Fondamentales, Devialet en Triangle - Lef op zijn Frans

Het is 21 oktober 2011 en ik bevind mij in het Beatrix gebouw in Utrecht waar de AV-NU 2011 gehouden wordt. In de ruimte van importeur Dimex raak ik in gesprek met de immer enthousiaste René Degens.

Mijn vraag of hij nog interessante show primeurs te melden heeft, beantwoordt hij bevestigend door het noemen van enkele recent aan zijn pakket toegevoegde noviteiten.

Eén van de genoemde merknamen - die van het Franse luidsprekermerk Triangle - roept direct herinneringen bij mij op. Mooie herinneringen aan de twee Triangle ontwerpen die ooit in mijn luisterruimte stonden. Naast de fraaie Triangle Genèse Quartet geldt dat vooral voor Triangle’s ‘Chef d’Orchestre’; de Magellan Grand Concert Sw2. Want zoals u elders op deze site kunt lezen heeft met name die laatstgenoemde op mij een onuitwisbare, grote indruk gemaakt.

((c) Jan de Jeu)

Wanneer René zegt dat dit vlaggenschip ook op de show aanwezig is speuren mijn ogen tevergeefs door de ruimte, op zoek naar twee hoge glanzend zwarte mastodonten. Pas wanneer hij twee hoge witte zuilen aanwijst herken ik ze als twee Grand Concerts. Terwijl ik in gedachten terugga naar die weken waarin deze prachtige Françaises zich in mijn luisterruimte bevonden, overhandigt René mij een DVD getiteld ‘Fondamentales’. Het is de registratie van een concert uit februari 2010 in de Gaveau Hall te Parijs waarin op een gegeven moment een viool weergegeven wordt via Triangle luidsprekers, terwijl tegelijkertijd de pianist live de pianopartij ten gehore brengt. Terwijl Rene dit staat te vertellen voegt Nicolas Serra, export manager van Triangle, zich bij ons. Aan het eind van het gesprek heb ik een uitnodiging op zak voor een vergelijkbaar concert dat binnen afzienbare tijd gegeven zal worden in het Arsenal in Metz.

Het Arsenal in Metz
Zo komt het dat ik enige tijd later in gezelschap van André van den Berg van Dimex en hoofdredacteur Theo Wubbolts van HVT afreis naar het Franse Metz om één van de concerten uit de nieuwe Fondamentales reeks bij te wonen. Het Arsenal blijkt een fraai, modern vormgegeven concertgebouw te zijn waarin zich meerdere zalen bevinden. Het concert zal plaatsvinden in de kleine zaal met circa 400 zitplaatsen.

We worden in  de lobby welkom geheten door enkele commerciële medewerkers van Triangle waaronder de eerder genoemde Nicolas Serra met zijn ravissante vriendin en Triangle eigenaar Marc Le Bihan met zijn echtgenote. Voor het concert blijken, naast een Duitse hoofdredacteur en de Duitse distributeur, met name klanten van Triangle en van een aantal gespecialiseerde HiFi winkels uit de regio te zijn uitgenodigd.

Op het moment dat ik dat hoor moet ik meteen denken aan de situatie in Nederland. Zou het niet geweldig zijn wanneer fabrikanten, importeurs en dealers ook in Nederland gezamenlijk tot een dergelijke opzet zouden kunnen komen? Live muziek in combinatie met hoogwaardige hifi apparatuur. Geweldig! Want ook bij dit concert wordt live muziek met gereproduceerde muziek gecombineerd. Dat blijkt direct wanneer we de zaal inlopen en in elke hoek van het grote podium een luidspreker uit de prestigieuze Triangle Magellan reeks zien staan – in dit geval de Magellan Quator – met elk zijn eigen Devialet ‘D-Premier’ versterker.

