HOBO hifi Special Edition Elac FS-187

Gedurende een aantal jaren heb ik me actief bezig gehouden met de Hi-Visit rubriek van HiFi.nl. In die periode heb ik een groot aantal HOBO vestigingen in heel Nederland bezocht. Telkens werd ik verrast door het enthousiasme van de mensen die er werkzaam waren en de sfeer die in de winkels hing.

Destijds omschreef ik het als “het HOBO virus”. Ook toen al was er een kern-assortiment waar mee gewerkt werd, en er werd per vestiging bekeken wat hierin voor specifieke aanvullingen of aanpassingen nodig waren. HOBO is daar vervolgens nog verder in gegan, en ontwikkelde in overleg met fabrikant Dali zelfs een speciale HOBO-versie van de Ikon 2 en 6. Als dat niet getuigt van enthousiasme en liefde voor het te verkopen product, dan weet ik het ook niet meer.

Door de positieve ervaringen ging HOBO op zoek naar een nieuwe uitdaging, welke werd gevonden in de Elac FS-187 luidspreker. Meer over het hoe en waarom is elders op de site te lezen. Aan mij echter de schone taak om de prestaties van deze HOBO Special Edition te beoordelen.

De FS-187 Special Edition in detail
De FS-187 is de kleinste vloerstaande luidspreker uit de 180-serie van Elac, die verder bestaat uit twee monitor/boekenplank modellen, een centerspeaker en een grotere vloerstaande speaker. Bijzonder is dat alle modellen uit de serie, ook de kleine, gebruik maken van het zogenaamde downfiring-principe ter ondersteuning van de laagweergevers. Dit houdt in dat er geen reflexpoort aan de voor of achterzijde van de speaker te vinden is, maar dat deze zich aan de onderkant van de kast bevindt. Om tot een juiste afstemming te komen zijn er aan de onderzijde van de kast kleine verchroomde pootjes geplaatst met daaronder de uiteindelijke voet. Dit maakt het plaatsen van een speaker in de ruimte gemakkelijker, omdat de afstemming van de poort al gereguleerd is en niet meer afhankelijk van bijvoorbeeld de afstand tot de achterwand.

De FS-187 is een 2,5 weg systeem en maakt voor het laag en midden gebruik van twee van aluminium woofers van 140 millimeter doorsnede. Het gebruik van aluminium in een sandwich constructie is een handelsmerk van Elac en wordt al jaren met groot succes toegepast. Niet alleen de woofer heeft een eigen signatuur. Voor het hoog gebruikt Elac namelijk de zogenaamde JET bandtweeter. Net als de tweeters in mijn als referentie gebruikte Audiovector S3 Avantgarde Arrete luidsprekers is dit een afgeleide van de beroemde “Air Motion Transformer”. Het principe is een superdun foliemembraam van een fractie van een millimeter dat gevouwen wordt tot een harmonica. Op deze folie is een geleider aangebracht, welke in een sterkt magnetisch veld (Neodymium) door het muzieksignaal in beweging komt. Je kunt je voorstellen dat door de lage massa en het grote oppervlak de snelheid en dynamiek ten opzichte van een conventionele dome tweeter behoorlijk toenemen. 

Natuurlijk vereist deze techniek wel de nodige know-how en de juiste productiemethoden, anders kan het leiden tot teleurstellende resultaten. Elac heeft door de jaren heen bewezen de techniek uitstekend onder de knie te hebben, en produceert inmiddels de derde generatie in eigen huis. Wat kan HOBO nog toevoegen aan een doordacht en bewezen ontwerp als de FS-187, zou je dan denken. Wel, een ontwerp -hoe duur ook= is altijd een resultaat van compromissen. Een kleine verbetering tegen lage kosten kan de uiteindelijke verkoopprijs al dusdanig doen laten stijgen dat het uit concurrentie overwegingen al niet meer interessant is.

Klikbaar voor groter formaat  

HOBO zal zich bij fabrikant Elac garant gesteld hebben voor een bepaald afname-aantal, wat beiden de mogelijkheid gaf aanpassingen te doen zonder de verkoopprijs te verhogen. Sterker nog, de prijs is tijdelijk iets verlaagd. Een van de verbeteringen die doorgevoerd werd, was het verhogen van het rendement van de speaker, waardoor de luidsprekers nog gemakkelijker aan te sturen zijn. Het oorsponkelijke 6 Ohms scheidingsfilter werd hiertoe helemaal opnieuw opgebouwd tot een 4 Ohms exemplaar.

Klikbaar voor groter formaat

Tegelijkertijd kon ook de tuning onderhanden worden genomen. De interne bekabeling is vervangen door Monster Cable. Als extra worden twee soorten grilles meegeleverd, metalen en stoffen exemplaren. Finishing touch is het “HOBO Hifi Special Edition” logo op de metalen rand van de tweeter en het gegraveerde plaatje op de luidsprekerterminal met daarop het nummer van de gelimiteerde serie. Om toch kosten te drukken is de S.E. versie uitsluitend leverbaar in fraai zijdemat zwart. Dit doet de slanke zuilluidspreker, 975x210x290 millimeter, zelfs nog iets kleiner lijken.

