NAD C 356BEE

NAD werd in 1972 in München opgericht door Marty Borish en een collectief van Europese importeurs als New Acoustic Dimension. Sindsdien brengt NAD al meer dan drie decennia lang innovatieve no-nonsense apparatuur op de markt. Het meest legendarische NAD apparaat is de 3020, een versterker die gedurende zijn lange loopbaan in meerdere uitvoeringen te koop is geweest en wat grappig genoeg het instapmodel was.


Power Drive

De C356BEE maakt gebruik van NADs PowerDrive circuit, wat is gebaseerd op een NAD circuit dat gedurende decennia is toegepast en verfijnd. NAD ontwikkelde in de jaren `80 de oervorm van Power Drive, genaamd Power Envelope wat voor het eerst werd toegepast in de NAD 2200 (later 2200PE genaamd) en onder andere in de daadkrachtige 3225 PE werd gebruikt. Met Power Envelope neemt het dynamisch vermogen van een relatief kleine versterker sterk toe, de vervorming blijft laag en het stelt de versterker in staat om ook aan lage impedanties -kortstondig- veel vermogen te leveren. NAD legt dat als volgt uit: de versterker hoeft in principe niet continue een hoog vermogen te kunnen leveren omdat er juist tijdens zeer korte momenten om grote vermogenspieken wordt gevraagd door de weergevers. Daarom heeft men zich bij de ontwikkeling van Power Drive op een zo groot mogelijk dynamisch vermogen gericht (en daarbij het circuit belast met variërende belastingen en steeds breedbandig gemeten). De uitgangstrap van een Power Drive versterker wordt gevoed uit twee verschillende spanningsrails met een onderlinge verhouding van ca. 1:1.4 waartussen het circuit kan schakelen, afhankelijk van de vermogensbehoefte.  



Modulair

Bjorn Erik Edvardsen alias BEE heeft op zijn zachtst gezegd uitgebreide ervaring met het ontwerpen van even betaalbare als muzikale RIAA versterkertrappen, getuige de interne phonotrap van de 3020 en de recente PP3 phonovoorversterker. Sinds midden jaren `90 zijn de geïntegreerde versterkers van NAD phono-loos geweest maar de aanhoudende interesse in het zwarte goud heeft New Acoustic Dimension blijkbaar doen besluiten om de klok terug te draaien. In tegenstelling tot de oude interne NAD phonotrappen is deze nieuwe als een discrete module uitgevoerd omdat NAD meer van plan is dan het bieden van een optionele phono-ingang alleen; binnenkort komt er nog een interessante module, die in dezelfde uitsparing van het chassis kan worden geplaatst (voor meer info over de komende module-opties kan men contact opnemen met AND Benelux). NAD noemt deze toegevoegde veelzijdigheid MDC, wat staat voor Modular Design Construction. Dergelijke modulariteit is in het hogere prijssegment reeds verkrijgbaar van Bel Canto en Heed, waar Phono- en DAC-modules naar wens kunnen worden ingezet.

foto: Chris van Brunschot

Het prettige van de nieuwe NAD module is dat het van een eigen chassisplaat en vaste connectoren is voorzien (geen insteekprint dus). Daarmee heeft elke module zijn eigen toegespitste aansluitingen en tekst (denk aan de klassieke Quad 34/44 en Linn Wakonda modules). De PP375 module heeft individuele cinchbus-paren voor de MC en MM ingang plus een enkel aardecontact. Twee toonarmen of zelfs een stel platenspelers kunnen eventueel tegelijk worden aangesloten, mits zo`n draaiduo uit één low-output aftaster en één high-output exemplaar bestaat. Men dient dan wel het kleine schuifschakelaartje aan de achterzijde te gebruiken als bronkeuze schakelaar tussen de twee aftasters. NAD geeft een RIAA de-emphasis tolerantie van ± 0,25 dB op; niet slecht. De signaal/ruis afstand van de MC ingang ligt opmerkelijk dicht bij dat van de MM ingang; 76 dB versus 77 dB. Dat ziet men niet vaak, 1 dB afstand tussen de meest gevoelige en minder gevoelige trap.


foto: Chris van Brunschot
 
Het PP 375 phonoboard is weliswaar zijdelings gebaseerd op het circuit van de NAD PP-3 maar in uitvoering niet identiek. De PP-3 heeft ook een USB ADC aan boord terwijl de puur phono PP 375 is voorzien van enkele verfijningen ten opzichte van de stand-alone NAD RIAA/USB voorversterker. Voorts is dit geen kaal printje; de PP 375 phonotrap is gevat in een zwart gespoten geëxtrudeerd aluminium behuizing. Keurig.

