Restek Mini Sat digitale tuner

Een wereldprimeur op audiogebied. Hoe vaak maak je het nog mee? Toch is daar in het geval van de Restek Mini Sat duidelijk sprake van. Nooit eerder werd een hoogwaardige satellietontvanger* ontwikkeld die speciaal is bedoeld voor het beluisteren van muziek uit de ruimte.

En dus specifiek letterlijk en figuurlijk mikt op radiostations die via de satelliet naar onze schotelantenne ‘op aarde’ worden gekaatst. Dat garandeert een ongekend groot aanbod aan zenders. Niet zelden in liefhebberskwaliteit te beluisteren.

Het verhaal achter de Mini Sat (prijs 990 euro) is zeker voor Nederlandse audioliefhebbers interessant. Om te beginnen, blijkt Restek zijn wortels namelijk in de lage landen te hebben liggen. Ook al zijn ze gevestigd in Fuldabrück, hartje Duitsland, in de buurt van Kassel. Dat verklaart overigens ook meteen waarom we bij het eerste telefonisch contact met Restek tot onze niet geringe verbazing al na de eerste zin in vloeiend Nederlands antwoord krijgen. Aan de andere kant van de lijn – zo ontdekken we – zit Adrianus Elschot. Hij voert de dagelijkse leiding over dit highend audiomerk.

Toch speelt er bij het ontstaan van de Minisat nog een andere ‘partij’ mee. Een collega van het Duitse audiomagazine Stereoplay was al jaren overtuigd van de mogelijkheden die radio luisteren via de satelliet biedt. Maar constateerde tot zijn ergernis dat de gangbare satellietontvangers helaas een soort plastic dozen zijn, waarbij televisieontvangst veel meer aandacht krijgt dan het geluid. Resultaat: matige digitaal-analoog omzetters, lowbudget uitgangen en aansluitingen, een lastige bediening en met een beetje pech bromproblemen wanneer je de HiFi installatie aankoppelt.

Uiteindelijk namen Elschot en zijn technische afdeling de uitdaging aan en ontwikkelden de eerste highend satellietontvanger die zich alleen met radiozenders bezig houdt. Er zit dus geen SCART of video uitgang op. Dat zou maar voor hinderlijke storingen zorgen. De Mini Sat kreeg de kwalitatief hoogwaardige behuizing en afwerking die we van liefhebbersmerk Restek kennen. Eén solide draai- en drukknop zorgt voor de menubediening. En het beeldschermpje geeft naar keuze de naam van de zender of voor de meer technische ingestelde luistervrienden bijvoorbeeld de bitrate van het ontvangen signaal weer. Ook een tamelijk alledaags ogende afstandbediening wordt bijgeleverd. Om precies te zijn een die ook andere Restek componenten kan bedienen.

*Eerdere systemen zoals ADR waren veel simpeler van opzet en hadden geen High End aspiraties.

Astra

In tegenstelling tot de lage landen wordt de Duitse satelliet tv-kijker als sinds vele jaren enorme verwend met een bijna onafzienbare lijst van nationale en regionale televisiestations. Ook de serie radiozenders is wat je noemt ‘niet gering’. Van klassiek tot pop. Van jazz tot lounge. Er zweven boven de evenaar diverse radio- en televisie satellieten, maar de meeste schotels in Duitsland - en trouwens ook Nederland – zijn op de Astra satelliet gericht. Of eigenlijk moet je zeggen: de Astra satellieten. Er hangen er namelijk een paar vlak bij elkaar om het enorme aanbod aan kanalen te kunnen verwerken.

Logisch dus dat Restek de Mini Sat standaard aflevert voor gebruik op het Astra aanbod van radiozenders. Even ‘zappen’ is dan trouwens een heel werk, want dat zijn er tegen de tweehonderd. Onder welke ook allerhande radiozenders uit ándere Europese landen. Want ook die kijken en luisteren meestal via Astra. Bij een eerste verkenning passeren de bekende commerciële Nederlandse radiostations, de nieuwszenders Radio 1 en 5, maar ook de minder bekende concertzender Radio 6.

Luisteren

Bij een eerste meer uitgebreide kennismaking, raak je al gauw onder de indruk van het enorme zenderaanbod. Vooral als je er geen probleem van maakt dat het nieuws tussendoor in het Duits, Frans of bijvoorbeeld Spaans voorbij komt, heb je bijvoorbeeld een ruime keuze uit zenders van klassieke muziek. Of elk ander genre dat je kunt bedenken.
Al zenderhoppend valt op dat het geluid de ene keer nauwelijks onderdoet voor dat van een hoogwaardige cd-speler, maar de andere keer aanmerkelijk minder florissant is. De technische kwaliteiten van de Restek leggen de lat kennelijk behoorlijk hoog, maar satelliet of zender levert niet altijd een goed signaal af. De luisterliefhebber zal dus ook moeten uitzoeken welke stations in een hoogwaardige kwaliteit uitzenden. Maar geen nood: het niveau van een kabelaansluiting – zo is de indruk – wordt altijd gehaald of overtroffen. Om van de enorme keuze nog maar te zwijgen.

