Rega P3/24 platenspeler met Exact element

Platenspelers zitten in de lift. Zeer sterk zelfs. Uit jaarcijfers van GFK (internationaal bedrijf dat onafhankelijk kwantitatief marktonderzoek verricht) blijkt dat in 2007 ruim 3.5 keer zoveel platenspelers zijn verkocht dan in 2006.

De Britse audiofabrikant Rega maakt al meer dan 25 jaar zeer muzikale no-nonsense platenspelers. Bij de ontwerpen wordt bewust afgezien van “onnodige” toepassingen als een (vol)automatische afslag. De besparing die dat oplevert wordt terug geïnvesteerd in de vorm van topklasse materialen en het bedenken en implementeren van nieuwe technieken.

De P3/24 is volgens de fabrikant geen doorontwikkeling van de P3/2000 (die, u raadt het al, in 2000 op de markt kwam), maar een volledig nieuw ontwerp op basis van de oorspronkelijke versie, toen nog Planar 3 geheten.

Deze versie is op zoveel punten herzien dat er eigenlijk sprake is van een compleet nieuw ontwerp. Allereerst werd de basis van de speler aangepast. Met de basis wordt de plaat bedoeld waar het plateau-lager en de motor in zijn gemonteerd, en waar de arm op is geplaatst. In deze nieuwe versie is de basis gemaakt van geperste microvezels met een zeer harde coating van phenol-hars. Hierdoor is de basis zowel erg licht als extreem stijf.

De RB-301 arm is gebaseerd op de legendarische en langdurig geproduceerde RB-300 arm. De grootste verschillen ten opzichte van de oude versie zijn het verbeterde verticale lager, waardoor de ophanging van de arm aanzienlijk sterker is geworden, en de van de duurdere RB-700 arm overgenomen magnetische anti-skating instelling.

De derde grote aanpassing is het gebruik van een trillingsvrije 24 volt synchroonmotor, die ook in de duurdere modellen P5, P7 en P9 wordt gebruikt. Bijkomend voordeel van deze motor (daar kom ik later op terug) is de mogelijkheid om de platenspeler op te waarderen met de TT-PSU voeding. Deze voeding kan apart worden aangeschaft, en levert een aanzienlijke verbetering van de weergave op.

In het testexemplaar is door importeur Joenit een Rega Exact MM element ingebouwd. Dit is het duurste MM-type element in het programma. Op de niet-vervangbare cantilever is een Vital naald gemonteerd; een diep aftastende fine-line variant, die zeer weinig groefruis weergeeft. De spoeltjes in het element zijn volgens een door Rega zelf ontwikkeld procedé gemaakt. De fabricage van de platenspeler en het element vindt overigens geheel in eigen huis plaats.

Het knalgele element is voorzien van de typische 3-point fixing van Rega. Dat wil zeggen dat door middel van een derde schroef het element extra vast aan de arm kan worden gemonteerd. Bovendien is het afstellen en uitlijnen van het element hierdoor een stuk eenvoudiger. Het verdient overigens aanbeveling om het monteren van het element en het verzorgen van de nodige instellingen aan de fabrikant of de verkoper over te laten. Dat doen ze (meestal) gratis voor u, en het geeft wel een stuk zekerheid.

De TT-PSU voeding gebruikt de standaard muurtrafo (in het Engels noemen ze dat een wall-wart) van de platenspeler. In de voeding vindt een stabilisatie en balancering van de 24 Volts gelijkstroom plaats. Negatieve beïnvloeding door variaties in de lichtnetspanning behoren daarmee tot het verleden, en de gelijkloop van de motor wordt nog beter. Ondanks dat de motor direct in contact staat met de basis is er geen enkele mechanische brom of trilling waarneembaar. 

Een ander groot voordeel van de TT-PSU is dat het toerental er ook mee gekozen kan worden. Het plateau hoeft dan niet steeds verwijderd te worden om de snaar over een andere pulley te leggen.

Aan de slag...

Omdat er vrij veel variabelen in het spel waren (platenspeler, element, phonotrap) zal ik mij bij het luistergedeelte beperken tot een algemene indruk, met hier en daar wat extra uitleg.

Om daar dan maar meteen mee te beginnen moet eerst worden opgemerkt dat het element nog vrijwel nieuw was. Daarom is er voor gekozen om eerst een paar uur plaatjes te draaien zonder echt te luisteren. Een nieuw element heeft trouwens meer inspeeltijd nodig om volledig tot bloei te komen, maar eerste indrukken in combinatie met luisterervaring kunnen al een heleboel onthullen.

