Linn Majik System

Linn heeft eindelijk weer een geïntegreerde versterker in haar pakket. Hij draagt dezelfde naam als zijn voorganger maar veel meer overeenkomsten zijn er niet. De nieuwe Majik-I werd als onderdeel van een compleet Linn Majik systeem beluisterd.

Men houdt bij het Schotse Linn van compact, getuige de vroegere LP-formaat (breedte en diepte) `LK` serie componenten. De Classik Music -die nog steeds in een LK kast is gehuisvest- is wellicht het ultieme voorbeeld van Linn`s electronische schoenlepel kunsten. De oude Majik-I versterker was het eerste Linn apparaat dat de Majik naam droeg en het zat er daarom ook dik in dat de recent gelanceerde Majik serie zou worden vergezeld van een geïntegreerde versterker.

De Majik componenten hebben behuizingen die in de Exotik/Unidisc-stijl zijn vormgegeven en daardoor meer ruimte bieden voor de electronica en eventuele uitbreidingen. Het hier besproken Majik systeem bestaat uit de Majik CD-speler, De Majik-I en de gloednieuwe Majik 140 weergevers, met elkaar verbonden door middel van Linn Analogue interconnects, Exposure luidsprekerkabels (welke praktisch gelijk zijn aan Linn`s K20 kabels) en Linn K400 Bi-Wire luidsprekerkabels. De Majik I was de aanleiding voor deze recensie maar gezien Linn een systeem-merk is werd er besloten om deze Majik set als geheel te beluisteren.

Majik-I

In de verpakking van de Majik-I en Majik-CD wordt het apparaat door Styropor schelpen beschermd. De accesoires zoals een oplichtende en mooi vormgegeven systeemafstandbediening, een losse IEC lichtnetkabel en een duidelijke viertalige handleiding zijn in hun eigen kartonnen huls verpakt. De Majik-I is in dezelfde kast ondergebracht als de Majik Kontrol voorversterker en men zou de twee optisch met elkaar kunnen verwarren, ware het niet dat de Majik I behalve de hoofdtelefoonuitgang ook een "Aux" ingang op het front heeft.

Het front is symmetrisch ingedeeld en maakt een opgeruimde indruk. Onder het azuurblauwe display (dat kan worden uitgeschakeld) bevinden zich links en rechts twee groepen van drie toetsen die respectievelijk Volume, Mute, Standby en bronkeuze bedienen. Daartussen bevinden zich twee mini-Jack aansluitingen; een hoofdtelefoon uitgang en een ingang voor een portable Music Player (MP). Aan de achterzijde bevinden zich de aan/uit schakelaar en een IEC lichtnetingang met daarnaast een paar goed geïsoleerde vergulde luidsprekerklemmen en de Pre-out en Tape-out uitgangen. De Majik-I heeft zes lijningangen waarvan één kan worden ingesteld als Line of MM Phono ingang. Deze ingang is af fabriek uitgevoerd als MM Phonotrap en kan -door een Linn dealer- worden ingesteld als Lijningang. Linn heeft de instapprijs (relatief) laag en de ergonomie hoog weten te houden door een standaard Phonotrap mee te leveren met de mogelijkheid tot uitbreiding. Naast deze "Line 6/Phono" ingang bevindt zich een vergulde aardeconnector. Een paar RS232 In/Out communicatiepoorten voor gebruik in een KNEKT multiroom systeem maken het geheel af.

De Majik-I wordt gevoed uit een `SMPS` voeding (Switch Mode Power Supply) wat een doorontwikkeling is van Linn`s Brilliant SMPS (wat werd toegepast in de LK-serie voorversterkers en CD-spelers). In Linn`s huidige eindversterkers en de Geïntegreerde versterker worden natuurlijk speciale (zwaarder uitgevoerde) versies van dit `H-Bridge` SMPS circuit toegepast. Voor het aktief aansturen van Linn weergevers kunnen Aktiv modules direct in de Majik-I worden gestoken, waardoor de opbouw van een aktief Linn systeem zowel simpeler als betaalbaarder zal zijn dan vroeger. Linn laat overigens weten dat er elke zomer een Linn Aktiv Summer Promotion is (neem voor de details contact op met uw locale Linn dealer).

Zoals altijd bij Linn electronica kunnen allerlei dingen worden geprogrammeerd. Zo kan men bij de Display Sleep mode zelf kiezen hoe lang het display na een commando blijft branden (van enkele tellen tot vijf minuten) maar ook is het mogelijk om de 100 stappen volumeregeling te beperken tot bijvoorbeeld 50 of 60 stappen. Linn claimt dat de Majik-I "unconditionally stable into any load" is en geeft in plaats van een RMS uitgangsvermogen een maximum uitgangsspanning op die 28.8 Volt bedraagt (bij navraag bleek de Majik-I 100 Watt aan een belasting van 4 Ohm te kunnen leveren). De MM Phonotrap biedt 40 dB (100 maal) versterking en is afgesloten met 48 kiloOhm en 68 picoFarad. De afmetingen van de Majik-I tellen 8 bij 38,1 bij 35,5 centimeter (HXBXD) en hij weegt 4,9 kilo. Hij is leverbaar in zwart of zilver. Voor praktisch alle Linn apparatuur geldt een garantieperiode die standaard 2 jaar duurt maar deze wordt verlengt tot 5 jaar na online registratie bij Linn (www.Linn.co.uk).

Chakra

Het Chakra circuit is het resultaat van 5 jaar continue onderzoek, aldus Linn, met als aanleiding het vinden van een krachtige maar compacte versterker voor de Linn 328A professionele monitor weergever. De vermogen/compactheid-ratio moest nog groter zijn dan dat van de Klimax 500 Twin. Linn kon dat doel bereiken door het nieuwe circuit rond een IC (chip) op te bouwen, wat zij in Glasgow een "Monolithic Circuitry" (oftewel; Single-IC) noemen. Zo`n monolitisch circuit heeft naast ultra korte signaalwegen een lagere gevoeligheid voor storingsinvloeden maar er zijn ook beperkingen zoals een gelimiteerde stroomleverantie aan de uitgang en een lagere algehele belastbaarheid ten opzichte van discrete circuits.

Het Chakra circuit bestaat uit een groep zware bipolaire transistoren die als `Boosters` (Linn`s benaming) fungeren met daarvoor de monolithische chip, in dit geval de TDA 7293. Zolang de stroomvraag van de belasting laag blijft zal al het vermogen worden geleverd door de chip, wat voordelen op het gebied van snelheid (maar ook lineariteit) met zich meebrengt. Bij een grotere stroomvraag zullen de Boosters de meeste stroom leveren zodat de chip binnen zijn optimale werkbereik blijft en het signaal daardoor snel kan corrigeren. Het Chakra circuit is bovengemiddeld efficient wat mede betekent dat de Majik-I nooit erg warm zal worden.


Majik CD

De Majik CD-speler wordt geleverd met dezelfde systeemafstandbediening als de Majik-I en in het pretpakket zit zelfs een set Linn "Analogue Interconnect" kabels. Heel verzorgd dus. De handleiding van de speler kwam in de standaard viertalige uitvoering (engels, Frans, Duits en Italiaans). De Majik CD was fabrieksnieuw en moest dus eerst worden ingespeeld. Net als bij de Majik-I wordt het display geflankeerd door twee groepen van drie toetsen die respectievelijk de functies van lade open, Search, Standby, Stop en Play bedienen. Het lademechanisme bevindt zich boven het display en de lade beweegt in een rustig tempo. Het DVS DRL-210 DVD loopwerk doet zijn werk praktisch geruisloos maar het bewegen van de lade gaat met een wat onelegant geluid gepaard (wat we bij massa geproduceerde loopwerken vaak op de koop moeten toenemen). Een ergonomisch minpunt van het display is dat Track en Time niet tegelijkertijd kunnen worden weergegeven, wat betekent dat men ofwel de huidige track uit het totaal aantal tracks of de verstreken (of resterende) tijd krijgt te zien. Het is een kwestie van gewenning.

Het display was in de fabrieksstand niet erg goed leesbaar dus werd de helderheid opgeschroefd tot maximaal (stand: 100). De Majik-CD is naast CD, CD-R en CD R/W compatibel met DTS, MP3 en HDCD. Linn heeft overigens bij deze speler het HDCD logo niet op het front maar enkel op de beschermfolie van het display aangebracht (ongetwijfeld een kwestie van design overwegingen). Ook bij dit Majik component kunnen verschillende functies als taal, display, SPDIF uitgang en de communicatiepoorten via een menu worden ingesteld. Het hart van de D/A omzetting wordt gevormd door een Wolfson WM 8470 IC (192 kHz/24 Bit) waarmee externe upsampling technieken mogelijk zijn, zoals de 8 X upsampling tot 352.8 kHz (24 Bit) die Linn toepast.

