Vintage: Wim Vink – Only Sony
De mens verzamelde vroeger om te overleven. Als je je kostje voor de winter niet verzamelde of bij elkaar spaarde, ging je een onzekere winter in. Over verzamelen zijn hele boeken vol geschreven en theorieën op los gelaten in een poging de psychologie van de mens te verklaren.
Het genot, het esthetisch genoegen een dergelijke verzameling te bezitten is niet altijd te doorgronden voor iemand die niet verzamelt of voor wie het geld- of tijdverspilling is. Kunnen verzamelaars daarom alleen oordelen over mensen die aparte collecties bezitten? Je zou het bijna denken. In ieder geval was mijn nieuwsgierigheid gewekt bij de mail van een trouwe lezer met de uitnodiging eens langs te komen. De foto’s die op de redactie binnen kwamen versterkten deze nieuwsgierigheid en een afspraak was snel gemaakt. Een verhaal over de verzameldrift van Wim Vink. Een artikel dat zeker goed past in onze Vintage Rubriek.
Wim woont ergens in het midden van het land en wilde zijn collectie met HiFi.nl delen. Binnengekomen in zijn appartement valt direct de mathematische precisie op waarmee de zaken gerangschikt zijn. Het is bijna kunst, zoals het gedaan is. De strakke opstelling van de apparatuur in het niet al te grote appartement maakt vanaf het begin een verpletterende indruk op mij. Een beetje overrompelt weet ik even niet waar te beginnen. De koffie biedt mij een hoognodige adempauze.
Om mij heen kijkend zie ik dat de muren wit gesausd zijn. De rekken, de kasten, bureaus en planken zijn wit geschilderd. Ze staan vol met voorversterkers, eindversterkers, geïntegreerde versterkers, cassettedecks, tuners en andere magische Sony apparatuur. Grote lichtmetalen spoelen van enorme spoelendecks staren mij als zijn het wijd open gesperde ogen aan. Op het bureau ligt diverse bedieningsgarnituur met opnieuw precieze nauwkeurigheid als in Romeinse cohorten gerangschikt. Waarom Sony?
De pronkstukken van Sony
“Ik had en heb van oudsher iets met Sony”, steekt Wim direct van wal. “Iets esthetisch?”, is zijn eigen ‘vragende’ antwoord. Ik begrijp het. Je bent jong en je ziet iets glimmends in de etalage staan van de radiowinkel waar je iedere dag voorbij fietst. Het boeit je mateloos; je houdt van muziek en voor je het weet staat een zilverkleurige kast op je kamer. “Ik ben van het merk gaan houden en er altijd in blijven steken”, zegt Wim. Dat klopt grotendeels; echter er staan voor het afspelen van muziek in de huidige kwaliteitsnormen andere namen opgesteld. Ook hierin lijkt Wim een eigenzinnigheid ten toon te spreiden, maar daar kom ik later op terug.
Wim heeft een baan als fotograaf en in zijn vrije tijd is hij bezig zijn verzameling te koesteren op alle mogelijke manieren. “Alles werkt”, verklaart Wim. “En als het niet werkt, maak ik het werkend.” Als voorbeeld drukt hij een knop in van een van de afstandsbedieningen die op het bureau geplaatst is. Ter info: deze bediening zat nog gewoon met een draadje vast en was altijd als extra accessoire te koop. Voor mijn ogen beginnen statig en gracieus de spoelen van een enorm tapedeck te lopen en klinken de tonen uit de luidsprekers. Deze luidsprekers hadden scharniertjes aan de zijkanten en vormden dichtgeklapt de deksel van het apparaat. Ingenieus bedacht.
“Sony was een innovatief bedrijf”, vervolgt Wim zijn verhaal, “ze liepen met allerlei noviteiten voorop in audioland. Op een bepaald moment ben ik het gaan verzamelen. Ik had een ingang bij de oude importeur Brandsteder. Als er weer eens een speciaal apparaatje binnenkwam, dan kreeg ik altijd een seintje. Zo zijn er van sommige Sony tapedecks maar drie in Nederland. Daar heb ik dan twee van. Van sommige apparaten zoek ik onderdelen en die vind ik op Ebay of andere veiling sites. Een reserve exemplaar is altijd mooi om te hebben voor als er eens iets stuk gaat. Ik ben technisch redelijk onderlegd en kan daardoor de meeste machines weer aan de praat krijgen.”
“Oude machines haal ik het meest uit de US”, zo vertelt hij, “maar de Nederlandse douane is zo langzamerhand mijn grootste vijand geworden. Weet je wat ze doen? Ze zoeken op het internet op type nummer, indexeren vervolgens de waarde naar de hedendaagse euro en laten mij er dan inklaringsrechten over betalen; is het niet schandalig?” Ik kan dat alleen maar beamen. “Gelukkig zijn er ook andere ervaringen”, vervolgt hij. “Laatst werd ik getipt via kennissen, dat er ergens op een zolder een 70-er jaren Sony machine nieuw in verpakking stond. De heer des huizes had de machine bij zijn pensionering van de baas gekregen, maar er nooit iets mee gedaan.” Na het overlijden van de man werd Wim via de nabestaanden eigenaar van het fonkelnieuwe apparaat.
