Rothwell Attenuators

Naar mijn bescheiden mening is één van de grootste blunders in de audiogeschiedenis het tot standaard verheffen van het uitgangssignaal van CD spelers tot 2 Volt. Op papier was dat zo aardig, weinig ruis, een robuust signaal en lage uitgang impedantie waardoor een gemakkelijke aanpassing op een versterker kon worden bereikt. In de 80’er jaren lag de gevoeligheid van versterkers zo rond de 150 tot 250 mV aan de ingang. Daardoor ontstonden er twee problemen, CD spelers overstuurden de ingang met als gevolg veel vervorming. En het tweede probleem is dat volume regelaars nauwelijks open gedraaid kunnen worden. Het staat “op 9 uur” al veel te hard. Tel daar bij op dat potentiometers juist in het lage bereik de nodige kanaalongelijkheid kennen en iedereen snapt waar de kneep zit. Langzaam maar zeker is er een verschuiving gekomen in de gevoeligheid van de ingang van versterkers naar 0,775 Volt (line niveau) wat althans een deel van de ellende weghaalde. Maar nog altijd is het regelen van het volume een crime. Zelf heb ik dat voor mijn tuner die 1,5 Volt afgeeft opgelost met een Musical Fidelity X-10D, waar ik een weerstandsnetwerkje in heb gezet. De versterker is ooit aangepast door de leverancier, mijn toenmalige d/a converter maakte het namelijk nog bonter en leverde 3,5 Volt aan de uitgang. Tegenwoordig speel ik met een M-Audio Superdac 2496 die maar liefst 7,75 Volt afgeeft! Althans aan de XLR uitgang. De cinch uitgang levert 2 Volt maar klinkt een stuk minder fraai. Het is lopen op de toppen van je tenen.

Rothwell Attenuators

Externe verzwakkers

Externe verzwakkers zijn en waren er nauwelijks op de markt. Zeker niet voor high end audio. Kimber Cable en Chord leveren weliswaar interconnects met een ingebouwde spanningdeler (de officiële naam voor een verzwakker met weerstanden), doch die hebben als nadeel dat je gebruik moet maken van hun eigen kabels. Wij eigenwijze audiofielen willen dat niet altijd en eisen de vrijheid zelf kabels te kiezen. Daarom restte ons slechts de optie de soldeerbout ter hand te nemen en in de versterker te gaan solderen. Met gevolgen voor de garantie. Of met kunst en vliegwerk cinch stekkers en contrastekkers met weerstanden samen te solderen. Nu is er eindelijk een fabrikant wakker geworden en ontdekte het gat in de markt. Rothwell Electronics in Engeland. Een keurige verzwakker ingebouwd in een cinch stekker en contrastekker. Het uiterlijk van deze handige apparaatjes lijkt in vrijwel alles op de stekkers die onder meer Siltech gebruikt aan de MXT kabels. Bus en stekker zijn verguld. Een kleine meting met een Ohm meter laat zien dat de afsluitweerstand ongeveer 30 kOhm gaat bedragen. Ik meet dat aan de ingang van mijn eigen voorversterker die één ingang heeft van 18 kOhm en meerdere ingangen van 2 MOhm. In de waarde van 30 kOhm schuilt het gevaar dat buizenuitgangen van CD spelers aan de lage kant worden afgesloten. Daar tegenover staat dat er nogal wat versterkers op de markt zijn die een heel lage eigen ingang impedantie hebben en dan profiteert de signaalbron van de toename van de weerstand. Denk aan Densen en vroeger Cyrus, waar het signaal na de keuzeschakelaar direct op de potmeter komt. Hoe hoger de impedantie aan de ingang, des te minder stroom hoeft de bron te leveren en des te gemakkelijker kan die zijn werk doen. Opamp schakelingen ondervinden daar grote voordelen van.

Rothwell Electronics heeft geen vertegenwoordiging in Nederland of andere landen en levert de In-Line Attenuators via HW Audio in Engeland. Daar kunnen ze besteld worden voor 41 pond inclusief verzendkosten (betaling via alle bekende credit cards). In euro’s is dat afhankelijk van de koers ongeveer 62 euro. Wat u dan thuis krijgt is een perfect uitziend setje verzwakkers. De verzwakking is ongeveer 10dB, wat er op neerkomt dat de signaalsterkte door 3 wordt gedeeld. Dus de 2 Volt van de cd speler gaat terug naar 0,666 Volt. De Rothwell Attenuators kunnen op een paar manieren worden toegepast. Zoals eerder omschreven tussen bron en versterker, maar als u de totale versterkingsfactor omlaag wilt brengen van de set, passen ze ook tussen de voor- en eindversterker. Met als gunstige bijkomstigheid minder achtergrondruis. Uiteraard gaat dat laatste helaas niet op voor geïntegreerde versterkers. Het grappige is dat zelfs puristen zoals ik, die eigenlijk niets in de signaalweg willen opnemen, aangenaam verrast zullen worden. Het feit dat het signaal zwakker wordt, draagt bij aan een prettiger weergave. Het is nauwelijks te omschrijven wat er nu precies gebeurt, maar opmerkingen als meer gemak en meer lucht springen in gedachten. De stress in de weergave neemt af. Waarschijnlijk omdat de ingangstrap minder tegen de limiet oploopt. Hoe raar het ook mag lijken, dit extra component in de signaalweg doet meer goed dan kwaad. Tel daarbij de zegening dat de volumeregelaar veel beter zijn werk kan doen over een veel groter bereik en u snapt dat ik gelukkig word.

Rothwell Attenuators

Slotopmerking

Niet alleen rozengeur is ons deel. Rothwell heeft stekkers gekozen waar de cinch massa aansluiting deels in moet schuiven. Mijn Van den Hul kabels hebben een cinch steker waarvan het huis over de massa aansluiting heen valt. Daardoor kan de stekker niet erg ver in de contrastekker van de Rothwell worden gestoken. Weliswaar ver genoeg, maar iets verder geeft wat meer gemoedsrust. Een klein detail. Hoe vlakker de massa aansluiting van de cinch stekker is, hoe dieper en beter het contact zal zijn. Ondanks deze bijkomstigheid is dit voor mij een audio accessoire dat 20 jaar geleden al op de markt gebracht had moeten worden. Hoe hebben we ooit zonder gekund? Aanbevolen voor iedereen die meer speelruimte wil met zijn knoppen en/of voor wie de signaal bron te sterk is. Ik heb het vage vermoeden dat ik dan spreek over 95% van de totale audio markt.

Informatie:
Rothwell Electronics UK
Web www.rothwellelectronics.co.uk

Leverantie:
HW Audio UK
Web www.hwaudio.co.uk

Noot: Als redactie van HiFi.nl stellen wij ons op het standpunt dat besproken hardware regulier te koop moet zijn in Nederland. Dit maal een uitzondering omdat er geen vergelijkbaar product te vinden is in de winkel en de fabrikant niet is vertegenwoordigd.