Spendor S5e

Spendor heeft gedurende zijn lange bestaan een goede reputatie opgebouwd met verschillende professionele en semiprofessionele weergevers. Enige jaren geleden nam Philip Swift het bedrijf over van Derek Hughes, zoon van de legendarische oprichter Spencer Hughes. Verschillende Britse collega`s van Spendor kwamen hun overname helaas niet zonder kleerscheuren door en waren in sommige gevallen gedwongen om het roer om te gooien naar een lager kwaliteitssegment. De heer Swift heeft niet alleen het roer recht weten te houden met het behoud van de klassieke SP-serie (nu in `R` uitvoering leverbaar) maar ook de moderner ogende S-serie aan het pakket toegevoegd.

S 5e

De S-serie bestaat uit vijf modellen; een mini-monitor genaamd S 3e en vier vloerstaanders die S5e, S6e, S8e en S9e heten. De typen 6e en 8e zijn beide twee-weg systemen en het topmodel 9e is een drie-weg systeem. De S5e is de meest compacte vloerstaander uit het programma maar heeft desondanks drie units en wordt door Spendor aangeduid als 2.5-weg weergever. De middelste unit verzorgt het mid/laag gebied en heeft een natuurlijke afval bij 700 Hz. Dat betekent dat er hier geen extra elektrisch filter meer nodig is en dat scheelt in de klankzuiverheid. Deze 14 cm unit is geheel door Spendor ontwikkeld en heeft een zogeheten `ep38` conus (ep staat voor engineering polymer). Dit materiaal heeft een zeer goede eigen demping en het was na een lange periode van testen dat men hierop uitkwam, aldus Spendor.

Het getal 38 geeft het nummer aan dat het materiaal had in de testtabel, zo vertelde Philip Swift tijdens een gesprek. Veel materialen die ogenschijnlijk dezelfde samenstelling hadden bleken in de praktijk minder goede eigenschappen te bezitten, vandaar dat slechts enkele van de geteste materialen werden gekozen voor toepassing in de nieuwe units. In het hart van de mid/laag conus bevindt zich een faseplug, voor een beter afstraalgedrag. De laagfrequent unit heeft ook een 14 cm conus omdat deze is gebaseerd op hetzelfde gegoten chassis als die van de mid/laagunit. Hier is de conus van `ep39`, een wat stijver materiaal dat vooral goede resultaten zou geven bij lagere frequenties. Via het crossovernetwerk valt de laagunit af bij dezelfde 700 Hz zodat een optimale aansluiting tussen de units wordt verkregen. Dit is een onconventionele methode om een overgang van midden naar laag te creeren maar blijkt in de praktijk de beste resultaten te geven, aldus Philip Swift.

De hogetonen unit heeft een 27 mm `Low Density Sonolex` koepelmembraan. Ook de rollsurround is hier van Sonolex waardoor het bijna één geheel met het membraan vormt. Verder heeft hij een open magneet en is voorzien van een akoestisch gedempte `kamer`, zodat hij geen last heeft van de luchtdrukverschillen in de klankkast. De units zijn in de klankkast voorzien van dwarssteunen die langs de achterkant van de magneten lopen. Die steunen zijn van openingen voorzien zodat ze de luchtstroom niet onderbreken en zorgen voor extra rigiditeit.

Een ander opvallend detail aan de S5e is de zogeheten `3D Linear Flow Reflex Port`. Met die benaming wil men de werking van dit systeem weergeven waarbij het `3D` gedeelte slaat op de afwerking van de poort en `Linear` op een meer gelijkmatig gedrag van de luchtstroom door de poort. De poort wordt gevormd door een uitsparing in de onderkant van de kast en een van lichtmetaal vervaardigde bodemplaat. Met CNC bewerking wordt hier een ondiepe kuip uit gehaald waar geen enkele rechte of scherpe lijn in voorkomt. Bij conventionele poorten is de snelheid van luchtverplaatsing hoger bij de laagste frequenties en neemt af bij hogere frequenties. Door de speciale vormgeving van de 3D Linear Flow poort worden staande golven voorkomen en blijft de snelheid van luchtverplaatsing door de poort stabieler.

Door de compacte bouw (79 cm hoog bij 16,5 cm breed en 26,4 cm diep) en strakke vormgeving is de Spendor S5e een elegante verschijning. Met een massa van 16 kilo is hij niet al te zwaar en dat is tijdens het `ver-schleppen` voor de juiste opstelling wel zo prettig. De nominale impedantie is 8 Ohm en zakt niet verder dan 4.4 Ohm. Het rendement is met 87 dB wat aan de lage kant. Alle klankkasten worden bij Spendor in hoogwaardig hardhout afgewerkt en voor de S5e kan worden gekozen uit kersen, maple, rosenut (notenhout met roodbruine lak) en zwart essen. Het recensiepaar kwam in rosenut, wat de weergevers een klassiek uiterlijk geeft. Het frontje is lastig te verwijderen, maar na wat nagelriskerende pogingen werd de moeite beloond want het moet gezegd: de Spendor units zijn een lust voor het oog.

Aan de achterkant valt ook nog het een en ander te bewonderen zoals de lichtmetalen montageplaat waaraan de vier aansluitingen zijn gemonteerd. De vergulde Bi-wire aansluitknoppen hebben gek genoeg elk een schroef in het hart, waarschijnlijk om aansluiting van banaanpluggen te ontmoedigen in een wel heel radicale poging om aan de CE-norm te voldoen. Een plastic dopje had volstaan. De af fabriek gemonteerde gegoten voet is mooi afgewerkt en vormt zoals gezegd een deel van de bijzondere reflex poort. De meegeleverde spikes zijn van een degelijke kwaliteit.

Luisteren

Gezien het recensiepaar kakelvers was moesten de S5e`s eerst een uitvoerig inspeelregime ondergaan. Overigens is de Spendor S5e zelfs in oningespeelde toestand één van de prettigst klinkende weergevers die hier de revue zijn gepasseerd. Dat beloofde wat en eenmaal ingespeeld kwamen deze slanke Britse vloerstaanders die belofte dan ook ruimschoots na. De S5e is een vrij compacte weergever maar de bescheiden afmetingen bleken geen beperking voor de ruimtelijke afbeelding. Alle muziek werd op een bijzonder uitgewogen wijze weergegeven. Beide pluspunten kwamen duidelijk naar voren met de Audio Quest LP Give It Up To Love van Mighty Sam McClain. De `Hi Hat` klanken waarmee het album begint werden met veel lucht en geheel vrij van de weergevers neergezet. Het ooit door Martin Colloms -en later door Linn- naar voren gebrachte `Pace & Rhythm` effect was bij deze compacte 2.5 weg Britten duidelijk aanwezig. Het feit dat Ivor Tiefenbrun`s Brainchild als hoofdbron fungeerde hielp hier natuurlijk wel bij maar ook met CD als bron bleef de goede ritmische en tonale samenhang in stand.

Dat werd meteen duidelijk met Julie Murphy`s album Black Mountains Revisited. As In A Market, een immer boeiend akoestisch muziekstuk met zang, gitaar en staande bas liet de uitstekende integratie van de drie units horen. Bij veel weergevers wil de hogetonen unit de eerste viool spelen terwijl de middentonen unit eigenlijk het hart van een weergever zou moeten zijn. Daarbij is een naadloze overgang naar de andere unit(s) cruciaal en dat is exact wat Spendor heeft bewerkstelligd met de S5e. De lagetonen weergave viel op door zijn ontspannen onopvallendheid. Diep ging het zeker, wat met de eerder genoemde Julie Murphy CD en Talk Talk`s Happyness Is Easy goed hoorbaar was. De 3D Linear Reflex poort deed zijn werk goed zodat er gedurende de luistersessies niet één keer een `port-flare` of een ophoping hoorbaar was.

Het ontrafelen van complexe werken is iets waar de Spendor S 5e zijn Polymeer handen niet voor omdraait. Daarnaast bleef de manier waarop de weergave volledig los kwam van de weergevers boeien. Dat laatste kwam goed uit de verf met de Analogue Productions LP The Weavers Reunion At Carnegie Hall. De schitterende opname van deze klassieke folk-formatie kan bij zeer goede weergevers een tijdsportaal naar dat concert worden terwijl minder goede weergevers de vrij directe opname van onder andere de tamboerijn en de stemmen wat confronterend of zelfs scherp kunnen presenteren. De S 5e`s lieten de ruime afmetingen en de mooie akoestiek van Carnegie Hall goed horen en zorgden ervoor dat de zangstemmen op plastische wijze naar voren kwamen en vrij waren van hardheid.

Het enige stuk muziek waar de Spendors wat minder presteerden was met Fionnghuala van The Bothy Band, een vurig Iers lied dat door de vijf leden van de band zeer expressief wordt gezongen. Hier werd de weergave van de stemmen wat nasaal. Het is echter mogelijk dat de interactie van de weergevers en de kamerakoestiek hier de oorzaak van was gezien een dergelijke afwijking zich bij geen enkele andere CD of LP voordeed. Ben Harper`s CD Fight For Your Mind (ter beschikking gesteld door Synfonique) haalde met de track Burn One Down alles uit de laagweergave van de S5e`s. Deze track start met `close-miked` opgenomen tom-toms die flink op hun falie krijgen. Niet alle weergevers kunnen die intro op geloofwaardige wijze weergeven maar de Spendors gaven geen krimp en lieten een zeer plastische en gearticuleerde weergave van de trommels horen waarbij niet alleen de trommelvellen goed uit de verf kwamen maar ook de resulterende bal van lucht.

Alhoewel de overeenkomsten tussen een 2.5-weg zuil met poort en een 2-weg mini met gesloten kast in theorie ver te zoeken zijn, blijkt dat in de praktijk anders uit te vallen. De S 5e heeft op meerdere punten een aantal positieve overeenkomsten met de BBC LS 3/5a waarbij de S5e bijna klinkt als een full-range LS 3/5a, zonder de bekende amplitude beperkingen. Uiteindelijk heeft een weergever als de S5e geen vergelijk met andere fameuze weergevers nodig want de uitgewogen weergave spreekt voor zichzelf.

Conclusie

Britten zijn over het algemeen vrij goed in het compact en praktisch uitvoeren van klasse hifiproducten. Spendor heeft met de S5e een full-range weergever met drie units gemaakt die desondanks een bescheiden voorkomen heeft. Maar het zijn de handgemaakte mid/laag en laag units plus het waarachtig onhoorbaar functionerende 3D reflex systeem die deze weergever zeer waarschijnlijk tot een toekomstige klassieker maken. Een opmerkelijk ontwerp van een niet te onderschatten fabrikant.

Importeur Spendor Audio: Dimex; 070-4042647 / www.Dimex.nl
Paarprijs Spendor S5e: 1790 euro