Linn heeft eigen digitale filters ontworpen die superieur zijn aan de geïntegreerde filters van de Wolfson IC. Aan de achterzijde bevinden zich naast de IEC lichtnetingang en de aan/uit schakelaar twee digitale uitgangen, te weten een 75 Ohms Cinchbus en een optische Toslink. De analoge uitgangen (2 Volt/300 Ohm) zijn dubbel uitgevoerd. Daarnaast bevindt zich een kleine vergulde aardeconnector, de RS 232 In/Out (RJ11) poorten voor het Linn KNEKT multiroom-systeem en Remote In/Out bussen voor het doorlussen van IR commando`s. De Majik-CD meet 8 bij 38,1 bij 35,8 centimeter, weegt 4,9 kilo en is ook leverbaar in zwart of zilver.

Majik 140

Linn werkt de laatste jaren aan een aantal nieuwe en complete productlijnen waarbij ook de weergevers heel specifiek op de electronica van zo`n lijn zijn afgestemd. De 140`s zijn de eerste Majik weergevers en het is opvallend dat Linn voor uit de kluiten gewassen vloerstaanders heeft gekozen in plaats van typisch Britse mini-monitoren.

De vormgeving van de klankkast is kubistisch, zonder afgeronde hoeken maar oogt mede daardoor strak en tijdloos. Het meest opvallende aspect van de Majik 140 is zijn `2K Array`, een organisch vormgegeven en uit aluminium vervaardigd chassis waarin de hoogfrequent unit en een supertweeter zijn gehuisvest.

Zowel de silkdome supertweeter als de Polyurethane-dome hoogfrequent unit hebben hun bestaan te danken aan de eerdere ontwikkeling van de meer kostbare Komri en Artikulate weergevers. De aluminium 2K Array zorgt voor een beter afstraalgedrag van de hogere frequenties en dient als koellichaam voor de spreekspoelen waardoor de hoogfrequent-units meer vermogen kunnen verwerken. De schelpvormige alkoof werkt als een akoestische lens en de opening tussen de schelp en de Array vermindert diffractiepieken, aldus de fabrikant.

De bovenste conus-unit zorgt voor mid/laag frequenties terwijl de onderste unit puur voor laagfrequent weergave wordt ingezet. Beide units zijn van soortgelijke composiet conussen voorzien.

Een punt van styling-kritiek: waarom zo`n truttig logo-blobje in plaats van Linn`s vroegere via silk-screening aangebrachte logo`s? Aan de achterzijde bevindt zich een baspoort met wat Linn noemt een "Rifled" oppervlak oftewel met spiraalvormige lijnen, net als de loop van een geweer dat heeft. Er zijn maar liefst 4 sets connectoren wat betekent dat zelfs Quad-Amping of Quad-Wiring mogelijk is. De connectoren zijn af fabriek gebrugd zodat er ook met Single-Wire kabels kan worden gewerkt. De unit`s zijn standaard van mini grilles voorzien die exact over de dome`s en conussen passen. Optioneel zijn frontdoeken leverbaar die de baffle voor driekwart bedekken en van Linn`s `Sekrit Fastener` bevestiging (zonder noppen) zijn voorzien. Daarnaast zijn er (nog niet in productie zijnde) `Solid Steel` voetplaten leverbaar voor de Majik 140.

Het laagfrequent verloop kan door een Linn dealer via een interne aanpassing met 2 dB worden verlaagd (de kantelfrequentie wordt helaas niet opgegeven) en de baspoort kan akoestisch worden gedempt door middel van meegeleverde schuimpluggen. Zoals eerder genoemd is het mogelijk om de Majik 140 weergevers via aktieve wisselfilters aan te sturen. In zowel passieve als aktieve uitvoering loopt het frequentiebereik van 55 Hertz tot 20 kiloHertz maar de nominale impedantie is afhankelijk van de aansturing. In puur passieve uitvoering is dat 4 Ohm, bij zowel aktief laag als aktief midden komt het op 8 Ohm en bij zowel aktief hoog als aktieve super-tweeter zal de impedantie nominaal op 7 Ohm liggen. De gevoeligheid resulteert in 88 dB druk bij 1 Watt aansturing, gemeten op 1 meter. De klankkast heeft een intern volume van 40 liter, meet 97,5 bij 25 bij 33,5 centimeter (HXBXD) en legt per kanaal een gewicht van 21,3 kilo in de schaal. De Majik 140 is leverbaar in de volgende fineerafwerkingen: kersen, maple, black ash en witte lak.


