NAD C315 BEE

BEE oftewel Bjorn Erik Edvardsen is Director of Advanced Development bij NAD, een bedrijf wat in 1973 in Londen door hemzelf en Marty Borish als New Acoustic Dimension werd opgericht en al meer dan drie decennia lang innovatieve no-nonsense apparatuur op de markt brengt.

Het meest legendarische NAD apparaat is de 3020, een versterker die gedurende zijn lange loopbaan in meerdere uitvoeringen te koop is geweest en wat grappig genoeg het instapmodel was. NAD ontwikkelde in diezelfde periode de oervorm van Power Drive, genaamd Power Envelope (wat onder andere in de 3225 PE werd gebruikt) waarmee het dynamisch vermogen van een relatief kleine versterker sterk toeneemt, de vervorming laag blijft en de versterker in staat is om ook aan lage impedanties - kortstondig- veel vermogen te leveren.

NAD legt dat als volgt uit: de versterker hoeft in principe niet continue een hoog vermogen te kunnen leveren omdat er juist tijdens zeer korte momenten om grote vermogenspieken wordt gevraagd door de weergevers. Daarom heeft men zich bij de ontwikkeling van Power Drive op een zo groot mogelijk dynamisch vermogen gericht (en daarbij het circuit belast met varierende belastingen en steeds breedbandig gemeten). De uitgangstrap van een Power Drive versterker wordt gevoed uit twee verschillende spanningsrails met een onderlinge verhouding van ca. 1:1.4 waartussen kan worden geschakeld, afhankelijk van de vermogensbehoefte.


Lampje

In het geval van de nieuwe C315BEE versterker worden beide voedingsrails uit een 150 VA ringkerntrafo gevoed waarbij de rails met de hogere spanning van PTC (Positive Temperature Coefficient) belastingen zijn voorzien.

BEE ontdekte dat halogeenlampjes als ideale PTC belastingen konden fungeren voor het PD-S circuit en wist daarmee niet alleen een beter maar ook een veel eenvoudiger circuit te maken. In de C325BEE worden bijvoorbeeld 42 componenten toegepast in het Power Drive circuit terwijl in het Power Drive S circuit van de C315BEE slechts twee Quartz Halogeen lampjes worden gebruikt (Quartz slaat op de huls, glas zou namelijk kunnen smelten gezien de transparante huls zo dicht op het Tungsten filament zit). 40 onderdelen minder... niet gek.

De `S` van Power Drive S staat dan ook voor Simplicity. De toegepaste lampjes hebben een lage interne weerstand (< 1 Ohm) wanneer koud waardoor het spanningsverlies minimaal is bij kortdurende spanningspieken. Zelfs bij 7 Volt (gedurende een paar honderd milliseconden) stijgt de interne weerstand van de lampjes slechts tot een vriendelijke 4 Ohm. De functie van de lampjes kan zijdelings worden vergeleken met de functie van een drukvat in een gesloten C.V. installatie. Het is niet alleen een simplistische maar ook een elegante oplossing die BEE heeft gevonden. Het dynamisch vermogen van de C315BEE is dankzij het Power Drive S circuit dusdanig dat hij een onvervormd piekvermogen van meer dan 110 Watt aan 8 Ohm, 190 Watt aan 4 Ohm en maar liefst 270 Watt aan 2 Ohm kan leveren, aldus NAD.

C315BEE

Bij het uitpakken van de C315BEE vielen twee dingen op: hij is beduidend compacter dan de 325BEE en de `two-tone Grey` afwerking stond deze versterker nog beter (het front van het recensie exemplaar was afgewerkt in de NAD Graphite kleur en de kast in muisgrijs). Vooral in deze afwerking doet de C315BEE erg Brits aan en de styling van de nieuwkomer helpt daar ook bij.

De vormgeving oogt namelijk meer opgeruimd omdat de eilandstrips die bij de meer kostbare NAD versterkers om de ingangstoetsen en toonregeling zitten hier zijn weggelaten. Ook het gereduceerde front maakt dat deze versterker wellicht de meest stijlvol en minimalistisch ogende geïntegreerde NAD ooit is (met name dat laatste is een knappe truc want het model 310 uit de jaren `90 oogde al heel strak).

Op het frontpaneel vindt men van links naar rechts de aan/standby toets, de hoofdtelefoonuitgang, de ingangskeuzetoetsen, een Media Player ingang (3,5 mm mini-Jack), de IR ontvanger, de toonregeling met defeat-functie en de volumeregelaar. De ingangskeuzetoetsen zijn onderverdeeld in Tape/Tuner/Aux/Video/CD/Disc.

