Nottingham Analogue

Nottingham Analogue
Hyperspace met Space arm

Er zijn dagen dat je als auteur gewoon dik mazzel hebt. Zo’n dag had ik toen ik de importeur van Nottingham Analogue benaderde. Hij beloofde mij een draaitafel, maar kwam heel snel op de belofte terug. Het type dat hij in gedachten had was verkocht door een dealer. Of het de duurdere Hyperspace mocht worden. Nou dat is geen probleem. Tweede mazzeldag was toen de speler werd afgeleverd en mijn Linn phono versterker niet geschikt bleek voor het gemonteerde element. Er kwam een Graaf GM-70 uit de auto, die kon ik voorlopig wel gebruiken. Mijn dank was groot, mijn geluk kon even niet op.

Hyperspace en Space arm

Nottingham Analogue producten zijn de geesteskinderen van ontwerper Tom Fletcher. Hij heeft het concept bedacht. De Hyperspace kenmerkt zich bijvoorbeeld door het 7 centimeter dikke plateau dat rust op een lager met een bronzen spindel. Het plateau is opgebouwd uit twee delen, het bovenste deel is een koolstof schijf. De spindel is van gehard staal. Het lager is gemaakt uit zacht brons, de buitenzijde is gehard. Het lager is afgevuld met olie om de smering te waarborgen. Olie die via een pompwerking het lager over de gehele lengte actief smeert. Het lager rust in een onderplaat gemaakt van aluminium en HDF, op zijn beurt rustend op drie steunen. De derde steun is de plek waar de arm is gemonteerd.

Dat geheel staat op een 6 centimeter dikke onderplaat (idem aluminium met HDF) met als doel een volledige ontkoppeling van de ondergrond. Op deze plaat staat ook de motor die met een dikke snaar het plateau aandrijft. Het koppel van de motor is niet voldoende om het plateau te starten. Dat moet met de hand. Draait het eenmaal dan loopt het stabiel. Vergelijk het maar met een treinwagon, haast niet te starten met menskracht maar als hij eenmaal rijdt niet te stuiten.

Nottingham beveelt uiteraard zijn eigen arm aan. In mijn geval was de Space arm gemonteerd. Elke Nottingham arm heeft een éénpunt lagering die geen demping van siliconen behoeft. De arm is wel een knap stuk techniek maar geen schoonheid zoals veel SME armen dat zijn. De afwerking is netjes maar ongepolijst en zeker niet verchroomd. Ruwe bolster en blanke pit. De buis van de arm is van carbon fiber gemaakt dat niet gewikkeld is maar in de lengte richting gelegd om resonanties te dempen. De Space arm is 9 inch lang en eindigt in een aluminium shell. Het instellen van de arm is geen sinecure omdat de azimut van een unipivot lastig instelbaar is. Twee balansarmen zorgen voor de stabiliteit, gekoppeld aan een laag liggend zwaartepunt. Heel fraai vind ik de wijze waarop b.v. de dwarsdrukcompensatie is uitgevoerd. Met een schuifgewicht dat werkt via een hefboom. De bekabeling is puur zilver van voor tot achter. De lift werkt heel nauwkeurig en zakt exact recht naar beneden met precies de juiste snelheid. Wie het oor te luisteren legt hoort niets in de buurt van de arm. Andere spelers hoor je gewoon door de groeven gaan omdat de armbuis resoneert.

De afmeting van de speler is ongeveer 38 x 48 x 25 centimeter (diep x breed x hoog). Het gewicht zal de 20 kilo benaderen of net voorbij gaan. De afwerking is overal op hoog niveau, ook al ontbreekt chroom. Wat er staat is een zeer imponerende speler die zelfs op totale leken diepe indruk maakte.

De set als geheel

De platenspeler is voor mij ingeregeld en opgesteld. Bovenop een Standesign rek. De Graaf GM-70 phono versterker kwam er naast te staan. In de Space arm een Benz Micro Glider M2 (medium output moving coil) element. De Graaf is ingesteld op 1000 Ohm en de versterkingsfactor koos ik uiteindelijk hoog. Met een Siltech SQ-88 Classic gaat het signaal naar een Marsh Sound Design P2000b voorversterker en van daaruit gebalanceerd via een tweede Siltech naar de Marsh Sound A200s eindversterker. Twee paar luidsprekers hebben om beurten dienst gedaan, een set JMlab Electra 926 en een set Polk Audio RTi 12. Veelal in combinatie met een JMlab SW900 subwoofer. Speakerkabel is Siltech LS-110 Classic. De Nottingham mag concurreren met een Garrard 301 in DIY sokkel met Pro-ject 9 Carbon arm en Benz Micro Glider L2 (low output) element, die met Siltech MXT New York aan een Linn Linto hangt. Digitale bron ter vergelijk is een Teac VRDS-T1 met Monarchy Audio jitter onderdrukker, Assemblage sample rate converter (van 16/44 naar 24/96) en een Apogee Mini-Dac.

