Review: RHA CL1 + Dacamp L1

Weet je wat we leuk vinden aan RHA, los van het feit dat hun in-ears prima klinken voor hun prijs? Hun producten zijn altijd gewoon ‘af’. Je betaalt een redelijke som en in ruil krijg je een goed afgewerkte oortelefoon die vergezeld wordt door alle accessoires die je nodig kan hebben. Soms ook meer dan je zou verwachten. Zo kwam hun T20 met losse filters die je inschroeft om bepaalde frequenties te benadrukken.

Daarom keken we ook een beetje op toen de CL1 en Dacamp L1 werden voorgesteld. Het is niet enkel dat ze technisch heel bijzondere zaken doen, de prijskaartjes zijn ook wat ontypisch voor RHA. Zeker als je weet dat het tweetal voor elkaar geschapen is. Het moet niet per se, maar volgens de makers zou je de in-ears en DAC echt met elkaar moeten combineren. Zo kom je aan een setprijs van net geen 1.000 euro, wat niet insignificant is. Langs de andere kant: een mobiele DAC zoals de Chord Mojo of Oppo HA-2SE kost ongeveer hetzelfde als de Dacamp L1, en in-ears zoals de Sennheiser IE800 idem, dus onredelijk is dat prijskaartje niet. Het is wel zo dat voor RHA dit bedrag hoger ligt is dan normaal. Is de ambitie om meer high-end mee te spelen op zijn plaats?

Keramisch wonder

Dat de Dacamp L1 en CL1 bij elkaar passen, wordt al door de verpakking duidelijk gemaakt. De dozen hebben hetzelfde formaat en design, en marketingmateriaal toont meestal beide producten bij elkaar. Maar voor alle duidelijkheid: je kunt ze ook apart gebruiken. De combinatie van de CL1 in-ears en Dacamp L1 DAC zou volgens de fabrikant evenwel het allerbeste resultaat opleveren.

De CL1 is zeker geen alledaagse in-ear hoofdtelefoon. Dat merk je meteen als je hem uit de doos plukt. De twee behuizingen liggen solide in de hand en ze zijn een stukje groter dan de norm. Dat komt doordat RHA de behuizing uit een keramisch materiaal construeerde (om exact te zijn: een zeer stevig zirkoniumdioxide). Het resultaat oogt bijzonder: licht glimmend en met een kostbaar gevoel, maar toch krasbestendig. We hebben de in-ears aan een aantal valtests onderworpen; nadien zagen ze er nog smetteloos uit. Het gebruik van keramiek stopt daar niet. Elke behuizing bevat twee discrete tranducers, die qua frequentieweergave complementair zijn. Frequenties onder 8 kHz worden weergeven door de CL Dynamic-driver, met een extreem dunne keramische driver die de hogere tonen voor zijn rekening neemt. 

Het gebruik van een 2-wegs technologie in in-ears is niet ongehoord. Wel zeer ongewoon is dat de driverconfiguratie die RHA nastreeft de CL1 heel aparte specificaties oplevert. Zo bedraagt de impedantie een straffe 150 ohm – een waarde die je eerder associeert met rasechte hifi-hoofdtelefoons uit een verder verleden. Een concreet gevolg hiervan is dat je de CL1 nauwelijks rechtstreeks kunt aansluiten op een smartphone. De versterker in een typische telefoon zal deze in-ears niet deftig kunnen aansturen.

RHA schaamt zich hier niet voor. Zij hebben de CL1 immers expliciet ontworpen om gecombineerd te worden met een externe versterker. Wie dus deze in-ears graag onderweg wil gebruiken, zal dus meer dan enkel zijn mobiele telefoon moeten meesleuren.

DAC en meer

En zo komt de Dacamp L1 in beeld, een DAC die even eigenzinnig is als de CL1. Het is een compact toestel met een ingebouwde batterij van 4.000 mAh, dat je met de meegeleverde rubberen banden vastmaakt aan je smartphone of muziekspeler. Dat laatste is geen verplichting, maar wel handig als je hem onderweg wil gebruiken. Maar dat is slechts één van de mogelijke scenario’s. De L1 kun je uiteraard rechtstreeks aan een computer hangen om hem aan je bureau als DAC en hoofdtelefoonversterker te gebruiken. In tegenstelling tot sommige concurrenten kun je de L1 uitsluitend als DAC of uitsluitend als hoofdtelefoonversterker inzetten. Achteraan vind je een line-in (optisch/analoog) en een analoge uitgang om dat mogelijk te maken. Wil je muziekbestanden digitaal uitlezen van een smartphone? De micro-USB aansluiting gebruik je voor een rechtstreekse verbinding met een Android-smartphone. In de doos vind je een micro-USB naar micro-USB-kabeltje, maar je kunt uiteraard ook met je eigen USB Host-kabel aan de slag. De Dacamp bezit ook een klassieke USB-aansluiting, noodzakelijk om een iPhone of iPad via een Camera Connection Kit te koppelen.

