Melody Astro Black 22

Melody Valve HiFi Pty werd in 1987 opgericht door de elektronicus Shi He Wang. Zijn opmerkelijke onderneming is gevestigd in Melbourne, Australie. We hebben het hier dus over een 20 jaar oude onderneming met de nodige ervaring, iets wat steeds zeldzamer wordt (met name in de elektronicabranche; luidspreker- en platenspelerfabrikanten blijken het gemiddeld het langst uit te kunnen houden). Melody heeft de afgelopen jaren vooral naam gemaakt met hun SP 3 (met 5881`s) en SP 9 (met KT 88`s) geïntegreerde buizenversterkers, die wereldwijd goed werden ontvangen door liefhebbers en de pers. Sindsdien heeft men in Melbourne een geheel nieuwe versterkerlijn ontworpen die de naam Astro Black draagt.

De reden van die space age-achtige benaming wordt meteen duidelijk wanneer men een blik op één van de Astro Black modellen werpt. De vormgeving bestaat uit vloeiende lijnen gekoppeld aan een stijlvolle uitstraling. Het gehele chassis (inclusief de transformatorkappen) is in een rijke hoogglans (piano)lak afgewerkt. Zelfs de met silkscreening aangebrachte letters en cijfers zijn specifiek gekozen om de Astro-stijl te complementeren.

Naast de (volgens dezelfde stijl vormgegeven) Pure Black voorversterker en de vier Pure Black eindversterkers zijn er momenteel vier geïntegreerde Astro Black modellen; de 8, 22, 50 en 40. De modellen 8 en 22 zijn de meer kostbare typen omdat zij respectievelijk met de alom geliefde en kostbare 300B en 2A3 buizen werken. De 50 en 40 zijn KT 88 en EL34 versterkers en daarom meer geschikt voor weergevers die wat minder gemakkelijk in beweging komen. Gezien de 300B, KT88 en EL34 veelbesproken buizen zijn werd de Astro Black 22 met zijn 2A3 buizen gekozen voor deze recensie.


2A3

Deze buis wordt soms gezien als het minder daadkrachtige zusje van 300B. Alhoewel ze in sommige opzichten enigszins op elkaar lijken heeft de 2A3 een nog langere historie en kan daarom ook worden gezien als een voorouder van de 300B. De 2A3 stamt uit 1932 (de 300B kwam op de markt in 1938, als opvolger van de 1936 300A) en is een triode van het zuiverste water. Dat maakt hem natuurlijk erg interessant voor Voight-volgers (Paul Voight was jarenlang werkzaam als hoofdontwerper voor het legendarische Britse merk Lowther, wat overigens nog steeds bestaat) die hun breedband weergevers graag aansturen met een minimalistische buizenversterker. In `SET` (Single-Ended Triode) versterkers zal de 2A3 in zijn eentje zo`n 3,5 Watt kunnen leveren terwijl de 300B in sommige Single Ended schakelingen meer dan 7 Watt kan halen (wat het geval is bij de Melody Astro Black 8). Waarschijnlijk heeft Melody daarom voor een push-pull 2A3 schakeling gekozen, waarmee een -voor deze buis- behoorlijk vermogen kan worden geleverd. Melody past voor hun Astro Black 22 versterker de Sovtek 2A3 buis toe die net als het origineel uit 1932 van een enkelvoudige anode (Single Plate) is voorzien die bij de Sovtek versie kruisvormig is uitgevoerd en een mica steunplaat heeft.

Astro Black 22

Zoals gezegd is de Astro Black 22 een aantrekkelijke verschijning maar hij heeft ook een degelijke constructie wat zich vertaalt in een niet geringe massa van 26 kilo. Naast de besproken 2A3 buizen worden er twee 6SN7 buizen per kanaal toegepast (de besproken `22 was voorzien van Sovtek`s) voor de voorversterking. De meest in het oog springende buis is de antieke 101D die als spanningsstabilisator voor de gelijkspanning wordt ingezet (het type 101D stamt uit 1920). Melody`s 101D buizen zijn overigens custom-made.

