Review: Denon PMA-1600NE en DCD-1600NE
Zeggen dat Denon stereo links liet liggen in de voorbije jaren is wat overdreven. Maar de nadruk lag duidelijk meer op AV-receivers en de HEOS spin-off. De 2-kanaalsproducten van het merk bleven er wat verweesd bij, en dat toonde zich ook in meer middelmatige prestaties. Zustermerk Marantz wist op dat vlak zich toch meer te profileren, zij het met een iets andere klank.
Met de lancering van de PMA-2500NE en DCD-2500NE gaf Denon echter aan dat het weer ambitie in overvloed heeft op vlak van stereo, wat hand in hand gaat met de wens van de D&M-moederholding om Denon een meer uitgesproken karakter te geven. Wat we van de PMA-2500NE vonden, lees je hier. De korte samenvatting van die beide tests van de 2500-reeks: verrassend briljant!
Na het uitbrengen van de PMA-2500NE en DCD-2500NE begon Denon met het naar beneden in het assortiment werken. Er is nu een PMA-1600NE en DCD-1600NE, beide goedkoper dan de topmodellen maar nog altijd met de vernieuwde architectuur onder de motorkap. Ze zijn bedoeld als opvolger voor de PMA-1520 en DCD-1520. Het blijven nog altijd wel premiumproducten voor Denon, met prijskaartjes van 1.600 respectievelijk 1.100 euro. De combinatie van de twee brengt je dus relatief dicht in de buurt van het 3.000-europunt. Ben je geïnteresseerd in de PMA-1600NE en DCD-1600NE, dan is het een aanrader om eerst het stuk over de 2500’s te lezen, voor redenen die verderop duidelijk worden. Laten we zeggen: de toestellen delen veel.
Veel gelijkenissen
De PMA-1600NE is een geïntegreerde versterker die rekening houdt met de nieuwste trends op vlak van muziekbeleving. En dat betekent onvermijdelijk dat er een groot digitaal luik aanwezig is, naast een analoge gedeelte. Dat is meteen al heel wat lastiger dan een puur analoog design, maar het resultaat is wel veelzijdiger. Je sluit op deze versterker even goed analoog een cd-speler aan als een pc die hi-res streamt over USB, een troef als je nog niet zeker bent hoe je gaat luisteren over enkele jaren.
De potentiële problemen die je krijgt door digitale schakelingen naast analoge te plaatsen, pakt Denon aan door de PMA-1600NE intern van de nodige compartimenten te voorzien. Dat was ook het geval bij de PMA-2500NE, waar eveneens zes afzonderlijke en afgeschermde ruimtes voor de verschillende functies voorzien werden. Op dit punt moeten we even pauzeren en je alvast waarschuwen: die verwijzingen naar de PMA-2500NE ga je vaker tegenkomen in deze review. Als Denon stelt dat de PMA-1600NE afgeleid is van het design van het topmodel, dan menen ze het echt wel. Het lijkt wel een soort junior-versie van, al moet je wel oppassen met woorden als ‘junior’. De PMA-1600NE is met 2 x 70 watt (aan 4 ohm) zeker geen kneusje.
Voorname verschillen zijn er qua het aantal aansluitingen en het geleverde vermogen, maar belangrijke zaken zijn behouden, zoals de gescheiden interne opbouw, de aparte voeding voor het digitale en analoge gedeelte, de nieuwe DAC en de mogelijkheid om het digitale luik volledig uit te schakelen. Vinylliefhebbers – zowel MM als MC-cartridges zijn welkom - zullen dit zeker op prijs stellen.
Een belangrijk principe die Denon toepaste bij zowel de PMA-1600NE als DCD-1600NE is die van ‘simple & straight’ - alle signaalpaden zo kort mogelijk houden. Dat streven naar zuiverheid komt ook naar voren als het gaat om de klok die bij de DAC hoort. In beide toestellen is er een dubbele masterklok voorzien met een oscillator voor 44,1 kHz (en zijn meervouden) en 48 kHz (en voor hi-res met een meervoud hiervan). Als je enkel luistert naar cd-kwaliteit maakt dat niet zoveel uit, maar als je muziekcollectie bestaat uit hi-res PCM van diverse type wordt het wel relevant.
Valt niet op
Uiterlijk is er evenwel weinig kans dat je de PMA-1600NE zult verwarren met de PMA-2500NE. De PMA-1600NE is een slanker toestel, meer op de maat van een regulier hifi-component en ook stukje lichter. De metalen voorplaat blijft typisch Denon: een grote volumeknop in het midden dat met de nodige weerstand verdraait, geflankeerd door een bescheiden wit OLED-schermpje (die je in analoge modus 2 zelfs volledig uitschakelt) en een slechts een beperkte aantal knoppen en lampjes. Heel bescheiden allemaal, misschien wel een beetje té. Hoe goed deze versterker ook mag klinken, de buitenkant mist nog iets om een echte pride-of-ownership-gevoel te ontlokken. Bij de 800 euro duurdere PMA-2500NE vonden we dat de behuizing wel wat meer premium mocht zijn, vooral aan de zijkanten en de bovenkant. Bij de PMA-1600NE zit je met dezelfde afwerking, maar door de lagere prijs zijn we op dat vlak vergevingsgezinder. Maar toch.