Alles aangesloten op een Kemp netfilter, een schone groep en netsnoeren van Kemp, Siltech en Sign Audio. Voorwaar een set om je vingers bij af te likken. Helemaal klaar voor een omvangrijke verzameling vinyl waaruit met veel plezier en met zorg werd gekozen. Zo kwam ik de kerstperiode 2003 gemakkelijk door.

Nottingham Analogue

Een zetje

Een Nottingham geef je een zetje. Anders start hij niet. Na het zetje draait hij perfect op toeren en volkomen geruisloos. Tot je hem met de hand remt en stilzet. De trekkracht is te klein om te starten, groot genoeg om tot in lengte der dagen door te draaien. Op het hoge plateau mag als eerste Johan Sebastian Bach met een uitvoering van de Brandenburgse Concerten door The Academy of St. Martin-in-the-fields. Dat geeft een groot en heftig beeld. Vol overtuiging zet het orkest in en de Nottingham tovert elk stukje informatie uit de groef met een gemak zoals alleen waarlijk goede draaitafels dat kunnen. De klankrijkdom is in volle balans en elk instrument heeft zijn plek gevonden. Viool, klavecimbel, hoorn en vooral de bas sectie. Wat een gemak en wat een schitterend stuk muziek.

Als ik een andere opname pak van het zelfde orkest, “De vier jaargetijden” uitgebracht ooit op het Argo label, schrik ik niet van de hoorbare rumble. Hetzelfde heb ik op mijn Garrard en vroeger op mijn Pro-ject. De Nottingham is duidelijker waar de oorzaak kan zitten. Het gestommel is meegeperst in de groef. Luister maar eens naar het orgel, zodra dat stopt zakt langzaam de rumble terug. In de tussengroeven waar geen informatie staat is er geen rumble hoorbaar. Met de Nottingham heb ik het gevoel dat ik luister naar verkeerslawaai dat meegenomen is in de opname. Niet zo verwonderlijk als je weet waar het kerkje St. Martin-in-the-fields staat. Hoe dan ook, wat de Nottingham kan in het weergeven van laagdefintie is het beste dat ik ooit in huis had. Diep en strak. Rijk maar nooit overdreven. Onderzoekend en transparant. Veel klassiek zal nog de revue passeren voor ik doorga naar jazz.

Harry James heeft een fijne opname gemaakt voor het Sheffield label dat destijds zogenaamde direct-to-disk recordings maakte. Rechtstreeks naar master zonder een tape te gebruiken. De opname gebruik ik vanwege de heerlijke bekkens die er op staan en de stuwende drums. Maar evenzeer voor de trompet van Harry zelf. Ik kan de opbouw van de diverse secties in de big band fraai onderscheiden van elkaar en ook binnen de secties de solisten horen. Als Harry inzet met trompet word je stil en kun je slechts luisteren. Soms is de muziek subtiel, soms recht voor zijn raap, soms rauw. Altijd in balans. Ook hier valt het gedetailleerde laag nogmaals op. De ritmische weergave houdt de aandacht vast en maakt het swingend. Meer jazz nu van Keith Jarret. Laat ik volstaan met de mededeling dat de vleugel groot en op maat is, de akoestiek van de zaal niets te raden overlaat en het stampen van Jarret tijdens zijn Köln Concert meewerkt aan het schatten van de podium afmeting. Het is zo makkelijk om vast te stellen dat het zo hoort, maar oh zo moeilijk bereikbaar zonder een optimale draaitafel en speakers die echt laag kunnen gaan. Pas bij Dave Grusin, ook een Sheffield opname, komt mijn eerste bedenking. Er staat een track op “Keep your eyes on the sparrow” en die hoort voluit te spetteren. Dat kan de Nottingham niet helemaal waar maken. Mijn Garrard gaat daar beter mee om, ten koste van andere zaken. Mag ik het zo stellen, de Nottingham neemt voor elke noot de tijd om die noot zo perfect mogelijk weer te geven. Dat geeft een bedachtzaam gevoel. Mijn Garrard is slordiger en haastiger. Ondanks de ouderdom jeugdiger. Dat heeft tot gevolg dat hij zaken lijkt af te raffelen en tegelijk dynamischer overkomt. Spetteren versus nauwkeurigheid. Was er maar een combinatie van beide te vinden. Zet tegen die dynamische onvolkomenheid de weergave van elk instrumentje af, hoe klein ook, en de mate waarin de werkelijkheid wordt benaderd, dan blijkt de Nottingham de winnaar.

Voor ik overstap op pop muziek, een omweg langs de blues met Taj Mahal. Geen audiofiele opname, gewoon ooit te koop in elke normale platenwinkel. Zijn “Recycling the blues” wordt gespeeld samen met de Pointer Sisters. Man wat is dit goed. Het begint al met het handgeklap op kant twee (die ligt als eerste boven) dat is gewoon briljant. Als Taj gaat fluiten val ik letterlijk om. Hij fluit in de kamer. Hoe en wat ik ook probeer op de Garrard, met de Linn Linto of de Graaf, het lijkt er zelfs niet op. Realisme ten top. De zusjes Punt proberen elk een plekje te veroveren. Nou de Hyperspace doet wel mee. De dames zijn samen te horen, elk op een eigen vierkante meter in de luisterruimte. Daaroverheen een puntige en transparante gitaar van Mahal. De speakers zijn noch met de JMlab nog met het Polk paar waar te nemen. Taj Mahal is er gewoon. Holografisch geprojecteerd in de ruimte voor je. De gehele lp lijkt een eitje voor de Nottingham. Dit is zijn muziek. Zo makkelijk maar vooral zo natuurlijk en levendig en echt. Ook de bas, die verandert van een “één noot weergave” in een instrument wat meer in de mars blijkt te hebben als je de snaren goed tokkelt.

