Review Gold Note DS-10 en PA-10: warmbloedig en goed werkend koppel uit Toscane

Het Italiaanse audiobedrijf Gold Note ontwerpt en bouwt zijn producten in Florence, de hoofdstad van de streek Toscane. Het bedrijf stelt zich enerzijds te laten beïnvloeden door de cultuur en (kunst)historie van deze streek maar verwerkt tegelijkertijd moderne en digitale inzichten en techniek in zijn producten. In onze testruime staan de DS-10, een DA-converter tevens streamer tevens hoofdtelefoonversterker en de PA-10, een tweekanaals eindversterker. De apparaten hebben dezelfde vorm en afmetingen en zijn relatief compact. Hoe werken klinken deze Toscaanse producten? We gaan de DS-10 en PA-10 bekijken en onderzoeken. 

Gold Note: Italiaanse bouwer van audioapparatuur

Het Italiaanse audiobedrijf Gold Note is opgericht door Maurizio Aterini en is gevestigd in Florence. Naar eigen zeggen is de aanzet al ongeveer 25 jaar geleden gegeven door het feit dat oprichter Aterini als technisch student ontevreden was over het prestatieniveau van de toenmalige draaitafels. Na het opdoen van de nodige ontwerpervaring en werkervaring in de audio-industrie, richtte Aterini in 2012 samen met zijn vrouw Elena en zijn partner Alessio Gold Note op.

Volgens de website van het bedrijf heeft audioapparatuur vaak een tweeledige focus. Enerzijds is dat een hang naar vroeger, die soms is terug te vinden in de vormgeving. Anderzijds worden nieuwe ontwikkelingen en techniek vaak gretig omarmd. In het geval van Gold Note is het uiterlijk van de producten naar eigen zeggen geïnspireerd door de (kunst)geschiedenis van de Italiaanse streek Toscane. Met name de draaitafels en luidsprekers van Gold Note vertonen vloeiende lijnen en een ambachtelijke bouwwijze die kunstzinnig aandoet. Dat zien we overigens wel vaker bij Italiaanse luidsprekerfabrikanten. Tegelijkertijd kijkt Gold Note nadrukkelijk naar moderne techniek en het bedrijf heeft dan ook een aantal digitale producten. Alle producten worden in Italië ontworpen en gebouwd.

Ook gebruiksgemak speelt een rol. Gold Note heeft immers ook (voor)versterkers met analoge en digitale ingangen en streamingfuncties aan boord. In onze testruimte staat de DS-10, een DA-converter tevens streamer tevens hoofdtelefoonversterker. Dit is een mooi voorbeeld van veel en makkelijk te bedienen (moderne) functies ondergebracht in een kleine behuizing. We gaan de DS-10 zo dadelijk nader bekijken, samen met de PA-10 een compacte eindversterker.

Gold Note: portfolio van bronnen, versterkers en luidsprekers

Het portfolio van Gold Note bestrijkt alles wat de hedendaagse muziekliefhebber nodig heeft. Nou vooruit, Gold Note bouwt geen spoelenrecorders, cassettedecks en tuners, maar wel luidsprekers, versterkers (voor, eind en geïntegreerd), draaitafels, toonarmen, elementen, DA-converters en streamers. Het portfolio is niet heel groot en wisselt ook niet heel frequent. Gold Note is niet het soort fabrikant dat voortdurend nieuwe modellen uitbrengt. Dat is positief want een fabrikant die modellen snel op elkaar laat volgen, geeft de indruk zijn huiswerk niet goed te doen. Een goed gebouwd apparaat kan immers, behoudens een uitzondering, niet een korte tijd later sterk verbeterd worden.

