Cambridge Audio DacMagic

Cambridge Audio heeft een compacte en geavanceerde D/A omzetter uitgebracht waarmee men het digitale signaal van een CD/DVD loopwerk, een PC, een netwerkserver of een speciale iPod dock zoals de Wadia 170i kan omzetten. Het is bovenal goed nieuws voor audiofiele eigenaren van oude maar oerdegelijke cd-spelers met een digitale uitgang want een uitgekiende moderne DAC kan als een ware verjongingskuur voor zo`n veteraan werken. Dat was ook de doelgroep van de originele en roemruchte DacMagic die in 1994 werd geïntroduceerd en in vele incarnaties leverbaar is geweest.

De nieuwe DacMagic heeft meer te bieden qua connectivity, instelbaarheid en ergonomie dan zijn illustere voorganger, behalve HDCD decodering. Tweekanaals HDCD wordt tegenwoordig  minimaal ondersteund (op enkele audiofiele platenlabels zoals Reference Recordings na) vandaar dat sommige IC-fabrikanten geen HDCD decoders aanbieden. Zo ook het Schotse bedrijf Wolfson, de fabrikant van de huidige DacMagic D/A chip.  

Elk kanaal van de DacMagic heeft zijn eigen Wolfson WM8740 DAC en analoge circuits die zowel dual mono als gebalanceerd zijn uitgevoerd. De DacMagic heeft daarom behalve Cinchbussen ook XLR uitgangen. Dankzij DSP (Digital Signal Processing) werd een uniek digitaal filtercicuit, extra Jitter onderdrukking en upsampling naar een hogere sample-rate mogelijk. De DSP IC is een Texas Instruments 32 Bit type wat met ATF (Adaptive Time Filtering) asynchrone upsampling werkt. Dat ATF is in feite één van de meest belangrijke troeven van de DacMagic want het resampling proces heeft een hogere precisie dan dat van de meeste sample-rate omzetters. De Cambridge DacMagic ATF DSP werkt met een algoritme dat het originele signaal dichter benadert dan conventionele interpolatoren en kan upsamplen tot 192 kiloHertz (24 bit), aldus de fabrikant.

Dankzij de 32 bit DSP IC heeft Cambridge Audio hun eigen digitale filter algoritmes met drie verschillende filter opties kunnen ontwikkelen. Men kan via een toets op het frontpaneel kiezen tussen lineaire fase, minimale fase en steile filtering. 

Lineaire fase geeft dezelfde filtering als dat van de Azur 840C upsampling CD player. Dankzij `constant group delay` wordt het signaal volledig tijd-coherent aangeboden aan de uitgang. Minimale fase biedt geen constant group delay maar zorgt voor een optimale weergave van transients (percussieve geluiden). Steile filtering verwijdert intermodulatieproducten (`close-in aliasing`) uit het nuttige frequentiebereik door de frequentie-respons na een lichte afval bij 20 kiloHertz naar een ultra-steile afval te laten verlopen. Deze filters zijn alle drie van hoge kwaliteit en geven de gebruiker de mogelijkheid om tussen subtiel verschillende weergave-karakters te kiezen, aldus de fabrikant. De filterinstellingen worden overigens per digitale ingang onthouden zodat men bijvoorbeeld een steile filtering kan kiezen voor de USB ingang en een minimum fase filtering via de S/PDIF ingang. Daarnaast biedt de DACMagic een functie die we lang niet meer zijn tegengekomen bij betaalbare DAC`s: de mogelijkheid om de fase van een ingang te inverteren waarmee onder andere opnames met een (180 graden) gedraaide fase correct kunnen worden weergegeven.   

De DacMagic maakt een verzorgde indruk. Zo ook de verpakking die uit een blauwe stoffen zak, twee stevige styropor schelpen en een glanskartonnen doos bestaat. Hij wordt geleverd met twee viertalige handboekjes (inclusief Nederlands), een wat kort uitgevallen USB kabeltje, vier zelfklevende voetjes voor een horizontale opstelling en een rubberen sokkel waarmee hij verticaal kan worden opgesteld. De keurig afgewerkte behuizing van de DacMagic laat bij bekloppen slechts een vrij kortdurend en dof geluid horen. Heel fijn; geen bitumen nodig dus (een voorbeeld voor fabrikanten die behuizingen met koekblik-resonanties leveren).

