Atoll CD80: Into the Music

Wie de Franse audiomarkt een beetje verkent komt al snel het merk Atoll tegen. Advertenties staan in vrijwel elk audioblad en veel winkels verkopen de apparatuur. Waarom dan niet in Nederland moet Han van Diest hebben gedacht voor hij het merk naar Nederland haalde. Tenslotte zijn wij Nederlanders verbonden met de Fransen, al was het alleen maar omdat wij elk jaar met miljoenen tegelijk naar Frankrijk vertrekken. En wie even de merken als Jadis, JM Reynaud, Cabasse, JMlab of Lavardin in gedachten roept, weet dat de Fransen op audio gebied geducht meetellen. Fransen zijn levensgenieters en wie weet komt het daardoor dat ze ook graag genieten van mooi weergegeven muziek.

Atoll levert naast de CD80 een fors aantal apparaten. Nog een tweetal cd spelers, drie geïntegreerde versterkers, twee voorversterkers en drie eindversterkers. Tenslotte ook een drietal AV produkten. Dat de Atoll bij mij terechtkwam, was louter toeval. Mijn eigen Teac loopwerk gaf na 6 jaar trouwe dienst tijdelijk de geest en ik wist dat Philip de Atoll had staan. Niet wetende dat de firma Hanex in Leimuiden zo’n supersnelle service bood om de Teac weer helemaal in orde te maken, ben ik in de auto gesprongen en kwam de Atoll hierheen. Gelukkig, cd’s kunnen toch in een speler en er klinkt weer muziek. Dat de Teac er binnen twee dagen er weer stond, maakte het vergelijken makkelijker en gaf mij eens de kans de loopwerken en wat digitale kabels onderling te vergelijken.

Wat ziet het oog?

De Atoll CD80 ziet er van binnen en van buiten verzorgd uit. Het front bestaat uit een aluminium plaat waarop de meeste functies te bedienen zijn. De aanduiding welk nummer van de cd speelt is zachtgroen en in de stand-by stand geeft een oranje LED wat licht. De cd lade is fraai weggewerkt in het front en heeft een wat afwijkende vorm. Een beetje design komt naar voren. Nog leuker was het geweest als het Atoll logo of de aanduiding CD80 bij inschakelen zou oplichten, maar verdere cosmetische ingrepen zouden de prijs slechts omhoog duwen. De speler past goed bij de overige Atoll apparaten, maar misstaat ook niet naast andere merken in het audio rek. De behuizing voelt wat slap aan en hoewel netjes gespoten, mist de uitstraling van het front. Zelf zou ik de behuizing zeker dempen met loodbitumen, zodat ook de massa van de speler toeneemt. Maar Atoll heeft wellicht juist gekozen voor een lichte behuizing uit oogpunt van resonanties.

Atoll CD80: Into the Music

Het hart van de speler is een Philips VAM 1201/003 loopwerk. Bekend uit cd spelers van Philips, Marantz en vele andere merken. Het loopwerk is in het centrum van de speler gemonteerd en heeft daar alle ruimte. Aan de linkerkant van het loopwerk is de kast leeg. Daar zou b.v. een ringkern trafo gemonteerd kunnen worden. Welke d/a converter Atoll gebruikt is een raadsel. Atoll spreekt slechts over een 1-bit dac en laat in het midden welke chipset wordt gebruikt. Als je de print goed bekijkt lijkt het een Technics te zijn (ook de afstandsbediening is van Technics met een Atoll label erop). De voeding bestaat slechts uit een kleine trafo op de print zelf. Boven de print met de dac heeft Atoll een eigen print bevestigd. Daarop tref je voornamelijk elco’s aan. Dat duidt erop dat men de voeding stevig onderhanden heeft genomen en geen genoegen nam met de bestaande (Technics?) oplossing. De muting transistoren die je aan de uitgang van veel spelers aantreft ontbreken, een relais is in de CD80 gemonteerd. Op de achterzijde slechts een cinch audio aansluiting en een cinch digitale uitgang. Bezitters van een minidisk of cd recorder zullen deze voorzienig zeer op prijs stellen. Geen optische uitgang dit keer. Atoll steunt met deze speler op de techniek van anderen, waaraan wordt toegevoegd een aantal essentiële zaken als een stevige voeding, wellicht her en der gemodificeerde elektronica en een stevig bastion voor het loopwerk.

Wat technische gegevens (opgave fabrikant) van de CD80 zijn:
Voeding met een 15 VA trafo en 10000 µF buffer
Uitgangsspanning 2,5 volt
Uitgangsimpedantie 750 Ohm
Signaal/ruis verhouding 100 dB
Afmetingen 440x270x90 mm
Gewicht 5,5 kg

Atoll CD80: Into the Music

Met wat?

Ik zal niet te lang uitweiden over de gebruikte installatie. Toch is het van belang te weten met welke apparatuur de Atoll is gecombineerd. Ten eerste is dat de eigen d/a converter en anti jitter box van Monarchy Audio. Die ging na een korte periode terzijde. Met Van den Hul The First kabels is daarna de Atoll aangesloten op een Sphinx Project 2 voorversterker en Monarchy Audio eindversterkers. Met Ocos kabel werden respectievelijk mijn eigen monitors aangestuurd en tijdelijk beschikbare Horning Zeus speakers. Ter vergelijk van de Atoll is met de Teac/Monarchy Audio combinatie gespeeld. De Atoll stond gewoon op de eigen pootjes op een glasplaat van mijn audiorek. De speler is gedurende een paar dagen opgewarmd met een inbrand cd en later met muziek, voor er serieus werd geluisterd.

