Review Cambridge AXA 35 en AXC 35: zeer muzikaal stel instappers

Het Engelse audiobedrijf Cambridge Audio is een allesbouwer. Nou ja, niet alles, maar wel veel. Het bedrijf bouwt bronnen, versterkers en luidsprekers, waarbij we soundbars ook even als luidsprekers zien. De AX-productlijn is de goedkoopste productlijn en wordt om die reden als instapproductlijn gepresenteerd voor wie zijn eerste hifiset van losse componenten zou willen kopen. In de testruimte staan de AXA35, een geïntegreerde versterker, en de AXC35, een cd-speler. Beide componenten kosten ieder 395 euro per stuk. Hoeveel klank en muzikaliteit krijgt een koper van de AXA35 en de AXC35? Dat gaan we onderzoeken. 

Cambridge Audio: audiocomponenten sinds 1968

Zoals de naam al doet vermoeden, heeft Cambridge Audio zijn oorsprong in de Engelse plaats Cambridge, waar in het begin van de jaren zestig een groep jonge techneuten een hightech R&D- en prototypingbedrijf hebben opgericht genaamd Cambridge Consultants. Cambridge Audio was oorspronkelijk een afdeling van Cambridge Consultants en het eerste product was een geïntegreerde versterker genaamd P40, die twee keer 20 Watt kon leveren. De P40 was een succes maar het bleek lastig om de P40 in grote aantallen te produceren. De nieuwe P50 die in 1970 werd geïntroduceerd kon twee keer 25 Watt leveren en was meer geschikt voor massaproductie. Al snel volgden meer modellen versterkers en ook de eerste luidsprekers genaamd R50.

Cambridge Audio is naar buiten toe een stabiele fabrikant maar heeft de nodige reorganisaties en overnames achter de rug. Dit neemt niet weg dat het portfolio van aanvankelijk versterkers is uitgebreid naar luidsprekers, tuners, cassettedecks, eindversterkers, DA-converters, cd-spelers en streamers.

Vanaf 1994 is Cambridge Audio onderdeel van Audio Partnership, een Britse investeringsmaatschappij, die als één van de eerste audiobedrijven productie en assemblage naar China verplaatste. Het verschil met veel andere bedrijven is dat Audio Partnership, en dus Cambridge Audio, voortdurend zijn eigen ingenieurs toezicht liet en laat houden op het productieproces. Cambridge Audio heeft zijn hoofdkantoor in Londen waar ongeveer 25 ingenieurs werken aan de ontwikkeling van nieuwe producten en de verbetering van bestaande producten.

Cambridge Audio: portfolio van bronnen, versterkers en luidsprekers

Het huidige portfolio van versterkers begint met de AXA25 die 295 euro kost. Ons testmodel AXA35, die 395 euro kost, is dus niet de goedkoopste versterker van Cambridge. De duurste versterker is de Edge A die net geen 5.000 euro kost. Cambridge beweegt zich in het segment van budgethifi tot aan de bovenkant van de middenklasse. We willen geen definitiestrijd voeren. 5.000 euro is veel geld en de Edge A mag ook in de topklasse ingedeeld worden. Feit is echter dat Cambridge geen apparaten bouwt die een prijs uitgedrukt in vijf cijfers hebben. Cd-speler AXC35 valt met een prijs van 395 euro ook een beetje in de budgetklasse maar is niet de goedkoopste cd-speler. Dat is de AXC25 van 295 euro.

De meeste componenten van Cambridge Audio hebben een klassiek uiterlijk, d.w.z. een breedte van 43 centimeter die al tientallen jaren gebruikelijk is voor hificomponenten. Cambridge heeft ook apparaten met een hiervan afwijkend uiterlijk, maar houdt in belangrijke mate vast aan de klassieke maatvoering. De frontplaten zijn het toonbeeld van rust, zo ook bij de AXA35 en AXC35, die zoals alle apparaten in de AX-productlijn, voorzien zijn van een grijze frontplaat.