Op het 5 milimeter dikke aluminium frontpaneel treffen we behalve de twee toetsen voor ingangskeuze en filterstanden ook enkele indicatie-LED`s aan die de sampling rates (32, 44.1, 48, 88.2 of 96 kHz) aangeven. Fase-invertering wordt verkregen door de filterkeuzetoets enkele seconden ingedrukt te houden. Aan de achterzijde bevinden zich behalve twee dubbel uitgevoerde (S/PDIF & Toslink) ingangen en een USB ingang zelfs een dubbel uitgevoerde digitale uitgang (ook S/PDIF & Toslink). Bronnen zoals een PC/NAS of een Media Player (dus ook dockingstations) kunnen direct worden aangesloten. De analoge uitgangen zijn zowel ongebalanceerd (Cinchbussen) als gebalanceerd (XLR chassis) uitgevoerd, wat opmerkelijk is voor een sub-500 euro DAC. De 18 VA lichtnetadapter is aan het uiteinde van zijn snoer van een ferrietkraal (`RF-stopper`) voorzien. De DacMagic is leverbaar in zwart of zilver.

Luisteren

Nadat de digitale magister van Cambridge was ingespeeld en de optimale lichtnetfase was vastgesteld kon er serieus worden geluisterd. De Crooked Still CD Shaken By A Low Sound werd beluisterd met het digitale filter in lineaire fase-stand (en de uitgang in absolute fase) en er was meteen sprake van een swingende weergave. De signaalfase werd geïnverteerd en het bleek, dat 0 graden de juiste stand was voor dit album. Het verschil was duidelijk en direct waarneembaar maar toch is het niet zo dat er niet kan worden genoten van muziek voordat men dat knopje herhaaldelijk heeft ingedrukt. De DacMagic maakt dus geen zenuwpezen van zijn gebruikers, wie zich steeds druk wil maken over deze functie doet dat zelf.

Klankmatig komt de DacMagic  aimabel over maar dat komt gelukkig niet voort uit een ingehouden presentatie. Bij levendige muziek was er juist sprake van een flinke portie `drive`. De Eric Bibb track Catalina Estimada (Opus 3) is een goede referentie voor het beoordelen van natuurlijk timbre en ruimtelijkheid. Het snarenspel op de akoestische gitaren werd met een mooie elasticiteit gepresenteerd waarbij het uitklinken van de klankkasten goed uit de verf kwam. De saxofoon kwam op luchtige wijze en met een rijk vibrato naar voren terwijl de zang van Eric Bibb met een opmerkelijke rust en authoriteit werd weergegeven. De vloeiendheid, lucht en tonale rijkdom waarmee het geheel werd gepresenteerd deden Opus 3 eer aan. Deze DAC gaat met een goede controle te werk zonder in een onbewogen presentatie te vervallen (wat bij veel digitale bronnen voorkomt). Hij laat als het ware op het juiste moment los waardoor instrumenten zoals staande bassen zowel met een krachtige impuls als een lang hoorbare uitsterving worden weergegeven. Het is mogelijk dat we hier een gelukkige combinatie hebben gevonden maar dan nog: klassieke Marantz CD-spelers zijn niet bepaald zeldzaam en het blijft een zeer betaalbaar apparaat. De DacMagic wist ondergetekende en bezoekers steeds in de ban van de muziek te brengen, ook bij schijnbaar simplistische of monotone stukken.

Dat kwam duidelijk naar voren bij Picture Of Jesus van Ben Harper`s CD Diamonds On The Inside. De inzet van de voorzanger van Ladysmith Black Mambazo greep onmiddelijk de aandacht met een zeer directe en open presentatie. De samenzang kwam met een bovengemiddeld goede tonale homogeniteit naar voren. Ben Harper`s zang kwam beter uit de verf dan met de huis-DAC dankzij een meer natuurlijke sibillance-weergave. Menselijke attributen zoals keelklanken, ademen en articulatie werden beter uitgelicht waardoor de samenzang levensechter klonk. Met deze DAC kon er lekker worden opgegaan in de muziek maar ook flink luid worden gedraaid, zonder auditieve bestraffing. Filter-time. Bij alle hier beluisterde CD`s en de CD 72II als digitale bron gaf de lineaire fase-stand de beste resultaten. In deze stand werd de meest vrije en uitgewogen weergave verkregen en was er sprake van een betere ritmische flow. Met de `Steep` filterstand werd een meer solide en gepunctueerd laag verkregen maar dat woog niet op tegen de voordelen van het lineaire fase-filter. De `minimum fase` filtering deed op zich weinig fout maar zorgde in de genoemde configuratie voor de minst sterke muzikale betrokkenheid. Het was boeiend om de contrasten tussen de drie filters te horen en het maakt de DacMagic ongetwijfeld breder inzetbaar (waarvan de Cambridge ontwerpers zich terdege bewust zullen zijn geweest).