Gezien de prijs van de Atoll (Euro 725,-) is de rest van de set wat aan de dure kant. Dat heeft als voordeel dat je de eigenschappen van de speler makkelijk terug hoort, maar tevens als nadeel dat een mindere eigenschap niet wordt verbloemd, hetgeen bij velen van u thuis wel het geval zou kunnen zijn. Of de Atoll toch zijn mannetje stond (is een cd speler mannelijk?) en het op bepaalde punten beter doet dan de dure combi, leest u hieronder.

Niet weer!

Mijn vrouw en kinderen hebben wat te lijden. Steeds horen ze dezelfde muziek door de kamer schallen en vinden het een verademing als ik weer eens uitgebreid voor de cd kast ga zitten om iets nieuws en origineels op te duikelen. Vandaar een selectie bekend repertoire en minder gedraaide opnames dit keer. Met als binnenkomer het grijsgedraaide, op elke beurs stomvervelende, toch zeer mooie, Norwegian Mood van Kari Bremnes. The Copenhagen Tavern boeit mij steeds weer. De stem heeft iets indringends en melancholieks. Je voelt de sfeer en proeft de verlatenheid van het etablissement. De Atoll voegt daar weinig aan toe en zo hoort het ook. De stem van Kari staat in de kamer en zoals met veel Franse audio is de nadruk op het middengebied gericht. Schoon, met detail en vooral met veel rust. Geen digitale randjes, geen opgeblazen beeld. Het laag is aan de zachte kant en mist de power van de Teac.

Door met Rachelle Ferrell, mijn keuze plaat voor een onbewoond eiland als ik slechts 1 cd mee zou mogen nemen. Haar stem laat mij keer op keer genieten en de instrumentatie raakt me diep in de ziel. De contrasten tussen stem en instrument zijn duidelijk hoorbaar. Alles heeft een plaats, maar ook hier door het softe laag mis ik wat impact. Loreena McKennit laat iets heel anders horen in het laag. Op de Prologue van Book Of Secrets dreunt het laag ineens. Daar zijn de grote troms dof. De stem daarentegen staat als een huis en komt fraai boven de instrumenten uit. Weer de nadruk op midden en rustig hoog. Verderop op de cd tref je Dante’s Prayer aan. Hier haal ik met andere spelers eerder de sfeer van het concert terug. Het beeld is goed, doch met weinig emotie. Het koor vult de ruimte tussen de speakers heel goed op.

Sting kocht ik vroeger als herinnering aan een lieve Duitse vriendin. Op het terras van haar huis wist Sting een zomeravond te veranderen in een samenspel van klank, avondlucht, goed gezelschap en tevredenheid. Zo heeft elke muziek vaak een herinnering, die in de loop der tijd steeds verder van de werkelijke situatie af komt te staan en steeds rooskleuriger wordt voorgesteld. Maar met een Atoll roep je de originele avond toch weer makkelijk op. De percussie op An Englishman In New York is levendig en de sax hangt in de lome avondlucht. Zo ook met Stacy Kent, haar zangkunsten op Dreamsville zweven door de kamer en scheppen een moment van genieten. Eenvoudige akoestische muziek lijkt de Atoll op te stuwen in klankkwaliteit. Daar komt ook het 1-bit karakter om de hoek, zachte ingetogen bas met minder definitie dan de multi bit oplossing. Nadruk op het middengebied, fraai stemgeluid en nergens scherpe digitale randen aan de hoge tonen. Net als bij Patricia Barber, de stem en de piano zijn op maat en geven rust aan het geluidsbeeld.

Atoll CD80: Into the Music

Een rapportcijfer

Heeft u zich door de bovenstaande muziekkeuze heen geworsteld, kom dan niet tot een te overhaaste conclusie. Want vaak grijp ik terug op een loopwerk/dac combinatie die bijna vier maal de prijs is van de Atoll CD80. En dan mag een vergelijking ook mank gaan. Als ik een cijfer zou moeten geven voor de prestaties van de Atoll zou het ongeveer een 7,5 zijn. Aan het eind van het schooljaar heeft de leerling wellicht mazzel en staat er met de afronding een fraaie 8 op het rapport. Een collega die ik de speler enige dagen leende en die zich niet bezig houdt met recensies, een muziekliefhebber pur sang, zoekt een nieuwe speler als opvolger van zijn bejaarde Sony. Met een zucht gaf hij mij de Atoll terug. “Hij hoorde thuis ineens zoveel meer muziek en emotie met de Atoll”. Wat hem betreft had de CD80 voor de winkelprijs gewoon kunnen blijven staan.

Atoll brengt een moderne speler op de markt die in muzikaal opzicht gehoord mag worden. Voorstanders van 1-bit technologie zullen op hun wenken bediend worden. Mooi en doortekend middengebied, bijna analoog hoog, zacht en een beetje diffuus laag, het laatste als gevolg van het karakter van de VAM1201. Maar minder laag kan wel eens een voordeel zijn, zoals bleek met de Horning speakers die er erg blij mee waren in mijn kamer. De vreugde van het terughoudende laag was bijna voelbaar aan de conus van de woofer.