Hifi op budget: stereosystemen tot 20.000 en tot 50.000 euro (deel 2)
Na het heerlijk scherp combineren van stereosystemen in de prijsklassen tot 5.000 euro en tot 10.000 euro gaat in dit tweede deel het budget logischerwijs flink omhoog. Dat logische aspect heeft vooral te maken met de waarneembaarheid van de verbeteringen. Want wie muziek werkelijk op een substantieel hoger niveau wil beleven, moet doorgaans rekening houden met een exponentiële prijsstijging.
In dit volgende artikel kunt u opnieuw genieten van een select aantal zeer weloverwogen gecombineerde stereosystemen. Combinaties die niet alleen zorgen voor meer verdieping van de muziekbeleving, maar nu ook een gooi richting echte realiteitsweergave kunnen doen.
Waarheidsgetrouwe weergave
Terwijl ik in het eerste deel nog vooral ‘slim’ moest combineren om zoveel mogelijk prikkelende ‘magische’ muzikale eigenschappen te behouden, word ik door het hogere budget en het minder hoeven doen van concessies, in dit vervolg in staat gesteld groter uit te pakken. Vooral de muzikale insteek kan nu verschuiven van louter genieten en geëntertaind worden, naar een meer 1:1-realisatie van het werkelijke muzikale gebeuren. Dit lijkt misschien een kleine en onbeduidende stap maar is het zeker niet! U zult bij beluistering van deze beide systemen al snel merken dat een meer waarheidsgetrouwe weergave uw muziekbeleving een enorme boost zal kunnen geven. Instrumenten, zang en opnamelocaties komen immers veel meer overeen met hun werkelijkheid en dat zal bij veel zelfs bekende software, een ongekende toename aan emotionele en muzikale intensiteit teweegbrengen.
Wat is het doel binnen mijn budget?
Met het stijgen van het budget lijkt het in eerste instantie steeds minder belangrijk te worden om het streefdoel duidelijk te definiėren, maar niets is minder waar. Want vooral bij dit soort bedragen zijn de mogelijkheden steeds uitgebreider en liggen de valkuilen aan alle kanten op de loer. Eén van de keuzes was om bijvoorbeeld voor een modern ‘draadloos’ systeem te gaan kiezen. Vooral omdat de huiskamer dan zo lekker opgeruimd oogt en je minder van die ‘lelijke’ apparaten ziet staan. Toch is er een hele duidelijke reden dat ik hier op dit moment nog niet in mee wil gaan. Een reden die vooral betrekking heeft op de maximale te behalen geluidskwaliteit. Hoewel weliswaar gestaag beter, bieden deze oplossingen op dit moment nog niet het niveau van de betere meer conventionele oplossingen. Daarbij bestaan er inmiddels ook verschillende tussenvormen en om u toch tegemoet te komen heb ik één daarvan in het systeem van € 20.000,- verwerkt.
Sets tot 20.000 euro
De basis voor deze opzet wordt gevormd door de zeer recent geïntroduceerde GoldenEar Triton Reference luidsprekers. Een reusachtig groot (waarover later meer), zwart luidsprekersysteem waar verborgen achter zwart doek, maar liefst 10 actieve en passief aangestuurde luidsprekerunits acte de présence geven. Uiteraard weet ik dat u met zo’n aanhef eigenlijk al het liefst meteen wilt afhaken. We hebben het immers eerst ook over draadloos en ‘onzichtbaar’ gehad en dan staan woorden als ‘reusachtig’, ‘zwart’ en ‘vele luidsprekerunits’ al praktisch gelijk aan een ‘no go’. Toch leg ik heel graag uit waarom ik in dit geval dan toch juist voor het omgekeerde kies.
In basis heeft dit natuurlijk absoluut te maken met de zeer bijzondere kwaliteiten van de Triton Reference. Want voor een prijs van net geen € 10.000,- per paar krijgen we een luidsprekersysteem wat op dit moment voor deze prijs eigenlijk geen concurrenten bezit. Dit heeft alles te maken met zowel de denkwijze van GoldenEar als de realisatie van dit concept. Ja, de Triton Reference is met zijn 147 cm hoogte inderdaad heel fors en daar doet de 48 cm diepte verder ook niets aan af. Maar de opvallend geringe breedte van 23 cm en de rond weglopende voorzijde, zorgen er in de praktijk toch voor dat u er gezeten op uw bank eigenlijk maar bar weinig van meekrijgt. Buiten dat is het systeem meer dan goed afgewerkt en zorgt de combinatie van gepolitoerde zwarte lak, zwarte doekdelen en een afwijkende ‘spannende’ vormgeving, zeker van de zijkanten gezien voor een waar visueel statement in uw huiskamer.