De waardering van het uiterlijk van een apparaat is uiteraard een kwestie van smaak. Wat de één mooi vindt, hoeft een ander helemaal niet aan te spreken. De AX-lijn van Cambridge heeft een hele andere uiterlijke stijl dan bijvoorbeeld de 600-lijn van Denon waar wij enige tijd terug een recensie over hebben gepubliceerd. Beide stijlen hebben zo hun fans.

We gaan de gebruikte techniek en functies van de AXA35 en AXC35 van dichtbij bekijken.

AXA35 en AXC35: techniek, aansluitingen en bediening

Cambridge Audio AXA35: louter analoge aansluitingen en functies

De AXA35 is een geïntegreerde versterker met alleen analoge aansluitingen. Het apparaat is tamelijk plat (83 millimeter hoog), maar weegt desondanks iets meer dan vijf kilogram. Wie door het rooster aan de bovenkant kijkt, ziet de verklaring: een relatief forse ringkerntransformator als basis van de voeding.

In dit prijssegment zijn versterkers beschikbaar die ook digitale ingangen aan boord hebben, maar Cambridge heeft daar bij de AXA35 van afgezien en zich volledig geconcentreerd op de analoge schakelingen, en een degelijk uitgevoerde voeding. Voor een prijs van 395 euro moeten keuzes gemaakt worden en kan je niet alles krijgen. Analoge versterkers hebben bovendien een belangrijk voordeel vergeleken met apparaten die streaming-functies aan boord hebben, of zogenaamde smart-apparaten. De functies van analoge versterkers (en andere analoge audioapparaten) zijn immers niet gevoelig voor veroudering en analoge apparaten kennen geen beveiligingsproblematiek, hebben geen software aan boord  en zijn dus niet gevoelig voor updateritis. De maker van een analoog audioapparaat kan de luisteraar niet bespioneren en aan de haal gaan met persoonlijke data.

Het centrale display is goed afleesbaar, ook als er wat licht op valt. Het display geeft de gekozen ingang weer. Als het volume wordt bijgesteld, is de nieuw gekozen stand enkele seconden zichtbaar, waarna weer de gekozen ingang is af te lezen. De AXA35 heeft ook een toonregeling aan boord, maar die is een beetje verstopt achter het “Menu”-knopje.

Het volume van de AXA35 wordt geregeld met de draaiknop op het front of met knopjes op de afstandbediening. In beide gevallen wordt een microprocessor aangestuurd. Een analoge potentiometer is gevoelig voor slijtage, vervuiling en kanaalongelijkheid. Een microprocessor is dat niet. Als de versterker wordt ingeschakeld, staat het volume standaard laag, ongeacht  bij welke stand de versterker is uitgeschakeld. De luisteraar zal dus niet worden verrast en zal bewust het volume open moeten draaien.

De gebruiker heeft een viertal cinch-lijningangen tot zijn beschikking genaamd A1 t/m A4. Op het frontpaneel is een 3,5 mm jackplugingang geplaatst om snel een mobiel apparaat aan te kunnen sluiten. De jackplugingang deelt de signaalweg met aansluiting A1, of is eigenlijk een aftakking. Als een jackplug wordt ingeprikt wordt het signaal van de jackplug opgepikt en wordt de A1-cinch aan de achterzijde afgekoppeld.

Cambridge Audio AXA35: ook een draaitafelingang

Ook heeft de AXA 35 een draaitafelingang geschikt voor mm-elementen of high-output mc-elementen. De draaitafelingang is niet instelbaar, hetgeen overigens gebruikelijk is in dit prijssegment. Volgens de handleiding wil de draaitafelingang bij aansluiting van een mc-element graag eens signaal tussen 2 en 6 mVolt met een impedantie tussen 30 kOhm en 50 kOhm zien.

Cambridge Audio AXA35: overige aansluitingen

Op het front van de AXA35 is een jackplug hoofdtelefoonaansluiting te vinden. Cambridge adviseert gebruik van een hoofdtelefoon met een impedantie tussen 32 Ohm en 600 Ohm.

