Musical Fidelity M1CLiC Universal Music Controller
Musical Fidelity is een merk met een goed gekozen naam. Want de fabrikant uit het Engelse Wembley slaagt er keer op keer in om het streven dat in de merknaam besloten ligt waar te maken. De M1CLiC Universal Music Controller is een component uit de relatief jonge M1 serie. Een prettige kennismaking met wat ik het Zwitserse zakmes voor een moderne geluidsinstallatie zou willen noemen.
Met deze serie heeft Musical Fidelity een aantal zeer aantrekkelijke audio-componenten op de markt gebracht. Mooi in de nieuwe huisstijl vormgegeven, maar dan op halve breedte, zeer degelijk gebouwd én een herkenbare, zeer muzikale klank. De M1CLiC herbergt een groot aantal interessante functies. Volgens het glanzende naamplaatje dat Musical Fidelity op de kast bevestigt is het een Universal Music Controller, en daar is geen woord van gelogen. Om te beginnen is het een geweldige D/A converter die digitale signalen tot 24 bit en 192 kilohertz kan verwerken, en die het binnenkomende signaal niet alleen herklokt, maar lagere bitrates en samplingfrequenties ook nog eens via upsampling verhoogt tot de eerder genoemde 24/192 resolutie.
Maar de M1CLiC is meer. Want naast de zeven digitale ingangen (waarover straks meer) zijn er drie analoge rca-inputs aanwezig. Verder werkt de M1CLiC ook als streamer (draadloos of via ethernet) en is er een uitstekende internetradio module aan boord. Op de achterzijde vinden we verder een IEC net-entree voor het meegeleverde netsnoer of een exemplaar naar keuze, een aansluiting voor de wifi antenne, een trigger uitgang waarmee andere componenten uit de serie kunnen worden geschakeld en een RS232 ingang voor service-doeleinden waar de consument zelf niets mee kan doen. Om het af te maken zijn er twee analoge uitgangen. Een vaste en een variabele, want als kers op de slagroom op de toch al verrukkelijke taart kan de M1CLiC ook nog eens als voorversterker worden ingezet.
De M1CLiC als D/A converter
We luisteren steeds vaker naar digitaal opgeslagen muziek, waarbij een computer of NAS, al of niet in combinatie met een streaming-device, als bron dient. De CD als geluidsdrager kent nog steeds een enorme populariteit, maar wie eenmaal het gebruiksgemak en de uitstekende geluidskwaliteit van streaming heeft leren kennen weet dat het zilveren schijfje het op termijn gaat afleggen. Om optimaal van muziek te kunnen genieten is het meestal een goed idee om de interne D/A converter van een streamer te laten voor wat hij is en een externe DAC van veel hogere kwaliteit te gebruiken. De M1CLiC beschikt wél over een bijzonder goede interne D/A converter.
We gebruiken tegenwoordig veel meer apparaten met een digitale uitgang voor ons entertainment. Blu-ray of DVD-spelers, set-top boxen voor digitale televisie en iPod-docks, om de belangrijkste maar eens te noemen. En dus hebben we behoefte aan meer aansluitmogelijkheden op een D/A converter. En daar voorziet de M1CLiC met zijn 7 digitale ingangen ruimschoots in.
De twee coaxiale digitale ingangen en de optische (Toslink) aansluiting kunnen (stereo-) signalen tot 24/192 resolutie verwerken, net als de RJ45 ethernet-ingang. Via wifi kan maximaal een 24/96 signaal aangeboden worden, net als via de twee USB type “A” ingangen. De USB-A aansluiting op de achterzijde is trouwens alleen geschikt voor een USB naar 30-pins kabel zoals je die bij je iPod of iPhone meegeleverd krijgt om te synchroniseren met iTunes. De aansluiting op het front accepteert USB-sticks of andere externe USB-opslagmedia zoals een losse hard-disk.