Indrukwekkende prestaties
Toch moeten we voor de werkelijke betekenis van deze weergever even kort in de techniek duiken. Want de bijzonderheid zit hem hier in het feit dat het sublaag van de Triton Reference geheel actief is uitgevoerd. Hier dus geen losse subwoofer die eigenlijk vaak storend in de kamer aanwezig is en bijna nooit naadloos met de hoofdluidsprekers integreert, maar een in de luidsprekers zelf geïntegreerd stereopaar dat werkelijk diep (tot 12 Hz!) doorloopt, afzonderlijk kan worden ingesteld en wordt gevoed door een 1.800 watt eindversterker met DPS sturing.
Hierdoor ontstaat niet alleen een beduidend grotere plaatsingsvrijheid, maar doet het ook wonderen met de rest van het passieve gedeelte. Want het grote aantal units en het actief aangestuurde sublaag, levert de Triton Reference een fantastisch rendement van maar liefst 93 dB op en dat ook nog eens bij een gemakkelijke, ideale 8 Ohm impedantie! Het zeer positieve gevolg is dat deze weergevers ondanks hun hoge pretenties en afmetingen, al met versterkers van slechts 20 watt per kanaal op stoom komen. GoldenEar kennende zou het mij niets verbazen als zelfs de prachtige maar relatief zwakke Simply Italy buizenversterker uit het eerste deel, al deze weergevers goed zou kunnen aansturen! Toch is dat niet waar ik hier naartoe wil, want als iets kan wil dat nog niet zeggen dat het ook een optimale situatie is.
Grote keuzevrijheid
Nu duidelijk is dat dit GoldenEar topmodel door zowat iedere versterker gemakkelijk aangestuurd kan worden, ligt feitelijk bijna de complete versterkerwereld aan uw voeten. Het enige wat u hier eigenlijk hoeft te doen is om als vuistregel startbedragen van € 4.000,- voor de versterker en € 2.500,- voor de bron te hanteren. Meer mag uiteraard ook, maar het is vooral belangrijk dat de karakters met elkaar matchen en de kwaliteit wel hoog genoeg is. Het basisgeluid van de Triton Reference is groots en bijna 1:1 qua afbeeldingsmaatstaf en ruimtelijke afbeelding. Terwijl er een gulheid, rijkdom en verfijning te horen is die muziek een enorm natuurlijk en ongedwongen karakter geeft. Zoals verwacht klinkt het systeem door de enorme frequentieomvang (12 Hz – 35 kHz) ook in de dagelijkse praktijk bijna extreem breedbandig en worden nergens valse accenten aangebracht. Met merken en modellen zoals bijvoorbeeld een Moon Neo 340i D3PX (€ 4.900,-) of een Hegel H360 (€ 4.995,-) zet u deze evenwichtige balans volledig door. Terwijl met een gloednieuwe Primare I35 Prisma (€ 4.499,-) de weergave nog verder kan worden opengetrokken met dan weer wel een ietwat lichtvoetiger karakter tot gevolg. Voor ieder wat wils dus en in alle gevallen enorm bevredigend.
Sets tot 50.000 euro
Het lijkt in eerste instantie misschien vreemd, maar hoe hoger we qua prijsniveau komen, des te duidelijker en sterker komen de echt bijzondere producten naar voren. Gelukkig is hier meteen een hele logische verklaring voor en die heeft vooral met het grotere beschikbare budget voor de ontwerpers te maken. Hierdoor is er veel meer mogelijk en hoeven er nog weer minder compromissen worden gesloten.
Op de afgelopen X-Fi show in Veldhoven was het één van de grotere publiekstrekkers en kwam het schitterende gehoormatige resultaat naadloos overeen met mijn eigen reeds eerder opgedane bevindingen. Mijn keuze voor dit topsysteem van € 50.000,- start dan ook bij de schitterende Wilson Audio Sabrina (€ 22.490,-) luidsprekers. Een tijd gecorrigeerd en faserein 3-weg systeem met verrassend modale afmetingen (99,8 cm hoog, 30,5 cm breed en 38,6 cm diep). De vormgeving combineert eenvoud en een superieur afwerkingsniveau met een verrassend mooi lijnenspel, terwijl qua luidsprekerbezetting voor papier voor het midden en laag en een textiel softdome voor het hoog is gekozen.
