Review Scansonic M10 en M20: snelle, luchtige maar betaalbare weergave

Scansonic is een Deens luidsprekermerk en is onderdeel van Dantax A/S dat ook eigenaar is van het eveneens Deense Raidho Acoustics. De beide luidsprekermerken hebben wel gezamenlijke kenmerken, zoals het gebruik van een lint-tweeter, maar er zijn ook de nodige verschillen. Scansonic heeft als doelstelling om waar mogelijk de sterke punten van Raidho over te nemen maar met inachtneming van de nodige budgettaire restricties. Een Scansonic kan dus als een “poor man’s Raidho” gekenschetst worden. In de testruimte staat het monitormodel M10 en vloerstaander M20. Hoeveel geluidskwaliteit krijgt een koper van de relatief vriendelijke geprijsde M10 en M20 van Scansonic? 

Scansonic: Deens merk en onderdeel van Dantax A/S

Scansonic is begin jaren zeventig van de vorige eeuw begonnen als merk van de Deense driverbouwer Scanspeak, dat een reeks hifiluidsprekers in de markt wilde zetten. Eind jaren zeventig werd ScanSpeak gekocht door Dantax A/S, een Deense investeringsmaatschappij die eigenaar is van de eveneens Deense luidsprekerbouwer Raidho Acoustics en sinds een jaar of twee ook eigenaar is van het Deense Gamut Audio. Heel veel luidsprekerfabrikanten gebruiken drivers van ScanSpeak in hun luidsprekers, waaronder het bekende Deense Bang & Olufsen, maar ook het Italiaanse Sonus faber. ScanSpeak is thans geen onderdeel meer van de Dantax groep, Scansonic is dat wel.

Scansonic is dus eigendom van hetzelfde moederbedrijf als Raidho Acoustics, dat fantastische maar tamelijk prijzige luidsprekers bouwt. Scansonic is wat lager in de markt gepositioneerd maar profiteert intussen wel van de kennis en het DNA van de Raidho-luidsprekers. Dat is overigens geen wonder in aanmerking nemende dat ontwerper Michael Borensen ook luidsprekers voor Raidho heeft ontworpen. “Na meer dan twaalf jaar aan Raidho-luidsprekers te hebben gewerkt, stond ik voor een geheel nieuwe uitdaging toen me werd gevraagd een nieuw assortiment krachtige luidsprekers voor het merk Scansonic te ontwerpen. Vanaf het begin was ik erg gericht op het voortbouwen op alle ervaringen en sterke punten verkregen bij het ontwerpen van de Raidho-luidsprekers. Tegelijkertijd moest ik me ook bewust zijn van het lange erfgoed en de Scandinavische designtraditie van het merk Scansonic. Deze keer kwam de taak ook met een budget en de wens om binnen de financiële grenzen het allerbeste te creëren,” aldus Michael Borensen.

Klinkt een Scansonic als een Raidho? Is een luidspreker van Scansonic een “poor man’s Raidho”? Dat gaan we onderzoeken.

Scansonic: portfolio

Scansonic heeft een relatief bescheiden portfolio dat bestaat uit twee productlijnen. De toplijn is de MB-productlijn met bovenaan het vloerstaande vlaggenschip MB6 dat voor 9.300 euro per paar van eigenaar wisselt. Monitormodel MB1, het goedkoopste model van de MB-productlijn, wisselt voor 1.950 euro per paar van eigenaar.

De tweede productlijn is de M-productlijn. Het vlaggenschip van de M-productlijn is de vloerstaande M40 met een paarprijs van net geen 2.000 euro. In onze testruimte staat monitormodel M10, die 670 euro per paar kost, en het vloerstaande model M20 met een paarprijs van 1.550 euro.

De MB-productlijn en M-productlijn bestaat louter uit passieve luidsprekers.

Alle luidsprekers van Scansonic, ook de vloerstaanders, zijn slank uitgevoerd en nemen relatief weinig vloeroppervlak in beslag. De koper kan bij alle modellen kiezen uit een satijnwitte of satijnzwarte uitvoering. Nee, Scansonic biedt geen gefineerde houtkleurige uitvoeringen en ook geen modieuze en trendgevoelige kleuren. Wit en zwart zijn tot op zekere hoogte tijdloos te noemen, modieuze pasteltinten zijn dat doorgaans niet.

Alle luidsprekers van Scansonic zijn voorzien van een lint-tweeter (lint-tweeter = ribbon-tweeter). De middentoners en woofers zijn gemaakt van koolstof of glasvezel. We gaan de techniek van onze testmodellen M10 en M20 nader bekijken en daarna muziek luisteren.

Scansonic M10 en M20: techniek en testomgeving

Alle modellen van de M-productlijn van Scansonic zijn basreflex modellen en zijn voorzien van dezelfde ribbon-tweeter die Scansonic een paar jaar geleden introduceerde in de MB-productlijn. De middentoners hebben een conus van vier inch die is gemaakt van glasvezel in een honingraatstructuur. De beschermroosters zijn afneembaar en natuurlijk staan ze op verstelbare pootjes. Optioneel kunnen stands geleverd worden voor de monitormodellen.