De verzameling kent eigenlijk alleen maar pronkstukken, het ene nog mooier dan het andere. Golven van nostalgie sloegen door mij heen, bij het zien en soms weerzien met een stuk audio geschiedenis van dit toch wel bijzondere merk. Een mooi voorbeeld is de Sony Walkman, een klein technisch wondertje om muziek cassettes af te spelen. Het speeltje was amper groter dan de cassette zelf, was voorzien van allerlei technologische snufjes, had een metalen behuizing en bovenal een verbluffende geluidskwaliteit. Sony zette met deze vinding de trend naar het meenemen van muziek buitenshuis met een compact en trendy dingetje.
Een lichte gekte
De spoelenrecorders is een ander verhaal. Een juweeltje in de verzameling is het TC-854-4 spoelendeck, waarvan er slechts 12 in Nederland werden geïmporteerd. Het beestje kostte destijds 9975 harde Hollandse guldens, een vermogen voor die tijd, dat spreekt vanzelf. Nog een absolute rariteit is de Crown 700-series uit 1966, een vierkanaals studiomachine, die in uiterst kleine oplagen in de USA werd verkocht. Ook de eerste professionele Sony transistor studiorecorder in mono valt bij Wim te bewonderen; de TC-777 uit 1962.
De ontwikkeling op audiogebied verliep echter razendsnel, dus al gauw kwamen er de 2 , de 4 , de 8 sporen recorders, die allemaal netjes gerangschikt uitgestald staan; met de mooie verlichte VU-meters en de grote glanzende bedieningsknoppen. “Negentien Sony decks heb ik”, zegt de bescheiden Wim, die zonder gêne over zijn verzameling kan praten. “Prettig gestoord, noem ik mezelf. Verzamelaars schieten wel eens door, iets waar ik over kan meepraten.” De behoefte om zijn verzameling te delen met anderen, heeft Wim niet. “Ik kan er op mijn manier heel erg van genieten, bovendien doe ik ook nog andere dingen in het leven.”
Horrorfilms
De poster van Friday The 13th aan de muur had me al enigszins op het spoor gezet, maar Wim is groot liefhebber van horror films van het extreme soort. Een forse verzameling films in de kast laat zien, dat Wim ook daar de randen van verzamelingdrift opzoekt; ik kon er zeer van genieten. Terloops meldt hij dat hij zelf een aantal horror films heeft gemaakt. Als muziekman kwam mijn onvermijdelijke vraag : ‘wat draai je dan allemaal, waar gaat je muzikale voorkeur naar uit?’. “Mijn jeugdzonde is de Amerikaanse surfgroep ‘the Ventures’, al vanaf 1963. Deze groep bereikte met name in de jaren zestig een gigantische populariteit in Japan, waar ze groter dan de Beatles waren.” Wim zou geen verzamelaar zijn als ook hier niet zowat elke beschikbare persing en label variatie op vinyl van de band voorhanden is. In mono, stereo, uit de VS, Japanse persingen, Engelse persingen, je kunt het zo gek niet opnoemen of het staat in zijn kast. Daarnaast is de hele collectie ook nog eens op CD aangeschaft; je bent verzamelaar of niet.
“Waar ik nu het meest naar luister is de Duitse groep Tangerine Dream, een instrumentale band die we gemakshalve onder de Krautrock [een verzamelnaam voor Duitse experimentele muziek vanaf 1968] scharen. Prachtige sferische muziek, vaak beginnend met een enkele synthesizertoon; daarna aanzwellend tot een monumentale bombastische geluidsmuur. De buren hebben geen last van mij. Soms, als ik eens los ga, dan is het maar voor een korte periode; dat weten ze.” Naast Tangerine Dream behoren ook nog Kraftwerk, Goblin, Klaus Schulze en Mike Oldfield tot de favorieten. Wim liet mij een aantal remixen horen, die aantonen dat deze muzieksoort moeiteloos de stap heeft kunnen maken naar de trance en lounge muziek van heden ten dage.
Een beetje gekte
De muziek die Wim mij liet horen werd afgespeeld op een ‘moderne’ set, die, hoe kan het ook anders, volledig naar de wensen van Wim afgesteld en ingericht was. Als bron gebruikt Wim de Primare DVD-30, een alleskunner voor geluid en beeld. De luidsprekers die Wim gebruikt zijn de Master Slamm zuilen. Dit 3-weg systeem is volledig gemodificeerd en wat mij opviel dat de weergave heel goed paste bij de muziek die Wim draait; theatraal, licht bombastisch en ondanks de wat kleine kamer zeer ruimtelijk. Het maakte de luisterervaring een totaalbeleving die mij wel aansprak. Het gebeurt niet vaak dat set en muziek zo’n coherent geheel vormen. Het maakt dat Wim in zijn eigen setting kan luisteren op zijn zelf gekozen criteria. Dat heeft hij geheel naar zijn eigen hand kunnen zetten. Dat vraagt een paar goede oren, kennis, liefde voor de muziek en een beetje gekte.
Dat Wim deze beleving (lifestyle? perfectionisme? de drang tot ordening?) wilde delen, vraagt toch enig gevoel van exhibitionisme, zonder daar al te diepzinnig over te doen. Wim ondertekent ieder bericht of contact met ‘een vintage groet’. De groeten terug, Wim, bedankt dat je ons een kijkje in wel een hele bijzondere keuken liet nemen!