Rega RP1 - muzikaal meesterstukje

Rega is zo’n merk waar je al jaren op kunt vertrouwen als het gaat om no-nonsense-apparatuur met een muzikale weergave. Hoewel het merk zeer fraaie versterkers, cd-spelers en zelfs luidsprekers maakt is Rega toch vooral bekend om haar platenspelers.

Noot van de redactie: we gaan op korte termijn met de RP3 en 6 aan de slag, dus halen bij dezen de RP1 review van afgelopen zomer nog eens terug. 

De jongste telg is de RP1, de opvolger van het populaire instapmodel P1. Voor instappers en herintreders is de keuze voor hun nieuwe platenspeler ineens weer een stuk eenvoudiger geworden... of toch niet?

Waarom die vraag aan het eind van de introductie? Simpel: omdat de RP1 in twee versies wordt aangeboden die wezenlijk van elkaar verschillen in prijs en prestatie. De standaardversie mag, met een adviesprijs van 350 euro, als echte instapper beschouwd worden. En het grappige is dat Rega nu dus zelf iets doet wat ze jarenlang als onnodige onzin hebben afgedaan: ze brengen voor 150 euro meer een Performance Pack op de markt om de RP1 te tweaken naar nog grotere muzikale hoogtes. Voordeel is in dit geval dat ze zelf controle hebben over wat er precies wordt veranderd. Laten we eens kijken hoe dat zit...

Rega RP1 - techniek
De Rega P1 was voor zijn vraagprijs een superdeal. Onder het eenvoudige uiterlijk ging veel bijzondere techniek schuil, en veel denkwerk van Rega ontwerper Roy Gandy over hoe je voor weinig geld een platenspeler maakt waar je muziek mee kunt luisteren. Ik ken de P1 als een eenvoudig te bedienen werkpaard dat recht uit de doos, zonder ingewikkelde instellingen, direct een glimlach op het gezicht van de luisteraar weet te toveren. De nieuwe Rega RP1 zou je dan met recht een megadeal kunnen noemen, want in de standaardversie is hij zo goed geworden dat Rega besloten heeft de duurdere P2 uit het programma te halen.

Waar de P1 het nog met een zorgvuldig gemaakt plateau van MDF moest doen is voor de RP1 een plateau van fenolhars ontwikkeld. Fenolhars is een wat ouderwetse maar zeer beproefde soort kunststof die nog het meeste op bakeliet lijkt, en waar volgens een verfijnd spuitgiet-procédé elke gewenste vorm van kan worden gemaakt. Het materiaal heeft een redelijk willekeurige structuur, waardoor het een betere inwendige demping heeft dan de vezelplaat van het P1 plateau.

Bij het ontwerp van het nieuwe plateau is er voor gezorgd dat het naar de buitenste rand toe wat dikker wordt, waardoor een soort vliegwiel-effect optreedt. Dat komt de gelijkloop zeer ten goede, wat duidelijk hoorbaar is een stabielere afbeelding en een strakkere ritmische weergave. De console (bij gebrek aan een beter woord) van de RP1 is bedrieglijk eenvoudig van uiterlijk, want onder de strakke kunststof afwerking (in dit geval in een fraaie metallic titaniumkleur) gaat een plaat van degelijk vezelcomposiet schuil die een zeer gunstige lage resonantie heeft. Deze ‘console’ rust op dezelfde rubberen voeten als onder mijn veel duurdere P5 zitten, en de messing lagerput waar de as van het subplateau in draait is van een zeer hoge mechanische kwaliteit. 

De gebruikte motor - overigens van Nederlands fabrikaat (!) -  is van een kwaliteit die je normaal in platenspelers verwacht die twee tot drie keer zoveel kosten. Deze motor heeft een zeer lage vibratie zodat montage direct op de console mogelijk werd. Op de motoras zitten twee uit aluminium gedraaide pulleys, en de snaar moet met de hand op een andere pulley gelegd worden om van 33,33 rpm naar 45 rpm om te schakelen. Dat klinkt onhandiger dan het is, want het plateau heb je er zo af. Bovendien is het niet ondenkbaar (en volgens Rega zelfs bewezen) dat een mechanische oplossing voor het aanpassen van het toerental op den duur slijtage aan de snaar veroorzaakt.

De eenvoudig maar fraai ogende nieuwe RB101 arm bestaat weliswaar niet uit één stuk gegoten aluminium (zoals we ze vinden op de duurdere Rega platenspelers) maar hij wordt wel met de hand geassembleerd en heeft een precisielager voor een frictieloze en stabiele aftasting, en een eenvoudig te bedienen magnetische antiskating-instelling. In principe is deze arm goed genoeg om zelf te gaan experimenteren met andere elementen, maar daar zou ik gezien de prijs van het geheel en het beoogde plug-and-play karakter gewoon niet aan beginnen. Het standaard gemonteerde Ortofon OMB5e element is een oude bekende, en klinkt beduidend beter dan de 25 euro die hij in de losse verkoop kost. 