De laatste is in feite Aux2; er is pas sprake van een Phono-functie wanneer men NAD`s externe PP-2 Phonoversterker (of een andere Phonotrap) aansluit op deze lijningang. De MP ingang deelt de Disc toets met de Disc Cinchbussen op de achterzijde. Dat gaat als volgt; zonder een mini-Jackplug in de MP ingang wordt het signaal van de Disc Cinchbussen gekozen. Wanneer er een plug in de MP ingang wordt gestoken gaat het LEDje daarboven branden en wordt automatisch die bron geschakeld en de Disc ingang afgesloten. Gezien de Disc ingang met een aangesloten Phonotrap een vrij gevoelig signaal aangeboden krijgt zou het beter zijn geweest wanneer men een minder kritische ingang zou hebben gekozen voor deze dubbelfunctie, zoals bijvoorbeeld Aux of Video.

Aan de achterzijde bevinden zich 6 paar Cinchbussen voor de lijningangen (inclusief Tape-in), 1 set Cinchbussen voor de Tape-out en een enkel paar luidsprekerconnectoren met afgedopte 4mm banaanbussen. Een aan/uit schakelaar en een vaste lichtnetkabel maken het geheel af. De C315BEE is aan de onderzijde voorzien van de nieuwe dome-vormige voeten. Door de perforatie in de bodemplaat zijn twee cilindervormige metalen hulzen zichtbaar die er voor zorgen dat het licht van de twee Quartz-Halogeen lampjes niet zichtbaar is (eigenlijk jammer, anders had dat `s avonds misschien een spannende lichtshow kunnen geven). De toonregeling van NAD werkt vrij subtiel met een plus/minus 5 dB bereik op 10 kilohertz voor de hoogfrequentregeling en een plus/minus 8 dB bereik op 100 Hertz voor de laagfrequentregelaar. De C315BEE wordt met een compacte afstandbediening geleverd (genaamd Amp 1) die naast versterkerfuncties zoals aan/uit, volume, input en mute ook van cd-speler functies is voorzien en uit een CR2025 Lithium knoopcel wordt gevoed. De ingangsgevoeligheid is 200 mV (afsluiting: 50 kiloOhm en 100 picoFarad) en de hoofdtelefoonuitgang heeft een uitgangsimpedantie van 68 Ohm (wat hem geschikt maakt voor de meeste hoofdtelefoons -met name Sennheiser). Het maximaal continue vermogen is 40 Watt aan 8 Ohm en de signaal/ruisverhouding ligt op 95 dB. Hij meet 43,5 bij 7 bij 24,2 centimeter (HXBXD) en weegt 5,25 kilo. De handleiding is duidelijk en meertalig uitgevoerd. Naast Graphite is de C315BEE ook leverbaar in Titanium (zilver), de garantieperiode duurt standaard 2 jaar maar wordt na online registratie verlengt tot 5 jaar (www.andbenelux.com).

Luisteren

De recensie C315BEE was reeds ingespeeld maar kreeg nog een etmaal de tijd om op te warmen nadat met een digitale multimeter de correcte lichtnetfase was gevonden. De toonregeling bleef tijdens de luistersessies uitgeschakeld.

De nieuwe Stockfisch SACD The Bassface Trio Plays Gerschwin, een zeer dynamische opname van een akoestisch Jazz trio, werd uitvoerig beluisterd. De Double Bass kwam iets droog maar ook levendig over, waarbij de aanzetten van de snaarplukken op ronde en plastische wijze werden weergegeven. De piano klonk zeer `smooth` waarbij het vrij snelle toetsenspel goed te volgen bleef en de rechterhand partijen helder maar tonaal iets wit overkwamen. Bij het drumspel werden de bekkens met een vriendelijke metaalruis en de rim-shots met bijzonder gearticuleerde `klakken` weergegeven. De trommelvellen kregen een volle en expressieve presentatie mee waardoor de percussie lekker `rollend` overkwam. Met name de impulsieve weergave van de percussie en de overzichtelijkheid van het geheel waren bovengemiddeld goed.