Zoals iedere Wilson Audio speaker is ook de kast van de Sabrina vervaardigd van speciaal gekozen materialen die voor ieder deel over specifieke eigenschappen beschikken. De aansturing lijkt in eerste instantie met een rendement van 87 dB en een nominale 4 Ohm’s impedantie niet echt moeilijk, maar schijn bedriegt. Want deze weergevers hebben een dip van 2,53 Ohm bij 139 Hz en laat dat nu net een gebied zijn wat veel muzikale informatie bevat en daardoor de aangesloten versterker behoorlijk zal kunnen belasten.
Ultra stabiel vermogen
Eén van de meest aangewezen partners en ook tonaal een zeer goede match, vormt in dit geval de Mark Levinson No.585 geïntegreerde versterker (€ 13.990,-) Een moderne geweldenaar die tot de beste in zijn klasse behoort en daarbij een ultrastabiel vermogen van meer dan 2 x 200 Watt aan 8 Ohm aan zijn luidsprekerklemmen ter beschikking stelt. Nog belangrijker is dat deze waarde nagenoeg verdubbeld bij 4 Ohm en dat deze versterker naast een heerlijke kracht en verfijning, ook nog eens werkelijk grip en controle over het laag heeft.
Onderhuids is No.585 naast zijn arsenaal aan analoge in- en uitgangen, ook uitgerust met een zeer uitgebreide DAC sectie. Deze bestaat uit een wereldwijd zeer gerespecteerde 32-bit ESS Sabre D/A converter met een eigen voeding en kan naast een keur aan digitale ingangen ook de inkomende signalen in zowel PCM als DSD verwerken. Qua stoere en uiterst uitgebalanceerde vormgeving in combinatie met een indrukwekkende materiaalkeuze, afwerkingsgraad en ultra stabiele vermogensafgifte, is de 585 dus een ideale partner voor de Wilson Audio Sabrina. Het geheel heeft zelfs een dermate hoge graad aan perfectie en rijpheid, dat het mij doet verzuchten waarom niet meer audioproducten zo goed in elkaar zitten.
Bron
Als ideale bijpassende bron zou eigenlijk de Mark Levinson No.519 moeten dienen. Maar de prijs van deze machtige allrounder overschrijdt door zijn € 22.900,- helaas ons toch al forse budget van € 50.000,- en valt daardoor af. Als oplossing heb ik twee alternatieven gevonden die zowel visueel (ook met een 2-kleurige behuizing) als klankmatig, bijzonder goed met de No.585 versterker samengaan. De eerste kandidaat wordt gevormd door de Moon Evolution 650D DAC / CD transport (€ 7.500,-) en hoewel natuurlijk niet volledig identiek qua vormgeving, zit het denk ik genoeg in de buurt om gezamenlijk een mooi visueel samenspel te vormen. Gehoormatig zit ook de weergave van de 650D in de tonaal evenwichtige en hoog oplossende hoek, zonder digitale randjes en excessen en met een sterke muzikale correctheid en samenhang.
Het tweede alternatief wordt gevormd door het uit Italië afkomstige North Star Design Magnifico CD transport (€ 3.500,-, foto boven) in combinatie met de Supremo PCM/DSD DAC (€ 3.200,-) en bijzondere White Gold I2S kabel (€ 1.800,-). Zeker in de tweekleurige Concerto uitvoering zijn ook hier weer voldoende raakvlakken om samen met de Mark Levinson versterker een mooi visueel samenspel te creëren. Gehoormatig komt deze combinatie in ruimtelijk opzicht wat grootser en tonaal meer verzadigd over dan bij gebruik van de Moon, maar uiteindelijk valt voor beiden veel te zeggen en moet uw eigen voorkeur tenslotte de doorslag geven. Wat deze setting tenslotte zo uniek en waardevol maakt, is dat het enerzijds visuele en technologische perfectie uitstraalt, maar dat vooral de weergave op een ongelofelijk hoog niveau ligt. Het systeem klinkt daarbij veel grootser, krachtiger en meer dynamisch expressief dan de afmetingen doen vermoeden en nodigt uit tot vele uren luistergenot. Perfectie bestaat op zich niet, maar met dit systeem zult u zich dat nooit meer verder gaan afvragen.