Luisteren, deel 1

De setup van de platenspeler is kinderlijk eenvoudig. Uitpakken, zorgen dat hij min of meer waterpas staat, de kenmerkende rode Rega tape van de arm verwijderen (hoeveel kilometer van dat spul zouden ze in al die jaren wel niet gebruikt hebben?) en het los meegeleverde contragewicht strak tegen de speciaal hiervoor op de arm aangebrachte stootring schuiven. Het geheel is zo ontworpen dat hiermee een kloppende naalddruk wordt bereikt voor de OMB5e. De magnetische antiskating stond ook al keurig ingesteld. Ik was letterlijk binnen vijf minuten in mijn collectie aan het grasduinen op zoek naar ‘de eerste plaat’.

De keuze viel op de Nederlandse band Solution, het album Cordon Bleu. Niet alleen verschrikkelijk lekkere muziek (een mengeling van jazz, rock en pop met een afwisseling van lekkere uptempo nummers en fraaie ballads), maar vanwege de lang aangehouden akkoorden op het Hammond-orgel ook zeer geschikt om de gelijkloop te beoordelen. Nou, dat viel niet tegen... De gloednieuwe Ortofon klonk weliswaar nog een beetje stroef, maar nog voor het eind van het eerste nummer zakte ik al onderuit in de bank, met de iPad werkloos op schoot, alleen maar genietend van de muziek. De ritmische samenhang van de complexe composities was uitstekend, de tonale weergave was verrassend rijk, gedetailleerd, met voldoende laag en een redelijk open middengebied, maar wat me het meest opviel was de muzikale ‘drive’ die deze goedkope platenspeler aan de muziek weet te geven.

Klassiek - in dit geval een fraaie uitvoering van Händel’s Orgelconcert in Bes grote terts Op. 7 No. 1 door Ton Koopman en het Amsterdams Barok Orkest op het Erato label -  was zeer aangenaam, met een riante ruimtelijke weergave en weer die uitstekende timing. Toen ik deze opname een paar dagen later met een wat meer ingespeeld element nogmaals onder de naald doorjoeg vielen de rust in de weergave en het stabiele beeld op. Niet van het niveau dat ik met mijn eigen speler gewend ben, maar veel beter dan ik had verwacht in deze prijsklasse.

Jazz tenslotte, een kostbare 220-grams audiofiele persing van Cleopatra’s Dream van het David Hazeltine Trio waarop composities van de grote Bud Powell worden gespeeld. Het nadeel van erg dikke plakken vinyl is dat ze op een minder goede platenspeler snel duf of zelfs doods klinken, alsof alle ruimtelijke informatie wordt geabsorbeerd voor hij de naald bereikt. Dat viel hier enorm mee, zozeer zelfs dat bij de gelijknamige openingstrack de geest van de componist in de ruimte leek te verschijnen, goedkeurend knikkend op de maat van zijn swingende bop-muziek. 

Performance Pack

De RP1 is desgewenst ook uit te breiden met een drietal modificaties die tezamen het Performance Pack vormen. Het pakket kost 150 euro, en wordt bij importeur Joenit in Mechelen alvast voorgemonteerd. De koper vindt dus gewoon een speelklare platenspeler in de doos, die op dezelfde eenvoudige wijze als de standaardversie in gebruik kan worden genomen. De minst zichtbare tweak (want onder het plateau verborgen) is de betere snaar, die niet alleen gebroken wit van kleur is, maar ook net iets dikker lijkt te zijn en anders - stroever - aanvoelt dan de zwarte die er standaard op zit. Deze snaar is ook als aftermarket upgrade voor duurdere Rega modellen leverbaar en kost dan 50 euro. 

De mat die standaard op het plateau van de RP1 ligt is vrij dun en gemaakt van synthetische vezels, de mat in het Performance Pack (ter waarde van 30 euro) is van echt wolvilt, een stuk dikker - en dus steviger - en veel vormvaster, waardoor het geheel er onmiddellijk een stuk strakker uitziet. De meest in het oog springende verandering is echter het knalrode Rega Bias2 element dat los 100 euro kost. Een snelle rekensom leert dus dat je de mat er in feite gratis bij krijgt.

