Esoteric K-03 en A-03

Er zijn vele dagen in het leven dat ik het bedrag, dat ik zou moeten uitgeven voor een Esoteric SACD-speler en Esoteric eindversterker, niet los in de achterzak heb zitten. Er zijn daarentegen weinig dagen waarin ik niet de trotse eigenaar van een dergelijke set zou willen zijn. Mijn luisterruimte wordt gesierd en verwarmd door een 38 kilo zware klasse A eindversterker van onberispelijke kwaliteit, direct aangesloten op een speler die zelf 22 kilo op de weegschaal zet en minstens zo onberispelijk speelt en gebouwd is. Een heerlijke combinatie van elektronica en aluminium die een droom mag zijn voor vele muziekliefhebbers. Aan mij het genoegen u voor te stellen aan dit duo, bestaande uit de K-03 SACD-speler en de A-03 eindversterker.

Normaliter begin ik met het beschrijven van de onderhavige apparatuur, de techniek, de bouw en/of een korte historie over de fabrikant, maar dit keer begin ik liever over muziek en de set waarin de eindversterker en SACD-speler hun prestatie leveren. Want als de Esoteric A-03 eindversterker is opgewarmd en begint te spelen met de K-03 als bron, dan is techniek snel vergeten. Het uitzicht op het zacht glanzende aluminium verdwijnt achter gesloten oogleden terwijl de klanken de kamer in stromen. Ik moest er wel mijn installatie deels voor aan de kant zetten, maar dat was een kleine moeite. Zo gek veel is er niet nodig om tot spelen te komen.

Foto: Esoteric

Een Quadraspire rack om 60 kilo audio te dragen. Een Kemp netfilter om schone stroom naar de K-03 te brengen. Een goed verdeelblok om de A-03 van voldoende sap te voorzien. Een interlink tussen de SACD-speler (waarvan ik de volumeregeling heb geactiveerd) en de eindversterker. Tenslotte een paar luidsprekerkabels die naar PMC fact.8 vloerstaande transmission Lines lopen. Misschien wilt u alleen nog weten dat alle kabels afkomstig zijn van Crystal Cable: de luidsprekerkabel uit de Speak Reference reeks en de interlink is net als de netsnoeren een Ultra. Kabels die een substantiële bijdrage leveren aan de performance, tegelijk aan de prijs van de totale set. Oh ja, hoewel de Esoteric geheel gebalanceerd kan worden aangesloten, kies ik toch voor de RCA connecties, omdat die in mijn omstandigheden de optimale verbinding vormen.

Lang genoeg geschreven, de eerste muziek speelt. Chris Jones met zijn No Sanctuary Here stroomt letterlijk de kamer in. Vier meter breed geluid, terwijl de luidsprekers maar twee meter uit elkaar staan. Een (voor mijn ruimte) grote diepte in het geluid. Het stereobeeld is realistisch hoog alsof je bij een concert zit. De stem van Jones naar voren geplaatst zonder hard in je gezicht te schreeuwen. Tamboerijn met snelheid en absoluut kloppende klank. Lage tonen die knap in de hand zijn gehouden met een ruime definitie. Het kan hard, het kan evengoed zacht spelen om de luisteraar direct in de muziek te trekken. Wat direct verdwijnt, is de set en zijn de luidsprekers, bescheiden trekken die zich terug en geven ruimte aan de artiest en zijn band. De opname is afkomstig van een Inakustik demodisk, de volgende tracks komen van een soortgelijk exemplaar maar dan van Dali. Het spits wordt afgebeten door Josefine Cronholm die door de Wild Garden van iemand anders loopt. Een linkje tussen deze en de opname van daarnet is een tamboerijn die hier weer net zo mooi is. Gelardeerd met pianospel waar terecht veel ruimte voor is. Subtiel slagwerk bestaande uit vele bekkenklanken. De bas is drager van de melodie. Hoe mooi kan muziek zijn? Heel mooi als de juiste middelen voorhanden zijn.

Neem het Hammond-orgel maar op Caecilie Norby’s Set Them Free. Zo te horen met een echte Lesliebox en geen elektronisch equivalent. Altsaxofoonliefhebbers opgelet, Take Five uit 1959 heeft nimmer zo geklonken als sinds het huidige decennium mogelijk is. De drums zijn stuwend. Voor het eerst in lange, lange tijd is de weergavekwaliteit zó goed, dat de LP in de kast kan blijven staan. Ik zou niet weten wat ik hier nog mis. Weet u wat ook zo mooi is? De muziek van Loreena McKennitt. Vele CD’s speelde ze al vol, menig album is tevens uitgebracht op vinyl. Haar muziek kenmerkt zich door invloeden uit de gehele wereld, gespeeld op instrumenten die allang vergeten zijn zoals een lier; haar stem is zuiver terwijl de multi-instrumentaliste zichzelf graag begeleidt op harp. The Gates Of Instanbul klinkt oosters, de drukte op de markten is haast voelbaar, herinneringen aan geuren dringen zich op. McKennitt op Esoteric neemt je mee naar een andere wereld.

