Achromat voor uw platenspeler

Platenspelermatten heb ik in de afgelopen 35 jaar in vele vormen en maten langs zien komen. Materiaal varierend van rubber, vilt, carbon, met metaal gevuld rubber, glas, kurk, papier, tot aan een mat die kleefde aan de LP en die je er haast af moest rollen. Kennelijk was het niet genoeg en daarom bedacht Arthur Khoubesserian, ooit de man achter hoog gewaardeerde Pink Triangle draaitafels, een nieuw materiaal. Hij noemt het eindresultaat: Achromat.

Arthur is de uitvinder van het acrylplateau dat toegepast wordt door onder meer Clearaudio, VPI en vroeger Pink Triangle. Arthur is een pioneer op platenspelergebied, die ongeveer negen jaar geleden de kinnesinne in gehele audio-industrie meer dan zat was. Hij stopte met audio en besloot nooit meer terug te keren. Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan en hij ontwikkelde in stilte de Achromat, gemaakt uit een niet nader omschreven kunststof.

De Achromat is superlicht, mede doordat in het materiaal veel lucht zit. Het is volgens Arthur een kunststof die 100% aansluit bij de eigenschappen van vinyl. De lucht in het materiaal optimaliseert de demping, zodat resonanties niet op kunnen treden en de eigen resonantie van plateaus wordt gedempt of geelimineerd. De Achromat is leverbaar in een dikte van 5 mm en van 3 mm met wisselende kleuren. Een speciale versie bestaat voor DJ’s die een slipmat willen op hun Technics SL1200 of afgeleide daarvan. De 5 mm mat kan te dik zijn voor uw speler, bij mij was de spindel te kort om ook nog een puck te kunnen gebruiken. Dan is een 3 mm exemplaar toepasbaar.


Apparatuur

De Achromat vindt een plekje op een Garrard 301 loopwerk in een DIY plint. Daar ligt normaliter een Loricraft kurkmat op, die veel beter (helaas minder nostalgisch) is dan de originele rubber Garrard mat. Een Pro-ject 9” carbon arm is de basis voor een Benz-Micro Glider L2 element. Versterking komt van een Van Medevoort PHM3 phono versterker, interconnects zijn Crystal Cable Connect Piccolo. De versterker is 9 van de 10 keer een Ayon Audio 300B geïntegreerde buizenversterker, door middel van lange Crystal Cable Speak Reference luidsprekerkabels verbonden met Focal-JMlab Electra 927 Be luidsprekers. Een Sharkwire kabel sluit een Electra SW900 subwoofer aan. De stroomvoorziening is voorzien van Kemp Elektroniks BIS en Powersource. Netsnoeren eveneens Kemp en/of Crystal Cable.


Ondergrond

Dat de ondergrond van een LP belangrijk is weet ik al jaren en jaren. Je kunt de klank van een speler veranderen met een andere mat. Sommige spelers hebben geen mat, daar leg je de plaat rechtstreeks op de acryl ondergrond of op een glazen plateau. Een mat kan een tweeledig doel hebben: het dempen van resonanties die ontstaan in het vinyl van de LP tijdens het aftasten en ten tweede het dempen van resonanties in een plateau. Een gegoten plateau zoals de Garrard dat heeft klinkt als een bel zonder mat. Experimenteren met matten kan leiden tot volkomen verkeerde conclusies.

Daarvoor maken we even een zijsprong naar VTA. VTA staat voor Vertical Tracking Angle, wat de aanduiding is voor de hoek die de diamant vormt ten opzichte van de plaat. De diamant helt achterover onder een hoek die meestal 20 graden bedraagt. Het veranderen van die hoek heeft een verandering van klank tot gevolg. Naarmate het element beter en kritischer is (en de set dat laat horen) neemt die klankverandering toe. Een afwijking van minder dan één graad hoor je. Door een mat toe te passen die dikker of dunner is dan de originele mat, of een mat te leggen op een plateau dat normaliter “kaal” is verander je de aftasthoek. Te compenseren door de arm in de basis hoger of lager te stellen. Sommige spelers laten dat eenvoudig toe, andere niet. Rega heeft b.v. geen ander mechanisme om de arm hoger te zetten dan het toepassen van vulringen. VPI maakt het mogelijk al spelend de VTA te veranderen. Ook zag je vroeger dat er vulplaatjes in de shell van de arm tussen het element werden gezet. Als u dus met matten wilt experimenteren, stel dan de arm correct af. Een schuifmaat is onontbeerlijk om de matdikte te meten als de fabrikant geen opgave doet.

