Highland Audio ORAN en DORD

Highland Audio is een Frans luidsprekermerk dat hier ten lande niet zo`n grote bekendheid geniet. De fabrikant, Inovadis, maakt ook geluidsapparatuur onder de naam Carat, meubels en kabels (NorStone Design) en projectieschermen (Lumene). In deze bespreking worden de kleinste luidsprekers uit de ORAN serie aan de tand gevoeld, in combinatie met de DORD subwoofer, ook het instapmodel.

Het uitpakken van de ORAN 4301 satellieten levert een flinke verrassing op. Ik wist wel dat ze klein waren, maar als ik ze zo voor me op tafel zie staan moet ik, puur voor wat betreft het formaat,  eerder aan computerluidsprekertjes denken dan aan serieuze hifi-luidsprekers.

De afwerking in (echt) hoogglans zwart is echter prachtig, en het gewicht dat deze kleine kastjes in de schaal werpen valt niet tegen. Natuurlijk wordt het frontje meteen verwijderd, en de units worden aan een kritische beschouwing onderworpen. De tweeter is gemaakt van titanium, en zit achter een stevig roostertje, dat niet verwijderd kan worden. Hiermee is overigens bij de afstemming van het filter rekening gehouden. Het piepkleine woofertje (effectief is de conus maar 7,5 centimeter in diameter) is gemaakt van een metaal/keramiek composiet, en is extreem licht en stijf.

Achter op het kastje is een basreflexpoort gemonteerd. Die het frequentiebereik naar onder tot 65 Hertz laat doorlopen. Als de luidspreker erg dicht bij een achterwand wordt opgesteld kan het laag een klein beetje gaan overheersen, een afstand van ongeveer 20 centimeter mag als ondergrens worden aangehouden. Voor de luistertest zijn de monitors vrij opgesteld, op een zware voet, en ongeveer 50 centimeter van de muur.

Achter op de luidsprekers is ook een zeer hoogwaardige aansluitterminal te vinden, met dubbele, geïsoleerde inputs die door middel van een stevig metalen plaatje met elkaar verbonden zijn. Deze luidspreker kan dus ook middels bi-wiring of zelfs bi-amping worden aangestuurd. Dat verdient altijd aanbeveling, maar als de toekomstige bezitter niets ziet in een dubbele lengte luidsprekerkabel  of een extra eindversterker is het verstandig om dan tenminste te investeren in een paar korte stukjes goede luidsprekerkabel om de metalen plaatjes te vervangen.

Ik begrijp best dat luidsprekerfabrikanten het moeten doen met wat ze (voor een redelijke prijs) kunnen inkopen, maar het is inmiddels geen geheim meer dat deze verbindings-stripjes over het algemeen niet van de beste kwaliteit metaal worden gemaakt, en dat het geluid er negatief door beïnvloed kan worden. Voor de luistertest zijn ze dan ook tijdelijk vervangen.

Het rendement van deze kleine luidsprekers is laag, ongeveer 84 dB aan 6 Ohm (een keurige, want realistische specificatie overigens; vaak wordt 8 Ohm genoemd, maar in de praktijk hebben de meeste luidsprekers een nominale impedantie van ongeveer 6 Ohm). Dat betekent dat er een versterker moet worden gebruikt die veel stroom kan leveren. Het gaat daarbij trouwens niet om het pompen van grote aantallen Watts, maar om flink wat Ampères. Goede voeding is dus ook voor versterkers van belang... Dat lage rendement is overigens wel de reden dat de ORAN 4301 zo`n goede laagweergave heeft, maar ik zal u niet vermoeien met de achterliggende redenen daarvoor.

Subwoofer en Luisteren

De DORD 165 Subwoofer heeft een 100 Watt klasse AB versterker aan boord. Hier geen klasse “D” versterking dus, wat vandaag de dag de maatstaf lijkt te zijn. Klankmatig is er (bij gebruik in subwoofers) geen directe voorkeur voor één van beide systemen te benoemen. Ook deze kast is bescheiden van formaat, iets dat de plaatsing aanzienlijk vereenvoudigd. De woofer heeft een diameter van 11 centimeter (de forse rolrand – die een grote uitslag van de conus toelaat - niet meegerekend), en straalt naar voren, evenals de eronder geplaatste basreflexpoort.

Achter op de kast vinden we naast de aan/uit schakelaar een volumeregeling, een crossover regelaar voor de scheidingsfrequentie, een dubbele line-input en een setje high-gain inputs (luidspreker aansluitingen) en een set luidspreker outputs. Een 0/180 faseschakelaar voor als de sub achter de luisterpositie wordt geplaatst maakt het helemaal af. 

Als de subwoofer in een meerkanaals setup wordt toegepast raadt de fabrikant aan om de line-input te gebruiken vanaf de sub-uitgang van de surround-receiver. Voor een stereo-opstelling kan het beste gebruik worden gemaakt van de high-gain input. De versterker wordt dan middels luidsprekerkabels met de sub verbonden, en vanuit de sub gaat het dan via een tweede paar luidsprekerkabels naar de satellieten. In die opstelling is er geluisterd.

Luisteren

Om tot een goed vergelijk te komen is er eerst uitgebreid naar de ORAN 4301 geluisterd, zonder de subwoofer. Hiervoor is gebruik gemaakt van een zelf samengestelde CD met referentie-opnames. En denk daarbij niet meteen aan audiofiel rinkeldepinkel-gedoe, maar muziek waar ik graag naar luister, en die toevallig ook nog eens erg goed is opgenomen. Die bestaat namelijk ook! Niets ten nadele van audiofiele opnames overigens, maar het is volgens mij juist de kunst om bij “gewone muziek” de diamanten van de steenkolen te scheiden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: deze kleine luidsprekers klinken tenminste twee keer zo groot als ze in werkelijkheid zijn. De basweergave is onverwacht diep en strak. Het allerlaagste laag wordt niet bereikt, maar dat heeft meer met de grenzen van de natuurkunde te maken dan met de kunde van het ontwerpteam. De weergave is daarnaast zeer neutraal, en de snelheid van transiënten is spectaculair.  De weergave van hoge tonen loopt ver door en is prettig; er is veel detail te horen, maar scherp wordt het nooit. Over de timing kan ik ook kort zijn: die deugt enorm, wat de coherentie van de weergave serieus goed maakt.

Op zich zijn dit allemaal al eigenschappen waar fabrikanten van grotere (en duurdere!) luidsprekers de vingers bij aflikken, maar waar deze kleine reus veruit het meeste in uitblinkt is de grootte en de opbouw van het geluidsbeeld. Daarbij weliswaar geholpen door de zeer kleine afmetingen van de baffle projecteert de ORAN 4301 een “ballon” van geluid om zich heen van een afmeting die Richard Branson een nieuwe recordvlucht om de wereld zou kunnen laten overwegen. Er is diepte, breedte, zelfs een redelijk deel hoogte, en binnen dat ruime projectieveld staan individuele instrumenten en stemmen rotsvast en duidelijk aanwijsbaar op hun plaats. Het klinkt misschien uitgekauwd als ik dit zeg, maar zoiets heb ik nog niet vaak gehoord, en al helemaal niet in deze prijsklasse.

De Grote Verdwijntruc

Dan is het tijd om de subwoofer aan te sluiten. Het is even een beetje stoeien met de afstemming, maar uiteindelijk kom ik op een overnamefrequentie van ongeveer 90 Hertz (de fabrikant geeft 100 hertz aan, maar in onze luisterruimte is dat net te hoog). De kunst met subwoofers - zeker bij stereo-weergave - is om ze niet te laten overheersen. In feite moeten ze de satellieten slechts ondersteunen. Een goed afgestelde subwoofer staat zo zacht dat je hem pas opmerkt als je hem uitschakelt. Dat is met de DORD 165 een peulenschil, want de volumeknop reageert subtiel genoeg om kleine veranderingen te maken.

Dezelfde muziek als in de eerste luisterronde komt voorbij, maar ik kan bijna niet geloven dat ik naar dezelfde satellieten zit te luisteren. Op de één of andere manier lijkt het of het stereobeeld nog groter wordt, en nog beter gestoken. Uit een gesprek dat ik met de importeur had blijkt dat mijn vermoeden over aktieve filtering van het signaal dat van de sub naar de satellieten gaat onjuist is: het signaal wordt gewoon 1 op 1 doorgegeven.

Om de verbetering van de weergave mét de sub te omschrijven dringt de term “grote verdwijntruc” zich aan mij op. Waren de satellieten op zich al heel erg goed, met de DORD 165 erbij is het volkomen onmogelijk geworden om te lokaliseren waar het geluid vandaan komt. Ter illustratie wil ik u één opvallende ervaring niet onthouden. Een van de tracks op mijn zelfgebakken verzamelaartje is van de mysterieuze Parijse muzikant Julien Neto. Geen zorgen als die naam u niet bekend voorkomt, ik ben er ook ooit eens toevallig tegenaan gelopen.

Zijn muziek zit vol kleine geluidjes. Klikjes en tikjes die een soort van loom en hoekig ritme bouwen onder een laag van allerlei warme geluidstapijten. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen (daar komt weer zo`n cliché) dat ik op deze set dingen hoorde die ik nog niet eerder heb gehoord. Het geluid komt van rechts en links naast me, uit de verte, zo`n meter of vier achter de luidsprekers, en soms zelf vanuit een punt ergens boven mijn kruin. Spectaculair!

Over het plaatsen van de subwoofer wil ik ook nog een paar dingetjes kwijt. Pas als het volstrekt onmogelijk is om de sub aan dezelfde kant van de kamer te plaatsen als de satellieten mag u hem van mij bij de tegenover gelegen muur plaatsen. Vergeet dan overigens niet om de fase-schakelaar op 180 te zetten! In alle andere gevallen is een plaats tussen de satellieten de beste. De coherentie van het geluid profiteert daar enorm van, en dat is weer nodig voor een holografisch geluidsbeeld zoals ik het in onze luisterruimte hoorde.

Conclusie

Het moge duidelijk zijn: de combinatie ORAN 4301 en DORD 165 heeft mijn hart gestolen. Een dergelijk verpletterende combinatie van ruimtelijkheid, snelheid en puur luisterplezier kom je niet vaak tegen, en al helemaal niet voor deze prijs. Over prijs gesproken...die had ik, geloof ik, nog niet genoemd. Wat denkt u? Tweeduizend euro? Daar mag u ze zo voor meenemen. Dan koop ik mezelf van het verschil een eigen setje. In de luxueuze hoogglans uitvoering kost de ORAN 4301 een schamele 550 euro. Per set! Kiest u de gewone versie, met kunststof houtstructuur afwerking, dan mag u 349 euro op de toonbank lappen. De DORD 165 sub verruilt voor 299 euro van eigenaar. Een setje goede stands is overigens niet bij de prijs inbegrepen, maar daarmee doet u de satellieten echt een plezier. Uw oren zullen er overigens ook geen bezwaar tegen hebben.

Goed om te weten

Belangrijkste kenmerken

ORAN 4301
Afmeting: 23x12,7x21 cm. (HxBxD)
Type: tweeweg basreflex
Gewicht: 3 kg.
Afwerking testexemplaar: Hoogglans zwart (17 lagen lak)
Aansluitingen: Bi-Wiring terminals, geïsoleerd
Frequentiebereik: 65-20.000 Hz.
Accessoires: Setje spikes met bijpassende onderlegplaatjes, en een setje rubber dopjes

DORD 165
Afmeting 32x19,8x38,1 (HxBxD)
Type: Aktieve subwoofer
Versterking: 100 W. klasse AB
Afwerking: Kunststof houtstructuur
Frequentiebereik: 35-150 Hz.
Accessoires: randgeaard netsnoer

Gebruikte apparatuur

Beluisterde muziek

Prijs en verkrijgbaarheid

ORAN 4301:  Luxe hoogglans uitvoering 550 euro per set, gewone uitvoering 349 euro per set.
DORD 165:  299 euro

Voor meer informatie (o.a. over verkoopadressen) kunt u contact opnemen met importeur AVTunes