Momenteel biedt Gold Note een viertal luidsprekers aan. Een liefhebber van vinyl kan kiezen uit vijf draaitafels, vijf elementen, twee toonarmen en twee phono-versterkers. Verder biedt Gold Note één cd-speler, drie DA-converters tevens streamers, één geïntegreerde versterker tevens streamer die ook een phono-trap aan boord heeft, één voorversterker en twee eindversterkers. Gold Note biedt ook de mogelijkheid om de voeding van de DS-10, DS-10 Plus, PH-10, PH-1, CD-1000, DS-1000 op te waarderen door een externe voeding aan te sluiten. Onlangs is de PSU 10 EVO aangekondigd, de externe voeding voor de DS-10 en DS-10 Plus, waarvan de levering binnenkort zou moeten starten. Een klant kan ervoor kiezen om meteen een externe voeding bij zijn Gold Note apparaat te kopen, maar een klant kan dat dus ook later doen.

Eén van deze eindversterkers is het compacte model PA-10 dat in onze testruimte staat. De PA-10 is twintig centimeter breed. Ook in onze testruimte staat de DS-10, een DA-converter, streamer en hoofdtelefoonversterker met volumeregeling. Beide apparaten hebben dezelfde afmetingen en kunnen in dezelfde kleur geleverd worden. Gold Note heeft naar eigen zeggen twee flexibele en makkelijk te bedienen apparaten gemaakt. We bekijken van beide apparaten de techniek en gaan daarna muziek luisteren.

Gold Note PA-10: eindversterker

De tweekanaals PA-10 werkt in klasse AB en kan twee keer 75 Watt aan acht Ohm leveren. Aan vier Ohm verdubbelt het vermogen naar 150 Watt. Als de impedantie nogmaals gehalveerd wordt, d.w.z. naar twee Ohm, kan de PA-10 volgens opgave van Gold Note 300 Watt per kanaal leveren. Aan de binnenkant bevindt zich een kleine ventilator, die aanslaat als de temperatuur een bepaalde drempelwaarde zou overschrijden doordat langere tijd op een hoog volume wordt gespeeld. Tijdens de testperiode hebben we de ventilator niet gehoord.

De PA-10 heeft ook de mogelijkheid om de eindtrappen te bruggen (dit wordt door Gold Note Bridge-Tied-Load genoemd (BTL-modus)), waardoor de PA-10 een mono-versterker wordt door samenvoeging van de eindtrappen. Het kleine kastje kan dan 300 Watt aan acht Ohm leveren en 600 Watt aan vier Ohm. De BTL-modus biedt de gebruiker ook de mogelijkheid om met één PA-10 te beginnen en er later een tweede PA-10 naast te zetten.

De gebruiker heeft de keus uit een cinch-ingang en een XLR-ingang, beiden met een ingangsgevoeligheid van 1,4 Volt en een impedantie van 13 kOhm.

Verder kan de gebruiker met een knopje op de achterzijde kiezen voor een hoge of lage dempingsfactor. De standaard is een hoge dempingfactor, maar volgens Gold Note kan een gevoelige of kleine luidspreker baat hebben bij een lage dempingfactor. De uitleg hierover in de handleiding is tamelijk summier en dit aspect hebben we niet verder onderzocht. We hebben de PA-10 gebruikt met een hoge dempingfactor.

Met het meegeleverde triggerkabeltje (door Gold Note GN Link genoemd) kan de PA-10 mee aan/uitschakelen met andere apparaten, zoals de DS-10.

De zwaar uitgevoerde luidsprekeraansluitingen accepteren bananenstekkers, vorkjes en blank draad.

Gold Note DS-10: DA-converter, streamer en hoofdtelefoonversterker

De DS-10 heeft dezelfde vorm en aluminium behuizing als de PA-10. Gold Note heeft de DS-10 vol gepropt met moderne eigentijdse functies maar tegelijkertijd getracht om de bediening eenvoudig te houden. Op het front is slechts één knop te vinden. Door op de knop te drukken kunnen functies gekozen worden door vervolgens aan de knop te draaien. Als niet op de knop wordt gedrukt, werkt de knop als volumeregeling. Gold Note levert een fraaie IR-systeemafstandbediening mee met de DS-10. We lopen even langs de functies van de DS-10.

De DS-10, die dus is voorzien van een volumeregeling (die overigens omzeild en vastgezet kan worden in de hoogste stand), heeft uitsluitend digitale ingangen, ter aansluiting van bijvoorbeeld een cd-loopwerk of een streamer. Het aansluiten van een streamer ligt niet erg voor de hand want de DS-10 is zelf al een zeer complete streamer, maar het kan wel. Gold Note biedt de gebruiker de mogelijkheid om het geluid aan te passen door een drietal parameters naar wens in te stellen. Het gaat dan om 1. het Low Pass filter, 2. hoogfrequent De-emphasis, en 3. voedingslijn naar de DAC-chip. Gold Note spreekt daarom over een Chameleon Dac. De gebruiker kan een drietal profielen opslaan naast de standaardinstelling van de DA-converter.

De DS-10 is een behoorlijk complete streamer. De gebruiker kan met een computer via UPnP muziek via bekabeld of draadloos LAN naar de DS-10 sturen of via bluetooth 5.0, of via Apple’s AirPlay. Ook kan de gebruiker een USB-HDD of SSD aansluiten die geformateerd is in FAT32 of NTFS. De DS-10 herkende probleemloos een USB-HDD van 1 TB van Western Digital. De USB-HDD schakelt mee aan/uit met de DS-10. De gangbare streamingdiensten zoals Spotify, Qobuz, Deezer en Tidal worden ondersteund, evenals internetradio via vTuner. Bediening van de streamer vindt plaats met de MConnect app. Straks meer over bediening met de MConnect app.

De DS-10 ondersteunt MQA en is Roon-ready. Muzieksignaal mag via de USB-B ingang aangeleverd worden in een resolutie tot maximaal 32-bit/384 kHz. Via deze ingang kan ook DSD64/128 worden aangeleverd en verwerkt. Via de andere ingangen (S/PDIF coax, optisch en AES/EBU) kan PCM-signaal tot maximaal 24-bit/192 kHz worden gespeeld.

NB: wie behoefte zou hebben aan een analoge ingang zou voor de DS-10 Plus kunnen kiezen. Dit toestel heeft exact dezelfde vorm en functies als de DS-10 met toevoeging van een analoge lijningang uitgevoerd als 3,5 millimeter jackplug.

Zoals het een serieuze streamer betaamt, heeft de DS-10 een RJ45 LAN-aansluiting. Daarnaast heeft de DS-10 ook wifi aan boord, maar we hebben een sterke voorkeur voor een bekabelde verbinding vanwege de inherent betere stotterbestendigheid.

De verbinding met een versterker wordt gelegd via de cinch-uitgang of de XLR-uitgang. Op het frontpaneel bevindt zich een 6,35 millimeter jackplug hoofdtelefoonaansluiting.

Ten slotte nog enkele cijfers: Gold Note geeft een signaal/ruisverhouding op van 125 dB. De totale harmonische vervorming is maximaal 0,001 procent. Dit zijn prima cijfers, overigens niet uitzonderlijk want de meeste moderne DA-converters hebben vergelijkbare cijfers. Het komt erop neer dat ruis en vervorming onder de waarneembare grens liggen.

Genoeg gepraat over techniek. Tijd om de apparaten van Gold Note aan te sluiten en muziek te gaan luisteren.

Gold Note DS-10 en PA-10: bediening, klank en conclusie

Gold Note DS-10 en PA-10: testomgeving

De DS-10 en PA-10 worden me elkaar verbonden met XLR-kabels. De DS-10 is met een UTP-kabel verbonden met een Gigabit-switch. De PA-10 heeft verschillende luidsprekers mogen aansturen. In de luisterruimte waren aanwezig een setje vloerstaanders van het Britse KEF, type R5, en ook de vloerstaande Premium 7’s van het Zwitserse Piega hebben hun kunsten mogen laten horen.

De DS-10 heeft van verschillende digitale bronnen gebruik gemaakt, t.w.

Alle bronnen waren voorzien van dezelfde grote verzameling WAV-bestanden, afkomstig van bitperfect geripte cd’s, en een kleine hoeveelheid MP3-bestanden. Afgezien van op de smartphone en de tablet, stonden er ook wat DSD-bestanden op de diverse opslagmedia.

Gold Note DS-10: bediening zonder en met de MConnect app

Het gebruik van de MConnect app is niet verplicht. Een Windows laptop kan via UPnP muziek naar de DS-10 sturen. Een smartphone of tablet kan dat via bluetooth. In dat geval is niet eens een werkende netwerkverbinding nodig. Als een externe streamer wordt gebruikt, zoals een Sonos Connect, dient de externe streamer bediend te worden en niet de DS-10.

Ongeacht de bron of bedieningswijze, heeft de DS-10 stottervrij gespeeld. Of de muziek nou binnenkwam via UPnP/LAN of bluetooth maakte niet uit voor een stabiele weergave zonder enige haperingen. De DS-10 ondersteunt gapless playback. Gapless playback kan ook uitgezet worden. We zouden niet weten waarom, maar het kan.

We hebben de IR-afstandbediening vooral gebruikt om het volume te regelen en eventueel van bron te wisselen (volume regelen kan ook met de MConnect app, maar bron wisselen niet). Met de IR-afstandbediening kan ook gebruikt worden om instellingen van de DS-10 te wijzigen, maar om muziek te kunnen kiezen van een NAS of USB-schijf zal de MConnect app geïnstalleerd moeten worden.

De installatie van de MConnect app op de Samsung tablet was een paar minuten werk. Na het openen van de app werd de DS-10 direct gevonden. De app is logisch ingedeeld. Onderaan staan een vijftal knoppen die naar vijf verschillende tabbladen leiden. De MConnect app werkte stabiel en heeft niet één keer gehaperd in de testperiode. De app biedt ook de mogelijkheid om van cloudopslag gebruik te maken, maar dat hebben we niet getest want we hebben alles lokaal staan. De MConnect app werkt alleen in portrait-modus en draait niet.

Via het “Browser”-tabblad kan muziek geselecteerd worden van de aangesloten USB-schijf, een NAS en het is zelfs mogelijk om de tablet zelf als server te gebruiken. Dat is leuk, maar wel een beetje een omweg, immers via bluetooth wordt een rechtstreekse verbinding gelegd. Desalniettemin leuk dat de tablet als server gebruikt kan worden.

We hebben eigenlijk maar één minpunt t.a.v. de MConnect app kunnen ontdekken en dat is het feit dat de app geen album art (cd-hoesjes) laat zien. Daar is de app heel consequent in, want niet één keer hebben we een cd-hoesje gezien. Nou ja, liever een stabiele app die geen cd-hoesjes laat zien dan een app die dat wel doet maar ook af en toe hapert of zelfs vastloopt. De MConnect app ondersteunt ook de door ons zo gewaardeerde mogelijkheid om in de mappenstructuur op de NAS of USB-schijf te bladeren. Dat is heel fijn aangezien WAV-bestanden veelal niet voorzien zijn van meta-tags. We liepen wel tegen de gekke beperking aan dat scrollen in een mappenstructuur niet mogelijk was op de tablet zelf. Als de tablet als server werd gekozen, was een grote hoeveelheid muziek niet te zien vanwege het ontbreken van meta-tags. Niet echt een probleem wat ons betreft. Immers, zoals hierboven opgemerkt ligt het meer voor de hand om muziek op de tablet zelf via bluetooth naar de DS-10 te zenden en dat gaat buiten de MConnect app om. Wie muziek via bluetooth naar een ontvangend apparaat wil sturen, heeft de keuze uit tientallen bekende en minder bekende muziek apps, gratis of betaald.

De importeur van Gold Note merkte hierover op dat album art wèl getoond wordt bij gebruik van streamingdiensten Tidal en Qobuz (dat hebben we niet getest). Gold Note heeft ook nog een eigen app genaamd GN Control, die overigens is gebaseerd op een bestaande app. De versie voor Apple is inmiddels beschikbaar en daarin zal het tonen van album art ook gaan werken. Aan de versie voor Android wordt momenteel gewerkt, maar daar werkt het tonen van album art nog niet. Echter ook in de Android-versie zou het tonen van album art op termijn moeten gaan werken (*update: de Android-app zou inmiddels beschikbaar moeten zijn).

