Van Medevoort PHM3

Met het verdwijnen van de platenspeler uit de gemiddelde huiskamer en de intrede van de CD-speler hebben fabrikanten vrijwel unaniem besloten geen phono ingang meer op versterkers te maken. Een tendens die overigens heel langzaam aan het omkeren is nu de platenspeler een behoorlijke opleving meemaakt. Om reden dat wie een plaatje wil draaien niet om een phono versterker heen kan, besteden wij wederom aandacht aan platenspeler toebehoren. Dit keer een phono versterker van eigen bodem, waarvoor Van Medevoort tekent voor het ontwerp en de productie.


vM PHM3

Een kastje van bescheiden afmetingen staat voor mijn neus. Aan de achterzijde vergulde in- en uitgangen, een aarde aansluiting en een simpel vast netsnoer. De voorkant van het doosje heeft een rode LED en een aan/uitschakelaar. Intern zijn nog wat jumpers te vinden om instellingen te maken en dan is het op. Geen kostbare behuizing met onnodige koelribben, zilver of chroom. Een functioneel, discreet opgebouwd apparaat in een verzorgde zwarte kast. De PHM3 is geschikt voor zowel Moving Coil als Moving Magnet elementen. Ingangsspanningen zijn respectievelijk 0,3 mV en 3,0 mV. MM over 47 kOhm, terwijl u, bij aanschaf, zelf de MC ingangsweerstand mag bepalen. Die mag liggen tussen de 100 en 1000 Ohm. Normaliter is de ingangsimpedantie 330 Ohm, een gemiddelde waarde waar de meeste MC elementen gelukkig mee zijn. Om aan de binnenkant van de kast te komen moeten de plakvoetjes tijdelijk verwijdert worden en een paar schroefjes losgemaakt. Dat lijkt niet zo handig tot we bedenken hoeveel keer het eigenlijk nodig is om de instelling aan te passen. Technisch gezien en op het gehoor vastgesteld voldoen vergulde jumpers beter dan dipswitches om instellingen aan te passen.

Eigenschappen die Van Medevoort zelf claimt zijn onder meer een uitstekende transient weergave en extreem lage vervorming. Bereikt door het gebruik van hoogwaardige audiocomponenten, speciale filmcondensatoren en vM Silver Wire bedrading. De schakeling is opgebouwd rond zeer snelle discrete ingangs- en lijntrappen. Volledig symmetrisch en dubbel differentieel uitgevoerd met bipolaire halfgeleiders. Voorzien van een gestabiliseerde voeding voor aansluiting op het lichtnet. Relevante technische specificaties zijn een signaal/ruisverhouding voor MC en MM van -81 dB / -91 dB. Een frequentiebereik van 10 Hz tot 50 kHz. De kanaalscheiding is groter dan 91 dB. De versterking is voor MC 60 dB (1000x) en voor MM 40 dB (100x). Om rumble van de platenspeler te weren is een subsonisch filter ingebouwd dat bij 10 Hz het -3 dB punt heeft.


Opstelling

Om tot een goed oordeel te komen zijn twee pickup elementen gebruikt en heeft de PHM3 in diverse opstellingen meegedraaid als signaalbron. Het eerste element dat is gebruikt in mijn Garrard 301 loopwerk met Pro-ject 9 Carbon arm, is een Benz Micro Glider L2 low output moving coil element. Tegenhanger in een later stadium is een high output moving coil van Sumiko, de Blue Point Special EVO III. Ter vergelijk van de PHM3 was een Linn Linto phonoversterker aanwezig, die overigens alleen gebruikt is voor de Benz omdat hij niet geschikt is voor high output MM of MC elementen. Tussen platenspeler en phonotrap een Siltech Mxt New York interconnect en tussen phonotrap en voorversterker een Crystal Cable snoertje. Zoals opgemerkt heeft de PHM3 in diverse sets zijn werk gedaan, met als vaste referentie Marsh Sound Design versterking en Focal-JMlab Electra 927 luidsprekers. Er is gebruik gemaakt van audiofiele opnames van vroeger en zeer recent materiaal. En van gewone doorsnee LP’s die uit een verzameling komen die is opgebouwd sinds de beginjaren ‘70.

De naald zakt

Ik wil altijd wennen aan apparatuur voordat het aantekenblok op de knieën ligt. In de periode van een paar weken draai ik LP’s van Keith Jarret, Juliette Greco, Gilberto & Getz, Carpenters en een keur aan klassiek en rustige pop. In die gewenningstijd doe ik een gedegen indruk op hoe de PHM3 phonotrap zich gedraagt. Met een paar opvallende eigenschappen die consequent de aandacht vragen. Dat is in de eerste plaats het verschrikkelijk lage ruis en brom niveau. Met het volume vol open en mijn oor tegen de speakers is er een minimaal spoor van brom en ruis hoorbaar. Ingesteld op 60 dB versterking. Dat opent perspectieven voor mensen met buizenversterkers en hoornsystemen met een hoog rendement.

