Dynaudio Focus 160
Er zijn zo van die merken die op een of andere manier een speciaal plekje in je hart veroveren. Een van die merken is voor mij Dynaudio. Jarenlang heb ik met veel plezier geluisterd naar de inmiddels legendarisch Contour 1.3 MkII monitoren. Een bezoek aan de Dynaudio fabriek(en) in 2008 deed mijn bewondering voor het Deense merk alleen maar toenemen. De introductie van een compleet nieuwe Focus lijn tijdens de High End in München deed me dan ook watertanden...die moest ik aan de tand voelen. Mijn keuze viel - niet geheel toevallig vanwege mijn persoonlijke ervaring - op de kleinste luidspreker uit de serie: de Focus 160.
De Focus 160 is ook de enige luidspreker in de serie die op een stevige voet geplaatst moet worden, alle andere modellen zijn zogeheten vloerstaanders. In totaal omvat de Focus serie een viertal modellen: de hier besproken Focus 160, drie in formaat oplopende vloerstaanders (Focus 260, Focus 340 en Focus 380) en een center luidsprekers met de naam Focus 210 C.
De hele familie, met de 160 als enige op een stevige voet
Focus op Dynaudio Focus
Ten opzichte van de ‘oude’ Focus lijn - die tijdens de High End Show in 2005 werd geïntroduceerd - is er het nodige veranderd, al zou je dat op het eerste oog niet zeggen. Maar een nadere inspectie, en een blik op de handleiding, leert dat we eigenlijk kunnen spreken over een compleet nieuwe serie. De meest in het oog springende wijzigingen zijn natuurlijk cosmetisch: de kast oogt een stuk slanker, de frontplaat van de tweeter is in een grijze tint afgewerkt, er zijn mooiere schroefjes met in de kast verwerkte metalen busjes gebruikt en het logo is wat strakker vormgegeven. Ook zijn de Focus luidsprekers nu in een walnoot fineer en in piano zwart of wit verkrijgbaar.
De Dynaudio Focus 160
Maar de echt belangrijke wijzigingen zitten aan de binnenzijde: in de Focus 160 vinden we een compleet nieuw ontwikkelde 17cm MSP midrange/woofer met een voicecoil former die nu gemaakt is van Black Kapton in plaats van het normale Kapton uit de oude serie. Het grootste voordeel van Black Kapton is dat het veel stijver is dan het normale Kapton. Ook de magneten in de Focus serie zijn veel krachtiger dan die in het voorgaande model. Bovendien zijn de spreekspoelen van een andere coating voorzien waardoor deze volgens Dynaudio nog meer hitte kunnen verdragen en deze hitte ook beter kunnen dissiperen. Door de nieuwe coating lijkt het alsof de bij Dynaudio gebruikelijke aluminium spoelen zijn vervangen door koperen exemplaren, maar het is juist de coating die het aluminium een koperkleur geeft.
Een andere - zeer - belangrijke wijziging betreft de tweeter. Vanaf de buitenkant valt de ietwat naar binnen gewelfde frontplaat van de tweeter al op. Hierdoor ontstaat een minimale hoorn, waardoor het rendement en de afstraling van de tweeter positief beïnvloed worden. Maar het is vooral de coating van de tweeter die voor de grootste verandering zorgt. Tijdens mijn bezoek aan de fabriek in Denemarken werden alle tweeters nog met de hand van een coating voorzien: een zeer secuur werkje dat uitsluitend door speciaal opgeleide werknemers werd uitgevoerd. De tweeter in de nieuwe Focus serie wordt echter machinaal aangebracht waardoor de coating veel dunner kan zijn - en daarmee lichter en dus sneller - en ook nog eens veel gelijkmatiger van dikte is, wat weer een positieve invloed heeft op het afstraalgedrag. Maar ook de kamer achter de tweeter is compleet nieuw ontworpen. Volgens Dynaudio benadert de nieuwe tweeter hiermee zelfs de beroemde en veel duurdere Esotar2 tweeter. Uiterlijk zijn de nieuwe tweeters eenvoudig te herkennen: de coating is dermate dun dat je er doorheen kunt kijken. Het zou me trouwens niet verbazen als Dynaudio deze tweeter ook in andere modellen in gaat zetten.