Voordat we de klank gaan bespreken nog even het volgende. We hebben geen klankverschillen kunnen ontdekken tussen de verschillende bronnen. Of een WAV-bestand afkomstig was van een NAS, USB-schijf of van een Windows laptop maakte geen verschil. Ook bluetooth bleek geen beperking. Wat soms wel hoorbaar was, is een verschil tussen WAV- en MP3-bestanden, in het voordeel van de eerste. DSD bleek wederom weinig toegevoegde waarde te genereren in vergelijking met het WAV-formaat. Hier komt nog bij dat de verkrijgbaarheid van DSD-bestanden nog steeds zwaar te wensen overlaat. De kans dat DSD nog op grote schaal gaat doorbreken lijkt toch wel een beetje verkeken.

De bouwkwaliteit van Gold Note is goed, het functiepakket is groot en de bediening is prettig. Hoe is de klank?

Gold Note DS-10 en PA-10: volle klank met een klein randje warmte

Zoals gebruikelijk hebben we allerlei verschillende soorten muziek gespeeld. Audio-componenten mogen wat ons betreft immers niet kieskeurig zijn en moeten in beginsel gewoon alles spelen wat ze gevoerd krijgen.

De PA-10 en DS-10 bezorgen ons een zekere verrassing. De klank is niet volledig neutraal maar heeft een licht vleugje warmte. Tegelijkertijd krijgen we een inktzwarte achtergrond gepresenteerd. Natuurlijk zeggen vorm en formaat van een versterker niets over de klank, maar onbewust schept een klein kastje altijd een andere verwachting dan een grote kolos. De relatief kleine PA-10 kan goed omgaan met de hoge dynamiek die soms in muziekstukken is verwerkt. De klank en dynamiek zijn als het ware groter dan het formaat van de PA-10 doet vermoeden, zowel op laag als op hoog volume. Geen enkele keer hadden we het gevoel dat 75 Watt per kanaal aan acht Ohm te weinig was. En als dat wel zo zijn, zou een tweede PA-10 uitkomst kunnen bieden. Het ruimtebeslag en de kosten zijn relatief overzichtelijk.

Na een paar luistersessies betrapten we onszelf op het feit dat analytisch en kritisch luisteren stilzwijgend was afgegleden naar doodgewoon muziek luisteren/genieten en grasduinen in de muziekverzameling. “Private Investigations” van Dire Straits (album “Love Over Gold”) werd er weer eens bijgehaald. Dit nummer kent grote dynamieksprongen die moeiteloos werden verwerkt door de Gold Note’s. In de tweede helft van het nummer slaat Mark Knopfler’s rauwe scheurende gitaar schijnbaar vanuit het niets in als een bliksemschicht. De Gold Note’s geven alle details en rafels van de rauwheid weer en bezorgen de luisteraar kippenvel. Tegelijkertijd heeft de piano een zekere fluweligheid, ook als de pianist de toetsen stevig aanslaat.

De hoorn direct aan het begin van Tchaikovsky’s vierde symfonie heeft een zekere metaligheid en tegelijkertijd warmte. De hoorn vult de hele ruimte en loopt na circa 15 seconden de ladder af naar de diepte. De hoorn krijgt dan gezelschap van meer koperwerk en laag strijkwerk in de vorm van cello’s. De Gold Note’s geven de scherpte van het koperwerk en tegelijkertijd de warmte van het strijkwerk goed weer. We leunen even achterover en laten de muziek onze trommelvliezen en brein aaien.

Onlangs heeft Ennio Morricone, één van de bekendste componisten van filmmuziek, het tijdelijke met het eeuwige verwisseld. We luisteren naar Main Theme van “The Good, The Bad and The Ugly”. De opname is relatief oud en bepaald niet vrij van ruis, maar deze oude opname kent ook grote dynamische uithalen en het is een feest om deze relatief oude muziek weer eens te luisteren. De mondharmonica heeft een heerlijke rauwheid en de trompetsolo de juiste scherpte. De ruis in de opname is overigens niet eens storend of misplaatst want de ruis doet een beetje denken aan de stoffigheid die in de hele film aanwezig is.