Zet de Garrard daar tegenover, met op zich een beter element gemonteerd, en die gaat echt verliezen. Overdreven gezegd is de Garrard scherper, onnatuurlijker en voorzien van minder details. Vooral in het laag. Suzanne Vega is een heruitgave van het Engelse Vivante. De stem van Vega staat mooi naar voren. Een beetje sexy en hees. De zangeres is haast aan te raken. Instrumenten als gitaar en drums staan als heldere sterren aan het firmament. Over ritme en drive geen klagen. In de track “Small Blue Thing” gebeurt echt van alles. De weergave is spannend en indrukwekkend. Over de stuwende bas laat Vega haar hese geluid zwerven. Uiterst sexy.

Daarna Juliette Gréco. Het is een Frans feestje in de lichtstad. De importeur hoort de plaat en wil die ogenblikkelijk kopen. Meer heb er niet over te zeggen. Ach wat mooi en goed getroffen. Dire Straits met “Love over gold” zet zes Polk RTi 12 woofers in beweging en ramt een concert de kamer in. De sax van Stan Getz doet de rillingen over de rug lopen. Ik blijf niet aan de gang met superlatieven maar wil u tenslotte toch deelgenoot maken van mijn beleving met de Carpenters. Het kinderkoor is er weer. Stemmetjes van 12, 13 en 14 jaar samen met Karen Carpenter. Ondanks dat de plaat een beetje hobbelt hoor je daar niets van. In dodelijke rust rijst en daalt de arm samen met het element. Nooit een spoor van mis-tracking. De balans tussen hoog-midden-laag is nagenoeg perfect waardoor de beleving alleen maar toeneemt. Wijd open staat rondom de speakers het geluidsbeeld dat met zoveel overtuiging de kamer verovert. Een privé feestje voor een recensent.

Is er dan niets aan te merken op de Nottingham. Jawel, maar het is zo onbelangrijk. Neem nu de lift, die laat de naald volkomen recht zakken, heel rustig, soms zo rustig dat hij niet zakt. Dan moet je de lift even helpen. De omvang van de Nottingham is nogal groot. De prijs redelijk boven modaal zeker met de Graaf phono versterker. Soms mis ik dat snelle, dat ruige en spetterende. Heel soms is de bedachtzaamheid en de rust van de Nottingham aan mij niet besteed. Op een opname van Aaron Copland was de vleugel te klein in combinatie met de Polk speakers. Dus systeem tuning is ook hier nog steeds aan de orde. Echter twee platen verder smeek ik mijn vrouw om de Hyperspace toe te mogen voegen aan mijn privé collectie apparatuur. Zelfs als ik de Garrard ervoor zou moeten verkopen. En gelooft u mij, dat zou mij heel, heel erg aan het hart gaan.

Nottingham Analogue

Oh importeur

Hoe meer je luistert naar de Nottingham Hyperspace met Space arm, hoe meer je onder de indruk raakt van de kunsten van deze beestachtig mooie machine. De absolute stilte van het mechaniek. De weinige plaatruis die hoorbaar is terwijl toch het uiterste uit de groef wordt gehaald. De rijkdom aan details. De zijdezachte, spitse hoogweergave. De kunst stemmen sexy te maken en natuurlijk. Het immens diepe laag waar de strakheid vanaf straalt. Dit is een platenspeler met een hoofdletter “P”.

Uit zelfbescherming heb ik hem uiteindelijk terzijde geschoven, samen met de Graaf. Doe ik dat niet, dan staat er straks een advertentie voor mijn speler in een 2e hands rubriek en ben ik voorlopig blut. In absolute zin is de combinatie Nottingham/Benz/Graaf de vette winnaar uit de reeks spelers die ik eerder in huis beluisterde. In relativerende zin ook de duurste. Maar hij is elk eurodubbeltje waard. Vrijwel zonder enige echte kritiek van mijn kant en met respect voor Tom Fletcher aanbevolen. Oh meneer importeur, haal hem maar niet op, ik leg hem wel onder de kerstboom. Mijn kerstboom wel te verstaan en dan ben jij de kerstman.

Prijzen:
Nottingham Analogue Hyperspace:  3250 euro
Nottingham Analogue Space arm:    990 euro
Combinatie speler en arm:   4340 euro
Benz Micro Glider M2:      885 euro
Graaf GM-70 phono versterker:  4100 euro

Importeur :
Analogue Audio Products
Barteldsgaarde 7
3436 RK  Nieuwegein
Tel: 030-6044342
Fax: 030-2383572
Web www.analogueaudio.com
E-mail analogue@planet.nl