Opstellen en aansluiten

De speakers mogen de plaats innemen van mijn normaal gebruikte Audiovector S3 Avantgarde Arrete luidsprekers. Dit houdt in ongeveer twee meter uit elkaar en minimaal zestig centimeter van de zij- en achterwanden. Tijdens het luisteren, zal blijken dat de luidsprekers het beste presteren wanneer ze licht ingedraaid staan. Om muziek uit de speakers te laten klinken wordt er met single-wire vM SC3R luidsprekerkabels verbinding gemaakt met de audioset. Deze bestaat uit een vM CA350 voorversterker, een vM PA350 eindversterker, een gemodificeerde vM SA230 (SA)Cd-speler en Funk Vector III draaitafel, voorzien van een Shelter 301 MC element en gekoppeld aan een vM PHM3Se phonotrap. Alle interlinks zijn van vM uit de SQ serie.

Er wordt gebruik gemaakt van Supra Lorad netsnoeren, Inakustik AC1506 stekkerblokken die rechtstreeks vanuit de meterkast voorzien worden van schone stroom. Hiervoor is in de meterkast een dedicated audiogroep aangebracht met een AHP Klankmodule als schakelautomaat. Alle apparatuur staat opgesteld in een Quadraspire Q4L audiorack en de apparatuur is nog eens extra ontkoppeld met Quadraspire QX25 voetjes. Gelukkig zijn de speakers al in ruime mate ingespeeld, belangrijk bij metaalconus luidsprekers, zodat direct na het aansluiten het luisteren een aanvang kan nemen.

Luisteren
Peter Gabriel’s album Scratch My Back waarop hij songs van andere artiesten in een nieuw jasje giet is een mooi beginpunt. Alle nummers zijn van hoog niveau, maar de track My Body Is A Cage, oorspronkelijk van de groep Arcade Fire, is voor mij de absolute topper. Wat direct opvalt tijdens het beluisteren is de klankmatige overeenkomst met de Audiovector S3 luidsprekers. Niet onlogisch wanneer je bedenkt dat beide min of meer op dezelfde technische leest geschoeid zijn. Allebei zijn ze voorzien van een bandtweeter en een downfiring basreflexpoort. Ik hoor de snelheid en openheid in het hoog en een stevige maar strakke laagweergave. De zo kenmerkende stem van Peter Gabriel staat prachtig los in het midden van het geluidsbeeld.

Enig direct verschil met de ruim vijf maal duurdere Audiovector’s is de kleinere afbeelding in de hoogte. De FS-187 S.E.’s zetten de stem tussen de speakers en niet iets erboven. Voor een luidspreker in deze prijsklasse echter zeer verdienstelijk. De piano klinkt soepel, vol en de noten doven langzaam uit. De FS-187 S.E.’s laten een heel goede eerste indruk achter.

Klikbaar voor groter formaat

Boudewijn de Groot’s album Het Eiland In De Verte is mooi opgenomen en uitgebracht op SACD. De opbouw in van het nummer Op Weg Naar Mijn Lief is bijzonder fraai en geeft de Elac speakers alle ruimte te laten horen wat ze in huis hebben. De houtblazers in het intro hebben voldoende warmte. De stem van Boudewijn de Groot is onmiskenbaar hoewel een tikje koeler dan ik gewoon ben. De gestopte trompetten die halverwege het nummer een solo hebben blijven keurig in het gareel en worden niet te scherp. De marstrommels worden met lekker veel druk en gewicht weergegeven en zorgen voor een stevig fundament in de muziek.

Tijdens het lezen van Keith Richards’s autobiografie Life werd mijn interesse in muziek van The Rolling Stonesweer aangewakkerd. Het verzamel-album Rewind was dan ook regelmatig in de lade van de vM SA230 speler te vinden. Geen probleem voor de speakers, ook good old Rock & Roll is prima te genieten. Slechts een bescheiden hit in 1983 maar stiekem best een lekker nummer is Undercover Of The Night. Een stevig basfundament, een opzwepende snaredrum en bekkens en daarbovenuit de schreeuwende stem van Mick Jagger. Halverwege de track de heerlijke gitaarsolo van Keith. Ook op hoger volume geen probleem voor de FS-187 S.E. luidsprekers.

Luisteren

Na een aantal CD’s wordt het tijd om wat lp’s te beluisteren. Vooruitlopend op het concert wat Bruce Springsteen op Pinkpop gaat geven, en het nieuwe album wat er zeer binnenkort aankomt, leg ik Born In The USA op het plateau van mijn Funk Vector III draaitafel. De vorig jaar overleden saxofonist Clarence Clemons speelt op dit album nog een geducht partijtje mee. In het nummer I’m Goin’ Down gaat hij helemaal los. De JET-weeters van de FS-187 S.E. geven geen krimp. De sax klinkt lekker rauw en agressief maar ontbeert elke vorm van vervelende en onaangename scherpte.