Waar het telt – de achterkant – zit de PMA-1600NE sowieso wél goed. Luidsprekerterminals van een hoge kwaliteit, een clean en ruime layout van de aansluitingen, en natuurlijk voldoende mogelijkheden om bronapparaten aan te sluiten, precies wat we graag hebben. Met twee optische ingangen, één coaxiale en een USB klasse B-poort geraak je al heel ver als je met digitale bronnen aan de slag gaat. Ook de drie analoge stereo-ingangen plus een phono-ingang zijn in de meeste scenario’s meer dan genoeg. Er is daarnaast een analoge uitgang. Weinig mensen gaan de extra pre-out en coaxiale ingang van de PMA-2500NE missen, vermoeden we stilletjes.
Veelzijdige schijfjeshapper
Ook aan de zijde van de nieuwe schijfjesspeler van Denon is het verhaal gelijkaardig. De DCD-1600NE verhoudt zich met de DCD-2500NE in dezelfde manier als de versterkers: de architectuur is hetzelfde, incluis het loopwerk. Over dat loopwerk is best wat te doen, want D&M heeft het zelf ontwikkeld bij gebrek aan betere alternatieven op de markt. Dat is bijzonder, want veel hifi-merken vertrouwen voor dit gedeelte op onderdelen van derden. Het is trouwens hetzelfde loopwerk dat het kloppende hart wordt van de high-end Marantz SA-10 (kostprijs: circa 7.000 euro).
Denon zegt dat ze bij de opbouw van de DCD-1600NE extra aandacht hebben besteed om te zorgen dat vibratie geminimaliseerd wordt, onder meer door iets dat zij Direct Mechanical Ground-Constructie noemen. Daarbij wordt de transformator direct aan de bodemplaat bevestigd, zodat de zwevende printplaat geen invloed ondervindt. Ook de trillingen die ontstaat als een schijf begint te draaien, zijn aangepakt. Het moet gezegd worden: als er een cd zit te tollen in de DCD-1600NE voel je niets als je een hand op de behuizing legt. Dat is bij goedkopere spelers wel anders.
De DCD-1600NE mag je gerust een allesspeler noemen. Naast muziek-cd’s speelt het schijven met muziekbestanden af (incluis DSD en PCM 192 kHz / 24 bit) en SACD’s. Het kan zelfs multichannel SACD-schijven aan, door de meerdere kanaals te downmixen naar stereo.
Je kunt de DCD-1600NE via coax of optisch digitaal verbinden met een DAC, pre-amp of geïntegreerde versterker. Maar dat moet dan wel een zeer goed toestel zijn, want de analoge uitgang levert na de interne DAC-conversie een heel goed signaal.
Het enige wat je wel moet bezitten is geduld. Net zoals vaker bij betere schijfspelers is de DCD-1600 geen toestel dat snel in actie schiet. De lade komt gestaag uit de machine en neemt koninklijk de tijd om terug te sluiten en de cd te lezen. In realiteit zijn het maar enkele seconden en als je echt wil luisteren geen echt probleem. Misschien is het zelfs goed om je even wat meer te betrekken. Maar als je graag van cd naar cd springt valt het je wel op.
Pagina 2
Met HEOS is het beter
Als je opteert voor de PMA-1600NE, moet je overwegen om een HEOS Link aan te schaffen. Afgaande op het verleden, kan het trouwens goed zijn dat er occasioneel promoties opduiken waarbij een Link voordelig wordt aangeboden als je een Denon-versterker koopt. Of je hem nu koopt of krijgt, een Link is mooie extra omdat het zeer nauw integreert met de PMA-1600NE. Niet enkel krijg je er streamingopties bij (HEOS ondersteunt Spotify, Deezer, TuneIn en nog wat andere streamingdiensten, naast het streamen van je eigen bestanden), maar je kunt via de HEOS-app ook de versterker bedienen. Het gaat dan om volume regelen maar ook ingangen selecteren en de PMA-1600NE in/uitschakelen. Een nieuwe Link HS2 heeft zelfs Bluetooth aan boord, zodat je kunt streamen vanaf een mobiel toestel.