“Call My Name” van het cellokwartet Apocalyptica heeft een breedte en schier bodemloze diepte die groter is dan de luisterruimte en deze breedte en diepte worden moeiteloos verwerkt door de Gold Note’s. Het nummer “Comes Then Goes” van Pearl Jam (album “Gigaton”) begint met een akoestische gitaar die net als het begin van Tchaikovsky’s vierde symfonie een zekere metaligheid combineert met warmte. We dwalen af en vergeten aantekeningen te maken.

De Gold Note’s brengen veel muziekplezier en we zijn een paar keer de tijd vergeten en te laat naar bed gegaan. Het lijkt er een beetje op dat Gold Note met name muziekplezier voorop heeft gesteld en niet zozeer een analytisch correcte weergave. Dat wil overigens niet zeggen dat details verloren gaan. Integendeel, “Snakepit” Van Ozric Tentacles (album “Erpland”) zit vol met resolutie en details en wederom dwalen we af in de opname en het kamerbrede en putdiepe klankbeeld.

De KEF R5 is een ander soort luidspreker dan de Premium 7 van Piega. De PA-10 lijkt niet kritisch te zijn als het gaat om de keuze voor een luidspreker en heeft geen moeite met relatief grote vloerstaanders. De R5 klinkt wat warmer dan de Premium 7. De Premium 7 is neutraal met een lichte neiging tot koelte en combineert daarom heel goed met de licht warme PA-10. Dat wil niet zeggen dat de R5 van KEF overmatig warm zou klinken. Ook de R5 combineert goed met de PA-10. De keuze voor een luidspreker berust deels op technische aspecten maar ook of misschien wel vooral op smaak en persoonlijke voorkeur.

Is er wellicht nog iets aan te merken op de klank? De PA-10 is een klasse AB versterker en de laagweergave is uitstekend, maar niet zo punchy en gecontroleerd zoals bij een klasse A versterker. De laagweergave heeft wel een prettig dun laagje fluweligheid en Gold Note heeft gelukkig effectbejag en een geforceerde laagweergave weggelaten. Een klasse AB versterker moet niet trachten om een klasse A versterker te imiteren of te evenaren en dat heeft Gold Note met de PA-10 ook niet geprobeerd. Klasse A versterkers hebben ook nadelen: ze zijn groot, ze worden heet, ze vreten stroom, ook als er geen muziek speelt en het rendement is laag. De PA-10 is ruimschoots krachtig genoeg om ook een grote woonkamer te vullen met geluid en muziekplezier en wordt daarbij niet meer dan handwarm.

Gold Note heeft met het duo DS-10 en PA-10 een compact en goed klinkend systeem neergezet. De werking, het functiepakket, de bediening en de klank van de DS-10 laten niets te wensen over. De PA-10 kan ernaast of er bovenop gezet worden. Het ruimtebeslag is gering. Wie met de instellingen van de DA-converter wil spelen kan dat natuurlijk doen, maar het lijkt erop dat de DS-10 en PA-10 vooral bedoeld zijn voor de muziekliefhebber en niet zozeer voor de liefhebber van techniek.

Gold Note DS-10 en PA-10: conclusie

De combinatie DS-10 en PA-10 laat niets te wensen over voor de liefhebber van streaming. Zo ongeveer alle typen digitale bronnen en opslagmedia kunnen worden aangesloten of benaderd. De bediening is logisch en prettig. De werking en weergave zijn stottervrij. Het kleine vleugje warmte en de grote dynamiek nodigen uit om de techniek te vergeten en eindeloos te grasduinen in de muziekverzameling.

Prijzen:
DS-10: 2.490 euro
PA-10: 1.390 euro
PSU-10 EVO (externe voeding voor DS-10): 950 euro
NB: in het najaar stijgt de prijs van de PSU-10 EVO naar 1.100 euro