Niet alleen de tweeters weten van wanten, ook de woofers kunnen er wat van. De cowbell in Darlington County wordt perfect gevangen qua klankkleur en blijft te volgen als de mix complexer wordt. My Hometown is een goede scheidsrechter wanneer het aankomt op subtiliteit en detaillering. Wederom ben ik aangenaam verrast door de luidsprekers. De tamboerijn hangt mooi los in de ruimte en klinkt levensecht. Echter het zachte spelen op de bekkens van drummer Max Weinberg is bijzonder goed te volgen. Het onderscheid tussen de hi-hat en een hangend bekken zijn onmiskenbaar ondanks dat ze verder naar achter in geluidsbeeld geplaatst zijn en slechts zachtjes beroerd worden.

Klikbaar voor groter formaat

Naast muziek zijn de speakers ook bij uitstek geschikt om ingezet te worden als frontluidsprekers in een surroundopstelling. Binnen de 180 serie van Elac zijn alle elementen aanwezig om een klankmatige eenheid te realiseren. Omdat mijn Audiovector K-C Signature centerspeaker duidelijk een ander karakter kent dan de Elac speakers besluit ik deze buiten spel te zetten. Ik stel de Marantz SR5600 receiver zodanig in dat er geen gebruik gemaakt wordt van een center en het geluid verdeeld wordt over beide frontspeakers. Diverse films passeren de revue gedurende de recensieperiode. Van subtiele rolprenten waarbij de dialoog zeer belangrijk is tot actiefilms waar spektakel voorop staat. Ook nu stelde de luidsprekers niet teleur.

Klikbaar voor groter formaat

Recent ontving ik van Universal Pictures Benelux de film Johnny English Reborn een actiecomedy met Rowan Atkinson in de hoofdrol. Tijdens een wilde achtervolging met een opgevoerde en met gadgets volgepropte rolstoel weten de speakers zich kranig te weren. De langsrazende motorfietsen en Alfa Romeo’s klinken lekker vet en krachtig. Ook in het subtielere gedeelte van de film komen de FS-187 S.E. ’s goed uit de verf. De scene waarin Johnny denkt een dubbelagent te ontmaskeren speelt zich af in een kathedraal. De ruimte wordt goed weergegeven en het bijna fluisterende gesprek is uitstekend verstaanbaar. Wanneer de conversatie plotseling overgaat in een vuurgevecht laten de speakers horen ook op het dynamische vlak niet te kort te schieten. Gemakkelijk maken ze de overgang hoorbaar.

Conclusie

Met de Elac FS-187 S.E. heeft HOBO een ijzersterke troef in handen! Een heerlijke all-round luidspreker die met zowel muziek als filmgeluid uitstekend uit de voeten kan. In combinatie met mijn vM CA350/PA350 versterkerset en vM SA230 (SA)CD-speler kwam ik tot fraaie resultaten. Dat de elektronica qua prijs misschien wat uit de pas liep met de speakers deerde totaal niet. Sterker nog, het stelde de luidsprekers in staat te laten horen wat ze echt waard zijn.

Klikbaar voor groter formaat

Muzikaliteit gekoppeld aan een prachtig open en gedetailleerde hoogweergave en strak/stevig laag. Voor slechts 699,- euro per stuk koop je een luidspreker die prestaties neer zet waar veel duurdere concurrenten een voorbeeld aan kunnen nemen. Ben je in de markt voor een nieuwe luidspreker in de prijsklasse tot ongeveer 2500,- euro per set maak dan snel een luisterafspraak in één van de Hobo vestigingen. De oplage is beperkt en op is op, dus enige haast is geboden. Zonder voorbehoud aanbevolen.  

Elac FS-187 S.E.          699,- euro per stuk

Johnny English Reborn werd beschikbaar gesteld door Universal Pictures Benelux

Gebruikte apparatuur: 
vM CA350 voorversterker
vM PA350 eindversterker
vM PHM3 SE phonotrap
vM SA230vM SACD speler
Funk Vector III draaitafel met RB300 arm
Shelter 301 element
Panasonic DMP-BD30 Blu-Ray speler
Audiovector S3 Avantgarde Arreté speakers
Audiovector K-C Signature centerspeaker
Polk FX3i surround speakers
Panasonic TH42PV45 plasmascherm
Marantz SR5600 surround receiver

Bekabeling en accessories: vM SQ interlinks, vM SC3R luidsprekerkabels, Inakustik AC1502-6 stekkerblok, Inakustik HDMI kabel, Supra Lorad netsnoeren, AHP klankmodule, Quadraspire QX25 voetjes, Quadraspire Q4L audiorack

Lees ook onze Hifidelity Special: