Naim en Neat: Magische Match

Er zijn in de hifi-branche in zekere zin twee soorten importeurs. Sommigen kiezen voor een zeer breed merkenpakket zonder al te veel te letten op onderlinge samenhang van merken en productsoorten, terwijl anderen juist een kleiner aanbod hebben waarbij zeer veel zorg is besteed aan de combinaties die met de merken te maken zijn. Latham Audio uit Alphen behoort absoluut tot die laatste categorie.

De ene werkwijze is overigens niet beter dan de andere, het zegt niets over de kwaliteit van de producten op zich als een importeur bijvoorbeeld geen luidsprekers voert die passen bij het elektronicamerk dat ze vertegenwoordigen. Het is echter wel handiger om bij een leverancier te kunnen `shoppen` als men op zoek is naar een muzikale set. Op basis van ervaring en liefde voor het vak bij elkaar gekozen combinaties kloppen soms gewoon beter dan bij elkaar gescharrelde merken van verschillende afkomst.

In het geval van Latham gaat het over de merken Naim en Neat, twee Britse fabrikanten die overigens van elkaars producten gebruik maken bij de muzikale afstemming van hun koopwaar. Het was dus logisch dat we, toen we de aanvraag voor de Naim elektronica de deur uit deden, meteen JA zeiden toen we per kerende mail het aanbod kregen om er een setje Motive 1 luidsprekers van Neat bij te beluisteren.

En niet lang daarna stonden ze dus in onze luisterruimte: vier stijlvolle zwarte kasten met zacht groene verlichting (zoals Kilian Bakker in zijn test van de NaimDAC onlangs al opmerkte een zegen in een tijd dat alle elektronica met felblauwe schijnwerpers lijkt te moeten worden uitgerust), en twee vrij kleine vloerstaande luidsprekers.

Een nadere kennismaking

De nieuwe Naim XS serie zit qua prijs niet zo heel ver boven de instapmodellen uit de 5i serie. Het is de eerste `step-up` binnen het merk. Het uiterlijk is vrijwel hetzelfde, het zit hem helemaal van binnen. Het grootste verschil met de 5i serie is dat er op grote schaal gebruik wordt gemaakt van technieken uit duurdere series, met alle klankmatige voordelen van dien. Ook heel belangrijk is dat de XS serie kan worden opgewaardeerd met Naim`s eigen externe voedingen.

In de CD5 XS cd-speler wordt dezelfde software toegepast als in de veel duurdere CDS3, en het loopwerk is hetzelfde als in de eveneens duurdere CDX2. Ook heeft de speler een digitale uitgang, zodat de weergave door middel van een externe DA converter nog kan worden opgewaardeerd, bijvoorbeeld met de onlangs door HiFi.nl geteste NaimDAC. De bediening is erg intuetief. De perfect aanvoelende ronde knoppen laten geen enkel misverstand bestaan over hun functie. De cd-lade is even wennen, want deze moet e met de hand e met een door de gebogen vorm gedicteerde zwenkbeweging worden geopend. De volledige laser-aftaster komt mee naar buiten, maar dat is veel minder eng dan het lijkt, met de vingers aanraken van de lens is bij normaal gebruik zo goed als uitgesloten. De cd wordt op de spindel vastgezet met een kleine magnetische puck. Zonder puck wordt de cd niet ingelezen, dus kwijtraken is geen optie!

(De `gebogen` lade van de CD5 XS)

De voor- en eindversterker NAC 152 XS en NAP 155 XS hebben dezelfde slanke behuizing als de cd-speler, wat er voor zorgt dat de set eerder onopvallend oogt. Zeer chique wel, maar onopvallend. De voorversterker heeft overigens geen eigen voeding, en moet dus gebruikt worden in combinatie met een Naim eindversterker (de NAP XS 155 en de NAP 200 hebben zo`n voedingsuitgang) of een aparte voeding, en in deze setup geval is daarvoor de Flatcap XS gekozen.