Gebalanceerd voor onderweg

Ook vooraan bespeur je ongewone zaken. De standaard 3,5 mm jack hoofdtelefoonuitgang is immers niet je enige optie om een hoofdtelefoon aan te sluiten. De Dacamp L1 biedt je daarnaast de mogelijkheid om via een mini-XLR een hoofdtelefoon gebalanceerd aan te sluiten. En zo maken we weer een sprong naar de CL1, want die in-ears komen zowel met een kabel met 3,5 mm jack als een gebalanceerde kabel met bijhorende mini-XLR-plug met 4 pinnen. Dat kom je niet elke dag tegen… De laatste keer was bij de Sony PHA-3, een mobiele DAC die nu al even van de markt is en die een gebalanceerde output bood via twee 3,5 mm jacks.

De DAC, die verpakt zit in een knap afgewerkte aluminium behuizing, heeft aan de zijkant nog drie draaiknoppen waarmee je de gain aanpast (naargelang hoe veeleisend de aangesloten hoofdtelefoon is) en de treble en bass in twaalf stappen regelt. Een gain-setting op een DAC zie je wel vaker, al is de stand met bliksemicoon wel bijzonder omdat de DAC dan stroom naar buiten stuurt om je smartphone op te laden. Pas op als je aan de gain draait, want de hi-stand is 2,5x die van de standaardgain. In combinatie met de gevoelige volumeknop kun je met de verkeerde hoofdtelefoon heel snel heel luid gaan. De twee andere draaiknoppen zijn eveneens handig. Ze regelen de bass en treble elk van -3 tot + 9 dB bij.

Om die gebalanceerde output op niveau te krijgen, bevat de Dacamp L1 twee ESS9018K2M DAC-chips en twee klasse AB-versterkers. Hierdoor wordt de L1 een heel veelzijdig ding, iets dat je misschien niet zou verwachten van zijn bescheiden formaat. Niet enkel speelt hij alle hi-resformaten af (PCM tot 384 kHz / 32 bit, DSD tot DSD256), maar hij kan ook een brede range aan hoofdtelefoons aan. Volgens RHA kun je de DAC combineren met koptelefoons die gaan van 12 tot 600 ohm. Een 600-ohm hoofdtelefoon hadden we niet liggen, maar onze 300-ohm zware Sennheiser HD650 wist de RHA-versterker in elk geval probleemloos aan te sturen, zonder de limieten van het apparaatje aan te raken. 

Pagina 2: conclusie

Even werken

We konden niet wachten om de CL1 gebalanceerd op de Dacamp L1 aan te sluiten. Luisteren doe je echter niet zomaar. Eerst moet je de gepaste kabel koppelen aan de driverbehuizingen. RHA levert trouwens fraaie gevlochten kabels mee die visueel veel indruk maken, ook aan de zijde van de stekker. Zowel de mini-XLR als jack-stekker zijn grote, kostbare dingen. Door de kleine vorm van de armaturen en de plugs is het wel een gefoefel van jewelste om alles aan te sluiten.

Naar goede gewoonte levert RHA een groot aantal tips mee, incluis drie paar Comply-tips. Die breng je aan zoals een oorplug: bij elkaar persen en in het oorkanaal stoppen. Na ongeveer 10 seconden zijn ze weer uitgezet en heb je een goede pasvorm. Aangezien iedereen andere oren heeft (het ene oor kan zelfs verschillen van het andere) is het positief dat je zoveel tipmogelijkheden in de doos vindt. Het kenmerkende aluminium plaatje waar je ongebruikte tips in kunt klikken is de kers op de taart.

De CL1 is een in-ears van het type dat achter je oorschelp wordt aangebracht. De eerste keer vraagt dat wat oefening, maar na wat tijd steek je ze zonder nadenken in.

Detail, detail, detail

We hadden de RHA-spullen op hetzelfde moment op bezoek als de nieuwe koptelefoons van Audioquest. Dat maakte het extra schrikken toen we de CL1’s voor het eerst beluisterden. De NightOwl en co zijn heel laid-back en nogal warm, en dat zijn twee woorden die ongeveer het omgekeerde zijn van wat de RHA-in-ears laten horen. Gehoor is een relatief zintuig en je brein fixeert zich snel op grote contrasten. Onze eerste indruk was dus: “Wow, dit klinkt wel wat hot.” Snare-drums, cymbalen, de hogere tonen bij snaarinstrumenten, allemaal waren zeer present. Maar zoals gezegd zit dat ook wel wat in de tegenstelling met andere hoofdtelefoons.

We luisteren wat langer, naar meer genres. Het plaatje begint dan ook snel meer te kloppen. Ja, uit de metingen die RHA zelf publiceert zie je duidelijk dat de CL1 de midrange wat onderdrukt en vanaf circa 2,5 kHz wat pieken toont. Dat geeft inderdaad een zeker gevoel van detail, maar maakt je ook sneller attent op bijvoorbeeld artefacten van slechte compressie. Denk dan aan artificieel klinkende hi-hatsymbolen. De CL1 moet je dus bij voorkeur voeden met goed bronmateriaal. Het hoeft niet per se hi-res audio te zijn, maar we zouden toch lossless materiaal aanraden.

Omdat we persoonlijk meer houden van een lichtwarme klank, draaien we de treble-knop op de Dacamp L1 naar -1. Toch als we luisteren naar rocktracks zoals ‘Roses’ van deUS of ‘Head Carrier’ van Pixies, die anders te aggressief klinken. De geluidssignatuur van de CL1 past wel heel mooi bij meer jazzy albums en klassiek. ‘Salt’ van Lizz Wright  bijvoorbeeld krijgt wat meer sprankel en klinkt heel wat meeslepender op de CL1. Het dartele pianospel op ‘Afro Blue’ wordt op het voorplan neergezet, heel ritmisch, terwijl de (stille) backing vocals, acoustische gitaar en djembes achteraan op het podium staan, zonder dat hun bijdrage afgezwakt wordt. Ook bij ‘Mongolia’, een nerveuze track uit Armand Amars soundtrack bij de film ‘Human’ (ALAC, 44 kHz / 16 bit), zet de CL1 in combinatie met de L1 een mooie prestatie neer. De vele melodielijnen die heel dynamisch op en af komen, vaak met exotische fluiten en snaarinstrumenten, klinken heel meeslepend. Nu is het genieten van het vermogen van de CL1 om kwiek veel details te laten horen.

Het is een moeilijke vergelijking om te maken, maar bij de CL1 krijgen we een gelijkaardig gevoel als bij de Sennheiser HD 800. Een referentie onder de circumaurale hoofdtelefoons – dus iets helemaal anders – maar wel op dezelfde manier in staat om heel strak en correct muziek weer te geven. Je mag dus gerust stellen dat de CL1 een zeer goede in-ears is, maar ook een onvergeeflijke.

Conclusie

Als we even de Dacamp L1 en de CL1 apart beschouwen, dan zijn we onverdeeld positief over de DAC en vinden we de in-ears zeker het beluisteren waard. De Dacamp is een van de veelzijdigste toestellen die we over de vloer kregen, met een zuivere klank die niets verhult. Qua mogelijkheden zijn alle mogelijke scenario’s en formaten afgedekt. Voor mobiel gebruik is hij wel wat zwaar, maar dit is een apparaat dat ook thuis bij je pc een plek verdient. De toonregeling lijkt misschien een detail, maar het maakt deze DAC ook in staat om hoofdtelefoons naargelang je eigen smaak en genre af te regelen.

De CL1 verdient een prijs voor innovatie. Het is een heel bijzondere in-ears die inderdaad voor RHA een stap hoger betekent. RHA gaat ook voor zijn eigen geluidssignatuur, die natuurlijke bassen die net genoeg aanwezig combineert met een doorgedreven zin voor detail en met een sterke weergave van vocals op het voorplan. Dat maakt hem voor sommige luisteraars minder universeel misschien, maar als je graag alle aspecten van een opname hoort dan is de CL1 voor jou. Hou er wel rekening mee dat je de CL1 quasi onmogelijk zomaar kunt gebruiken met een smartphone. Een versterker is broodnodig.

En dan die combinatie van de CL1 en Dacamp L1. Is het als het ware een match in made in heaven? Toch wel, zij het met een bepaalde prijs. De Dacamp L1 stuurt de CL1 probleemloos aan en laat de in-ears op zijn best presteren. De toonregeling is de kers op de taart. Als een bepaalde opname inderdaad net te agressief klinkt, dan kun je dat wat bijregelen.