Zo’n USB stick of harde schijf moet dan wel in FAT16 of FAT32 bestandsindeling zijn geformatteerd, anders wordt hij niet herkend. Musical Fidelity raadt verder aan om de standaard mappenstructuur Artiest/Album/track te gebruiken, wat ik zelf ook het handigst vind werken. Ook vermeldt de handleiding dat het geen goed idee is om een in RAID geconfigureerd apparaat (met meerdere harde schijven er in) op de voorste USB-input aan te sluiten, maar om dat via het netwerk te doen.
En dan is er nog de USB “B” input aan de achterkant, waar je rechtstreeks je computer op kunt aansluiten. Deze input heeft een maximiale resolutie van 24/192, waardoor de M1CLiC ook als hoogwaardige geluidskaart werkt.
De M1CLiC als internetradio en streamer
Internetradio moet wel de beste uitvinding sinds het gesneden brood zijn, althans voor radio-liefhebbers. Een schier oneindig aantal zenders staat je ter beschikking, waarvan velen zich toeleggen op een specifiek thema. Wil je alleen jaren-70 progrock uit Engeland horen? Daar is een zender voor. Krautrock? Zelfde verhaal. Oude jazz? Check! Klassiek, maar dan alleen barok? Geen probleem. Er zijn zelfs een aantal stations die de hele dag vogelgeluiden laten horen, zodat je je op kantoor een beetje in je achtertuin waant.
Maar in dat gigantische aanbod schuilt ook een beetje het nadeel van internetradio. Hoe ga je een weg vinden in dat doolhof van zenders? Daar heb je een goede interface voor nodig. En daar stuit ik op het eerste kleine bezwaar bij de bediening van de M1CLiC. Omdat je alles via de meegeleverde afstandsbediening zonder alfanumeriek toetsenbord moet doen ontkom je bij het zoeken naar radiostations niet aan de wat moeizame procedure van drie keer op de 8 drukken om een kleine letter v te produceren, en zelfs een keer of vijf, zes voor een hoofdletter. Je went er vrij snel aan, maar erg handig is het niet. Helaas bieden ook UPnP controllers als PlugPlayer hier geen oplossing voor.
Maar eenmaal een leuke lijst van favorieten samengesteld is het leed echter snel geleden, want de M1CLiC klinkt met een gemiddelde uitzendkwaliteit van 192kb/s gewoon uitstekend. Het display laat keurig het zenderlogo zien, en indien er informatie over de actuele track met het signaal wordt meegestuurd zie je die ook door het beeld lopen.
Als streamer is de M1CLiC niet zo heel anders dan een paar andere apparaten die recent op de markt kwamen. Daar bedoel ik mee dat hij via het gestandaardiseerde UPnP protocol werkt. Door je collectie scrollen op genre of op recent toegevoegde albums is er bijvoorbeeld niet bij, en er is (nog) geen ‘dedicated’ iPhone of iPad of Android App om de bediening te vereenvoudigen. De M1CLiC is weliswaar compatible met universele UPnP controllers als Cidero en PlugPlayer, maar een zelf ontwikkelde interface is in deze prijsklasse eigenlijk geen optie maar een verplichting. Toen ik hierover een vraag stelde aan importeur Viertron lieten zij weten dat er inderdaad aan een eigen App wordt gewerkt, en dat die in het voorjaar van 2012 beschikbaar zou moeten komen.
De interne interface is ook wat andere zaken betreft een beetje beperkt, je kunt bijvoorbeeld tijdens het luisteren geen playlist aanleggen door nieuwe tracks alvast klaar te zetten. Dat ik dat nog eens als bezwaar zou aanmerken is wel grappig, aangezien ik er (nog steeds) een voorstander van ben om albums in hun geheel te consumeren. Maar dat werkt zo niet meer bij de nieuwe generatie muziekliefhebbers, die een veel grilliger luistergedrag hebben.
