Review: Q Acoustics Concept 500

Eind vorig jaar ontdekten we bij Q Acoustics in het Britse Woking iets wat we niet meteen hadden verwacht van het brede, budgetgevoelige merk: een high-end speaker. Deze Concept 500 bereikt nu stilaan de winkels.

De Concept 500 is een vloerstaander die prijstechnisch op ruime afstand van de rest van het Q Acoustics-aanbod staat. Waarmee we niet willen stellen dat alle andere producten van het Britse merk – onderdeel van Armour Home – in de budgetklasse vallen. Maar Q Acoustic is in zijn thuisland en ook bij ons toch eerder succesvol geworden met designspeakers die een goede klank bieden voor hun prijs. Het leverde het bedrijf al meerdere eervolle benoemingen op, onder meer van WhatHiFi.

De ambities van de Britten stoppen daar echter niet. Ze willen ook in het hogere segment indruk maken. Daarom trokken ze naar Fink Audio Consulting in Essen, een partij die een vaste partner is van Q Acoustics bij het ontwerpen van luidsprekers. De Concept 500 die we hier bekijken is het eindproduct van hun werk, voortvloeiend uit een nog hogere Concept 1000 die intern ontwikkeld werd maar vooralsnog niet op de markt komt. Of die C1000 er ooit komt, valt te betwijfelen, maar bij de presentatie van de Concept 500 liet Q Acoustics verstaan dat deze premium-vloerstaander op termijn alleszins het gezelschap krijgt van een boekenplankspeaker.  

Q Acoustics Concept 500: Fink

FAC, met aan het hoofd Karl-Heinz Fink, speelt een grote rol in het verhaal van de Concept 500. Dat zijn mooie credentials, want hoewel de naam Fink wellicht onbekend bij veel hifi-liefhebbers, is de Duitser wel instrumenteel geweest bij het tweaken en ontwikkelen van heel wat luidsprekers. Zo werkte hij met Ken Ishawata aan de M-reeks van Boston Acoustics, sleutelde hij aan de nieuwe LX-speakers van Mission en aan producten van Tannoy en Yamaha. “We doen het meeste voor D&M en Q Acoustics”, verklapte de speakerontwikkelaar toen we hem bij de introductie van de Concept 500 troffen. Het bedrijf van Fink is bovendien heel actief in het in-carsegment, misschien wel de belangrijkste activiteit. De VAG-groep is vaste klant bij FAC en ze tuneden onder meer het Naim-systeem dat rijden in Bentley’s nog aangenamer maakte.

Het is niet vaak dat we de schijnwerpers zetten op de mensen achter toestellen die we testen, maar in dit geval is het wel relevant. Om te beginnen kregen we de kans om de Concept 500 uitgebreid te testen in de luisterruimte van Fink in Essen, Duitsland. Op locatie testen doen we zelden, maar deze keer deden we het toch omdat de nieuwe luidspreker van Q Acoustics immers maar met mondjesmaat winkels bereikt. Dat is later dan verwacht, onder meer omdat het Britse bedrijf nog lang werkte aan het perfectioneren van de fraaie laklaag rond de speakers. Er is een zwarte en witte versie, en vooral die laatste bleek uitdagend om kleurvast te krijgen. Niet onbelangrijk, want niemand wil een witte luidspreker kopen en na enkele jaren ontdekken dat het door de invloed van zonlicht lichtgeel is geworden.

De link met Fink belichten we ook omdat het één van de sterke kanten van deze speaker duidt. Als ontwerper is de Duitser immers overtuigd van de grote rol die speakerbehuizingen spelen in de klankprestaties. Het gaat zover dat FAC doorgaans eerst behuizingen ontwerpt en daar drivers bij matcht. Vaak gaat het toch wel omgekeerd: er worden nieuwe drivers ontwikkeld en daar een kast rond gebouwd. Die filosofie – waarbij resonantie en vibraties de grote vijand zijn – verklaart ook de bijzondere interne opbouw van de Concept 500.

Q Acoustics Concept 500: een zekere voetafdruk

De Concept 500 is heel wat groter dan andere speakers van Q Acoustics, maar is toch onmiddellijk herkenbaar als een product van het Britse merk. Q Acoustics houdt sterk vast aan een bepaald industrieel design, waarbij slankheid en rondingen een prominente rol opnemen. Voor een high-end drie-weg vloerstaander is de Concept 500 dan ook een ranke en smallere verschijning, maar licht is hij zeker niet.