Adrianus Elschot onderstreept dat de Mini Sat inderdaad nog al eens met een allesbehalve optimaal signaal moet werken. Het station legt de lat dan gewoon niet hoger. Maar technisch gesproken overtreft de ontvanger zelfs het beste dat de stations in huis hebben. ,,Waar de klassieke satellietontvangers veelal met alternatieve, betaalbaarder componenten worden opgebouwd, passen wij voor het ontvangstgedeelte een Fujitsu bord toe. Dat is ooit samengesteld als standaard waarop de ontwikkelingsafdelingen van de diverse ontvangermerken hun ontvanger kunnen ontwikkelen. Naast een solide behuizing en hoogwaardige aansluitingen onderscheidt de Mini Sat zich ook van een massaproduct door de highend techniek waarmee het digitale satellietsignaal wordt omgezet in analoog. Ik denk dat je in een cd-speler van vier- of vijf mille geen betere Burr-Brown chips aantreft. In de DAC gebruiken we een PCM1792 en als sample rate converter een SRC4193.”

DAC

Alleen een directe vergelijking levert in zo’n geval duidelijke antwoorden op. Daarom schakelen we enkele malen om van een directe verbinding tussen de Mini Sat en onze geluidsinstallatie… naar de digitale uitgang van de ontvanger en onze eigen losse DAC. Eerste conclusie: laat dat digitale kabeltje maar weg, want de Restek klinkt ook zonder hulp uitstekend. Een voor radio opmerkelijk mooi geluidsplaatje dat de stemmen en instrumenten goed plaatst. Met voldoende laag en een helder hoog. Het karakter is een tikje ingetogen wellicht, maar dat kan ook liggen aan de buizenversterker.

Wanneer je een zender treft die in een hoogwaardige kwaliteit uitzendt, is het – kortom – genieten geblazen op een niveau dat maar weinig kabelontvangers en zelfs weinig dure analoge ontvangers met een eigen buitenantenne hem nadoen. Van storing en ruis is sowieso geen sprake. Helaas neemt de pret merkbaar af wanneer het radiostation zelf op de spaarbrander gaat door in een lagere bitrate uit te zenden of het signaal niet op de mogelijkheden van de satelliet af te stemmen.

Elschot bevestigt dat: ,,De kwaliteit kan erg variëren, vooral bij zenders uit andere landen dan Duitsland. Hier loopt de bitrate op tot 320 kbit en soms zelfs 448 kbit. Bijvoorbeeld bij concertregistraties. WDR4 is bij live muziek enorm goed. Veel andere zenders zitten daar helaas één of twee treetjes onder. Met andere woorden: het materiaal dat wordt uitgezonden is in feite de bottleneck. Een voorbeeld: de satelliet kan een hoog tot 24 kilohertz verwerken, maar stations kappen vaak al ergens bij 15 kilohertz omdat dat bij normale FM radio uitzendingen gangbaar is. Jammer.”

kBit

Wie efficiënt op zoek wil gaan naar hoogwaardige uitzendingen kan met de menuknop op de Restek simpelweg overschakelen naar een infoscherm dat aangeeft hoe goed het binnenkomende signaal is. Je leest dan bijvoorbeeld: 337 kBit en 48 kHz. Maar soms ook iets dat eerder aan een MP3 speler doet denken.

Overigens biedt de Mini Sat net als andere highend audioapparatuur de nodige instelmogelijkheden, zoals upsampling (de lijst loopt van 44,1 tot 192 kHz), de bitinstelling (16 tot 24 bit) en naar keuze traag of snel ingrijpende filters. Dat biedt gezamenlijk de mogelijkheid het geluid in soms subtiele details aan eigen smaak aan te passen. Ook niet onbelangrijk is de mogelijkheid om in de Restek een volumeregeling in te stellen. Zodat hij dus direct aan een eindversterker kan worden gekoppeld. Maar dat is natuurlijk ook handig bij gebruik op een highend versterker zonder afstandbediening.

Overigens doet de ingebouwde Restek DAC in vergelijking met onze losse DAC met zijn eigen voeding zo goed werk dat we ons afvroegen waarom er eigenlijk geen digitale ingang op de Mini Sat zit. Hij zou menig CD- en DVD-speler immers een tweede jeugd kunnen geven. Op een niveau waar ze voorheen niet eens van konden dromen. Elschot draait er niet omheen waarom die aansluiting er niet is: ,,We werken ook aan een digi-voorversterker in dezelfde prijsklasse – tegen de duizend euro dus – en die zou dan concurrentie krijgen van onze eigen Mini Sat. Dat leek ons geen goed idee.”

