig aandacht is besteed aan herstel richting origineel ontwerp. We sommen het even met beeldmateriaal op. Let wel: deze foto’s zijn niet voor tere zielen geschikt…

Ravage met beeldmateriaal

De defecte trafo werd vervangen, maar door een type met een te kleine capaciteit. Ook werd de inschakelvertraging uitgeschakeld (links is origineel).

De surge weerstanden werden vervangen voor niet originele typen. Ook werden de WIMA condensatoren vervangen, en ondeugdelijk gemonteerd, zoals rechts boven in beeld te zien is (links is origineel), en werden verwijderde kabels niet vervangen (rechtsonder ontbreekt een connectorkabel).

Het relais werd vervangen door een niet origineel onderdeel (zie het blauwe relais rechts), maar omdat dat niet paste werd een stuk uit het chassis gezaagd. Totaal niet gehinderd door het feit dat het nieuwe onderdeel niet de juiste is, niet past én het chassis niet zonder reden zo ontworpen is, staan er nu diverse schadelijke ‘reparatie’-stappen in één foto.

Afwijkende condensatoren en surge weerstanden (links is opnieuw origineel). Let op de specifieke routing van de printbanen op het origineel. Een duidelijke keuze om EM gevoeligheid te beperken. Condensatoren die zo geplaatst zijn doen deze filosofie volledig te niet – wederom een voorbeeld van een ‘reparatie’-beslissing die de kwaliteit van het ontwerp verder van het origineel vandaan brengt.

Ondeugdelijke montage van (afwijkende) transistoren; de kraaltjes ter bescherming tegen RF ontbreken, en in plaats daarvan fungeren de nieuwe onderdeeltjes (de pootjes middenin de foto) ongewenst als 1 centimer lange antennes.

Nogmaals de afwijkende en ondeugdelijk gemonteerde condensatoren en de afwijkende Surge weerstanden.

Condensatoren samengesteld in plaats van vervangen door juiste en originele types.

..en nogmaals samengestelde condensatoren.

Niet origineel relais, andere pin lay out waardoor hij anders op de print staat.

Zoals uit bovenstaande wel blijkt, zijn de versterkers goed toegetakeld. In aanvulling op de foto-onderschriften kon er bovendien opgemaakt worden dat het opstartcircuit er volledig tussenuit gehaald werd (met alle stroomgerelateerde problemen van dien), er op meerdere plekken gezaagd werd om nieuwe, sowieso al niet geschikte onderdelen passend te krijgen, en er een defecte sensor niet vervangen werd. Deze sensor gaf aan dat een ander onderdeel niet naar behoren functioneerde, terwijl het probleem bij de detector zelf lag. Vergelijk het met een kapot waarschuwingslampje in een auto, dat op hoort te lichten wanneer een deur niet gesloten is, of een benzineklepje niet goed gedicht is, maar in plaats daarvan brandt omdat autotechniek nog wel eens in de war wil zijn. 

Dat laatste is an sich niet zo erg, want na jarenlang gebruik kan het zijn dat een sensor aan vervanging toe is. Het punt in dezen is dat de sensor abusievelijk aangaf dat een ander onderdeel niet langer correct functioneerde (terwijl het de sensor zelf was die defect bleek), en een prima werkend onderdeel daardoor wél is vervangen - wat weer tot hele nieuwe problemen leidde, gezien de reparateur ook daarbij niet gehinderd werd door het feit dat ieder onderdeel van de versterker aan strenge eisen onderhevig is, en er wederom lukraak vervangen werd. 

Het meest frappante van deze totaal mislukte poging een goed systeem te herstellen, is het gegeven dat de feitelijke oorzaak van het probleem niet eens gevonden is, zo bleek uit het reparatieproces. De inhoudelijke symmetrie van de beide versterkers is daardoor volledig op de schop gegooid, waardoor ook de weergave van de zo zorgvuldig ontworpen versterkers hun originele hoge niveau van kwaliteit niet halen. Monoblokken zorgen samen voor stereo weergave, maar dan moeten ze wel `in stereo` (symmetrisch opgebouwd) zijn...

De conclusie van het voorval, dat - enkele weken later - nog altijd tot reparatieprocedures leidt (temeer omdat diverse onnodig gehavende en daardoor te vervangen onderdelen uit Amerika moeten komen), moet dan wel deze zijn: laat het herstellen van audioapparatuur dat dankzij jarenlange ontwikkeling en innovatie aan de hoogeisende filosofie van high end weergevers voldoet toch vooral aan de experts over. Of, zoals je ondernemers vaak hoort zeggen: als je denkt dat professionals duur zijn, dan moet je eens een amateur proberen...