(De Flatcap XS heeft exact dezelfde behuizing als de NAP 155 XS eindversterker)

Aansluiten

Het aansluiten van de set is overigens een apart verhaal. Omdat Naim nog steeds gebruik maakt van de speciaal voor audio ontwikkelde en daardoor superieure DIN pluggen leveren ze ook eigen kabels. De pluggen aan die kabels zijn voorzien van draaibare ringen die als bajonet-sluiting dienen, de plug kan dus nooit zomaar uit het apparaat getrokken worden of vallen. Het voordeel van Naim`s eigen bekabeling is overigens wel dat de bezitter van een Naim set zich gevrijwaard kan voelen van het experimenteren met allerlei kabels. Dat heeft Naim immers al gedaan.

(De NAC 152 XS voorversterker)

Omdat Naim vanwege door de markt gevraagde compatibiliteit met apparatuur van verschillende merken ook RCA aansluitingen op hun apparatuur heeft heb ik uiteraard even geluisterd met andere kabels. Dat leverde op muzikaal vlak geen significante verbeteringen op, wat volgens mij aangeeft dat ze daar in Salisbury hun huiswerk goed hebben gedaan. Het is even wennen met die `rare` DIN pluggen, maar de uitgebreide handleiding geeft duidelijk aan hoe e.e.a. moet worden aangesloten, en de Naim dealer zal u er altijd bij helpen.

De Neat Motive 1 is zoals gezegd een vrij kleine vloerstaande luidspreker. De licht naar achteren hellende kast is 92 centimeter hoog en slechts 16 centimeter breed, en is voorzien van een titanium tweeter met omgekeerde dome en twee identieke luidsprekers waarvan de onderste alleen lage tonen weergeeft, en de andere ook het middengebied. Een 2,5-weg systeem dus. De baspoort zit in de bodem van de kast, die daarom altijd met spikes of rubber doppen van de vloer moet worden ontkoppeld. Voordeel van deze constructie is dat de luidspreker zeer eenvoudig te plaatsen is, omdat er geen rekening hoeft te worden gehouden met de afstand tot de achterwand.

Hoe klinkt dat?

Zoals ik al zei kan een door de importeur gekozen combinatie van elektronica en luidsprekers prestaties leveren die groter zijn dan de som der delen. Een eerdere kennismaking met de Naim Supernait geentegreerde versterker staat ons op de redactie nog in het geheugen gegrifd als buitengewoon prettig, en we zagen die versterker destijds met lede ogen vertrekken. Met enige spijt werd de luchtgitaar die we veelvuldig bespeelden tijdens luistersessies weer opgeborgen, maar de komst van de SX serie stemde hoopvol, een beetje opgewonden zelfs.

Nadat een set is opgebouwd wordt er doorgaans een korte luistersessie gehouden om te bepalen of alles goed zit aangesloten. Pas daarna ga je schuiven met de luidsprekers om tot een bevredigend startpunt te geraken. Bij Naim is het door het gebruik van de DIN pluggen aan de interconnects en een speciale dubbele banaanplug aan hun eigen luidsprekerkabel in principe onmogelijk om iets verkeerd aan te sluiten als je de gebruiksaanwijzing volgt, dus zaten we meteen in de startblokken om met de speakers te gaan sjouwen. En een half uur laten zaten we dat nog, hoewel, eigenlijk niet. Koud uit de doos, met de luidsprekers `op het oog` neergezet werd er zodanig muziek gemaakt door dit setje dat we ons er niet toe konden zetten om te stoppen met luisteren.

(De NAP 155 XS eindversterker is net zo slank als de overige componenten)

Een zeer goede eerste indruk dus, maar luchtgitaar-waardig? Nee, nog niet. Schuiven met de luidsprekers gaf overigens zo weinig verbetering van het warme, diepe en brede geluidsbeeld dat we vrij snel besloten de set maar eens lekker aan de stroom te laten hangen om met een cd-tje op repeat een paar dagen lekker in te spelen.

