Trigon Dwarf

High End 2004 in München was de plaats waar ik de dwergen de eerste keer tegen kwam. In zacht glanzend aluminium, geplaatst onder spotjes, stonden ze daar. Twee kleine mono eindversterkers die naar mij lonkten alsof ik Sneeuwwitje zelf ben.

De naam Dwarf eer aandoende met de geringe afmetingen. Het zou nog maanden duren voor Trigon de eerste exemplaren naar Nederland stuurde, maar uiteindelijk kwamen ze hier thuis. Zonder ook maar iets te hebben ingeboet aan visuele aantrekkingskracht.

De Trigon Dwarf meet 6 x 20 x 32 centimeter. Het kastje is gemaakt uit gelakt staal en geborsteld aluminium en weegt 5 kilo. De voorzijde laat een minidruktoets zien en drie LED’s. Je kunt met de druktoets de volgende standen kiezen: aan, stand-by en uit. De LED’s geven aan: stand-by, gereed en error. De error LED brandt als er aan de uitgang gelijkspanning staat, als de Dwarf te heet wordt of als de Dwarf overbelast is. Aan de achterzijde een euroconnector met fase aanduiding, een enkele cinch ingang, een set WBT luidsprekerklemmen (spades, banaan of blank draad is mogelijk) en een netspanningschakelaar.

Als de Dwarf in de stand-by stand staat, schakelt hij in als er muzieksignaal op de cinch ingang komt. De Dwarf staat perfect afgesteld. Hij is in de gehele testperiode nooit afgeschakeld tijdens het spelen en altijd ingeschakeld hoe zacht de muziek ook stond. Veel apparatuur zet ik altijd met de hand aan en uit omdat de automaat niet gevoelig genoeg is of juist te gevoelig. De Dwarf is een zegen qua inschakelmoment.

De Dwarf heeft een versterkingsfactor van 22 dB en levert een vermogen van 58 Watt aan 8 Ohm tot 90 Watt aan 4 Ohm. De ingangsimpedantie is 47 kOhm, hoog genoeg om interlinks toe te laten tot een meter of vijf als de voorversterker voldoende laagohmig uit gaat. Ideaal is om de eindtrapjes dicht bij de luidsprekers te plaatsen en de luidsprekerkabels kort te houden (ik weet het, meningen verschillen daarin). Het frequentiebereik ligt tussen -3 dB punten van 5 Hz en 150 kHz. Het stroomverbruik is in stand-by 5 Watt en op maximaal vermogen 150 Watt.

Plaats de Dwarf’s niet op elkaar want dan kunnen ze oververhit raken. Ik zie voor de Dwarf toepassing als mono eindversterkers in een stereo opstelling maar evenzeer in een 5.1 of zelfs 7.1 installatie, dan aangesloten op een processor uitgang. Een fraaie upgrade voor veel home cinema receivers die het moeten doen met beperkte interne eindversterkertjes waar sterk op kosten is bezuinigd. Trigon verandert het leveringspakket slechts heel langzaam en zo kun je sparen tot er een Dwarf op elk kanaal werkt. Ze zitten per twee in een doos maar ik maak mij sterk dat de importeur/dealer er ook één of drie levert voor center en front.

Als je de pootjes van de Dwarf afschroeft, die een dempende functie hebben en opgebouwd zijn uit zeven onderdelen (oog voor detail), kun je de kap wegschuiven. Daaronder tref je een verzorgde versterker die alle beschikbare ruimte in beslag neemt. De voeding bestaat uit een ringkern transformator van 150 VA. Met vier gelijkrichter diodes en in totaal 28000 microfarad aan buffering. Op wat schakellogica na (IC’s en relais) is de versterker discreet opgebouwd, uitmondend in een eindtrap met daarin een veel gebruikte combinatie bipolaire NPN en PNP transistoren.

Eén Toshiba 2SA1302 en één 2SC3281. Een Zobel netwerkje is de laatste hindernis naar de WBT luidsprekerklemmen. Herkenbaar zijn Wima condensatoren, van veel andere onderdelen blijft de herkomst onbekend. Maakt niet uit, ik ben er al lang achter dat namen niet belangrijk zijn, wel het resultaat van een toegepast onderdeel. Standaard meegeleverd is een meetbaar goed afgeschermd netsnoer van Trigon, type Volt met fase aanduiding. Jammer is het ontbreken van een XLR aansluiting die nog langere kabels mogelijk maakt. En daardoor kon de normaal wel aangesloten subwoofer niet meespelen in de set. Gebrek aan uitgangen op de voortrap.


De Dwarf’s en Sneeuwwitje

Bronnen waren CD, SA-CD, LP en radio. In twee verschillende opstellingen met als luidsprekers Focal-JMlab Electra 926 Be en in een kleine ruimte een setje Mordaunt-Short MS902 op Alphason stands. Als voorversterker deed, of een Marsh Sound Design P2000b dienst of het voorversterker deel van een Van Medevoort MA240. Ter vergelijk met de Trigon Dwarf stond een vM MA240 centraal (eindversterker deel) of een Marsh A200s. Luidsprekerkabels afwisselend Siltech LS-110 Classic of Crystal Cable Speak Reference. Tussen voor en eindversterker(s) is met succes gebruik gemaakt van een Linn Analogue interconnect. De Trigons hebben zowel via een Kemp filter gespeeld op een separate audiogroep, zonder Kemp filter op dezelfde groep en via een normaal (vervuild) stopcontact zonder randaarde. Steeds met de Trigon Volt netsnoeren. Brom of narigheid was in alle gevallen niet aan de orde. Kijk als u nieuwsgierig bent voor alle gebruikte apparatuur onderaan de recensie zelf.

De luisterindrukken

Ik ben begonnen in een kleine luisterruimte met simpele Mordaunt-Short luidsprekers. Daar stond tijdelijk een Van Medevoort MA240 en ik heb dankbaar gebruik gemaakt van de optie om die versterker als voortrap te te gebruiken. Het meest opvallende was na omzetten van de MA240 (eindtrap) naar de Dwarf, dat de Dwarf veel minder druk levert in het laag. En daardoor de plaatsing van de speakers in een kleine ruimte heel wat makkelijker maakt.
Het lijkt haast of de Dwarf een aflopende frequentiekarakteristiek heeft naar de onderste regionen. In deze opstelling zeker niet onaangenaam. Het blijkt dat je met een relatief simpele installatie in een kleine ruimte een prima geluid neerzet. Daarna verhuisde de Dwarf naar de huiskamer en mocht meespelen op mijn Marsh voorversterker. Ook in die opstelling blijft het laag beperkt tot een rustige en evenwichtige weergave. Het laag gaat diep, daar is geen twijfel aan, maar kent niet de druk die of een vM MA240 of een Marsh kan neerlaten op de luistervloer.
Neem als voorbeeld Dire Straits op LP. Door de terughoudende weergave zijn klappen en dynamiek uithalen minder imposant. Of luister naar Sara K. met "Water falls" waar erg diepe tonen inzitten. Ze zijn aanwezig, zeker, doch lopen niet als golven over de vloer. Met die constatering en met in het achterhoofd het plezier dat de Dwarf’s mij de afgelopen weken hebben geleverd pak ik een aantekenblok en start met mijn referentie muziek om een definitief oordeel te vellen.

Het duurt maar even totdat ik Dire Straits opnieuw uit de kast haal. Met dit verschil dat ik de Dwarf niet langer aansluit via een netfilter maar rechtstreeks op een wandcontactdoos die speciaal voor audio is aangelegd. En dat scheelt een slok op een borrel. Naar twee kanten. De dynamiek neemt met sprongen toe en de presentatie is veel meer naar de luisteraar toe gericht. Klappen komen veel harder over, al evenaren ze nog niet de bullebakken van USA versterkers. Details komen beter naar voren, ruwer en ongepolijster, meer natuurlijk. Wat terugkeert in het geluid, maar waar een Dwarf niets aan kan doen, is onrust. Dat haalde het Kemp filter, naast spontaniteit, prima weg. Ik maak een afweging en kom tot de conclusie dat ik de Dwarf prefereer zonder filter en zo luister ik voortaan verder. Dan maar iets minder verfijning in het geluid.

Rachelle Ferrell is terug van weggeweest. Haar CD "First Instrument" ligt in de CD speler en ik draai een aantal tracks. Het diepe laag van bas en drums is strak en ingehouden. Veel nadruk ligt op het middengebied en de hoge tonen. Zonder daarin te overdrijven. Niet elke drum is strak, met het stijgen van de frequentie raakt het laag van de Trigon heel even aan de vette kant. "First Instrument" is overigens de enige CD waarbij mij dat opvalt. Pianotonen doen een vleugel krimpen tot een staande piano. De grootsheid van het instrument gaat verloren. Dat is jammer want Ferrell en vleugel kunnen samen tranen in je ogen brengen. De stem van Ferrell die afgetekend staat in een drie dimensionaal virtueel beeld maakt een hoop goed. Dynamiek van de stem is geen probleem en ze haalt vol uit.