De track Dry My Tears And Move On van de Richard Thompson CD Mock Tudor werd zowel mooi ontrafeld als met een goede ruimtelijke coherentie en schaal weergegeven. Het basspel van Danny Thompson kwam met een opvallende gebalde kracht en souplesse naar voren terwijl Richard Thompson`s droeve stemgeluid en de emotionele lading van zijn zang op rake wijze werden gecommuniceerd. Het beluisteren van deze muziek was als een auditieve traktatie.

Tijd voor USB en dus werd de Media Library (bestaande uit lossless geripte CD`s) -opgeslagen in een Toshiba Satellite Pro- opgestart. Bij meerdere bestanden viel het op dat met deze laptop als bron het minimale fase-filter de beste resultaten gaf. De filterstanden bleken zeer effectief in het optimaliseren van verschillende digitale bronnen. Wanneer de Toshiba als bron diende zorgde de minimum fase (stand 2) voor een meer uitgewogen en coherente tonale weergave. Het lineaire filter (Stand 1) klonk weliswaar knallender (met name bij Tusk van Fleetwood Mac) maar er was in die stand sprake van een minder goede controle over de uitersten van het frequentiespectrum. Stand 3 gaf zoals eerder het meest solide laag maar klonk wat ingekaderd en vlak.

In filterstand 2 zorgde de DacMagic in combinatie met de laptop voor een sterke ritmische flow, wat duidelijk naar voren kwam bij de track (o.k., het bestand) These Days van Steve Tilston. Het flamenco-stijl gitaarspel kreeg een uitstekende ritmische punctuering mee en het geheel werd met een goede intertonale timing en drive weergegeven. Daardoor leek het alsof de stroom van klanken werd voortgestuwd in plaats van getrokken. Dat is een belangrijk verschil want PC bronnen kunnen in combinatie met bepaalde USB-DAC`s voor een wat gelijkmatige en ingehouden weergave zorgen. Deze Toshiba/DacMagic combo was interessant om naar te luisteren, al had het nog niet dezelfde muzikale zeggingskracht als de combinatie met het CD-loopwerk. Kwalitatief goede PC soundcards (zoals de Lynx AES16) kosten soms meer dan een mooie budget-DAC zoals de DacMagic waarmee men een zelfstandig apparaat heeft wat voor meerdere bronnen kan worden ingezet en instelbare digitale filters heeft. Deze DAC behoort tot de kleine groep van betaalbare producten die prachtig in balans zijn (en dan bedoelen we niet alleen de toonbalans).

Conclusie

De DacMagic is een schoolvoorbeeld van digitale audio-evolutie. Behalve de uitstekende prestaties zijn de instelbaarheid en brede inzetbaarheid de kenmerkende pluspunten van deze slimme DAC. Daarnaast is hij ook nog eens verassend betaalbaar. De filterkeuze en de fasekeuze moet men vooral zien als een goede aanpasbaarheid van verschillende digitale bronnen en bepaalde schijven. Wanneer men per CD of zelfs per track de optimale fasestand gaat zoeken (zelfs per schijf kunnen tracks met tegengestelde fase zijn vastgelegd) zal Audiophilia Nervosa rap toeslaan en dat is niet de bedoeling. Wanneer de juiste filterstanden zijn gevonden is dit in principe een `fit and forget` apparaat.

De DacMagic is een ideale DAC om degelijke digitale dinosaurussen mee op te waarderen (denk aan de oerdegelijke klassiekers van Marantz, Denon en Teac). Daarnaast is het de perfecte betaalbare oplossing voor mensen die het digitale signaal van hun iPod met een Wadia 170i Transport aftappen of van een Sonos/Logitech streaming device gebruik maken. Dit is niet simpelweg een `leuk ding voor z`n geld` maar een hoogwaardig apparaat. High End? Dat is een term die schrijver dezes verfoeit dus laten we het zo stellen: men zal dieper, veel dieper in de buidel moeten tasten om dit weergaveniveau te bereiken met een complete speler. Zoals altijd geldt het devies: ga eerst luisteren alvorens tot aanschaf over te gaan. Voor wat betreft de situatie alhier heeft de DacMagic het pleit beslecht; hij wordt een vast onderdeel van het recensiesysteem.

Importeur Cambridge Audio: Dimex; www.dimex.nl / 070-4042647

Cambridge Audio DacMagic: 425 euro (in zwart of zilver)