Elke vloerstaander tikt af op 42 kg, wat zwaarder is dan je zou vermoeden. Dat gewicht heeft te maken met de drie dikke lagen houtcomposiet van de behuizing en ook de beste grote, ronde voet uit aluminium. De voet ondermijnt wel wat het interieurvriendelijke van een slanke speaker: de diameter is vrij groot, waardoor de voetafdruk uiteindelijk toch niet min mag genoemd worden. Maar Q Acoustics ging wel voor een verfijnde afwerking en de voet is niet uit vol metaal, waardoor het visueel er best wel mag zijn. “Waarom zo’n grote voet”, vraag je je misschien af? Stabiliteit, wat nodig is als een speaker hoog maar relatief ondiep is, maar ook om de Concept 500 via de ringvormige voet en bijhorende spikes akoestisch te ontkoppelen van de vloer.

Q Acoustics Concept 500: twee kleuredities

Er zijn twee kleuredities van de Concept 500: zwart en wit, telkens afgewerkt in een glanzende laklaag. In beide gevallen is de speaker niet volledig in één kleur, maar is er achteraan een dikke strook fineerhout aangebracht. Bij de zwarte editie is deze laag wat donker, neigend naar mahoniehout, bij de witte versie is het fineer dichter bij een Scandinavisch-aandoend licht eikenhout. Zit je recht voor de speaker, dan merk je weinig van het fineer, maar bij het rondlopen in je woonkamer merk je wel hoe fraai het eindresultaat is.

Wanneer we kijken naar speakers uit dezelfde prijsklasse die we recent hebben getest, zoals de CM’s van Bowers & Wilkins, de Rubicon-reeks van Dali of de Gold-familie van Monitor Audio, dan zien we dat qua afwerking Q Acoustics helemaal op hun niveau zit. De rondingen, slankere vorm en fineerafwerking maken de Concept 500 volgens ons zelfs wat interieurvriendelijker dan heel wat rivalen. Ze zien er niet immens uit, wat ook wel fijn is.

Q Acoustics Concept 500: Gelcore

Zoals gezegd is de behuizing van de Concept 500 uit meerdere lagen composiet samengesteld. Dit heeft weer alles te maken met de obsessie van Fink rond vibraties. Tussen elke laag composiet is namelijk een laag gelcore aangebracht, een soort siliconenlaag die zorgt voor het dempen van vibraties gecreëerd door de drivers. Omdat energie nooit verloren gaat, worden die trillingen door de laag omgezet in warmte. Zo zijn er dus twee lagen Gelcore aanwezig. Intern is de kast verdeeld in twee gedeelten: een grotere die als klankkast voor lage tonen fungeert en een kleinere dat de drie drivers bevat. In de strijd tegen resonantie zet Q Acoustics ook twee Helmholtz Pressure Equalisers in, twee tubes in het onderste ruimte die zorgt dat de interne luchtdruk sneller overal in de kast gelijk is. Die drukverschillen zijn volgens Fink immers verantwoordelijk voor heel wat resonantieproblemen.

De Concept 500 is vooraan gesloten, met twee 35 mm drivers die zorgen voor lage en middentonen, met daartussen een tweeter die mechanisch losgekoppeld werd van de behuizing – zoals het hoort. Achteraan is er een basspoort, wat betekent dat je deze speaker best niet al te dicht bij de muur plaatst. Aan de achterkant is er ook een mogelijkheid om door het manipuleren van links de hoge frequenties 0,5 decibel te boosten of te dempen, wat een ruwe vorm van kamercorrectie toelaat.

Q Acoustics Concept 500: Luisteren en conclusie

We hebben de Concept 500 driemaal uitgebreid kunnen beluisteren. Een eerste maal was in het Zuid-Engelse Woking, bij de presentatie van de speaker. Eerlijk gezegd maakte de Concept 500 toen niet een sterke indruk, een gevolg van een slecht aangeklede luisterruimte. We waren daarom niet weinig verbaasd toen we enkele weken later op de introductie van Marantz PM10 en SA10 de Concept 500 in de luisterkamer van Ken Ishiwata de pannen van het dak hoorden spelen.

De Q Acoustics-speaker, die in Woking nog niet helemaal af was, toonde zich opeens heel gecontroleerd en strak, evenwichtig en met goede imaging. Ishiwata was er duidelijk ook gelukkig mee. De laatste zeer uitgebreide luistersessie was onder eigen controle in de Duitse kantoren van Fink, spelend met eigen en bekend bronmateriaal dat vanaf een Mac Mini werd gespeeld. Om kennis te maken met de luisterruimte, kregen we eerst nog een anderhalf uur durende introductie met demo’s gegeven door Karl-Heinz Fink.

Q Acoustics Concept 500: Muzikale tocht

Die introductie was wel nodig, want de FAC-luisterkamer is in tegenstelling tot een doorsnee woonkamer sterk onder handen genomen. Maar dan wel voor een specifieke doeleinde, waardoor het ook wat anders klinkt dat pakweg de kamer van Ishiwata of de meeste gecorrigeerde luisterruimtes. Na uitgebreide metingen komen speakerprototypes immers in Finks kamer terecht om te finetunen, een proces dat zich vooral toespitst op het midden- en hoogweergave. Bijgevolg is de ruimte in Essen nogal dempend als het gaat om bassen.

Met dat in het achterhoofd, vertrokken we weer op een muzikale tocht langs heel wat genres. Ik was in het bijzonder benieuwd naar hoe de Concept 500 de 2L-schijf van Nordic Brass Ensemble (‘European Tour’) zou weergeven, want deze werken van de vroege Renaissance gespeeld op koper vereisen een gecontroleerde, accurate speaker om mooi weer te geven. Zoals altijd bij het Noorse 2L-label is de kwaliteit van de opname immens. De Concept 500 demonstreert bij European Tour II, III & IV een immense impact en dynamiek, en met name in III hoor je de volledige textuur van de horens die achteraan in de zaal staan.

Dezelfde kwaliteiten doen ook ‘Hop Hop Hop’ van Goran Bregovic tot leven komen. Bij deze track heb je kopers die staccato spelen, wat pas goed overkomt als de noten strak afgelijnd zijn. Geen probleem voor de Concept 500, die er ook in slaagt om alle fijne details in de ruimte te plaatsen. De tamboerijn bijvoorbeeld zit rechts achteraan, discreet maar goed waar te nemen. Bij minder goede speakers verdwijnen elementen zoals deze naar de achtergrond, verdrongen door het grote muzikale geweld. 

Q Acoustics Concept 500: War Anthem

De laatste tijd grijpen we wel vaker naar ‘War Anthem’ van Max Richter als we willen horen hoe diep een luidspreker kan duiken, terwijl er ook een tragische strijkerslijn wordt weergegeven die in een crescendo naar een climax opbouwt. Het beroert wel bij de Concept 500, al hebben we het gevoel dat we niet de hele diepte van deze track gepresenteerd krijgen. Voor een stuk ligt dat aan de ruimte en plaatsing, maar misschien ook wel aan het wat slanke profiel.

Dat gevoel hebben we ook bij ‘Broken Homes’ van Tricky. Het is heel sfeervolle trip-hop, waar het gevaar is dat het gefluister van Tricky overstemd wordt door de vooraan geplaatste zanglijn van PJ Harvey. Dat gebeurt hier niet, de Concept 500 doet het qua imaging vrij goed. Toch ook hier weer het gevoel dat het niet zo diep duikt als je zou verwachten. Het meer universele karakter van de Q Acoustics-speaker blijkt bij het beluisteren van ‘Between the buttons’ van de technogroep French 79. Deze track klinkt echt magnifiek op de C500, ritmisch heel sterk, alle nuances in de synthklanken prachtig weergegeven voor een coherente muur van geluid. Zo passeren er nog heel wat tracks, zoals van het recente Radiohead-album ‘A Moon Shaped Pool’, waarbij we denken: “Niet slecht!”.

Na afloop van onze lange sessie hadden we een goed idee van hoe de Concept 500 presteert. Je mag hem gerust een allrounder noemen die zowel bij lagere volumes als bij stevig werk hoogwaardig klinkt en geen vrees heeft van zeer dynamische muziek. Dat is een mooie prestatie van het team van Fink en Q Acoustics.

Q Acoustics Concept 500: Conclusie

Hij is strak. Als je de Concept 500 in één woord wil vatten, dan is het dat wel. Maar niet strak zoals pakweg de Teufel Definion 5, die - typisch Duits - strakheid combineert met een zekere droogheid. De Concept 500 is in die zin een mooi huwelijk tussen Duitsland en Engeland: gecontroleerd, maar toch nog speels genoeg. Met een warme toets, zonder echter detailweergave te verliezen. Mooi voor het oog ook.

Kortom, een verrassende sterke eerste inzending voor het hogere hifi-segment van Q Acoustics. Wellicht staat dit merk niet op je te-luisteren-lijst als je op zoek gaat naar een nieuwe set luidsprekers rond 4.000 euro, maar ons advies is dit: luister rustig naar de vaste waarden in het segment, maar neem ook tijd voor deze nieuwkomer. De Concept 500 is misschien niet perfect, maar hij is wel een zeer goede allrounder.

Beoordeling: 4,5 op 5
www.qacoustics.co.uk/