Het concert

Na het in rad Frans uitgesproken welkomstwoord dat qua betekenis volledig aan mij voorbijgaat betreedt pianist Frédéric D’Oria-Nicolas het podium. Tussen de via de Triangles en Devialets weergegeven muziekfragmenten door vertelt hij over de verschillen in de wijze waarop Schumann en Sjostakovitsj componeerden. Eén van de muziekfragmenten die weerklinken is een piano solo. Ook al is dat dan een minder gelukkige keuze wanneer twee luidsprekers zo ver uit elkaar staan, het getuigt wel van lef. Maar ook al is de plaatsing van de piano dan te breed en te onrustig, qua klank heeft het een hoog gehalte van realisme.

Even later zal uit de klank van de Steinway blijken dat een deel van de onrust samenhangt met de zaalakoestiek. Dat de akoestiek van de grote zaal van het Arsenal, waar het label Fondamenta enkele CD’s van D’Oria-Nicolas opgenomen heeft, een stuk beter lijkt te zijn blijkt wanneer ik later thuis enkele van deze CD’s op mijn eigen referentiesysteem beluister. Een ander muziekfragment dat voorbij komt is een aria uit Mozart’s ‘Don Giovanni’, gevolgd door een oude referentie opname van Tsjaikovski’s Tweede Symfonie waarbij met name het prachtige klankspectrum opvalt. Chapeau!

((c) Jan de Jeu)

Dan is het de hoogste tijd voor het concert dat vervolgens meerdere hoogtepunten kent. Het eerste in de rij is afkomstig van de eerder genoemde pianist D’Oria-Nicolas en de violist Svetlin Roussev. Zij brengen de ‘Suite’ opus 10 van de Noorse componist Cristian Sinding (1856-1941)ten gehore. Een werk dat bestaat uit drie delen. In het derde deel zie ik op een gegeven moment de violist plaats nemen naast de pianist en vervolgens eerst de strijkstok en vervolgens de viool naar beneden brengen. Ik zie het, maar ik hoor het niet. Ik kan met geen mogelijkheid aangeven op welk moment de muziek over is gegaan van live naar gereproduceerd via de Hifi installatie. Het woordje lef is al eerder voorbijgekomen maar deze demo getuigt pas echt van Lef met een hoofdletter L.

Een ander hoogtepunt is voor mij het Achtste Strijkkwartet van Dimitri Sjostakovitsj (1906-1975) zoals dat op gepassioneerde wijze wordt neergezet door drie dames en een heer. Opnieuw komt de gedachte bij me op dat deze combinatie van live muziek en gereproduceerde muziek in één concert een prachtige manier is om mensen niet alleen te laten genieten van muziek maar ze tevens te tonen hoe natuurgetrouw die zelfde muziek door een installatie kan worden weergegeven.

Twee hoogtepunten in één concert vind ik op zich al prachtig maar het echte hoogtepunt moet dan nog komen. Op het podium staat de Steinway vleugel waarachter opnieuw Frédéric D’Oria-Nicolas plaatsneemt. Daarnaast een lichtbak met daarboven een camera die de zandgeschilderde beelden van de Russische kunstenaar Arthur Kirillov op een groot doek projecteert. De pianist speelt delen uit ‘Kinderszenen’ van Robert Schumann (1810-1856) en tijdens zijn spel vormen de handen en vingers van Kirillov met zand de in elkaar overvloeiende afbeeldingen die op ontwapenend ontroerende wijze de muzikale boodschap intensiveren. In één woord schitterend.

Wanneer we even later de pianist spreken horen we dat het zijn droom is om een werk op het podium te zetten waarin de muziek niet alleen door visuele, maar ook door geurindrukken versterkt zal worden. Hij heeft al een werk in gedachten. Terwijl we daarna van het Arsenal naar het restaurant lopen voor het onvermijdelijke diner dat de avond zal besluiten – alors, c’est la France, n’est ce pas? – bedenk ik me dat zo’n combinatie wat mij betreft voorlopig te hoog gegrepen is. Ik ben al blij wanneer iemand uit de Nederlandse hifi wereld dit Franse initiatief over zal nemen en hetzelfde lef tentoon zal spreiden dat mij de laatste uren zoveel plezier gegeven heeft.