De M1CLiC als voorversterker
Tijdens de testperiode heeft de M1CLiC ook een tijdje als voorversterker zijn kunsten mogen vertonen in mijn set. Hoe dat klonk vertel ik later, ik beperk me nu even tot de functionaliteit. Zoals gezegd zijn er 7 digitale ingangen voorhanden, maar er zijn ook 3 analoge ingangen die zeer toepasselijk Aux 1, 2 en 3 heten. Deze functioneren op lijn-niveau. Analoogliefhebbers die hun platenspeler op de M1CLiC willen aansluiten zullen een losse phonotrap moeten gebruiken.
Het enige dat je verder hoeft te doen is de M1CLiC met de variabele uitgang op een eindversterker aan te sluiten, voor de rest verandert er niets. Toch kom ik ook hier een paar kleine dingetjes tegen die ik liever anders had gezien. Zo zitten er geen ‘dedicated’ knoppen voor bronkeuze op de afstandsbediening. Ik neem aan dat dit is gedaan om het aantal knopjes binnen de perken te houden. Maar ondanks het feit dat de opbouw van het menu zeer intuïtief is vind ik het toch een beetje omslachtig om steeds met meerdere knopdrukken via het menu een bron te moeten kiezen. De M1CLiC onthoudt namelijk niet wat hij als laatste deed voor hij op stand-by wordt geschakeld, hij start altijd op in het hoofdmenu.
Harder en zachter zetten gaat lekker subtiel, je kunt vrij kleine aanpassingen maken zonder dat je bang hoeft te zijn dat je ‘doorschiet’. Er verschijnt bij het bedienen van de volumeknoppen op de afstandsbediening een schaalverdeling met blokjes in het display die de volumestand aangeeft. Het valt me op dat je het volume op gehoor vrij ruim kunt verhogen voor een volgend blokje oplicht. Het hadden er dus wellicht wat meer mogen zijn, maar het staat een trefzekere bediening niet in de weg.
Luisteren naar de M1 CLiC
Om te beoordelen hoe de M1CLiC als D/A converter klinkt sluit ik hem middels een L.A.T. International DI-20 mkII digitale interconnect aan op de coaxiale uitgang van mijn Sonos ZonePlayer 90. Toen de M1DAC net op de markt was had ik de mogelijkheid om er een tijdje naar te kunnen luisteren, en dat was voorwaar geen straf. Het duurde even voor hij goed op klank was, maar eenmaal op volledige sterkte wist deze betaalbare converter te overtuigen met een rijk en lichtvoetig klankbeeld dat een mooie nadruk op natuurlijke kleuren in de opname wist te leggen. Ik vermoed dat Musical Fidelity de M1CLiC met exact dezelfde converter heeft uitgerust, want na een week of wat inspelen krijg ik hetzelfde ontspannen en comfortabele gevoel als ik naar muziek luister.
Het is voor het eerst dat ik naar een upsampling-DAC luister zonder dat ik het gevoel krijg dat het kunstmatig omhoog rekenen van de bitrate en bemonsteringsfrequentie een soort onnatuurlijke glans aan de muziek toevoegt. Als ik naar de fragiele popmuziek van Bed luister op het album The Newton Plum raakt de sfeer van de muziek me recht in het hart. De mix van akoestische instrumenten, subtiele elektronica en het zachte, bijna verlegen stemgeluid van zanger Benoit Burello schildert een naar zomer ruikende wereld in nachtelijke pasteltinten. De fraaie opname vol details komt goed tot bloei. Erg mooi dus. Warm, betrokken en gul, maar tegelijk open en luchtig.
Ook met de snelheid en dynamiek van deze DAC is niks mis. Dat bewijst het Atlanta Symphony Orchestra onder Yoel Levi op de Telarc-cd met ouvertures van Rossini die ik al jaren koester. Een van de leukste ouvertures om naar te luisteren is die van de opera Wilhelm Tell. Na een pastorale opening barst opeens een denkbeeldig onweer los, en het enthousiasme waarmee de percussionist op de Turkse trom beukt wordt in speelplezier slechts geëvenaard door de fel gespeelde maar perfect gearticuleerde hoorns en andere blazers - die volgens een bevriende musicus ‘van absolute topklasse’ zijn bij deze opname. De M1CLiC speelt het klaar om niet alleen een vol orkest geloofwaardig in de ruimte te plaatsen, maar doet dat ook nog eens zonder hoorbare compressie of dichtlopen.