Wie een opnameapparaat aan wil sluiten, gebruikt daarvoor de Rec Out-aansluiting. Wellicht ten overvloede, de volumeregeling werkt niet op de Rec Out-aansluiting. Een Rec Out-aansluiting is geen voorversterkeruitgang die op een eindversterker aangesloten kan worden.

Op de achterzijde is een usb-aansluiting aanwezig. Dit is een voedingsaansluiting, geen data-aansluiting. De usb-aansluiting kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor de voeding van een bluetooth-ontvanger.

De luidsprekeraansluitingen zijn relatief zwaar uitgevoerd voor deze prijsklasse en accepteren bananenstekkers of blank draad.

Cambridge Audio AXA35: technische gegevens

Het door Cambridge Audio opgegeven vermogen van de AXA35 is 35 Watt per kanaal bij een luidsprekerimpedantie van acht Ohm. Bij en luidsprekerimpedantie van vier Ohm is een maximaal vermogen van 48 Watt per kanaal beschikbaar. Het frequentiebereik loopt van 5 Hz tot 50 kHz (op niveau –3 dB) en dat is ruimschoots meer dan de gangbare bronnen kunnen geven. Met een dempingfactor van meer dan 50 zal de AXA35 de meeste luidsprekers wel in bedwang kunnen houden.

De AXA35 is geen krachtpatser, maar dat mag geen verwondering wekken, de verkoopprijs van 395 euro in aanmerking genomen. Het vermogen is echter voldoende om een kleine of middelgrote luisterruimte te vullen met geluid, mits de aangesloten luidsprekers niet al te ongevoelig zijn. Een krachtiger versterker klinkt niet noodzakelijkerwijs beter. Straks meer over de klank van de AXA35.

Ja, een goedwerkende lichte kunststof IR-afstandbediening wordt meegeleverd.

Cambridge Audio AXC35: klassieke cd-speler, ook als loopwerk te gebruiken

De AXC35 mag een klassieke cd-speler genoemd worden, maar hij kan ook zelfgebrande cd’s afspelen met daarop mp3- of wma-bestanden. De lade zit in het midden, boven het display. Het loopwerk is naar verluidt afkomstig van Sony. DA-conversie komt voor rekening van een chip van Wolfson Microelectronics, type WM8524.

De bediening kan met de knopjes op het front, maar met de meegeleverde IR-afstandbediening zijn meer bedieningsopties beschikbaar en kan bijvoorbeeld een selectie van de nummers op de geladen cd worden geprogrammeerd. Of de nummers kunnen in een willekeurige volgorde worden afgespeeld. De IR-afstandbediening is overigens precies dezelfde als die van de AXA35. Wie beide apparaten zou kopen kan dus één exemplaar in de kast leggen als reserve.

De AXC35 heeft geen digitale ingangen en kan dus niet als DA-converter voor een ander apparaat worden gebruikt. Hij heeft wel een coaxiale digitale uitgang en zou dus als loopwerk voor een hoogwaardige DA-converter kunnen dienen. De analoge uitgang is uitgevoerd in cinch.

Cambridge Audio AXC35: technische gegevens

Het frequentiebereik van de AXC35 is 20 Hz tot 20 kHz binnen een marge van +/– 0,4 dB. De S/R-verhouding is groter dan 95 dB. De kanaalscheiding is circa 95 dB bij 20 kHz en 98 dB bij 1 kHz.  Het uitgangsniveau is 2 Volt bij 1 kHz. Dit zijn prima cijfers voor een cd-speler van nog geen 400 euro.

We gaan de AXA35 en AXC35 aansluiten en naar muziek luisteren.