Het geheel kwam steeds met een zowel snappy als smooth presentatie naar voren waardoor het liep als de spreekwoordelijke trein (zonder ooit uit de bocht te vliegen of scherp te worden). Zelfs de meer energieke passages konden vrij luid worden gedraaid zonder dat de weergave aan drive of punctuering inleverde, een goede indicatie dat het Power Drive S systeem zijn werk deed. De ruimtelijke afbeelding was goed, het kwam zeker los van de weergevers maar de C315BEE legt meer de nadruk op ruimtelijke coherentie dan dat hij poogt om een zo groot mogelijk stereobeeld te creëren. Er zijn versterkers in deze prijsklasse die deze muziek met nog meer `gewicht` kunnen weergeven maar dat gaat dan al gauw ten koste van de flow. Dankzij de goede balans tussen articulatie, flow en dynamische expressiviteit kwam de `swing` van deze muziek goed uit de verf.

Van het Crowded House album Temple Of Low Men werd de track `Better Be Home Soon` beluisterd. De akoestische gitaar klonk helder en tamelijk strak terwijl Neil Finn`s zang op open wijze en zonder `glare` werd gepresenteerd (iets wat met betaalbare elektronica kan gebeuren bij deze track) waarbij de siblillance weergave slechts een lichte nadruk op `s` klanken meekreeg. Het wat hese stemgeluid van de heer Finn kwam zeer goed uit de verf. De samenzang klonk natuurlijk en de individuele zangers werden met een uitstekende ruimtelijke (onder-)scheiding afgebeeld. Paul Hester`s drumspel kwam zowel flink energiek (de trommels) als wat puntig (de bekkens) over. Al met al een enthousiaste en zelfverzekerde weergave van deze singer-songwriter klassieker.

Het Jimmy Crowley/Dónal Lunny Folk-duet `Níl `Na Lá` werd beluisterd om te kijken of de C315BEE goed met deze mooie maar lastige opname kon omgaan. De tekst van Jimmy Crowley`s zang werd hier -met een betaalbare versterker- zelden zo duidelijk verstaanbaar weergegeven. De zang zelf kwam natuurlijk en tonaal goed uitgewogen over waarbij zelfs de luide uitschieters prima onder controle bleven. Het bouzoukispel van Dónal Lunny klonk lichtvoetig waarbij de goede timing van deze muzikant duidelijk naar voren kwam. De bodhran (framedrum) werd op directe, droge en soepele wijze gepresenteerd. Ook de samenzang kwam heel goed uit de verf. Met deze track hebben sommige (met name betaalbare) versterkers echt moeite omdat ze vastlopen op de up-close opgenomen stemmen plus bodhran-stompen. Zangweergave bleek ook een echte forte van deze kleine NAD versterker, wat nogmaals werd onderstreept door de prachtige combinatie van tonale warmte en body waarmee de basstem naar voren kwam. Het geheel werd op meeslepende wijze gepresenteerd, met name op het tonale vlak maar ook de Pace, Rhythm and Timing (PRaT) factor was hoog.

Van John Lee Hooker`s CD Chill Out werd de gelijknamige track beluisterd. De intro kwam meteen met een rijke klank en goede presence naar voren. Santana`s gitaarwerk kwam expressief over en het zeer strakke drumspel werd mooi droog en impulsief weergegeven. Het rokerige stemgeluid van John Lee Hooker werd op zeer open, directe en tonaal natuurlijke wijze gepresenteerd. Tijdens de meer energieke passages bleef de C315BEE een goede grip op het geheel houden zodat de individuele instrumenten met een goede focus werden afgebeeld terwijl de pittige percussie behoorlijk knallend overkwam. De bas klonk warm en werd met tamelijk ver doorlopende grommen weergegeven. De diepteweergave bleef wat achter bij de rest en de focus en helderheid waren op hun best rond het middengebied maar deze kleine versterker liet steeds blijken dat hij genoeg adem had om zowel het midden als het laag met een flinke `drive` te presenteren.

Conclusie

Bjorn Erik Edvardsen heeft het `m weer geflikt. Een ogenschijnlijk simplistisch concept vertalen naar een elegant, betrouwbaar en praktisch circuit is iets wat om ervaring en inzicht vraagt. Het bijzondere is ook dat NAD zich bij het ontwerpen van hun junior versterkers altijd heeft gericht op een nieuw idee in plaats van een uitgeklede versie van een duurder model. Power Drive S helpt deze versterker bij het leveren van een flink dynamisch vermogen maar zit hem niet in de weg wanneer het signaal om een delicate presentatie vraagt. Dit is een uitgewogen en bij tijd en wijle stevig klinkende vertolker die met name uitblinkt in de weergave van stemmen. De value for money is uitstekend en dit alles maakt de C315BEE tot een echte aanrader.




Importeur:
AND Benelux
Internet: www.andbenelux.com
Telefoon: 013-4550955

Verkoopprijs:
NAD C315BEE (in Graphite of Titanium): 329 euro.