Black Ravioli Products

Het uitproberen van accessoires als voetjes, dempers en akoestiek verbeteraars heeft nooit mijn eerste prioriteit, omdat de effecten zeer verschillend kunnen zijn in combinatie met apparatuur en luisterruimtes. Echter soms komt op je pad een concept zoals de Black Ravioli Products, dat zaken anders aanpakt dan normaal.

Als daarbij de fabrikant de tijd neemt om een zeer duidelijke uitleg van zijn producten te sturen, zonder de gebruikelijke commerciële inhoud of een: “alleen ik snap het” statement, dan maakt nieuwsgierigheid zich al snel meester van mij.

Het gehele gedachtegoed van Black Ravioli Products is teveel om te bespreken in een productbeschrijving, maar een aantal highlights die hout snijden wil ik u niet onthouden. Terecht stelt Derrick Ethell van Black Ravioli dat een apparaat een combinatie vormt met zijn ondergrond. Sommige meubel fabrikanten kiezen voor een lichte constructie, die ongewenste trillingen snel afvoert en omzet in warmte, een goed voorbeeld daarvan is Quadraspire, of juist een heel zware constructie die nauwelijks in beweging te krijgen is.

Nog anderen maken audiorekken die actief gedempt worden en trillingen in tegenfase opwekken om resonanties op die manier te elimineren. Het gros van de dempers en voetjes vormt daarbij een brug tussen de apparatuur en de ondergrond, met elk soort een eigen werking. Allemaal oplossingen waarbij een interactie tussen het rek, voetje en het apparaat plaatsvindt. Een onvoorspelbare interactie omdat een apparaat, voetjes en een rek nooit volledig op elkaar afgestemd zijn (een enkele uitzondering misschien daargelaten). Daarmee is het een kwestie van “trial and error” wat wel werkt en wat niet, zoals ik uit eigen ervaring maar al te goed weet.

Foto: Ed Verkerk

Black Ravioli Products kiest voor een andere route. Het isoleren van het apparaat van het rek. Daarmee ontstaan drie voordelen. Enerzijds worden trillingen vanuit het apparaat niet doorgegeven aan de ondergrond en andersom zullen trillingen vanuit de ondergrond (denk aan akoestische terugkoppeling) niet in het apparaat terecht komen. Derde voordeel, we hebben uitsluiten nog te maken met de interactie tussen het apparaat en Black Ravioli. Trillingen zullen voor een goede werking heel snel moeten worden omgezet in warmte in het Black Ravioli materiaal. Want, zo stelt Derrick Ethell, die snelheid is mede essentieel om te komen tot een ongekleurde weergave.

Zonder teveel geheimen prijs te willen geven zegt Black Ravioli te zijn opgebouwd uit diverse lagen nylon, polyethyleen en polycarbonaat. Waarbinnen een niet nader gespecificeerd materiaal zorgt voor de omzetting van mechanische energie in warmte. De materialen die de kerm omgeven zorgen voor een gestuurde en niet gedempte afgifte van de warmte, opgewekt in miljoenen energie overdracht paden. Dat laatste zullen we aan moeten nemen, ik kan dat niet onderzoeken, alleen een werking constateren of juist niet constateren.

Foto: Ed Verkerk

De doos met Black Ravioli producten die ik thuis kreeg bevat pads, spacers en vier stuks Big Feet 1. De pads passen rechtstreeks onder een apparaat. Let op, naast de oorspronkelijke apparaatvoeten te plaatsen en niet daaronder. Als één pad te laag is kunnen er twee op elkaar gelegd worden, of er kan een pad met een spacer worden toegepast. Onder grote apparaten zoals flinke versterkers is een Big Foot 1 handiger in gebruik. De pad is 1,1 cm hoog en ziet er uit als een nylon ravioli kussentje. De spacer is 1,2 cm hoog en is gefreesd uit corian. De Big Feet 1 is 3 cm hoog en voelt aan als rubber. Het is gezien de maat een pad zonder zijn nylon hoes, geplakt op een spacer met aan de andere kant een tweede pad. Ik vind het persoonlijk een nadeel dat de pads en de spacers erg glad zijn. Dat maakt plaatsen niet erg gemakkelijk en een lichte CD-speler als mijn Cyrus glijdt heen en weer tijdens het bedienen als je niet oppast.

Foto: Ed Verkerk

De fabrikant stelt dat de producten enige tijd nodig hebben om zich te settelen. Pas daarna dient men te luisteren naar muziek met de pads en feet op hun plaats, om vervolgens het Black Ravioli materiaal weg te halen en opnieuw te luisteren. Dat settelen klinkt als voodoo maar ik heb mij er toch maar aan gehouden. Ik koos ervoor vier twee-aan-twee paar gestapelde pads onder een H.A.T. lijnversterker te leggen. Vier enkele pads legde ik onder een Cyrus loopwerk en de Big Feet 1 kregen een plaats onder een NAD M2 digitale versterker. Voor de analoge Transrotor/SME/Transfiguration/H.A.T phono bron gebruik ik de M2 in combinatie met de H.A.T. lijnversterker, voor CD werkt de M2 als geïntegreerde dac/versterker. Normaal staat de Cyrus op Axedo AirBase dempers en de lijntrap op Composite Products CF-Cones.