AXA 35 en AXC35: luisteren, plaats in de markt en conclusie

Cambridge Audio AXA35 en AXC35: testomgeving

De AXA35 heeft muzieksignaal gekregen van de AXC35, maar ook van een Wadia 321 Dac. Importeur Dimex heeft voor de testperiode een tweetal luidsprekersets van het Deense Scansonic meegeleverd. Model M10 is een monitormodel en model M20 is een vloerstaander die net een stukje dieper in het laag gaat dan de M10. Over de M10 en M20 van Scansonic zal binnenkort een afzonderlijke recensie in dit medium verschijnen. Omdat ook een set luidsprekers van Gallo Acoustics model Strada 2 met een subwoofer model TR-3D in de testruimte stond, heeft de set van Cambridge Audio ook een poosje de luidsprekers van Gallo Acoustics mogen aandrijven. Ook over de luidsprekers van Gallo Acoustics zal binnenkort een recensie in dit medium verschijnen.

Cambridge Audio AXA35 en AXC35: klank

Zoals gebruikelijk is weer een grote diversiteit aan muziek gebruikt om de klank van de apparaten van Cambridge Audio te beoordelen. De AXA 35 bleek in een lichte mate gevoelig voor opwarming. Dit betekent dat hij na een tijdje spelen beter klinkt dan direct na inschakeling. Het verschil is niet groot, maar wel waarneembaar. Goh, en hoe klinken de spullen van Cambridge Audio?

Als eerste viel het open middengebied op. Stemmen klinken verstaanbaar en realistisch, ook als sprake is van meerstemmige zangpartijen. De klank is transparant zonder dat nadruk wordt gelegd op een bepaald toongebied. De klank is net niet neutraal maar heeft een vleugje warmte en ronding. Beide apparaten zijn geen resolutiekampioenen, maar dat heeft als groot voordeel dat opnames van een wat mindere technische kwaliteit niet of niet meteen door de mand vallen. De AXA35 en AXC35 stellen duidelijk muziekplezier voorop en niet een scherpe analytisch correcte weergave. Dit betekent overigens niet dat de Cambridge-set geen details kan weergeven of details weglaat. Als er iets gebeurt in de coulissen van de muziekopname, laten de AXA35 en AXC35 dat gewoon horen. Hier komt nog bij dat het doorgaans makkelijker is om urenlang naar een licht warme en ronde klank te luisteren dan naar een analytische klank die alle details blootlegt. Een muzikaal fijne maar technische matige opname kan sneller tot luistermoeheid leiden, of zelfs gaan irriteren.

De weergave van lage tonen doet een beetje denken aan die van een buizenversterker: niet punchy, maar met een zekere fluweligheid. De lage tonen zijn gewoon aanwezig en zijn niet wollig of bonkerig. Bij een roffel van een dubbele bassdrum of bij het fanatiek plukken aan de snaren van een basgitaar blijft de klank netjes in balans. Nergens loopt het geluidsbeeld dicht en nergens nemen de lage tonen de overhand.

Ook de weergave van hoge tonen is goed. Belletjes, bekkens, triangels en ander slagwerk hebben ook een lichte mate van warmte en ronding, overigens zonder enige dofheid. De combinatie met de fris klinkende ribbon-tweeters van de luidsprekers van Scansonic bleek een hele goede. Ribbon-tweeters klinken immers zeer transparant met heel veel detail, maar ribbon-tweeters kunnen soms ook net iets te frisssssssss klinken, d.w.z. dat s-klanken of het geruis van een bekken of snare-drum net iets te prominent wordt weergegeven. Een ribbon-tweeter die wordt aangestuurd door een versterker met een lichte mate van warmte en ronding geeft dan de juiste balans, zo ook de combinatie Cambrigde AXA35 en Scansonic M10 en M20.

De Cambridge-set heeft uren achter elkaar tot groot genoegen muziek gespeeld, ongeacht het gekozen muziekgenre en ongeacht de opnamekwaliteit. Wie het podium wil analyseren kan dat prima doen met de AXA35 en AXC35, maar podiumanalyse lijkt niet het primaire doel van de Cambridge-set. Het primaire doel lijkt muziekplezier en de Cambridge-set slaagt goed in het bereiken van dit doel.