De Astro Black 22 wordt geleverd met een losse (IEC) lichtnetkabel en een paar mooi afgewerkte witte handschoenen zodat deze glanzend zwarte versterker kan worden geïnstalleerd zonder vingerafdrukken op te lopen. Aan de voorzijde bevindt zich een substantieel frontpaneel wat een tijdloze en vrij organische vormgeving heeft meegekregen.

In het front zijn in afgeronde openingen drie stevige draaiknoppen ingelaten waarvan de middelste (en grootste) de hoogwaardige volumeregelaar bedient.

Het gaat hier om een zogeheten `Stepped Attenuator`, een multi-stappenschakelaar dus, met weerstanden die direct op de schakelaar zijn aangebracht. In tegenstelling tot een potmeter wordt bij een Stepped Attenuator telkens één set weerstanden in serie met het inkomende signaal geschakeld. De mooie Melody regelaar heeft wel twee nadelen; ten eerste zijn het aantal stappen wat beperkt, wat betekent dat de gebruiker soms moet kiezen tussen een iets te luid of iets te zacht afluisterniveau (de meest beroemde Stepped Attenuator is degene die Mark Levinson in zijn Cello apparatuur gebruikte en alhoewel die meer stapjes had dan de Melody regelaar was hij ook zeer kostbaar) en ten tweede gaat het verdraaien wat zwaar.

De solide en spelingsvrije wijze waarop de knop van positie verandert sluit echter heel goed aan bij de klassieke opbouw van deze Astro Black versterker want hij is (op enkele kleine pintplaatjes met ondersteunende elektronica na) geheel `hard-wired` bedraad. De componenten (waaronder Jensen condensatoren) zijn dus direct aan de buizenvoeten, transformatoren, voedingselco`s of draadsteunen gesoldeerd en onderling verbonden door middel van stevige, strak getwiste draden die weer in keurige kabelbomen zijn samengebonden. Heel mooi. Zó mooi zelfs, dat Melody er best een poster van zou mogen maken.

O.K., genoeg gezeverd over de hogere kunst van bedrading maar het is in ieder geval goed om te zien dat het interieur net zo verzorgd is als het exterieur. Aan de rechterzijde van de eerder omschreven volumeknop bevindt zich de ingangskeuzeschakelaar waarmee men tussen vier Cinch-ingangen en zelfs een XLR ingang kan kiezen. De aan/uit schakelaar die zich aan de linkerzijde bevindt is van dezelfde knop als de ingangskeuzeschakelaar voorzien, zodat een symmetrisch uiterlijk ontstaat. Die symmetrie komt ook naar voren in de centraal (boven de volumeregelaar) geplaatste gele indicatie-LED (heel prettig dat er eens niet is gekozen voor een felblauwe LED). Het Melody logo is bovenop het chassis aangebracht, net voor de tot de verbeelding sprekende 101D buis die met zijn kogelronde vorm de vroeger vaak gebezigde term "lamp" oproept. Er zijn vier banaanbussen ingelaten in de topplaat om zo de bevestigingspunten te vormen voor de buizenkooi (fabrikanten van buizenversterkers zijn tegenwoordig verplicht om hun apparaten van een kooi te voorzien).

De in zwarte hoogglanslak afgewerkte kooi zit stevig in elkaar en is voorzien van 4 mm banaanpluggen. Slim bedacht en het moet gezegd dat de pas in de bussen perfect is (wat aangeeft dat het geheel met aardig nauwe toleranties is vervaardigd). De kooi kan tijdens het luisteren opzij worden gelegd (wie wil niet tegen zo`n mooie rij oplichtend glas aankijken?) en weer worden aangebracht om de buizen te beschermen. Voor huishoudens met kleine kinderen is het aan te bevelen om de kooi permanent op de versterker te laten. Achterop het chassis verbergen drie trafokappen de substantiële voedings- en uitgangstransformatoren. Aan de achterzijde zijn vier paar (zo te zien direct vergulde) Cinchbussen en een set XLR chassisdelen aangebracht met daarnaast de zes luidsprekeraansluitingen (drie per kanaal, met aparte 4 en 8 Ohm uitgangen) en de IEC lichtnet ingang die net als de XLR bussen met imbusboutjes is bevestigd. Keurig. De Astro Black 22 staat op drie aluminium kegels die uitlopen in een afgeronde tip, wat voor een hoge stabiliteit en een goede ontkoppeling zorgt (en het meubilair nog enigszins spaart). Attentie gemak-dient-de-mens audiofielen: bij gebruik van een Melody 2A3 versterker moet er voor volumeregeling worden opgestaan en wellicht zelfs een klein eindje worden gelopen. Kan ook goed zijn voor de gezondheid.