Wie begint met een standaard RP1 en daarna de behoefte krijgt om te upgraden kan dat het beste bij een Rega Dealer laten doen, die kunnen de modificatie snel en volgens de juiste specificaties uitvoeren. Vooral het monteren van het element vergt enige ervaring. De gelouterde vinylist kan deze klus echter zelf klaren, de bijgevoegde instructies zijn eenvoudig en duidelijk.

Luisteren, deel 2
Omdat ik een compleet voorgemonteerd Performance Pack ter beschikking kreeg in de vorm van een tweede platenspeler (een witte deze keer) besloot ik niet te beoordelen welke veranderingen de individuele upgrades brengen, al weet ik uit persoonlijke ervaring dat de nieuwe snaar meer rust en vooral meer ruimtelijkheid geeft. De transformatie die de RP1 ondergaat met het hele Performance Pack is niet bepaald subtiel. Voor 150 euro meer krijg je een totaal andere en veel betere platenspeler. Veel van die verbetering komt natuurlijk op het conto van het Bias2 element, dat niet alleen aanzienlijk luider speelt, maar ook veel volwassener klinkt. De elementen van Rega worden nogal eens overgeslagen als men op zoek is naar iets nieuws, maar neem van mij aan dat het ‘hidden gems’ zijn.

De invloed van de mat kan ik niet goed vaststellen, omdat hij zo veel dikker is dat de VTA (de verticale hoek waaronder de naald in de groef staat) niet meer klopt als ik de standaard mat op het plateau leg. Maar ik maak me sterk dat de aanzienlijk dunnere weergave in dat geval niet uitsluitend door de verkeerde VTA wordt veroorzaakt. Wat in elk geval als een paal boven water staat is dat mijn EAR 834p buizen-phonotap met deze opgewaardeerde platenspeler een aanzienlijk serieuzere bron voor zich ziet.

Solution had op de RP1 PP (zoals ik hem voor het gemak maar even noem) een grotere ‘swing’, een nog grotere speelvreugde dan met de standaardsnaar. De laagweergave was niet zozeer dieper, maar het ‘knorde’ lekkerder. De loopjes van bassist Guus Willemse waren beter te volgen en de sax van Tom Barlage glansde meer.

De orgelconcerten van Händel waren ruimtelijker, met langere galmtijden, meer detail en een fraaiere toon, en nu viel ook de virtuositeit van het ensemble - en vooral leider Ton Koopman - veel meer op. Cleopatra’s Dream tenslotte noopte mij tot het bespelen van zowel de airpiano als de airbas en de airdrums. Allemaal tegelijkertijd, met de hand van Bud vaderlijk op mijn schouder. 

Conclusie

Rega slaagt er al decennia lang in om apparatuur te maken die je dwingt om te luisteren naar de muziek en de technische kant van de zaak lekker te laten voor wat hij is. “Let us worry about that” zeggen ze, en dat is een geruststellende gedachte. De RP1 is in alle opzichten beter dan zijn voorganger, en voor de prijs van 350 euro weet ik eigenlijk niets wat er ook maar bij in de buurt komt qua muzikaliteit en pure ‘fun’. Ik kan me voorstellen dat zelfs een doorgewinterde analoog-adept goed kan leven met deze speler, en voor starters en herintreders is het een no-brainer. Koop dit, en je hoort waarom vinyl de cd gaat overleven.

De versie met het Performance Pack zit met zijn 500 euro in een prijsklasse waarin een aantal serieuze (voornamelijk Europese) merken als Pro-ject en Dual zich op het strijdtoneel begeven, en daar naar de gunst van de koper dingen. Het is dan ook iets lastiger om de RP1 PP dezelfde onvoorwaardelijke aanbeveling te geven, want nu komt de factor smaak veel meer om de hoek kijken. Laat ik het zo uitdrukken: zoek je een degelijke machine met een correcte weergave, dan kom je in principe met elk merk goed weg. Voor 500 euro koop je geen slechte platenspeler vandaag de dag. Wil je echter naar muziek luisteren, dan heeft de RP1 met Performance Pack naar mijn smaak de beste papieren voor een lang en gelukkig samenzijn. 

Apparatuur zonder franje, maar die wel je hart steelt (en daarbij ook nog eens blijft werken, en werken, en werken), dat is wat je in huis haalt met Rega. Als ik Roy Gandy nog eens tegenkom krijgt hij een pint van me, en een ferme handdruk. Warm en zeer warm aanbevolen deze spelers, en als je me nu wil verontschuldigen, dan ga ik snel nog een paar plaatjes draaien voor ik ze weer moet teruggeven...

Prijzen:
Rega RP1: 350 euro
Rega RP1 met Performance Pack: 500 euro
Upgrade snaar: 45 euro 
Rega Bias II: 100 euro