Van CD naar SA-CD. Drie dames komen aan de beurt die qua genre weinig overeenkomsten hebben. Eerst Elenor McEvoy met "Rain falls". Juist om te kijken wat de Trigon doet met het diepe laag dat met andere versterkers te overweldigend kan zijn. Zoals verwacht blijft het bescheiden. Een nadeel heeft zijn voordelen. De Dwarf doet er alles aan om het te compenseren met details en ritme. Vooral het Rhythm & Pace gevoel klimt omhoog. De Marantz SA8400 doet echt zijn best in de combinatie. Het lijkt wel of ik naar Linn of Naim luister, zo toegankelijk is het volgen van de ritmes. De Trigon gooit daar beslist hoge ogen mee bij Britse luisteraars.
Idem veel ritme tijdens het luisteren naar Diana Krall. Eenvoudige en lekkere jazz op een wat ouder werk dat over is gezet naar SA-CD. De nadruk ligt op de gitaar en de stem. De interpretatie van de muziek is aan de simpele kant, waarmee ik wil zeggen ruwer dan normaal, minder gepolijst dan wat de recente opnames van Krall kenmerkt.
Tenslotte Moya Brennan dat wijd uitgespreid wordt weergegeven. Tot ver buiten de speakers. Heerlijk ook dat de zang van alledrie de dames op normale hoogte zit en niet onderaan de speakers dweilt. De opbouw van de muziek van Brennan is sterk ritmisch en spannend. Dat kunnen de dwergen goed aan.

Van SA-CD terug naar CD. Eliane Elias laat de temperatuur tot Braziliaanse hoogte stijgen met haar vertolking van onder meer "Call me" en "Baubles, Bangles and Beads". De CD is opgenomen met veel te veel laag en dat komt nu goed uit. De buren zullen dankbaar zijn dat de Dwarf speelt. Niet teveel en niet te weinig laag. Het is eigenlijk te gek, maar ik zou per CD een eindversterker willen kiezen. Zucht, bezaten we nog maar een toonregeling en was die niet in de high end ban gedaan.

Om een live impressie op te doen mag aan het eind van de rij dames Sarah McLachlan haar best doen. Bij de CD "Afterglow" zit een bonus schijf met vier live tracks. Het beste deel van de dubbel CD in mijn ogen. Sarah was pas op Radio 2 in de studio te horen en haar stijl herken je uit duizenden. Het is weer de piano die een steek laat vallen. Teveel honky tonk naar mijn smaak, wat ik later voor mijzelf kan bewijzen als ik een andere eindversterker dan de Dwarf aansluit. Toch een pluim voor de Trigon die voortreffelijk in de ruimte plaatst en Sarah ruim voor de piano neerzet. Wat een foutje is van de opnametechnicus, want Sarah bespeelt het instrument zelf!

Het is haast traditie dat ik afsluit met een klassiek werk. Mijn favoriet is en blijft: "De vier jaargetijden" van Vivaldi. Het mag dan in de ogen van vele klassiek liefhebbers een volksstuk zijn, ik geniet keer op keer vooral van de "Zomer". De LP is een oude originele Decca opname. Verreweg de fraaiste uitvoering gespeeld door "The Academy of St. Martin-in-the-fields". De tonen spetteren uit de luidsprekers. Een diep naar achteren doorlopend beeld is gegeven. Net links en rechts buiten de speakers tredend. Mooi los ook van de weergevers die oplossen in de kamer. Solisten en orkest hebben alle ruimte en ik zou niet weten wat ik zou moeten doen met nog meer details. Veel gemak, nergens scherpte of overdrijving en de in de groef meegeperste rumble is haast onhoorbaar vanwege het ingehouden laag van de Dwarf. Dynamiek is geen probleem en omdat het al laat is gaat de volumeregelaar met oog op de buren een paar tandjes terug.

Aanbeveling

Sterke punten van de Dwarf zijn het hoge oplossende vermogen van de versterker. Of je nu met kleine speakers werkt of met een complex drieweg systeem, de Dwarf ziet kans een heel fraai diep en gedetailleerd driedimensionaal beeld neer te zetten waar je als luisteraar haast in kunt stappen. Het is een buitengewoon aangename versterker die met veel plezier laat luisteren en zichzelf naar de achtergrond werkt, de muziek de ruimte gevend.

De Dwarf is geen krachtpatser, zeker niet achter een netfilter. Dat blijkt uit de terughoudende laagweergave en uit het dynamisch gedrag. In veel gevallen zal de Dwarf krachtig genoeg zijn en zelfs een zegen voor huiskamers met veel staande golven. Of als versterker op een surround installatie die is aangevuld met een subwoofer. Moet de Dwarf echt zware systemen aansturen in een grote ruimte, dan doet hij zijn naam teveel eer aan. Trigon heeft niet voor niets een zwaardere broer in het pakket. Het aantrekkelijke uiterlijk speelt geen rol in de aanbeveling doch geldt slechts als pluspunt. Het zijn echte schatjes, zo netjes en zo strak dat ze eigenlijk een permanent plekje verdienen. De Dwarf is een eindversterker die niet in extremen vervalt en op rustige, bescheiden, haast ouderwetse wijze het werk verricht waar hij voor is neergezet. Aangenaam voor de luisteraar, vriendelijk voor de portemonnee.


Prijs:
Trigon Dwarf kost per stuk 599 euro inclusief een Volt netsnoer van 2 meter.

Importeur:
Hihat Audio Alkmaar
Telefoon: 072 5647577
Web: www.hihataudio.nl