Het uitgangsvermogen is 18 Watt (klasse AB-1) en de harmonische vervorming ligt op 1 %. Het frequentiebereik loopt van 20 Hertz tot 30 kiloHertz en de signaal/ruisverhouding wordt opgegeven als groter dan 88 dB. De ingangsgevoeligheid ligt op 480 miliVolt (bij een ingangsimpedantie van 200 kOhm). De afmetingen tellen 44 bij 38 bij 18,5 centimeter (HxBxD) en de garantieperiode duurt twee jaar.

Wat de Astro Black NIET doet!

Hij bromt niet en hij weigert bij een driekwart opengedraaide volumeregelaar ruis te laten horen (met een cd-speler als bron kwam de regelaar overigens nooit voorbij 11 uur). Hij levert geen enorm maximaal vermogen maar dat mag men ook niet verwachten van een 2A3 versterker, zelfs één met een stel van deze triodes in push-pull. Hij oogt niet als een object uit een vooroorlogs laboratorium. Hij neemt absoluut geen orders aan van afstandbedieningen. Hij laat zich niet gemakkelijk verplaatsen.


Wat de Astro Black 22 WEL doet

De reeds ingespeelde Astro Black 22 kreeg een paar dagen de tijd om zich helemaal thuis te voelen. Omdat deze versterker geen eigen phonotrap heeft werd besloten om hem tijdens de recensieperiode op lijnniveau aan te sturen met de Marantz/Micromega combo.

Het mooie album Mojave Dust van singer-songwriter Kevin Brown ging in de Marantz om de track `Into The Stone` te beluisteren. De met `slide` bespeelde akoestische gitaar kwam meteen met veel souplesse en expressiviteit naar voren. Er werd op dat moment genoteerd: "deze weergave werkt verslavend". Het snarenspel kwam namelijk met een rijke tonale weergave naar voren en zijn stem werd op heldere en directe wijze gepresenteerd waarbij de dynamische sprongen in de zang met groot gemak en veel energie werden weergegeven. De greepwisselingen aan de hals waren op bijna fysieke wijze waarneembaar net als het lang aanhoudende zoemen van de klankkast (van de gitaar). De uitsterving van de laatste slide werd hier zelden zo toonzuiver en duidelijk gehoord. Het werd al gauw duidelijk dat deze versterker met name bij akoestische instrumenten het timbre heel duidelijk naar voren liet komen.

Tijd voor Jazz. Van de cd For My Father van het Hank Jones Trio (piano, bas en drums) werd `Bemsha Swing` gedraaid. Ook deze track startte met de nodige zelfverzekerdheid, vooral de staande bas klonk opmerkelijk plastisch en tamelijk stevig waarbij zijn melodielijn goed was te volgen. De `klakken` van de goed opgenomen rimshots werden op transparante wijze en met een goede focus gepresenteerd, heel mooi. De hi-hats kwamen met een goede impulsweergave en een duidelijk gedefinieerd timbre naar voren. Het toetsenspel van Hank Jones kwam vloeiend over waarbij de vleugel zelf met aardig wat `body` werd weergegeven. De kickdrum klonk flink punchy en was op bijna fysieke wijze aanwezig, niet zozeer in de vorm van "als uit graniet" zoals het geval kan zijn bij de grootste transistor-krachtpatsers maar wel met een uitstekende differentiëring tussen de opeenvolgende kicks zodat de klank van een door een mens bespeeld instrument werd overgebracht. Het geheel kwam met een volle, tonaal warme en innemende sound naar voren wat wellicht een buizencliché kan worden genoemd maar deze weergave maakt de Astro Black 22 in de meest positieve zin van het woord een ambassadeur van zijn soort.