Mini Sat 2

We leggen Elschot meteen een paar andere suggesties en minpunten voor die we in onze blocnote hebben staan. In grote lijnen mag de Mini Sat dan letterlijk en figuurlijk een uitvinding zijn, maar hij is wel heel erg op de Duitse consument gericht. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om zenders te ontvangen die achter de CanalDigitaal decoder verstopt zitten. Daar heb je namelijk altijd een smartcard voor nodig en die kun je bij de Mini Sat helaas nergens inprikken. Zodat we bijvoorbeeld de Top 2000 van onze favoriete zender Radio 2 gewoon over de kabelradio moesten beluisteren. En niet in een hogere kwaliteit via de satelliet.  

Gelukkig staat er in ons geval al een aardige ‘gewone’ satelliettelevisieontvanger in het audiorek en bleek die via onze DAC ook heel aardig te beluisteren. De Mini Sat wint het, maar veel scheelt het niet. Dat zou voor instappers overigens een interessant alternatief kunnen zijn: een gewone satelliettelevisie- en radio ontvanger die zijn kunsten vertoont via een externe DAC. Jammer genoeg is die combinatie al gauw duurder dan een Mini Sat, maar het voordeel is wel dat je meteen ook in hoge kwaliteit tv kunt kijken.
Elschot geeft toe dat die beperkingen van de Mini Sat lastig kunnen zijn. Nu het apparaat tot verrassing van alle betrokkenen als warme broodjes over de toonbank gaat, is er budget vrijgemaakt om een nieuwe versie met wat extra’s te ontwikkelen. ,,We verwachten tijdens de High End Show in München – in mei – met een Mini Sat te komen waar een zogenaamde CI is ingebouwd. Zodat je bijvoorbeeld het kaartje van CanalDigitaal kunt gebruiken. Overigens komt er ook een flashgeheugen in, waarop je dan muziek kunt opnemen.”

Nieuwe software

Ook aan de oplossing van een ander bezwaar wordt – mede naar aanleiding van onze vragen – gewerkt. Bij ons in de tuin staat namelijk een draaibare satellietschotel die dus signaal van meerdere satellieten kan ontvangen. Boven de evenaar hangen immers diverse satellieten op korte afstand naast elkaar. Ideaal, want bijvoorbeeld op de Hotbird satellieten is een fenomenaal muziekaanbod te vinden. Daar vind je onder andere talloze Britse radiostations. Nadat we onze Mini Sat opdracht hadden gegeven om alle muziekzenders van die Hotbirds te zoeken, leverde dat dus een boel pret op. Helaas bleek even snel dat de Astra zenders op dat moment waren gewist.
,,De Mini Sat is gebouwd voor gebruik op een vaste satelliet,” geeft Elschot toe. ,,Maar de suggestie is goed en dus komt er nieuwe software waarmee je meerdere satellietzenderlijsten kunt opslaan. Een kleine ingreep.”

Conclusie: even wachten

Alles bij elkaar opgeteld, scoort de Mini Sat hoge cijfers, maar krijgt hij ook wel een paar praktische kanttekeningen mee. Je bedient hem met hetzelfde gemak als een voorgeprogrammeerde radio, het zenderaanbod is fenomenaal, de geluidskwaliteit komt dicht bij die van een goede cd-speler (als het radiostation tenminste een mooi signaal richting satelliet opstraalt) en het apparaat zelf ziet er werkelijk gelikt uit. Hij past prima tussen de andere componenten in een audiorek. Je moet hem wel wat ademruimte geven, want hij wordt handwarm.

Voor de liefhebbers is de investering van bijna duizend euro absoluut het overwegen waard. Toch lijkt de toekomstige Mini Sat 2 – of hoe hij ook gaat heten – zoveel extra te bieden dat het zeker voor kopers buiten Duitsland wel zo slim is om even af te wachten hoe die er precies uit zal gaan zien. Al was het maar omdat je anders een paar Nederlandse radiozenders moet missen. Tegen de tijd dat die tweede generatie wordt gelanceerd, is er ook een nieuwe importeur. Juist door het enorme succes van de Mini Sat zegt Elschot uit de hoek van zowel de satelliet- als de audiospecialisten veel belangstelling te hebben. Naar highend normen verkoopt Restek er dan ook ongekend veel. Elschot: ,,Tot die tijd kan hij gewoon via de bekende hifizaken worden besteld.”

Restek Mini Sat DVB-S radiotuner

Internet: www.restek.de