Terug naar de Achromat

Terug naar de Achromat. Die is met 3 mm exact zo dik als mijn kurkmat. Dus wisselen gaat snel. In combinatie met de mat gebruik ik een Transrotor puck en tijdelijk een Harmonix TU-812 puck die hier een paar maanden logeerde voor een recensie. De platenspeler ken ik van voor tot achter, nukken en grillen, en vormt de permanente analoge basis van de set. De meest gebruikte mat tot nu toe is een kurkmat zoals Loricraft die levert voor oude en nieuwe Garrard spelers (jawel ze worden nog gemaakt, type 501). Die mat is levendig en snel. Dempt goed en helpt rumble weg te houden van het element. Vervelend is dat de mat uit twee delen bestaat die ik telkens opnieuw aan elkaar moet lijmen.

De Achromat die ik neerleg is een 3 mm oranje-rood exemplaar omdat de zwarte 5 mm uitvoering te dik was. Zodra de muziek gaat spelen is het verschil opvallend. Het breekt open. Levendig en vooral puntig en snel. Aanslagen van een piano zijn intenser dan met een kurk mat. Terwijl de echtheid stijgt. De klank verandert niet eens zo veel, het is meer de totaalindruk die anders is. Geholpen door het feit dat de mat veel meer details naar de voorgrond haalt en het stereobeeld naar drie kanten vergroot. Voor-achter, links-rechts en boven-onder. Stemmen staan naar voren, solo’s komen beter tot hun recht, instrumenten komen los. Dat is te horen op oud vinyl als Dire Straits, Emmylou Harris, Carpenters en Sheffield direct-to-disc opnames. Het is te horen op heruitgaven van oud werk van Gilberto of Gréco. Het is te horen op nieuw vinyl van Sara K. of Kari Bremnes. En het is te horen op de omvangrijke klassiek collectie die ik bezit (veel Decca opnames met meegeperste rumble). In relatie tot de prijs van de mat is de verandering groot.

Veel groter dan wat b.v. een Transrotor puck doet, meer in de orde van de uitstekende Harmonix puck die een lief sommetje kost. De samenwerking van Harmonix puck en Achromat is geweldig. Beter dan die tussen b.v. een kurk mat of een Harmonix mat met dezelfde puck. Tijdens een luistersessie met twee andere auteurs kwam de Achromat tussen veel andere accessoires als meest begeerlijk en betaalbaar uit de bus.


Vervelend

Vervelend is dat The Funk Firm nog geen vertegenwoordiging heeft in Nederland. En zoals mij is gebleken is Arthur niet altijd even gemakkelijk bereikbaar. Toch hebben wij als redactie besloten het bovenstaande te publiceren. De mat is dusdanig goed dat hij dat verdient. Vooralsnog zit in Engeland uw aanspreekpunt. De prijzen zijn voor de 5 mm mat 54 pond exclusief verzendkosten, de 3 mm versie is 50 pond. Wie het grof wil aanpakken kan zijn gehele plateau vervangen, Arthur levert voor 85 pond voor onder meer Rega een compleet plateau, 15 mm dik genaamd Achroplat, dat de glas versie zou overtreffen. Mogelijk komen we ook daar op terug na de Bristol Show waar we Arthur treffen. Let bij aankoop op dat uw bank voor de transfer euro-pond forse kosten rekent. Ook met IBAN en BIC code.



Fabrikant:
The Funk Firm
27 Verdant Lane
Catford
Londen SE6 1JD
Telefoon 0044 208 6972705
Mail: info@thefunkfirm.co.uk
Web: www.thefunkfirm.co.uk