Echte SACD

De K-03 is een echte SACD speler en het zou toch zonde zijn om dat gegeven niet te benutten. Niet dat mijn SACD collectie zo groot is, als liefhebber van pop en jazz is het aanbod nu eenmaal niet zo groot als op klassiek. Klassiek trek ik vaak van mijn uitgebreide vinyl verzameling. Gelukkig maar dat Janine Jansen te jong is om op vinyl te vinden en dat haar platenmaatschappij de moeite heeft genomen de Vier Jaargetijden op een DSD-stream te zetten. Het zal nog mooier zijn in een surround opstelling, maar ik laat het door de K-03 terugbrengen tot stereo. Twee zaken vallen al bij de eerste tonen op: de diepe stilte op de achtergrond die alle ruimte geeft aan elke toon en elk detail, tegelijk het vloeiende karakter in de weergave, waardoor de weergave uitermate natuurlijk overkomt. Weelderig, wellustig, intiem; het is haast een sensueel genoegen om zo muziek te horen.

Foto: Esoteric

Eerlijk is eerlijk, ik kan geen herinnering terughalen waarbij deze opname zo heeft geklonken in mijn luisterruimte. Of dat specifiek te danken is aan de eindtrap, de SACD speler of de gehele set die som delen vormt, durf ik niet zomaar te stellen. Wie weet is de directe aansluiting van de SACD-speler aan de eindtrap wel de grootste winst. Daarbij kan een voorversterker met interlinks en andere kabels worden uitgespaard. Gezien de setprijs durf ik niet te zeggen dat ik "voor een koopje op de eerste rang zit", maar qua weergave zit ik daar wel degelijk op dit moment. Even dacht ik het hoorbaar ademhalen van Janine te hebben gemist in de weergave. Als ik opnieuw de vijfde track draai en er op let is het duidelijk hoorbaar. Voor mij een bewijs dat ik meer in de muziek werd getrokken dan in de techniek. Hetgeen precies is wat ik wil: alle focus naar de muziek, waarbij de techniek slechts in dienst gesteld is. Werk van Mozart gespeeld door Sharon Bezaly op fluit samen met het Ostrobothenian Chamber Orchestra is ook al zo mooi op SACD. Een afbeelding van de muziek die sterk overeenkomt met die van een concertzaal. Intens realistisch neergezet.

Techniek, het vergeten onderdeel. Weet u wat, geheel tegen mijn principe verwijs ik u daarvoor graag naar de site van importeur Servi-Q of de site van Esoteric zelf. Gaat u echt zitten luisteren naar de drie voedingstrafo’s in de eindtrap, waarvan één trafo de spanningversterker voedt en de twee andere trafo’s de stroombron vormen voor respectievelijk het 50 Watt linker en rechter kanaal? Of gaat u proberen de twee maal vier D/A-converterchips per kanaal in de speler uit elkaar te houden? Ik denk van niet, ik denk dat u zich net als ik laat meevoeren met de muziek. Vergeet wat er speelt, net als ik even vergeet welk prijskaartje eraan hangt en na een poosje amechtig zit te verzinnen hoe het benodigde bedrag bij elkaar geschraapt kan worden.

Kritiekloos kan ik zijn over de weergave zelf. Als ik toch iets wil aanvoeren dat negatief is, dan is dat de noodzakelijke warmteafgifte van de eindtrap die permanent 400 Watt aan warmte de toch al niet koele luisterruimte in jaagt. Een ander puntje is het lichte tikje, hoorbaar door de luidsprekers wanneer de speler overschakelt van CD- naar SACD-mode of als je een digitale ingang kiest. Beslist noodzakelijk om te noemen zijn de aansluitmogelijkheden van de SACD-speler. Want de interne DAC is te gebruiken via een coaxiale ingang, een optische ingang en via USB, waarbij opgemerkt dat een digitaal signaal via USB mag binnenkomen tot een resolutie van 24 bit op een sample-rate van 192 kHz.

Foto: Esoteric

Wie niet afhankelijk wil zijn van de toch al uitstekende interne klok van de K-03 kan een externe (Esoteric) klok aansluiten. Eerder vermeldde ik al, dat u zowel gebalanceerd als single-ended analoog de speler uit kunt gaan en de eindversterker in. Wie houdt van experimenteren kan zijn lol op met de K-03. Maar liefst vijf mogelijkheden voor het inzetten van een digitaal filter; geen, tweemaal of viermaal upsampling is instelbaar, zelfs kunt u PCM data omzetten naar DSD voordat de DAC het converteert naar analoog signaal. Die instellingen zijn ook nog eens per ingang beschikbaar. Eerlijk gezegd dank ik Esoteric voor het feit dat al die opties alleen via een menu te kiezen zijn en niet tijdens het spelen. Ik zou er neurotisch van worden om per CD of SACD te gaan bepalen welke instelling het mooist is. Niet voor niets is de default-instelling filterloos, zonder PCM-naar-DSD-conversie en zonder upsampling.