Cambridge Audio AXA35 en AXC35: plaats in de markt

De basis van een audioset is in mijn ogen de versterker en de luidsprekers. De versterker is feitelijk het hart van een muziekinstallatie en staat dus altijd aan, in tegenstelling tot aangesloten bronnen. Een matige bron in dezelfde set heeft geen invloed op een andere hoogwaardige bron. Als de ene bron niet bevalt, bevalt de andere bron wellicht wel. Een versterker die niet goed bevalt, trekt meteen alle bronnen naar beneden. Om deze reden heeft de keuze van versterker en luidsprekers de meeste invloed op het uiteindelijke resultaat.

Nog maar kort geleden hebben wij een in prijs en functie vergelijkbare set van componenten onder de loep genomen en dat waren de Denon PMA-600NE en DCD-600NE. De AXA35 is vrijwel net zo duur als de PMA-600NE. De AXC35 is circa 150 euro duurder dan de DCD-600NE maar desondanks mogen we wel spreken over dezelfde prijsklasse. Het uiterlijk van de Denon-set is heel anders dan de Cambridge-set, maar wij kunnen geen oordeel geven over wat mooi is en wat niet. Dat is immers een kwestie van smaak. De Cambridge-set oogt eenvoudig en lijkt niet op te willen vallen. De licht glanzende frontjes van de Denon-set lijken juist wel een beetje de aandacht te willen trekken. De PMA-600NE heeft ook digitale ingangen. Dat heeft de AXA35 niet. De AXA35 heeft dan weer een ringkerntransformator aan boord.

Zowel de AXA35 als de PMA-600NE presteren goed voor hun prijs, maar hebben ieder zo hun eigen klankkarakter. De AXA35 heeft een vleugje warmte en ronding. De PMA-600NE is meer neutraal maar heeft een iets te prominente laagweergave, waardoor het even zoeken is naar een passende luidspreker. De klank van een apparaat kan tot op zekere hoogte technisch geanalyseerd worden, maar het antwoord op de vraag “wat is een fijne klank?” is van subjectieve aard en dus persoonlijk. Een belangstellende zal bij een dealer moeten binnenlopen om te luisteren en voor zichzelf de vraag “wat is een fijne klank?” te beantwoorden.

Ten slotte, versterkers in dit prijssegment concurreren niet alleen met elkaar maar ook met andere apparaten. Voor pakweg 1.000 euro of zelfs nog iets minder is een AXA35 of een PMA-600NE met een set monitorluidsprekers aan te schaffen. Zet de luidsprekers aan weerszijden van een tv-scherm neer en het resultaat is vrijwel altijd beter en muzikaler dan wanneer een soundbar wordt gebruikt. Daar doet de eventuele hdmi-aansluiting op een soundbar niets aan af. Ook een dure soundbar met een hdmi-aansluiting haalt niet het kamerbrede geluid dat een versterker met twee luidsprekers kan halen. Een versterker heeft ook vrijwel altijd een ruimere keuze aan aansluitingen dan een soundbar. Soundbars hebben doorgaans weinig of geen analoge aansluitingen en hebben vrijwel nooit een draaitafelingang. Een soundbar kan hip en modern zijn, maar een “ouderwetse” analoge versterker met twee luidsprekers klinkt vrijwel altijd beter. Uiteraard staat het een ieder vrij om een eigen afweging te maken als wordt gezocht naar een goede basis voor een audioset.

Cambridge Audio AXA35 en AXC35: conclusie

Het budgetvriendelijke maar strak en degelijk gebouwde koppel AXA35 en AXC35 van Cambridge Audio bewijst dat een fijne klank en een prettige muziekbeleving helemaal niet zo duur hoeven te zijn. De in lichte mate warme en ronde klank is vergevingsgezind voor technisch matig opgenomen muziek. De balans tussen laag, midden en hoog is afgewogen. De weergave is makkelijk en een lange luistersessie zal niet snel tot luistermoeheid leiden.