Scansonic M10 en M20: drivers

“Het was me vanaf het begin duidelijk dat sommige kerntechnieken van de Raidho-luidsprekers van belang zouden zijn: de luidsprekers van Scansonic moesten worden ontworpen rond een lint-tweeter die werkt met een superlicht diafragma dat aan de randen is afgedicht voor een naadloze overgang naar de midrange-regio,” aldus hoofdontwerper Michael Borensen.

De lint-tweeter in de M-productlijn, oorspronkelijk ontworpen voor de MB-productlijn, heeft een membraan met een extreem lage massa. Het membraan wordt gevormd door een Kapton-aluminium sandwich die slechts 20 μm dik is en de resulterende massa is ongeveer 0,03 gram. Dit is ongeveer 50 keer minder dan elke conventionele conus van textiel, keramiek, beryllium of diamant. De lagere massa vertaalt zich direct in een hogere resolutie en minder kleuring. Kort door de bocht, hoe lichter een membraan, hoe hoger de reactiesnelheid en hoe beter het membraan het aangeboden muzieksignaal kan volgen. Het resultaat is een hoge mate van transparantie en een lage vervorming.

De middentoner/woofer heeft een diameter van vier inch en heeft een Honeycomb versterkte glasvezelconus.

We weten niet van welk materiaal de kasten zijn gemaakt, maar gewicht en afwerking in aanmerking nemende is dat vermoedelijk mdf of hdf. De baspoorten zijn sleufvorming en bevinden zich aan de achterkant. De kasten zijn rechthoekig en zakelijk en hebben geen versieringselementen. De M10 en M20 ogen minimalistisch en lijken geen aandacht te willen trekken. Of het ook lukt om geen aandacht te trekken ligt natuurlijk ook aan omgevingsfactoren. Twee slanke witte zuiltjes zullen wel de aandacht trekken in een klassiek interieur.

Scansonic M10: technische specificaties

Afmetingen: (BxHxD) 130 x 303 x 196 millimeter
Gewicht: 4 kilogram
Frequentiebereik: 70 Hz tot 40 kHz
Impedantie: 6 Ohm
Cross-over: 4 kHz
Systeem: tweeweg basreflex, poort aan de achterzijde
Gevoeligheid: 85 dB
Drivers: 1 x ribbon-tweeter met kapton/aluminium sandwichmembraan, 1 x middentoner/woofer met vier inch Honeycomb versterkte glasvezelconus

Scansonic M20: technische specificaties

Afmetingen: (BxHxD): 220 x 935 x 250 millimeter
Gewicht: 12,1 kilogram
Frequentiebereik: 50 Hz tot 40 kHz
Impedantie: 4 Ohm
Cross-over: 4 kHz, 300 Hz
Systeem: 2,5-weg basreflex, baspoort aan de achterzijde
Gevoeligheid: 86,5 dB

Drivers: 1 x ribbon-tweeter met kapton/aluminium sandwichmembraan, 1 x middentoner met vier inch Honeycomb versterkte glasvezelconus, 1 x woofer  met vier inch Honeycomb versterkte glasvezelconus.

Scansonic M10 en M20: testomgeving

De luidsprekers zijn aangestuurd door verschillende versterkers en stonden circa een meter van de achterwand vandaan. De M10’s en M20’s hebben muzieksignaal gekregen van een Denon PMA-600NE, een Cambridge Audio AXA35 en een NAD 7600. Als bron is de Cambridge Audio AXC35 cd-speler ingezet. Ook een Atoll MS120 streamer en een Wadia 321 Dac hebben muzieksignaal mogen aanbieden.

Genoeg gepraat over techniek. We gaan muziek luisteren.

Luisteren, plaats in de markt en conclusie

Scansonic M10 en M20: klank

Zoals gebruikelijk – en volgens ons overigens ook verplicht – heeft de testopstelling met daarin beurtelings de M10 en M20 verschillende muziekgenres gevoerd gekregen. Een goede luidspreker heeft wat ons betreft geen voorkeur voor een muziekgenre en dient zowel heavy metal als a cappela zangpartijen of wereldmuziek goed en realistisch weer te geven. We gaan de klank van de M10 en de M20  proberen te duiden. De klank van monitormodel M10 lijkt natuurlijk heel sterk op die van de M20. Geen wonder, ze hebben dezelfde lint-tweeter. De vloerstaande M20 heeft een aparte woofer en gaat dus iets dieper met de weergave van lage tonen.

Kort gezegd kan de klank van beide modellen luidsprekers worden samengevat als transparant, neutraal en heel snel. De lint-tweeter zorgt voor een kamerbreed podium en een ongekleurde weergave van zo ongeveer alle microdetails die in de aangeboden muziek te bekennen zijn. “Snel” en “lichtvoetig” zijn kreten die boven komen drijven als we de hoogweergave van de M10 en M20 willen duiden.