Uitstapjes

Nog even iets over uitstapjes die ik maakte met de set. Als liefhebber van analoge weergave heb ik mijn platenspeler aangesloten. Een Transrotor met SME arm en Transfiguration element, spelend via een HAT phonoversterker en voorversterker, dankbaar gebruik makend van de Esoteric eindtrap. Het resultaat doet niet onder voor de SACD-weergave, is afhankelijk van de opname zelfs nog een tikkie fraaier. Met behoud van al het goede dat de A-03 weet te bieden, waaronder het stereobeeld, de rust in de weergave, de schier onuitputtelijke hoeveelheid vermogen en de impact. Een interessante vergelijking was een SACD van Eleanor McEvoy met een heel unieke, op half-speed gesneden vinylversie, die is geperst van de eerste generatie matrijzen en daardoor maar in een oplage van 100 stuks bestaat. De winnaar is voor mij vinyl, opmerkelijk genoeg zonder de kloof die zo vaak bestaat tussen plaat en SACD of CD. Met de bekentenis dat zelfs mijn geliefde HAT voorversterker wel degelijk een lichte afbreuk doet aan de weergave ten opzichte van het toepassen van slechts een interlink tussen de eindtrap en de speler. Zonder de voortrap in te zetten tijdens het afspelen van de SACD is slechts de klank wat anders dan die van vinyl, de kwaliteitverschillen zijn eigenlijk niet meer benoembaar. Voor wie trouwens toch graag een voorversterker inzet vanwege meerdere (analoge) bronnen heeft Esoteric een bijpassende C-03 voortrap in de aanbieding. Maar niet iedereen zit te wachten op analoog in dit tijdperk.

Foto: Esoteric

Meer van deze tijd is streamen. Mijn RipButler mediaserver slaat de bestanden in FLAC-formaat op en speelt ze af als PCM-stream over ethernet naar een Logitech Duet receiver, die ik met een Stereovox kabel aansluit op de Esoteric K-03 digitale ingang. De gehele collectie aan CD’s is daarmee beschikbaar uit de luisterstoel via een iPad App. Laat ik daar kort over zijn, hoe goed de RipButler ook weet te streamen en hoeveel CD spelers die combinatie inmiddels voorbij is gestreefd, streamen kan niet op tegen het in de K-03 gebouwde VRDS-Neo loopwerk, als deze de originele CD afspeelt, laat staan wanneer hij de SACD-laag kan benutten. Hoogstens wanneer ik een high resolution opname van Caecilie Norby als bron gebruik of een paar streams die ik van internet viste in HD-kwaliteit, komt de RipButler op gelijke hoogte. De K-03 als geïntegreerde speler is gewoon beter dan CD’s streamen. Meer drama, meer impact, punt uit. Wie net als ik toch naast de aanwezige collectie gebruik wil maken van de “opgeslagen” collectie kan wel heel dankbaar gebruik maken van de DAC in de K-03. Een niet te versmaden optie: de K-03 is in dat opzicht zelfs de haast ideale digitale voorversterker, het hart van een digitaal muzieksysteem. Zelf denk ik dat, als ik een K-03 zou bezitten, ik het gros van de muziek via streamen zou beluisteren en als ik echt weg zou willen zinken, in alle rust, met alle tijd en zonder aanwezige huisgenoten, ik zou gaan voor de ultieme belevenis uit het VRDS-Neo loopwerk.

Ik besef dat ik de techneuten onder u te kort doe met een recensie als deze. Te weinig over wat er in een Esoteric zit, teveel over muziek. Als u toch tot hier bent gekomen met lezen, dan denk ik dat ik de lezer er wel van overtuigd heb, dat de combinatie van Esoteric K-03 en A-03 iets bijzonders te bieden heeft. Er zijn van die audioapparaten die iets met je doen, die meer bieden dan het doorsnee product, die muziek meer laten "beleven" dan alleen "weergeven". Ik hoop stiekem dat als ik de importeur vertel, dat hij de 60 kilo pure audio maar zonder hulp zes trappen moet afsjouwen, hij alles laat staan. De Esoteric K-03 SACD-speler en de A-03 eindversterker zijn voor mij iconen in een overspoelde markt. Ze doen iets met je, geven een gevoel dat niet onder woorden te brengen is. Hier van genieten was keer op keer een Genot met de hoofdletter "G".

Aanvullende informatie:

Prijzen:
Esoteric K-03 SACD speler 10.999,- Euro
Esoteric A-03 eindversterker 10.999,- Euro

Importeur:
Servi-Q