Rijk en gecontroleerd
We hebben de PMA-1600NE gecombineerd met een varia van bronnen, waaronder uiteraard de DCD-1600NE. Aan speakerzijde kozen we voor onze geliefde Dali Rubicon 6-speakers, die qua prijstechnische combinatie misschien iets te hoog zitten maar wel mooi matchen met deze Denon. Om de USB klasse B-poort te testen sloten we een Raspberry Pi aan die als eindpunt voor Roon fungeerde – trouwens een goedkope manier om de hoogwaardige RAAT-streams van Roon bij een versterker zoals deze te krijgen, zelfs als je de noodzaak voelt om een filter zoals een Audioquest Jitterbug toe te voegen. De DAC van de PMA-1600NE raakte probleemloos door de compatibiliteitstest qua formaten. Alle relevante muziekformaten tot PCM 352 kHz en DSD 5,6 speelden probleemloos af.
Technisch zit het helemaal prima dus - maar ook klankmatig. We hebben heel wat uren naar de PMA-1600NE in deze configuratie geluisterd. Vanaf het eerste moment waren we onder indruk, wat zeker niet altijd zo is. Een van de zaken die opviel bijvoorbeeld, is dat de versterker echt een zeer goede controle heeft over het laag. En dat merk je niet enkel als je luid speelt, maar ook als het stil blijft. Bij ‘On the outside’ van Sherryl Crow bijvoorbeeld bleef de bas heel gewichtig doorklinken en de stem van Crow heel warm, ondanks het feit dat de volumeknop amper open stond. Tegelijkertijd – en dit is echt wel bijzonder – heb je niet het gevoel dat er detail ontbreekt, hoewel de totaalklank iets naar het warme neigt. Knap gedaan, een prestatie die mogelijk werd dankzij de single push pull-versterkercircuit. Daarom dat we de titeltrack van de American Beauty-soundtrack met plezier beluisterden op de Denon. Problemen die bij deze track opduiken zijn bijvoorbeeld de piekende hoge tonen die durven kraken bij minder goede weergevers en de lage tonen die een versterker echt kunnen uitdagen. Geen probleem hier.
Aan vinylzijde legden we Max Richters ‘From Sleep’ en de eerste van Moderat op onze Pro-ject The Classic. Die stevige portie Berlijnse techno toonde opnieuw aan dat deze versterker echt heel strak in het laag zit, ook als we de volumeknop een forse ruk naar rechts geven. Van controleverlies is geen sprake. De ijle Richter-muziekstukken zijn dan weer een andere uiterste, maar de PMA-1600NE pakt het onbevreesd aan. De ruimtelijkheid van de muziek op dit album, met veel zachte klanktoetsen en een ingetogen pianospel, wordt gewoonweg prachtig weergegeven. Als er beperkingen doorklinken, spelen naar ons gevoel eerder de limieten van de cartridge op The Classic.
De combinatie van de DCD-1600NE en PMA-1600NE mag er ook zeker zijn. Ik moet toegeven: cd’s beluisteren, dat doe ik tegenwoordig relatief weinig. Zoals velen schipper ik eerder tussen streaming audio en vinyl, het laatste vanwege de geconcentreerde luisterervaring, het eerste omdat je dan heerlijk wispelturig kunt zijn qua muziek. En die neiging is nog intenser geworden sinds het verschijnen van Roon. Een toestel als de DCD-1600NE, met geen ingangen die van de uitstekende DAC kunt profiteren (zoals een USB klasse B), staat dus niet langer echt hoog op mijn verlanglijst. En dat is eigenlijk wel onterecht, omdat het medium cd zeker veel te bieden heeft. Als we luisteren naar de Blue Note-uitgave ‘Miles Davis, vol.2’, met een mooie alternate take van ‘Enigma’, realiseren we weer hoe groot de impact van een cd-speler kan zijn, zeker als je hem analoog aansluit. In het geval van de DCD-1600NE is er geen enkel artificiële zweem aanwezig.
Conclusie
Met de PMA-1600NE heb je een manier om veel van de zaken die de PMA-2500NE zo briljant maken in huis te halen – en dat voor toch wel aardig wat minder geld. Er zijn punten van verschil, maar een hifi-liefhebber die een budgetgevoeliger is (of misschien het vrijgekomen budget aan speakers wil besteden, altijd een goed idee) vindt in deze Denon-versterker een zeer goede deal.
Los van de vergelijking met zijn grote broer is de PMA-1600NE een zeer flexibele versterker die je met elke bron kunt combineren, zowel analoog als digitaal. Door het slimme design hebben we niet het gevoel dat er hiervoor compromissen zijn gesloten. Je krijgt niet een inferieure digitale luik omdat het analoge deel overweegt, bijvoorbeeld. Met name het DAC-gedeelte gevoed door een stream via de USB klasse B-poort is echt excellent.
Voeg er de DCD-1600NE toe aan het verhaal – als je nog luistert naar schijfjes tenminste – en dan krijg je een hifi-set die niet enkel één van de beste klinkende is op dit prijspunt, maar ook stiekem kan wedijveren met zijn grotere broer.