Volslank

Dankzij een volslanke behuizing en een overzichtelijke layout oogt de C356BEE als een praktische versterker die niet met zich laat spotten. Het recensie exemplaar werd geleverd in NAD`s kenmerkende donkergrijze afwerking, wat de fabrikant `Graphite` noemt. Behalve het reeds genoemde PowerDrive circuit is de C356BEE van hoogwaardige gesloten relais voor bronkeuze voorzien. De nieuwe tiptoetsen met ingebouwde blauwe led’s werken prettig en doen subtieler aan dan die van de vorige generatie, waar de toetsen in een plastic eiland zaten gegroepeerd.

Ook de indeling van het front valt beter uit maar zoals altijd bij grotere NAD versterkers heeft de C356BEE een beetje een hoog voorhoofd. De nieuwe luidsprekerklemmen voelen beter aan dan de klemmen van weleer en de twee geschakelde Stereo uitgangen (voor A/B luidsprekerparen) kunnen nu via de afstandsbediening worden geselecteerd. Net als alle andere huidige NAD Classic versterkers is deze van een prettig werkende toonregeling en een iPod ingang op het front voorzien. Naast de harde aan/uit stand, heeft de C356BEE ook een laagverbruik (standby) stand van een halve Watt. Heel Groen. Is de aan/uit toets overigens niet. Mag NAD van ondergetekende morgen terugbrengen.

foto: Chris van Brunschot

Twee maal 80 Watt continu vermogen kan worden geleverd door de PowerDrive versterkertrappen van de C356BEE, wat mede mogelijk wordt gemaakt dankzij een fikse Holmgren ringkern trafo en een kloeke capacitieve bufferbank. Zeven lijningangen, pre-out en power-in, twee tape-loops en een niet nader verklaarde RS232 aansluiting maken de connectivity compleet. Een ongeaarde IEC lichtnetingang maakt het kiezen van de juiste lichtnetkabel mogelijk. Prettig dat NAD daar steeds vaker gebruik van maakt. 

Met de maten 12,7 bij 43,5 bij 33,4 centimeter (HXBXD) en een massa van 7,5 kilo wordt de C356BEE niet gauw over het grijze hoofd gezien maar is het gemakkelijk in een gemiddeld audiomeubel te plaatsen. Naast Graphite is de C356BEE ook leverbaar in Titanium (zilver). De garantieperiode duurt standaard 2 jaar maar wordt na online registratie verlengd tot 5 jaar.


Luisteren

De onvolprezen 180 grams AudioQuest LP Give It Up To Love van Mighty Sam McClain werd op het Schotse vilt gelegd om de titeltrack af te tasten. Meteen viel op hoe solide, strak en gewichtig de basdrum klonk. Geen overdreven krachtpatserij maar controle en goede plasticiteit. Het geheel kwam op soevereine wijze naar voren; zowel tonaal als qua energiebalans behoorlijk uitgewogen. Mighty Sam`s gorgelende keelklanken kwamen uitstekend uit de muzikale verf en de baslijn was zelfs tijdens de meest drukke passages moeiteloos te volgen. Deze versterker brengt het muzikale eb en vloed van Give It Up To Love goed voor het voetlicht. Dramatische crescendo`s die overlopen in een intiem samenspel tussen orgel, gitaar, percussie en zang. Dat is meteen een compliment voor de PP 375 Phono-module; waar de externe PP-3 de vroegere PP-2 reeds op meerdere punten verbeterde, gaat deze module nog een stap verder. De symbiose met de C356BEE is natuurlijk optimaal maar ook in direct vergelijk met de PP-3 verdient de interne module duidelijk de voorkeur. Kortere signaalwegen en minder contactovergangen spelen daar ongetwijfeld een rol in, alsmede een betere voeding (de PP 375 mag immers `mee-eten` uit de substantiële en meervoudig geregelde voeding van de C356BEE). Tijd voor verwijderde pluggen.

foto: Kilian Bakker

Running On Faith van het overbekende maar daarom niet minder muzikale Eric Clapton MTV Unplugged (originele UK vinylpersing) viel met een onverwacht natuurlijk klinkend applaus en een overtuigende ruimtelijke schaal in huis. Zo bleef de rest van kant twee van deze vinylschijf overkomen: natuurlijk. Daarnaast opmerkelijk ontspannen en volwassen. Één van de grootste pluspunten van deze kloeke NAD versterker is de souplesse waarmee programma-materiaal wordt gepresenteerd. Running On Faith en de daarop volgende tracks rolden dan ook op aangenaam organische wijze uit de Monitor Audio Studio 2SE weergevers. Het moet gezegd dat die minimonitor veteranen uit Cambridge van de drie residentiële weergeverparen de meest optimale weergavepartners vormden voor de nieuwe NAD versterker.

Conclusie

Met de elektrisch tamelijk ongevoelige Harbeth P3ESR weergevers ontstond een donkerdere presentatie die tonaal aangenaam maar minder meeslepend werkte. Een  pittige weergever zoals de Studio 2SE zal in de meeste gevallen de beste resultaten geven alhoewel de combinatie met de Harbeth BBC monitoren wel prettig omarmend klonk, met name met akoestische Jazz zoals de Sonny Rollins Blue Note LP Volume One. Daar was een gloedvol klinkende saxofoon met rijk vibrato in combinatie met expressieve drumklanken een genot voor het oor.

foto: Chris van Brunschot

Bij singer-songwritermuziek had de klassieke Mo Iqbal miniweergever een streepje voor. Ondergetekende maakt veel gebruik van Britse apparatuur of apparatuur met een vergelijkbaar organisch en ritmisch aanstekelijk karakter zoals de Heed Obelisk SI en Bel Canto REF150S versterkers. Met de C356BEE in de weergaveketen ontstond er al gauw een gevoel van `thuis zijn` en dat is voor elk recensie-onderwerp een groot compliment. Vriendelijk maar opzwepend wanneer nodig, dat is wat de C356BEE zo aantrekkelijk maakt. Geen sussende warmte zonder pit maar juist een aimabele presentatie met swing en doorzettingsvermogen - letterlijk.

Een oude favoriet van schrijver dezes is de even onbekende als briljante Luka Bloom LP Riverside. Zijn werkelijke naam is Barry Moore (inderdaad, de jongere broer van Planxty-man Christy Moore) en alhoewel Riverside niet zijn debuut was (dat was `Barry Moore in Groningen`) is het ongetwijfeld zijn muzikale hoogtepunt. Delirious is de meeslepende en bijna overrompelende introductie-track van Riverside. Het stuiterende, percussieve snarenspel kwam lekker elastisch en rijk zoemend over. Bloom`s uitbundige voordracht kwam dusdanig enthousiast over dat schrijver dezes spontaan moest lachen. Deze LP kan met tanig klinkende elektronica bij een hoog afluisterniveau wat teveel van het goede worden en zelfs ontaarden in een auditieve aanval. De C356BEE wist de energie en het ritmisch momentum goed te ondersteunen zonder het te confronterend te laten worden. Qua uiterste resolutie en dynamische schaal bleef er nog het één en ander te wensen over maar het pure speelplezier van Luka Bloom met zijn op hol geslagen gitaarspel werden uitstekend vertolkt. 


Conclusie

De C356BEE is een daadkrachtige en goedgeluimde energieomzetter. Het blinkt uit in ritmische propulsie en ongedwongenheid. NAD`s nieuwe interne phonotrap is stil, praktisch en het weet de kern van muziek over te brengen. Ontspannend of opladend luisterplezier is waar het uiteindelijk om draait, wat de C356BEE op royale wijze biedt. Dat maakt het tot één van de meest aantrekkelijke sub-1000 euro versterkers van dit moment. Aanbevolen.


Importeur NAD:
AND Benelux
www.andbenelux.com
013-4550955 

Prijs:
NAD C356BEE: 749 euro