De luchtgitaar van Naim

(Dit artikel is eerder verschenen in de eerste editie van Hifidelity, hét tijdschrift over mensen, muziek en film.

Het luisteren naar muziek is voor veel mensen een vast onderdeel van hun leven. Zelfs zonder dat ze het in de gaten hebben, want vaak wordt muziek op een onbewuste manier geconsumeerd. Het is dan ook overal om ons heen. In supermarkten, kantoren, fabrieken én huiskamers wordt muziek eigenlijk als een soort behang gebruikt. Niet bedoeld om bewust naar te luisteren, maar meer als arbeidsvitaminen of als verdrijver van de stilte.

Vaak klinkt die muziek uit geluidsinstallaties die hun beste tijd al lang gehad hebben, of er zelfs nooit aan toe zijn gekomen. En in veel gevallen is daar helemaal niets mis mee. Om van muziek te kunnen genieten is eigenlijk niet zo veel nodig. Zelfs via een transistorradio kan een nummer van vroeger genoeg losmaken voor kippenvel of een klein traantje. Waarom dan een test van een setje dat meer dan 10.000 euro kost?

Ja, leg dat maar eens uit... Ik ken genoeg mensen die zo’n bedrag nog niet aan een tweedehands auto uitgeven, dus laat staan aan een geluidsinstallatie. Het is dan ook niet de bedoeling dat je na het lezen van deze test onmiddellijk je spaarvarken slacht, of een tweede hypotheek neemt en naar de dichtstbijzijnde dealer rent. Hoewel ik daar om diverse redenen niet eens van zou opkijken, maar dat terzijde. Wat ik je graag wil meegeven is de emotionele meerwaarde die een fantastische geluidsinstallatie kan leveren. Voor écht kippenvel dus.

foto: Jiri Büller

Luisteren naar een goede geluidsinstallatie is te vergelijken met het scherpstellen van een foto. Kijk je door de lens van je camera naar het onderwerp dat je op de gevoelige plaat wilt vastleggen, dan is het echt een kwestie van puur geluk als je niet meer aan de focusring van je objectief hoeft te draaien. Vergelijk die toestand - onscherpe randen, weinig detail, kleuren die in elkaar over lopen en flets ogen - maar eens met een geluidsinstallatie uit de allerlaagste budgetklasse. Daar komt geluid uit, dat valt niet te ontkennen, maar pakt het u? Grijpt het je aan en krijg je vochtige ogen en een brok in de keel als je ermee naar muziek luistert? Waarschijnlijk niet. En dat heeft alles te maken met die missende focus. Als je er in slaagt om die focus terug te brengen in jouw geluidsinstallatie, zul je beloond worden met fraaiere klanken en meer muzikaliteit dan je ooit voor mogelijk hield.

Engelse specialist

Het Engelse merk Naim is een echte specialist op het gebied van hoogwaardige muziekweergave.
Het bedrijf werd in 1969 opgericht, en in 1971 kwam de eerste eindversterker op de markt. In tegenstelling tot de toen geldende opvatting dat de luidspreker het belangrijkste component van een geluidsinstallatie was, zette Naim juist heel sterk in op de kwaliteit van de bron, en de verwerking van het bronsignaal door de versterker.

foto: Jiri Büller

Het resultaat was een opvallend eigen geluid, met een zeer goed gevoel voor timing en een grote dynamiek. Omdat Naim als een soort hobbymerk vanuit de knutselruimte van de oprichter begon, werd er in het begin vooral aandacht besteed aan de schakeling. Het ontwerp van de behuizing was duidelijk ondergeschikt. Gelukkig is daar in de loop van de jaren flinke verbetering in aangebracht, en de huidige generatie Naim-apparatuur klinkt niet alleen zeer fraai, het ziet er ook nog eens uit om door een ringetje te halen.

De Set

De Naim SUPERNAIT-versterker is pas sinds 2007 op de markt, maar heeft al een flinke reputatie opgebouwd. Ongetwijfeld mede dankzij het grote bedieningsgemak. Aan de rechterkant van de kast bevinden zich twee rijen van zeven drukknoppen die uiterst prettig aanvoelen tijdens de bediening. Met de bovenste rij knoppen bepaal je welke bron er beluisterd wordt, en een ingedrukte knop is herkenbaar aan een subtiel randje van groen licht. De onderste rij knoppen geeft aan welke bron wordt toegewezen aan de tape-uitgang.

Naim voorziet echter in een volledig vrije toewijzing van alle knoppen aan iedere bron, zodat de versterker geheel naar de voorkeur van de gebruiker kan worden ingericht. De SUPERNAIT heeft ook vijf digitale ingangen aan boord, waarop bijvoorbeeld een oudere cd-speler, een set-top box voor digitale televisie of een muziekserver zoals de Squeezebox van Logitech kan worden aangesloten. Die profiteren dan van de zeer goede digitaal- naar-analoog-omzetting in de SUPERNAIT.