En als voorversterker...
Als ik de M1CLiC door middel van mijn custom Neotech NEI-3004 semi-gebalanceerde interlink aan de Array S-1 koppel wordt het pas echt spannend, want hij neemt de plaats in van de gemodificeerde Array A-4 voorversterker die een veelvoud kost en die behoort tot de beste voorversterkers die ik ken. En hier scoort de M1CLiC wederom hoog. De ultieme resolutie en tastbaarheid van de Array worden niet gehaald, maar qua ruimtelijkheid en afbeelding komt hij werkelijk een heel eind. Het geheel heeft een karakter dat ik bij gebruik als D/A converter ook al waarnam: vriendelijk, ruimtelijk, snel en dynamisch. Misschien een tikje neigend naar warm, maar wel zeer muzikaal, en dat is mijns inziens toch te prefereren boven de wat koele, bijna afstandelijke precisie die veel high-end producten vandaag de dag kenmerkt.
Wanneer ik mijn EAR 834P phonotrap op een van de analoge ingangen aansluit blijft het grote beeld dat ik via de digitale ingangen kreeg volledig gehandhaafd. Klankmatig geven de analoge ingangen een iets warmer geluid dan de digitale, maar dat kan in dit geval ook aan de buizen in mijn phonotrap liggen. Als ik de gainknop van mijn phonotrap helemaal open draai geeft de M1CLiC geen krimp, de analoge ingangen kunnen dus een krachtig signaal verwerken zonder dat ze daar steunend en kreunend een hoop vervorming aan toevoegen.
Ik moet zeggen dat ik eerst een beetje vermoedde dat de voorversterkerfunctie een ‘afterthought’ was voor de enkeling die de M1CLiC ook daadwerkelijk rechtstreeks op een eindversterker zou willen aansluiten. Maar de klankmatige prestaties zijn zodanig dat ik de M1CLiC ook als voorversterker van harte kan aanbevelen. De helaas nog niet bestaande M1 eindversterker zou hoog op de ‘To Do’ lijst van Antony Michaelson van Musical Fidelity moeten staan, want dat zou ongetwijfeld een zeer fraaie combinatie opleveren.
Conclusie
De Musical Fidelity M1CLiC is een zeer veelzijdig en geweldig klinkend apparaat. Hij vervangt drie losse apparaten (voorversterker, D/A converter en streamer) en ziet er in zijn compacte behuizing met groot kleurendisplay gewoon cool en strak uit. Ik had aanvankelijk wat moeite om te wennen aan de bediening, maar dat lag beslist aan mij. In de praktijk is er echt goed te leven met de functionaliteit van de M1CLiC. Het duurt misschien twee knopdrukken langer voor er geluid uit komt, maar als het muzikale resultaat eenmaal uit de luidsprekers vloeit is alles vergeten en vergeven.
Met zijn adviesprijs van net geen 1500 euro krijgt de M1CLiC van mij derhalve het predicaat ‘Zeer Goed’. Veel waar voor je geld, zowel functioneel als muzikaal. De M1CLiC is een apparaat dat een duidelijke toekomstvisie toont, en is een van de eersten in zijn soort. Daarom is het nog wat lastig om hem objectief in te schalen. Als ik op dit moment op zoek was naar ‘iets nieuws’ zou ik er zeker van willen zijn dat ik voorbereid ben op de dingen die gaan komen met betrekking tot de manier waarop we naar muziek gaan luisteren. En dan zou de M1CLiC hoog op mijn verlanglijst komen te staan.