Rock en bluesrock albums zoals Melissa Etheridge`s Never Enough en Mighty Sam McClain`s Live In Europe bleken niet zozeer tot het favoriete muzikale dieet van de Melody 2A3 versterker te behoren. Op zich is dat niet verbazingwekkend en het moet gezegd dat er bij de meeste andere muzieksoorten geen sprake was van waarneembare dynamische compressie, integendeel. De weergave van de twee genoemde albums was tonaal uitstekend maar het kwam gewoon niet met dezelfde drive en flow naar voren als bijvoorbeeld akoestische Jazz combo`s. Overigens is dat ook het hoger doel van deze mooie 2A3 versterker; het zo organisch en transparant mogelijk weergeven van akoestische muziek. Voor steviger werk zou men eventueel voor een hoogrendement weergever (met een breedband Lowther of Fostex unit) of een zwaarder model uit de Astro Black serie (bijvoorbeeld de 50 Watt KT88 versie) kunnen gaan. Voor deze recensie werd het 2A3 model gekozen omdat juist een dergelijke versterker voor een weergave kan zorgen wat dat van een Single Ended Triode (SET) benaderd terwijl men vrijer in de keuze van weergevers (en luisterruimtes) zal zijn.

De cd Acoustic At The Norfolk van de singer-songwriter Carus ging in de Marantz om de track Sweet Place (met zang, gitaar en mandoline) te beluisteren. De mandoline werd los afgebeeld en klonk tonaal simpelweg schitterend. Het typische parelende mandoline-timbre kwam bijzonder goed uit de verf waarbij zowel het snarenspel als de klankkast op natuurlijke en gedetailleerde wijze werden weergegeven. Het (akoestisch) gitaarspel van Carus kwam ontspannen over. Zijn stem kan bij sommige versterkers wat vlak gaan klinken, wat niet het geval was met de 22 die de gezongen melodie met goede punctuering en rijke tonaliteit presenteerde. Het applaus klonk heel los en was vrij van enige vorm van `kletter`. Het kreeg dan ook een natuurlijke weergave van vel-tegen-vel klappen mee en ook het commentaar van de zanger kwam zonder versluiering naar voren. Dit is een goed voorbeeld van "Live muziek in de huiskamer": geen last van rook of een slechte zitplaats maar de performance lekker vanuit de luie stoel ervaren (de opname moet dan wel zo goed als deze zijn, natuurlijk).

Van Ben Harper`s cd The Will To Live werd de track `I Want To Be Ready` beluisterd om de weergave van de close-miked opgenomen heer Harper en het unieke spel van zijn drummer te beluisteren. De `strums` op de akoestische gitaar klonken stevig (soms zelfs net iets té stevig in het lage midden) en de hese stem van Ben Harper kwam met veel presence en goed te volgen articulatie naar voren. De met een groot dynamisch bereik opgenomen tikken op de snare-drum werden zowel op pittige als droge wijze gepresenteerd waarbij nog het meest opviel dat elke slag met een opmerkelijk duidelijke toon werd weergegeven. De kickdrum kwam vrij solide over (met een lichte mate van `overhang`) en de achtergrondzang klonk verfijnd terwijl het met een goede diepteafbeelding werd weergegeven. Het geheel klonk flink energiek en kreeg een goede `timing` mee.

Conclusie

Melody heeft met hun Astro Black 22 niet alleen een mooi apparaat gecreëerd maar ook veel aandacht besteed aan de keuze van de juiste componenten en een doordachte schakeling. De 22 is een versterker die zowel op vloeiende als energieke wijze te werk gaat en weet muziek met een uiterst plastische en stabiele afbeelding neer te zetten. De tonale balans is dusdanig dat de weergave over het algemeen naar het vriendelijke neigt (met een lichte nadruk op het hoge midden). Deze 2A3 versterker blinkt uit in de weergave van timbre en weet ook de muzikale energie van met name akoestische instrumenten goed over te brengen. Mede daarom is hij een uitstekende vertolker van akoestische Jazz combo`s en zal hij vooral bij liefhebbers van akoestische muziek een welkome verrijking van de weergaveketen zijn. Warm aanbevolen.


Verkoopprijs:
Melody Astro Black 22:  3580 euro