CDX 2 het andere buitenbeentje

De aansluitingen achterop de versterker zijn een apart verhaal, omdat Naim als één van de laatsten nog steeds vasthoudt aan de elders zowat uitgestorven vijfpolige DIN-plug om apparatuur met de versterker te verbinden. En hoewel ze een punt hebben als ze zeggen dat deze DIN-pluggen op allerlei manieren superieur zijn aan de wijd verbreide tulpstekker is er ook nog de factor gebruiksgemak. Zo’n DIN-stekker kan nu eenmaal maar op één manier worden ingeplugd, en dat vereist enige handigheid.

foto: Jiri Büller

Ondanks dat Naim standaard een fraaie DIN-interlink meelevert (losse verkoopprijs 130 euro) heeft de koper de mogelijkheid om zijn eigen kabels te blijven gebruiken, want parallel aan de DIN-ingangen zijn ook gewone tulpaansluitingen geplaatst. De luidsprekeraansluitingen laten uitsluitend banaanpluggen toe, wat in sommige gevallen een aanpassing van uw kabels vereist. Bijvoorbeeld als je met blanke draad of met vorkjes (spades) werkt. Een bijzondere extra optie is het aansluiten van een externe voeding, maar daar zal ik in dit stuk niet op ingaan.

De CDX2 cd-speler is ook al zo’n buitenbeentje. Het laatje waarin de cd ligt is uitsluitend met de hand te openen. Er zit een rechtopstaand handgreepje op, en als je daaraan trekt, ‘draait’ het gebogen laatje als het ware in een kromme beweging open. En dan blijkt dat het gehele loopwerk mee naar buiten komt. De aandrijfas waar het plaatje op rust bevat een magneetje, dat de meegeleverde puck (die de cd tijdens het draaien vasthoudt op het loopwerk) op zijn plaats houdt. Als die puck niet geplaatst wordt, weigert de speler dienst, dus het is zaak om hem niet te verliezen.

Het display is klein, en geeft alleen het tracknummer of de verstreken speelduur per nummer aan. Dat is naar hedendaagse maatstaven beperkte informatie, maar het display is wel zeer goed afleesbaar door de relatief grote groene cijfers. De apparaten werden voor deze test met elkaar verbonden door middel van een luxere versie van de meegeleverde interlink met DIN-pluggen. Deze kabel kost rond de negenhonderd euro, en dat is een hoop geld. Ik verwijs graag naar het artikel over het nut van bekabeling elders op deze site, voor de algemene achtergronden en muzikale meerwaarde van goede bekabeling. De CDX2 cd-speler is aan het lichtnet verbonden met de gloednieuwe stroomkabel van Naim, die rond de 600 euro gaat kosten.

Luisteren: instant airguitar

Al bij de eerste tonen kijken de hoofdredacteur en ik elkaar verbaasd aan. Koud uit de doos klinkt deze combinatie al beter dan onze toch niet kinderachtige huisset. Vanwege de door Naim gekozen versterkerschakeling is het verstandig om de versterker altijd aan te laten staan. In rust wordt er nauwelijks stroom verbruikt, en wordt de versterker nog niet eens handwarm. Maar ook na een dag flink hard spelen is de bovenkant van de kast amper lauw.

foto: Jiri Büller

Aan het einde van dag twee, vlak voor het naar huis gaan, wordt de soundtrack van de film Magnolia in de speler gelegd. Hierop staat het nummer Goodbye Stranger van Supertramp, dat tijdens de laatste minuut een fraaie gitaarsolo heeft. Het moet voor de overburen een grappig gezicht zijn geweest om twee oudere (ahum...) jongeren als gekken op hun luchtgitaar te zien spelen. Want dat doet deze set met je. Er zal best iets af te dingen zijn op de klankkleur (die minimaal aan de warme kant is, wat niet iedereen kan waarderen), maar de weergave als geheel klopt gewoon. Er is meer dan voldoende enthousiasme, veel dynamiek, detaillering, en een geweldige timing. Je wordt, kortom, gegrepen door de muziek. De luchtgitaar is tijdens de luisterperiode vaker ter hand genomen.

Als de muzikale keuze op klassieke muziek of op goed opgenomen jazz valt, blijkt de Naim-set opnieuw een zeer verleidelijk geluid te produceren. Ook hier valt weer op hoe natuurlijk en muzikaal de weergave is, en hoe gemakkelijk het voor te stellen is dat je met gesloten ogen bij het concert zit. En daarmee is de cirkel van deze bespreking weer rond, want ik beloofde aan het begin van dit verhaal dat ik iets zou proberen te onthullen over de meerwaarde van zo’n kostbare set. Zoals je inmiddels begrepen hebt, dwingt deze set op een zeer vanzelfsprekende manier tot genieten. Muziek die hierop wordt afgespeeld zal nooit meer afzakken tot het niveau van geluidsbehang, want zelf matig opgenomen cd’s bloeien helemaal op.

foto: Jiri Büller

Of je het voor deze set gevraagde bedrag wilt uitgeven is een persoonlijke keuze. Het is namelijk niet denkbeeldig dat er dan ook nieuwe luidsprekers aan de verlanglijst worden toegevoegd. Ik raad serieuze muziekliefhebbers in elk geval aan om deze set eens te gaan beluisteren bij een Naim-dealer in de buurt. Met zelf meegebrachte muziek uiteraard! En blijft er dan nog twijfel; bij Naim kun je vanaf ongeveer 2500 euro terecht voor een versterker en een cd-speler. Het torenhoge niveau van deze SUPERNAIT/CDX2-set wordt daarmee weliswaar niet helemaal gehaald, maar het komt er wel erg dicht bij in de buurt. Met een set fatsoenlijke luidsprekers erbij kun je dan voor minder dan 4.000 euro iets in huis halen waar je vele jaren van kunt genieten, en waarvan het enige echte risico het krijgen van het ongeneeslijke, maar o zo aangename hifi-virus is. Ik ben in ieder geval opnieuw besmet geraakt.

Benieuwd naar meer van dit soort artikelen? Neem dan eens een kijkje op www.hifidelity.nl