Het effect bij het luisteren

Muziekkeuze is gemakkelijk te maken uit het aanbod. LP’s van Chet Baker (Chet), Alison Krauss (So Long So Wrong) en Eva Cassidy (Songbird). CD’s zijn Allan Taylor (Hotels & Dreamers), Carol Kidd (A Place In My Heart) en Janis Ian (Up ‘till Now). De Alison Krauss LP laat zonder de pads onder de lijnversterker minder gemakkelijk details horen. De weergave is drukker en minder rustig, de ruimte om de instrumenten loopt terug en het stereobeeld zit meer tussen dan buiten de luidsprekers. Bij Eva Cassidy is de in de studio toegevoegde echo op de stem haast helemaal weg. De stem is minder nadrukkelijk aanwezig, meer direct en eenvoudiger in de weergave, tegelijk een stuk minder intiem. Bij Chet Baker wordt de bas zonder de pads eerder rommelig, opnieuw is de weergave “eenvoudiger”, kleiner, wel lijkt de dynamiek groter. Als ik in plaats van de pads de Composite Products CF-Cones plaats komt de ruimte terug, de directheid blijft, de dynamiek staat overeind alleen de fraaie “natuurlijke zachtheid” in de weergave die de Black Ravioli biedt is weg.

Het Cyrus CD-loopwerk heeft meerdere malen bewezen het liefst op de eigen pootjes te staan of op de Axedo AirBase dempers. Des te meer ben ik verbaasd als het verwijderen van de pads onder het loopwerk tijdens het draaien van Janis Ian tot gevolg heeft dat de weergave meer versluierd, duidelijk saaier gaat worden en klein tussen de luidsprekers blijft staan. De Allan Taylor CD laat een duidelijk minder afgetekend geluid horen, echt minder definitie op de stem, een platter stereobeeld en is minder spannend dan met de pads. Carol Kidd, die zingt met een big band als begeleiding, wordt een stuk minder sprankelend. Ook rommeliger, zeker als de big band flink begint te blazen. Het terugplaatsen van Axedo dempers brengt de sprankel terug, maakt het stereobeeld weer groter en houdt de weergave schoner. Ik zou in een blinde test de verschillen tussen Black Ravioli en Axedo zeker herkennen, maar slecht in staat zijn mijn voorkeur voor de lange termijn aan te geven. Omdat de beide producten niet veel in prijs verschillen laat ik een voorkeur in dit geval graag over aan de lezer. Feit is wel dat het Cyrus loopwerk ook op Black Ravioli beter presteert dan op eigen pootjes, wat voor Cyrus al een wonder op zich mag heten.

Tenslotte de Big Feet 1 onder de NAD versterker. Na experimenteren met meerdere voetjes en dempers in het verleden, die niets essentieels hoorbaar toevoegden of wegnamen uit de weergave van de NAD, had ik weinig hoop op een verandering. Wel was me opgevallen dat ik sinds de plaatsing van de Big Feet 1 lang en aangenaam zit te luisteren. Tijd om de Big Feet 1 weg te halen. Ai, de weergave is direct kleiner in alle drie de dimensies. Minder vloeiend, minder schoon en meer versluierd, tegelijk neemt de subjectief waargenomen dynamiek af. Dat is het geval zowel als ik gebruik maak van analoge bronnen als van digitale CD weergave. Na nogmaals experimenteren met diverse andere voetjes kan ik op sommige punten wel enige winst boeken vergelijkbaar met de Black Ravioli, maar dat vergt intensief luisteren en ik kom lang niet tot het niveau dat de Big Feet 1 op alle punten tegelijk kan halen. Eigenlijk is het enige andere voetje dat op sommige punten wezenlijk bijdraagt afkomstig van Composite Products. Toegegeven, de Big Feet 1 is aanzienlijk duurder dan de andere aanwezige dempers en voetjes. Niettemin een interessante en vooral allround ontdekking, omdat Black Ravioli vele eigenschappen combineert die andere voetjes telkens slechts in één of twee opzichten bieden.

Foto: Ed Verkerk

De clou is het tegelijk plaatsen van Black Ravioli onder meerdere apparaten in de keten en het daarna weghalen van alle pads en Big Feet 1 tegelijk. Hetgeen u hierboven heeft gelezen vindt in versterkte mate plaats. Zoals vele voetjes en dempers heeft ook Black Ravioli een duidelijk positief effect op de weergave in zijn geheel. Wat de Black Ravioli uniek maakt in dat opzicht is het bijdragen aan een doodstille achtergrond waardoor luisteren op de lange termijn minder vermoeiend is en de concentratie langer vastgehouden kan worden. Dat meer details naar voren komen is daarvan een gevolg, dat de muziek vloeiend en natuurlijk klinkt een zeer welkome en aangename extra. Veel voetjes werken minder opvallend naarmate de ondergrond meer geschikt is voor het daarop plaatsen van audio apparatuur. Black Ravioli Products trekt zich van die ondergrond weinig tot niets aan is mij gebleken. De verbetering is weliswaar groter op een Ikea Ivar rek dan op een Quadraspire QAVX, maar zelfs op de QAVX onmiskenbaar bijdragend aan een betere weergave van zowel analoge als puur digitale apparatuur. Een zeer interessant product dat inderdaad een nieuwe weg inslaat in ontkoppeling en eliminatie van storende trillingen.

Aanvullende informatie:

Prijzen:

Black Ravioli Pads: 25 euro per stuk
Black Ravioli Spacers: 9 euro per stuk
Black Ravioli Big Feet 1: 120 euro per stuk

Importeur:
Latham Audio
Telefoon: (0031) 013 – 5082411
Fax: (0031) 013 – 5082617
E-mail:info@latham.nl
Web: www.latham.nl