Bekabeling, audiorack, stroomvoorziening en akoestiek
In tegenstelling tot het eerste deel waarbij systemen tot € 5.000,- en € 10.000,- ter sprake kwamen, wordt de invloed van bovengenoemde items in dit tweede stuk veel groter. In volgorde van belangrijkheid zou ik eerst zorgen voor een verantwoorde akoestiek, dan goed bijpassende bekabeling, vervolgens de stroomvoorziening en als laatste een kwalitatief hoogwaardig audiorack.
Onze akoestiek maakt tot wel 60% van onze geluidsweergave uit en hoe duurder en vaak groter/complexer het systeem, hoe groter de invloed van de akoestiek wordt. Toch zijn er zeker al de nodige vuistregels te geven die niets kosten. Stel uw weergevers liefst zo vrij mogelijk en vooral evenwijdig van elkaar in een gelijkzijdige driehoek op en luister vooral veel naar de verschillen. Zet een stoel of bank niet pal tegen de achtermuur. Dit geeft al snel ongewenste laagaccenten. Een teveel aan galm valt heel gemakkelijk te constateren. Heeft u bij bezoek van meerdere mensen in uw woonkamer namelijk moeite de mensen te verstaan, of klinkt uw dure systeem om onverklaarbare reden (er van uitgaande dat de luidsprekers wel op de goede plaatst staan!) ondermaats. Dan wordt het de hoogste tijd om een bekend akoestiekbedrijf in de arm te nemen. Keuze genoeg zoals bijvoorbeeld Rivosono, Acoustic Matters, Mutrox en Exaudi en al deze bedrijven geven u na een thuisconsult advies wat u eraan kunt doen.
Over bekabeling doen vele fabels en onzin de ronde. Feitelijk zit het zo dat als uw systeem een te lage resolutie en incorrectheid bezit, u niet of nauwelijks verschillen zult waarnemen. Maar hoe hoger oplossend en beter een systeem, hoe groter de invloed van de gebruikte kabels zal worden. Ook hier geld weer dat u het beste met de winkel(s) waar u uw spullen aanschaft advies kunt inwinnen over wat bij uw situatie het best zal werken.
Stroomvoorziening is ook een hele belangrijke basisvoorziening die zeker in de laatste genoemde prijsklasse van € 50.000,- een factor van belang gaat worden. Een goede stroomvoorziening heeft rust en overzicht in het geluid, zorgt daarbij ook voor minder korrel, meer schoonheid en een beter gelaagde ruimtelijke presentatie. U zult verbaasd staan over het resultaat! Een bekende naam in deze is Kemp Elektroniks uit Amsterdam, maar er zijn ook verschillende goede dealers die contracten met voor hun in opdracht werkende elektriciens hebben afgesloten.
Een kwalitatief goed audiorack staat hier als laatste te boek, maar is daardoor zeker niet onbelangrijk. Het is meer dat wanneer u alle voorgaande schakels goed heeft uitgevoerd, u pas de echte meerwaarde van een goed rack hoort. Hier in de luisterruimte weet ik regelmatig bezoekers enorm te verrassen wanneer blijkt dat ze ook zelf heel gemakkelijk kunnen horen hoe groot de invloed van een ondergrond op het uiteindelijke geluid is. Een echt goed rack zorgt voor een optimale afvoer van ongewenste trillingen en resonanties en bied een rotsvaste ondergrond voor ieder component. Gehoormatig kan de werking per merk sterk verschillen en het is maar net wat u nodig heeft of wenst in uw eigen systeem. Goede audioracks worden vervaardigd door onder andere Finite Elemente, Artesania, Quadraspire, Bassocontinuo en CriticalMass en dan nog is deze lijst verre van compleet.
Rest mij tenslotte niets anders meer dan u ontzettend veel plezier bij het zelf luisteren, ervaren en verder samenstellen toe te wensen en ik hoop dat ik u met deze twee delen in ieder geval een duwtje in de goede richting heb kunnen geven. | Lees ook deel 1 met budgetten tot 5.000 en tot 10.000 euro