Tweede opvallende eigenschap is dat het geluid ongeveer net zo breed wordt weergegeven in de kamer als met de Linn Linto. De derde, voor we op details ingaan, is de vloeiende en natuurlijke weergave waarmee de luisteraar geprikkeld wordt om steeds nieuwe zwarte schijven op de platenspeler te plaatsen en CD en SA-CD even te laten voor wat het is. Nog steeds spelend met de Benz Micro rusten de Carpenters op de Loricraft kurkmat. De lage tonen zijn wat minder prominent aanwezig dan met mijn Linto, wat mogelijk de oorzaak is dat het laag strakker overkomt en minder blaast. Maatstaf is al een tijdje het nummer "Sing a song" waarop een achtergrond koor te horen is dat met uitgelezen middelen als een echt kinderkoor kan klinken. Iets wat ik mij pas realiseer sinds vorig jaar. Hoe mooi doet de PHM3 dat ook, het zijn kinderen die achter Karen Capenter de stemmetjes invullen. Karen zelf staat naar voren geplaatst ten opzichte van band en koor en haar stem komt bij solozang uit een doodstille achtergrond. Al laat de PHM3 veel horen van de plaat als tikken en kleine beschadigingen. Daarin is hij niets verhullend.

De dynamiek is ruim, de weergave mooi in evenwicht met een rustig en stabiel beeld. Een oude Sheffield direct-to-disc opname van Harry James laat de glorietijd van big bands herleven. Het lijkt in eerste instantie niet echt te spetteren wat er uit de trompet van Harry komt. Tot ik mij realiseer dat het zo onvervormd is dat de volumeregelaar meer en meer kan worden opgeschroefd. Zijn op geregelde tijden slechts de drums hoorbaar dan overvalt het realisme je. Zeer explosief. Hoe meer ik draai van de LP hoe meer ik geniet van percussie, blazerssecties, Harry’s trompet en de strakke basweergave. De PHM3 vraagt, nee eist bewondering. Hij moet zijn mannetje staan tegenover een drie maal duurdere concurrent en laat zijn kunsten zien met verbazingwekkend gemak.

Twee dames aan de beurt die ver uit elkaar liggen. Zowel geografisch, als uiterlijk en muzikaal. Bette Middler vind ik een ster. Hoewel grof en vulgair toch terecht opgeklommen vanwege haar talenten. Luister maar eens naar haar vertolking als ze de dronkelap uithangt in een kroeg en met haar laatste dubbeltje Rockefeller belt. De triestheid overvalt je. Of het mooie "Shiver me timbers" dat nu onder de naald doorschuift. Middler kruipt in je en neemt bezit van je geest. Geholpen door het publiek dat zo dicht bij je te voelen is op deze live opname. De stem is via de PHM3 uitstekend en tot in details hoor je de geluiden van haar mond. Zowel het achtergrond koor bestaande uit drie dames als de instrumenten van de band krijgen individueel alle ruimte die je wenst. Het is bijzonder schoon en natuurlijk wat hier wordt weergegeven. De compactheid van de weergave doet iets afbreuk aan de zaalsfeer, waar tegenover staat dat de directheid veel indruk maakt als het gaat om het overbrengen van de live-sfeer. Glorietijden van LP herleven en ik draai de gehele dubbel LP uiteindelijk uit.

De Noorse Kari Bremnes is uit geheel ander hout gesneden. Weg is de branie, het vulgaire, het dubbelzinnig antwoorden op vragen uit de zaal, de schuine moppen en de zinspelingen. Om plaats te maken voor ingetogen werk op de LP "Norwegian Mood". Stem en instrumenten zijn volkomen in harmonie met elkaar. Op sommige passages laten mindere phonoversterkers wel eens hun ruwe kant zien omdat de opname tegen het randje loopt. De PHM3 heeft er geen probleem mee. Tegen de griezelig stille achtergrond blinkt de piano uit in indrukwekkend realisme. Body en klankkleur mooi te onderscheiden en het enige dat ik kan bedenken is dat het laag wat minder zwaar is ten opzichte van hoe ik het gewend ben en dat daardoor de draagkracht van de vleugel wat afneemt. Als ik de luistersessies met de Benz afsluit, om het Sumiko element te gaan monteren, kan ik niet anders dan besluiten dat de Linn Linto net niet helemaal geëvenaard is, maar dat de kloof tussen 540 euro (vM) en 1490 euro (Linn) in geluid klein is en in geld uitgedrukt veel te groot. Afhankelijk van de voorkeur van de luisteraar voor bepaalde eigenschappen maken beide een vette kans om thuis te eindigen. Voor mij een fotofinish want op mijn installatie heb ik geen voorkeur voor één van de twee en geven de financiën de doorslag. Na een keur aan phonotrapjes gebruikt te hebben in de afgelopen 35 jaar en denkend het nirvana vorig jaar bereikt te hebben is dat een groot compliment voor de PHM3. Daarbij is de PHM3 de stilste phonotrap die ik ooit in huis had.