Connecties

De gehele Majik keten werd in eerste instantie met de Linn Analogue interconnects en de Exposure luidsprekerkabels onderling verbonden en aan een stevig inspeelregime onderworpen. Nadat per component de juiste lichtnetfase was gevonden werden de twee luidsprekerkabels eerst nog vergeleken zodat de beste optie kon worden gevonden. De vergulde doorverbindstrippen van de Majik 140 zouden volgens Linn bij Bi-Wiring in het midden moeten worden doorgeknipt maar gezien dergelijke `blikjes` nooit klankbevorderend zijn werden er solid-core draadbrugjes toegepast. De single-wire Exposure kabel (zoals gezegd, de zus van de Linn K20 kabel) zorgde voor de meest coherente en `naadloze` weergave. Met de K400 bi-wire kabel klonk het laag iets steviger en krachtiger maar er was minder continuiteit tussen de mid/laag en hoogfrequent units (met een iets `forward` klinkend hoog-midden).

De Exposure kabels bleven dus, maar afhankelijk van de situatie zal men zelf moeten bepalen of single-, bi-, tri of quad-wiring de beste optie is. Onze groefaftaster is een zuivere low output Moving Coil waardoor de interne Moving Magnet Phonotrap niet kon worden beluisterd. De optionele Moving Coil Upgrade Kit werd aangevraagd maar omdat deze Kit op dat moment nog in het laatste stadium van ontwikkeling was arriveerde het helaas te laat (wanneer u dit leest is de MC Upgrade Kit alom verkrijgbaar). Gezien Linn altijd ruisarme en muzikale Phonotrappen heeft geproduceerd zal deze module ongetwijfeld voor goede prestaties zorgen. Het als lijnbron-keten beluisterde Majik Systeem stelde overigens niet teleur, in tegendeel.

Luisteren

Van Sara K.`s Stockfisch SACD Hell Or High Water werd de boeiende track `Set You Free` beluisterd. Vanaf de eerste klanken was er sprake van een luchtige, tonaal rijke presentatie met een ruim stereobeeld. Sara K.`s zang klonk ronder en zachter dan met de Studio 2SE en het gezongen "Hoo-Hoo-Hoo-Hoo" klonk opmerkelijk smooth waarbij de uitademing op verleidelijke wijze werd weergegeven.

De close-miked opgenomen akoestische gitaar kwam met veel `bloom` en body naar voren maar het pianospel viel nog het meest op. De toetsaanzetten klonken zowel mooi gearticuleerd (rechterhand spel) als rollend en grommend (linkerhand spel) waarbij de piano in zijn geheel dusdanig plastisch over kwam dat de klankbodem bijna fysiek aanwezig leek te zijn. De achtergrondzang werd op losse wijze en met veel lucht afgebeeld en de nagalm werd hier zelden zo groot afgebeeld.

De supertweeter bleek zijn werk -op onopvallende wijze- goed te doen. De afsluiting van deze track (met a capella samenzang) werkte adembenemend; de stemmen waren geheel individueel aanwezig, klonken timbraal natuurlijk en er was geen sprake van maskering. In tegenstelling tot sommige oude Linn weergevers gaven de Majik 140`s de muziek met een prima diepteafbeelding en uitstekende coherentie weer. De Majik-CD werd verwisseld voor de eigen Marantz/MicroDac speler om een idee te krijgen van de compatibiliteit van de Majik-I versterker met non-Linn spelers. Set You Free werd wederom beluisterd en de intro klonk met de eigen speler wat `witter` terwijl de instrumenten nog steeds opvallend vrij werden afgebeeld in een groot, open stereobeeld. Het geheel werd wel wat meer `forward` en slanker gepresenteerd. De piano werd nog steeds met authoriteit weergegeven maar klonk minder plastisch. De stemmenweergave was helder en zeer goed gearticuleerd terwijl de stompen op de snaren en de klankkast van Sara K.`s gitaar nog duidelijker naar voren kwamen. De afsluiting met samenzang werd groter afgebeeld en de nagalm kreeg een langere uitsterving mee.

Dat het met de residentiële CD-speler zo goed ging was niet geheel verwonderlijk gezien hij werd samengesteld om naast een Linn Sondek platenspeler als tweede bron (en zonder een te contrasterende weergave) zijn werk te doen. Ook de Linn weergevers werden vergeleken met de eigen Studio 2SE`s en met name de track `Runaway` van de CD The Corrs Unplugged gaf een goed beeld van het contrast tussen het complete Linn systeem en de Majik electronica met andere weergevers. Wat meteen opviel was hoe duidelijk de piano naar voren kwam met de Majik 140`s en hoe dat instrument ook gedurende de song goed te volgen bleef. De zang werd met beide weergevers op vloeiende, heldere wijze weergegeven waarbij de Studio 2SE voor een meer gearticuleerde stemweergave zorgde terwijl de Majik 140 de zang en de instrumenten een grotere afbeelding meegaf.

De mini-monitoren klonken in het hoge laag verhoudingsgewijs wat slanker maar de grote Majik 140`s kwamen nooit zwaar of aangezet over nadat er met de super-mini`s werd gewisseld en dat is een heel goed teken. Met het Linn systeem weer compleet werd de Crooked Still CD Shaken By A Low Sound gedraaid waarvan de track `Wind And Rain` (met de prachtige zang van Aoife O` Donovan, Double Bass, Fiddle en Banjo) werd beluisterd. De zang klonk breekbaar en werd op plastische, open wijze gepresenteerd. De bas kwam met veel bloom en body naar voren en het zeer goed weergegeven, lang aanhoudende natrillen van de snaren zorgde zelfs even voor rillingen. De fiddle werd goed in de diepte afgebeeld en klonk natuurlijk (niet nasaal) terwijl het tokkelspel op de banjo op bijna tastbare wijze naar voren kwam.

Ben Harper`s CD The Will To Live verdween in de Majik-CD lade om de track `I Want To Be Ready` optisch af te tasten. De twee gitaar-slide`s waarmee deze track begint klonken soepel maar werden compacter afgebeeld en bleven minder lang hoorbaar dan met de eerder aangesloten LS 3/5a`s. Ben Harper`s stem kwam met opmerkelijk veel presence en een tonaal rijke, open presentatie naar voren. Het gitaarspel klonk soepel en rond waarbij de aanzetten van snaarplukken heel duidelijk werden weergegeven. De drums werden op flink directe en droge wijze gepresenteerd, met behoorlijk wat `gewicht` achter elke stomp van de kickdrum. De bekkens klonken zowel helder als natuurlijk en de gospelgroep kwam met een goede samenhang en schaal naar voren.

Conclusie

Het kleinste Linn Majik systeem -nou ja, voor wat betreft de versterker- heeft een meer dan goede indruk gemaakt op deze schrijver. Zelfs tijdens de meest lastige passages was er geen sprake van uitschieters of dichtloop maar juist van een ontspannen en daadkrachtige presentatie. De Majik-CD biedt een uitgewogen en gearticuleerde weergave zoals we dat gewend zijn van de vroegere LK CD-spelers maar met een steviger fundament en een meer rijke tonaliteit. Hij kan soms wat kritisch zijn ten opzichte van middelmatige opnames (met name in het hoog) maar doet dat wel op informatieve (niet bestraffende) wijze. De Majik-I is een heel fijne versterker met een ontspannen en ruimtelijke weergave. Ergonomisch is de Majik-I nog een streepje beter dan de CD-speler en de ingebouwde Phonotrap is een echte bonus.

De Majik 140 weergever was in feite de grootste verrassing, mede omdat we niet hadden verwacht dat deze grote weergever met vier units en een bescheiden prijskaartje zo coherent, natuurlijk en ruimtelijk zou klinken. De Majik-CD is het meest kostbare component van dit systeem en het moet gezegd dat met name de Majik-I, maar ook de Majik 140`s daarom een nog betere waarde voor hun geld bieden. De Linn-symbiose is echter sterk aanwezig wanneer deze Majik`s als trio samenspelen, waarmee het belang van de Majik-CD weer wordt onderstreept. Dit is geen `High End` klankvuurwerk maar juist een sophisticated no-nonsense muzieksysteem voor de echte platenverzamelaar.


Aanvullende informatie:

Linn Products, Ltd.: www.linn.co.uk
Verkoopprijs Linn Majik-CD: 2975,- Euro
Verkoopprijs Linn Majik-I: 2261,- Euro
Verkoop paarprijs Linn Majik 140: 2321,- Euro
Linn K20: 10,- Euro (per mono-meter)
Linn K 400: 20,- Euro (per mono-meter)