De presentatie van de familie op High End München 2011 - (c) M&M4Media
Kijken we naar de technische specificaties dan zien we een rendement van 86dB en een nominale impedantie van 4 Ohm. Dynaudio kiest bewust voor een hogere demping van de kast en units - en dus een lager rendement - omdat daarmee meer controle over het geheel gehouden kan worden waardoor ook de vervorming drastisch verminderd wordt. De impedantie van de Focus 160 ligt over het gehele frequentiebereik zowat stabiel op 4 Ohm, waardoor versterkers in de praktijk daar nooit door in de problemen komen; Om de luidsprekers in te spelen sluit ik ze eerst een weekje aan op de nieuwe 2 x 50 Watt NAD VISO Three all-in-one. En zelfs deze kleine krachtpatser - zoals bekend hebben NAD versterkers een enorme stroomreserve - weet de Focus 160 vol en dynamisch te laten klinken. Ergo: de Focus 160 vraagt om een serieuze versterker en niet zozeer om hoge wattages. Aangesloten op de juiste versterker weet de kleine Dynaudio ook behoorlijk lage frequenties weer te geven. Volgens opgaaf loopt het laag zelfs door tot 40 Hz (-3dB).
In de praktijk
De Dynaudio’s worden geleverd in een stevige bruine doos. Alleen het Dynaudio logo verraadt dat het hier om een stel hoogwaardige monitoren gaat. In de doos zitten de twee Focus 160’s oerdegelijk verpakt: de luidsprekers worden tegen kleine krasjes beschermd door een laag zacht viltachtig materiaal en tegen grover geweld door piepschuimen schelpen. Als ik het vilt verwijder komt er een in fraai donker houtfineer afgewerkte kast tevoorschijn. Dat Dynaudio haar roots heeft in de meubelmakerij is duidelijk te zien aan de afwerking van de Focus 160: nergens zijn er plakranden van het fineer zichtbaar en ook de facetten die de overgang tussen de baffle en de zijwanden sieren zijn naadloos afgewerkt. De frontplaat van de tweeter is, zoals de Britten zo mooi kunnen zeggen flush mounted. In gewoon Nederlands wil dat zeggen dat de frontplaat in hetzelfde vlak ligt als de kast. Bij de woofer daarentegen is de rand van de aluminium korf op de kast gemonteerd.
Aan de achterzijde zien we van onder naar boven een paar degelijke WBT-achtige single-wire aansluitingen, een sierlijk naamplaatje met de trotse vermelding ‘made in Denmark’ en een baspoort. De kast zelf wordt naar de achterzijde toe wat smaller en op de overgang van de baffle naar de zijwanden zijn, zoals gezegd, facetten aangebracht. Het geheel oogt, ondanks de relatief forse buitenmaten (202 (B) x 350 (H)x 294 mm(D)), elegant en goed geproportioneerd.
De Focus 160’s krijgen een plekje op mijn perfect waterpas afgestelde Atacama stands en worden met een klein propje blu-tack op iedere hoek aan de stands gekoppeld. Luidsprekerkabels zijn van AudioQuest (Red Wood), muziek wordt verzorgd door een Naim Supernait, een Naim DAC en een Logitech Squeezebox Duet met BOTWS voeding. De analoge interconnect is een Siltech Classic Anniversary 550i, de digitale versie is een Chord Company Signature Plus. Een kleine 3 meter uit elkaar en met een geringe toe-in nemen de Dynaudio’s de plek in die normaal gereserveerd is voor de PMC FB1+ transmissielijnen.
Luisteren
Met To Build a Home van het The Cinematic Orchestra album Ma Fleur laat de Focus 160 zich meteen van zijn beste kant zien. Het geluidsbeeld dat de Focussen opbouwen is enorm breed, het reikt tot zeker een twee meter buiten de luidsprekers. Als de sfeervolle zang aangevuld wordt met strijkers en piano wordt het nummer geleidelijk naar een climax gebracht. De drukte die hierdoor ontstaat in het geluidsbeeld brengt de Dynaudio’s echter niet in verlegenheid. “Opstellen in rijen van drie!” lijkt de Focus 160 te roepen...en de muzikanten luisteren. In prachtig opgebouwde laagjes wordt een beeld neergezet dat vol maar overzichtelijk is. Iedere nuance in de stem is duidelijk hoorbaar. De stem wordt zelfs op de juiste hoogte geplaatst. Tonen worden lang aan gehouden en sterven slechts tergend langzaam uit, daarmee de sfeervolle muziek een extra lading gevend. Als ik na afloop van het nummer te laat op de pauzetoest van de iPad tik loopt de track over in Familiar Ground en besluit ik nog even door te luisteren. Dit nummer opent met een aanhoudend getokkel op een snaar. Het beeld glijdt steeds tussen de linker- en rechterluidspreker en nergens is die overgang minder dan vloeiend. De spreiding van de nieuwe tweeter is werkelijk fenomenaal.