Na ongeveer een week vond de tweede luistersessie plaats. En dat klonk inderdaad aanzienlijk beter. Het muzikale karakter dat de set bij de eerste tonen had laten horen was er overigens nog steeds, maar alle dimensies waren opgerekt. Zoals altijd passeerde een aantal tracks van mijn zelf samengestelde referentie-cd de revu. Vooral de mix van elektronica (en de putdiepe bas) en `echte` instrumenten van Boz Scaggs` Thanks To You was verbluffend te noemen. De slanke Neat luidspreker bleek in staat tot raamtrillende lage tonen, en verloor daarbij geen enkel ogenblik het overzicht op de kleinere details, wat overigens ook op het conto van de rest van de set kan worden geschreven. Controle, rust en betrokkenheid, niet meer in niet minder.

Twee andere favorieten tijdens de luistersessie waren Nina Simone`s He Needs Me, en Joan As Police Woman`s To Be Lonely. Twee vrouwen die van achter de piano hun hart uitstorten. En daarmee houdt de vergelijking alweer op. Deze tracks zijn e ook al door hun leeftijdsverschil van 46 jaar e totaal verschillend van klank. Allebei zeer intens, maar bij Nina hangt er ook nog een soort van heerlijke sepia waas van ouderdom over de opname die een heel erg vertrouwd gevoel geeft als je hem over de Naim-Neat set afspeelt. De iets warme maar gedetailleerde afstemming van het geluid gaat hier heel goed mee om. De moderne opname van Joan onthult veel meer details, is op een bepaalde manier ruimtelijker, maar ook een stukje minder emotioneel. En zo kwam het dat ik bij Nina Simone twee traantjes wegpinkte, en bij Joan maar eentje.

Luchtgitaar? De conclusie...

Het is inmiddels een soort van `running gag` op de redactie dat een set pas deugt als we ons gedwongen voelen de luchtgitaar ter hand te nemen. Dus werd Supertramp weer uit de kast getrokken. Met een vers geslepen air-plectrum in de rechterhand, en de hals van de luchtgitaar losjes in de linker werd het nummer Goodbye Stranger van het album Breakfast In America ingestart. Ergens in de tweede helft krijgt deze track een soort omkering. Een spanningsopbouw van bijna een minuut ontlaadt zich in een heerlijke gitaarsolo die tot het eind van het nummer duurt. En ja hoor, daar ging hij weer. Zelfs als je weet dat je er op zit te wachten...jezelf uit alle macht dwingen om het niet te doen, en het dan toch doen. Omdat je niet anders kunt. Dat is muziekbeleving in optima forma.

(Wij gebruikten de derde gitaar van links.)

Conclusie

Als je de Naim-Neat combinatie vergelijkt met een andere set is het mogelijk dat die gedetailleerder klinkt, of ruimtelijker, of misschien zelfs wel wat dynamischer, maar muzikaler? Daar krijgt de meerderheid het echt moeilijk. Op de een of andere manier slaagt de Naim-Neat combi er in het uiterste aan muzikaliteit van de cd in de lade van de speler te schrapen, en die vervolgens op een niet-hifi manier aan de luisteraar over te brengen. Dat behoeft misschien enige nuance. Want gaat het dan niet om de meeste detaillering, het diepste laag, de grootste ruimtelijkheid?

Het antwoord daarop is in dit geval duidelijk nee. Het is niet de eerste keer dat ik dit roep, en het zal ook niet de laatste keer zijn: muziek en muzikaliteit laten zich niet in specificaties te vangen. De magie van een goed afgestemde set laat zich niet uitdrukken in cijfers voor of achter de komma. Alleen in zaken als weggepinkte traantjes en gebroken luchtsnaren. De hernieuwde kennismaking met Naim en de eerste ontmoeting met Neat waren uiterst plezierig. Als de set volgende week wordt opgehaald zullen we weer zuchtend afscheid nemen. Snel nog een keer Nina opzetten, nu het nog kan.

Prijzen:

Naim CD 5 XS cd-speler: 2.200 euro
Naim NAC 152 XS voorversterker: 1.125 euro
Naim NAP 155 XS eindversterker: 1.300 euro
Naim Flatcap XS voeding: 850 euro
Naim NAC A5 luidsprekerkabel: 20 euro/meter

Neat Motive 1 luidspreker: 1.850 euro per paar

Meer informatie:

www.latham.nl