De overgang tussen hoge tonen en middentonen is naadloos, althans wij hebben geen cross-over kunnen waarnemen. Ook de middentoner heeft een neutraal en transparant karakter. Menselijke stemmen klinken realistisch. Het geluidsbeeld loopt nergens dicht, ook niet als het orkest of de band fortissimo speelt. Zowel de M10 als de M20 blijken niet erg kritisch in plaatsing. Beide modellen hebben een ruime sweetspot. De luisteraar hoeft niet precies in het midden te zitten voor fijn stereogeluid.

De M10 is een kleine luidspreker maar hij klinkt groter dan hij is. Zoals gezegd, de slanke M20 gaat wat verder door naar beneden, maar beide luidsprekers zijn geen basmonsters. Het zal waarschijnlijk niet lukken om de kopjes in de servieskast te laten rammelen door het volume open te draaien. Wie graag housemuziek draait of anderszins schopjes in zijn maag wil voelen, moet de M10 en M20 laten voor wat ze zijn. Het feit dat het onderste stukje van het frequentiebereik wat aan de dunne kant is, hoeft niet meteen een nadeel te zijn. Huisgenoten en buren zullen minder snel gaan klagen als de luisteraar iets te enthousiast het volume opendraait. Bovendien zijn wij geen voorstander van effectbejag en zien we liever dat de ontwerper van een luidspreker het laagste laag laat voor wat het is dan tracht de weergave van lage tonen te forceren. Liever wat minder laag dan wollig laag of bonkerig laag of anderszins geforceerd laag. Pauken, een dubbele bassdrum of een lijntje van een basgitaar zijn met de M10 en de M20 uitstekend te volgen en wolligheid en bonkerigheid zijn gelukkig ver te zoeken. Wie een explosie in een actiefilm in zijn maag wil voelen, moet een subwoofer neerzetten.

Overigens kan de weergave van de lage tonen beïnvloed worden door een passende versterker te kiezen. Bijvoorbeeld, de PMA-600NE van Denon produceert een iets te grote hoeveelheid lage tonen naar onze smaak. Echter in combinatie met een beetje basarme luidspreker kan toch een fraai en evenwichtig geluidsbeeld ontstaan. Het overschot van de één wordt als het ware gecompenseerd door het tekort van de ander en zo ontstaat alsnog een recht lijntje.

Het luisteren naar de M10 en M20 mag een genoegen genoemd worden. De snelle, luchtige en transparante weergave maakt urenlange luistersessies mogelijk. De luisteraar die met gespitste oren zit te luisteren zal niet teleurgesteld worden, net zo min als de luisteraar die achterover leunt en wegzinkt in zijn boek of tijdschrift (of e-reader).

Scansonic M10 en M20: plaats in de markt

In een overvolle luidsprekermarkt is het moeilijk om directe concurrenten aan te wijzen. Het ligt er ook maar net aan welke eigenschappen op de weegschaal worden gelegd om te bepalen welke luidsprekers vergelijkbaar en dus concurrerend zijn. Uiteraard is klank een zeer belangrijke factor maar het uiterlijk van een luidspreker speelt ook een rol. Luidsprekers staan immers in het zicht en zijn onderdeel van het interieur. Versterkers en bronnen kunnen desgewenst achter een deurtje worden verstopt.

Onwillekeurig doet de klank van de M10 en M20 een beetje denken aan de luidsprekers van het Zwitserse merk Piega. Dat is niet toevallig, immers ook Piega heeft het gebruik van lint-tweeters tot een speerpunt gemaakt. Piega ligt echter in een hoger prijssegment, onder andere vanwege het gebruik van aluminium kasten.

Natuurlijk doen de Scansonic’s ook denken aan de luidsprekers van Raidho want beide merken delen het ontwerpteam en dus een heleboel eigenschappen. Hoofdontwerper Michael Borensen stelt met zoveel woorden dat hij zich bij het ontwerpen van de luidsprekers van Scansonic geconfronteerd zag met financiële beperkingen. Het lijkt erop dat de beperkingen vooral in het kastontwerp en in de afwerking van de luidsprekers is gaan zitten en niet zozeer in de drivers en de klank. Scansonic neemt inderdaad een groot deel van de klank en eigenschappen van Raidho Acoustics over maar dan tegen een veel lagere prijs. Een dure Mercedes rijdt wel ongeveer net zo fijn als een Rolls Royce, maar is wel een stuk goedkoper en zou dus een “poor man’s” Rolls Royce genoemd kunnen worden. Een Scansonic kan een “poor man’s” Raidho genoemd worden.

Scansonic M10 en M20: conclusie

De Scansonic M10 en M20 hebben een aangename transparante neutrale klank en een ruime sweetspot. De weergave van hoge tonen is buitengewoon snel en lichtvoetig. Het klankbeeld is kamerbreed en evenwichtig hoewel het onderste stukje lage tonen aan de dunne kant is. De M10 en M20 bieden veel waar voor de vraagprijs.