De tweeter is bovendien snel en transparant. Dat bewijst het nummer Bridge of Tears van het Clannad album Landmarks. De gitaar in dit nummer wordt sprankelend weergegeven. De eerste pluk aan de synthetische snaar springt uit de ondergrond van lage tonen: snel en dynamisch, maar ook met de juiste warmte die de muziek van Clannad kenmerkt. De echo op de stemmen draagt ook bij aan dat typische sfeertje. Ook hier sterven klanken langzaam en natuurlijk uit. Maar ook het mid/laag kan uitstekend pas houden met de tweeter. Nergens laat de woofer blijken problemen te hebben met de enorme hoeveelheid extreem lage tonen. Hij kapt weliswaar wat eerder af dan mijn grote vloerstaanders, maar wat er aan laag weergegeven wordt is uitstekend onder controle en blijft zelfs tot de laagste frequenties het dynamische karakter behouden.
Conclusie
In de jaren ’60 besloten drie van ‘s werelds beste popmuzikanten, een drummer, een bassist en een gitarist, samen een bandje op te richten. In Nederland steeg dit bandje nooit tot grote hoogten, maar wereldwijd werd en wordt de band als de allereerste superband gezien. Drummer Ginger Baker, bassist Jack Bruce en gitarist Eric Clapton hadden hun sporen in de muziek al ruimschoots verdiend toen ze samen bekend werden als Cream. De band was helaas geen lang leven beschoren, maar dat weerhield de band er niet van een legendarische status te bereiken. In 2005 besloten de mannen dat het weer eens tijd was geworden om samen op te treden. De Royal Albert Hall zat drie opeenvolgende avonden tot de nok gevuld met uitzinnige fans. Fans van het eerste uur, maar ook opvallend veel jongeren kwamen om deze levende legendes nog een keer live te horen spelen. De registratie van deze drie avonden kwam natuurlijk kort daarna op live-dvd, dubbel-cd en dubbel-lp op de markt.
Stormy Monday knalt uit de Focus 160’s. De warme klanken van Clapton’s gitaar vullen de ruimte. Iedere aanraking van de snaren is met de ogen dicht te volgen, de drums van Ginger Baker beuken de trommelvliezen en de bas van Jack Bruce klinkt sonoor en kalm. Snelle tikken op de hi-hat zorgen voor een frisse toon. Geluiden uit het publiek zweven als in een surround-opstelling rond mijn hoofd. De ogen gaan dicht, de handen zwaaien door de lucht en het hoofd knikt ritmisch op de muziek. Ruim 8 minuten muziek lijkt binnen luttele seconden afgelopen te zijn. Stoppen? Nee hoor, deze cd draait door tot de laatste noot uitdooft. Muziek luisteren op dit niveau is een genot.
Het goede nieuws
Het goede nieuws is dat deze Dynaudio Focus 160 luidsprekers nu eens niet onbereikbaar zijn voor de meeste muziekliefhebbers. Met een adviesprijs van 1000 euro per stuk zijn ze weliswaar niet goedkoop, maar ik ken weinig luidsprekers in deze klasse die je zoveel muziekplezier kunnen schenken. De nieuwe tweeter is, zoals Dynaudio zelf ook beweert, gevaarlijk goed. De spreiding, de snelheid en de transparantie waarmee de nieuwe tweeter muziek weergeeft is bijzonder in deze prijsklasse. En gelukkig integreert de tweeter ook nog eens naadloos met de bekende MSP woofer. Een geluidsbeeld dat zich met de juiste opnames tot ver buiten de luidsprekers plaatst, daarbij ook een juiste afbeelding in de hoogte en in de diepte weet te bewerkstelligen en een gecontroleerde laagweergave heeft maken de Focus 160 tot een serieuze high-end luidspreker en krijgt daarmee van mij een zeer warme aanbeveling.