Met Sumiko

Het duurt een poosje voordat de Sumiko Blue Point Special EVO III (wat een mond vol) is ingespeeld. Hij komt nagelnieuw uit de doos. De eerste uren is het een kwestie van laten draaien en geen aandacht geven. Daarna komt de sluimerende kracht vrij en kan de PHM3 zijn werk serieus gaan aanpakken. Mocht de phono versterker al stil zijn met een low output MC, met een high output MC als de Sumiko is hij doodstil en staat open voor een dynamische weergave. Dat zal dus net zo zijn met een MM element. Een groot deel van de platencollectie komt wederom voorbij en het blijft een boeiende belevenis om de Van Medevoort te horen acteren. Op de LP van de Carpenters hoor ik net als met de Benz de kinderstemmetjes mooi helder in de ruimte staan. En het zijn kinderen, geen volwassen stemmen of iets wat daar tussen hangt. Iedere zanger, zangeres en instrumentalist heeft een plaatsje. Het ligt als een puzzeltje voor je neus.

Of ik nu moderne opnames draai of de exemplaren die ik jaren geleden verzamelde, het is en blijft in balans. Met de Sumiko op recente uitgaven nog iets meer dan met de Benz omdat die laatste meer laag levert. Het lijkt mode om tegenwoordig veel laag in de groeven te persen en dat goed te laten bonken. Om eigenaren van mini-monitors-met-ingehouden-laag toch de indruk te geven dat ze laag horen? De Sumiko met de vM profiteert van de beperking en zet het laag niet aan. Oude opnames valt weinig op aan te merken mits de opname enigszins in orde is. Vaak hoe ouder de opname, hoe beter. Pop, jazz of klassiek, problemen kom ik niet tegen en de PHM3 doet er alles aan de maximale emotie die de Sumiko uit de groef perst over te dragen aan de Marsh voorversterker. Rustig, zonder eigen geluid en op dynamische wijze. Een voorbeeld hoe een discrete phonotrap kan werken.


Conclusie

Parels zijn zeldzaam. Een mooie parel gedragen op de huid van een vrouw heeft een glans die niet met imitatie te evenaren is. Een parel moet groeien voor hij uit de oester kan worden gehaald om uiteindelijk in een ketting te belanden. Deze wonderlijke vergelijking kwam in mij op toen ik de conclusie schreef van de Van Medevoort PHM3 phono versterker. Als de ketting sterk is en de muziekkeuze gemaakt dan glanst de PHM3 als een parel. De op Nederlandse grond gegroeide phonotrap is gebaseerd op een ervaring van jaren en tijdens de ontwikkeling op maanden intensief luisteren naar prototypes. Het resultaat mag er zijn en ondanks dat 540 euro nog steeds een behoorlijk bedrag is voor een MM/MC voorversterker, vallen de kosten mee als ze worden afgezet tegen de concurrentie. Het geluid dat haalbaar is met een Benz Micro element staat op hoog niveau. Beter kan vast wel, maar gebaseerd op mijn eerdere ervaringen niet binnen dit budget. Dat een Sumiko daarbij vergeleken achterblijft, is niet te wijten aan de PHM3 maar aan de eenvoudiger opzet van het element dat slechts een derde kost t.o.v. de Benz. De PHM3 verdient een top element, al presteert hij eveneens maximaal met een eenvoudiger type. De grens ligt voor mij in beide gevallen bij het element, niet bij de vM PHM3. Die groeit met u mee.

Prijs:
Van Medevoort PHM3 phono versterker:     540 euro



Fabrikant:

Audioart / Van Medevoort
Herenweg 15
3602 AM Maarssen
Tel. 0346 590290
Fax.0346 590103
E-mail: info@audioart.nl
Meer informatie is te vinden op de website www.audioart.nl of www.vanmedevoort.nl.