Stop de persen, TacT RCS 2.0

Op de rand van de 21ste eeuw hebben wij een piekervaring beleefd. Onze toch al niet slechte geluidsinstallatie heeft met de toevoeging van 1 simpel kastje een sprong gemaakt die we niet voor mogelijk hadden gehouden. De ultieme tweak heeft in een paar uur onze complete muziekbeleving veranderd. Leuk, maar wat is het dan vragen jullie je natuurlijk af. Het antwoord is DSP.

DSP staat voor Digital Signal Processing en is de techniek die met behulp van computers gemeten signalen kan analyseren, genereren en manipuleren. Voorbeelden van deze techniek zijn onder andere de vocoders zoals Laurie Anderson ze gebruikt. Maar je kunt er nog veel meer mee. Een van de meest vooraanstaande specialisten op het DSP vlak is Dr. Radomir Bozovic. Hij is voornamelijk gespecialiseerd in het gedrag en de voortplanting van golven door materie, en is ook nog eens audio-gek. Zo ontmoet hij de Deen Peter Lyngdorf, de eigenaar van onder andere NAD, die wel wat ziet in de ideeen van Bozovic en samen besluiten ze een innovatief audio bedrijf op te zetten, TacT. Het eerste product dat deze samenwerking oplevert is de revolutionaire digitale versterker Millennium.

Onder de hand gaat de ontwikkeling door aan de DSP kant en met name daar waar DSP invloeden van de kamer acoustiek kan corrigeren. Het resultaat is de TacT RCS - Room Correction System. En dit apparaat heeft ons leven in korte tijd knap veranderd. Fred Marchee, werkzaam bij de Rotterdamse HiFi specialist Snijders kwam met de TacT onder de arm naar ons toe voor een in-huis demonstratie. Naast de Tact RCS heb je ook een PC nodig met daarop de speciale TacT software. In ons geval, omdat wij (voorlopig) liever niet in het analoge domein willen `aanpassen`, werd het RCS tussen de CD speler en de externe DAC gekoppeld. Verder werd de bij het RCS geleverde meet microfoon op een standaard zodanig geplaatst dat deze het geluidsbeeld opvangt van de `sweet spot`. Een volgende verbinding vormt de kabel tussen de TacT en de laptop. Na het opstarten van de PC en het opwarmen van de installatie - buizen in de DAC en eindversterker kon het gebeuren. Als eerste verstuurd het RCS een serie `klikken` om de microfoon te calibreren. Elke microfoon komt met een eigen aanpassing in de software om een zo zuiver mogelijke meting te krijgen. Na de calibratie volgt weer een serie klikken, ditmaal om echt te meten. Tot 1000 klikken per luidspreker kan de TacT afvuren en van de gemeten waardes door de microfoon op de PC een gemiddelde berekenen. In onze stille kamer zonder stoorgeluiden waren echter een handvol klikken voldoende om de meting te verrichten. Het scherm van de TacT software ziet er uit als hieronder. Het bovenste deel laat de reponse zien op de impulsen, de klikken, en daaronder de curve van de gewenste frequentie karakteristiek. Let op dat deze lijn een ideale is en dat het zacht-hellende karakter en het afvallen in het hoog expliciet bedoeld zijn. Zo werkt ons gehoor nu eenmaal! Afbeelding 1

Stop de persen, TacT RCS 2.0

Afbeelding 2 hieronder toont het resultaat van de eerste meting als een bijzonder grillige lijn die het frequentie verloop en de amplitude zoals op de sweet spot gemeten weergeeft. Opvallend zijn de beide pieken op 30 en 40 Hz. Precies het probleem gebied in onze kamer! De beide Avantgarde subs `passen` niet goed bij de relatief kleine luisterkamer. Afbeelding 2

Voordat het RCS in ons leven kwam hadden we een paar opties om het bas-probleem aan te pakken. Verhuizen naar een groter huis, de kamer capitoneren en redelijk dood maken, de subs heel zacht zetten of nog erger een equalizer in de voorversterker bouwen. Geen van allen een goed idee. Met de software is het nu mogelijk de gemeten karakteristiek - oftwel de invloed van de kamer olp het geluid - te corrigeren naar de ideaal curve. Simpel met de muis en in twee minuten gepiept. In Afbeelding 2 ligt de gemetern curve op de gewenste curve. De instelling kan dan in de TacT opgeslagen worden en is klaar voor gebruik. In totaal kunnen 9 verschillende curves worden op geslagen in de Tact zelf en die zijn met een druk op de knop te laden. Meer curves zijn op de PC op te slaan.

En dan de proef op de som. Houdt u vast. Een CD in de speler, de TacT op `bypass` dus die speelt even niet mee, en luisteren. Ja, de bas is een probleem en instrumenten als acoustische gitaar klinken meer als een acoustische bas-gitaar. Met 1 druk op de knop van de TacT RCS afstandbediening veranderd alles. Plots springt het geluid op zijn plaats. De bas is diep en gecontroleerd, instrumenten en zangers staan plots op een echt podium en de speakers zijn compleet verdwenen. De klank van de installatie is gebleven; het typsiche geluid van een buizenversterker met 300Bs is nog steeds aanwezig. Het RCS veranderd dus niets qua klank maar regelt alleen de impuls weergave bij in vooral de moeilijke lage frequenties. De ingestelde ideaal curve is nog niet helemaal perfect, maar het fraaie van dit RCS is juist de flexibiliteit. Als je de kamer veranderd, speakers verplaats of wat dan ook, een paar toestsaanslagen op de PC en een nieuwe meting is gedaan. Dan de correctie er overheen en voila, luisteren maar.
Helaas moest de TacT weer mee met Fred en moeten we enige tijd geduldig wachten op ons eigen RCS. De korte demo was zo overduidelijk in het bewijzen van het nut van dit systeem dat een bestelling niet uit kon blijven. Zodra het systeem is geleverd en alle ins en outs zijn geprobeerd volgt een verder verslag op hifi.nl.