De bediening van de platenspeler is trouwens zeer eenvoudig. Om de aandrijfsnaar te sparen kun je het beste het plateau met de hand een zetje geven en tegelijkertijd de aan-uit knop omschakelen. Met de snaar om de bovenste pulley wordt een stabiel toerental van 33 1/3 binnen twee seconden bereikt. Omdat op het glazen plateau een vilten mat ligt is het eenvoudig om de plaat van het plateau te pakken terwijl het blijft draaien. Bij langere luistersessies wordt zo de snaar nog verder ontzien, wat de levensduur ook weer verlengt.

Het pookje van de armlift hoeft niet helemaal naar beneden geduwd te worden om de naald in de groef te laten vallen. Het is beter om, net na het passeren van het hoogste punt, de zwaartekracht het laatste stukje te laten doen.

Als de naald dan eenmaal in de groef staat begint het feest pas goed. Allerlei soorten muziek passeren de revue, en het totaalplaatje is steeds erg muzikaal. Net als bij andere Rega`s is er een lekkere `drive` in de muziek. De luisteraar wordt als het ware op sleeptouw genomen door de artiest, en dat gebeurt zo enthousiast en spontaan dat je je gewillig bij de hand laat nemen.

Details in de weergave zijn er genoeg, zonder een spoor van scherpte. Er wordt een redelijk groot beeld neergezet dat eerder breed dan diep is (het verder inspelen van het element zal dit nog doen verbeteren). Ook de dynamiek is prima in orde. Op de LP Damburst van de totaal vergeten Nederlandse (prog)rockband Water zit in het eerste nummer een dynamieksprong waar je, als je hem voor het eerst hoort, een halve meter van uit je stoel omhoog springt. Omdat ik deze gekoesterde (want nooit op CD uitgebrachte – schande!) opname al vaak heb gehoord kan ik me concentreren op de impact van de gecombineerde trommel/bekkenslag en de aanzet van de elektrische gitaar en mondharmonica. En het knalt!

Stemmen worden warm en vol body weergegeven. Janis Ian (Between The Lines) en David Sylvian (Secrets Of The Beehive) klinken geloofwaardig en neutraal. Ook akoestische instrumenten klinken realistisch en tastbaar, zij het met een klein spoortje warmte.

TT-PSU

Het toevoegen van de TT-PSU voeding is een fluitje van een cent. Het stekkertje van de `wall-wart` gaat nu niet rechtstreeks in de platenspeler, maar in de voeding. Die wordt met een dikkere kabel in een ander contact achterop de platenspeler gestoken. De aan-uit schakelaar op de platenspeler kan nu  altijd `aan` blijven staan, want de voeding heeft een eigen schakelaar.

De toename in geluidskwaliteit is al vaker besproken, onder anderen door collega René van Es. Het grootste verschil zit hem in de sterk toegenomen rust. Het hele geluidsbeeld wordt een stukje verder naar achteren geplaatst, en er is duidelijk meer `zwart` tussen de verschillende elementen van de muziek. Daarmee bedoel ik dat de afbeelding van stemmen en instrumenten een betere focus krijgt, alsof de contouren scherper worden. En nu hoor ik u denken: maar die motor staat toch helemaal los van de signaalvoerende schakeling in de speler? Klopt helemaal, maar door de nog verder afgenomen trilling van de motor, en het constantere toerental wordt de aftasting stabieler, en zijn er minder mechanische invloeden. Het element kan gewoon ongestoord zijn werk doen...

Conclusie

Om het aloude open-deur vergelijk maar weer eens van stal te halen: de LP klinkt inderdaad veel `analoger` dan de CD. En dat is precies wat muziek van LP zo lekker maakt. Met een goed afgeregelde platenspeler ontbreekt net dat laatste stukje stress in de muziek. En ondanks het feit dat de kwaliteitsgroei van het medium CD enorm is geweest, hebben ook de platenspelerjongens de afgelopen jaren niet op hun handen gezeten. Rega-hoofdontwerper Roy Gandy heeft zijn filosofie van techniek in dienst van muzikaliteit met deze P3/24 nogmaals kracht bijgezet. Het Exact-element klinkt erg lekker, en sluit muzikaal gezien naadloos aan bij de platenspeler.

Toegegeven, het gebruiksgemak van een CD is groot, en verklaart voor een aanzienlijk deel de populariteit van dat medium. Ik zal niet nostalgisch gaan doen over het `ritueel` van het opzetten van een langspeelplaat. En ook de kwetsbaarheid van de LP ten opzichte van de CD zal ik niet ontkennen. Maar muziekliefhebbers die de relatieve omslachtigheid van de LP voor lief nemen worden keer op keer opnieuw in hun gelijk bevestigd.

Prijs:

De Rega P3/24 platenspeler kost 749 euro, de TT-PSU voeding kost 275 euro, en het Rega Exact element mag u voor 349 euro meenemen. De totaalprijs van de geteste combinatie is dus 1373 euro.

Voor meer informatie en dealeradressen kijkt u hier.

Gebruikte apparatuur: